Αν έχουν, λοιπόν, κάποια σημασία για τον υπόλοιπο κόσμο οι μαδριλένικες κάλπες, είναι πως υπενθυμίζουν ότι μπορεί η ήττα του Τραμπ και η νεορουζβελτιανή πολιτική Μπάιντεν να γυρίζουν το ρολόι του κόσμου μερικές μοίρες αριστερά, μπορεί να δίνουν την υπόσχεση μιας νέας - ας την ονομάσουμε «σοσιαλδημοκρατική», ελλείψει άλλου, νεότερου όρου - ισορροπίας στον κόσμο, αλλά η απειλή μιας «αντισυστημικής» εξέγερσης στη μετά την πανδημία εποχή είναι παρούσα. Και τα χρώματά της, στην Ευρώπη, είναι αποχρώσεις του σκούρου μπλε. Σχεδόν μαύρου.....

Από "ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ",και....

"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 08-09/05/21

ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΤΣΙΜΑ

Οι περιπέτειες της πολιτικής στην Ισπανία σπάνια (και δύσκολα) μεταφράζονται στα ελληνικά. Οι δύο χώρες μοιάζει να απέχουν πολύ. Σε μέγεθος, ιστορία, κρατική δομή, πολιτική παράδοση και κουλτούρα. Κι όμως, έχουν, τα τελευταία ιδίως χρόνια, ζήσει κοινές εμπειρίες: βγήκαν και οι δύο (με διαφορετικό τρόπο) από περιόδους δικτατορίας (με ανόμοια χαρακτηριστικά, μα με καταγωγή που αναγόταν σε έναν εμφύλιο) την ίδια εποχή. Εξασφάλισαν πολιτική και θεσμική σταθερότητα μέσω ενός ισχυρού δικομματικού συστήματος (όπου οι Σοσιαλιστές είχαν, και στις δύο χώρες, ελαφρά υπεροχή στο παιχνίδι της εναλλαγής). Εζησαν την εμπειρία μιας δύσκολης και επώδυνης «δημοσιονομικής προσαρμογής» - η Ελλάδα διά της έξωθεν επιβολής μέσω των αλλεπάλληλων Μνημονίων, η Ισπανία διά της εθελοντικής υποβολής σε θεραπεία λιτότητας για να αποφύγει, αυτή η παλαιά κοσμοκράτειρα, τον μνημονιακό εξευτελισμό. Στις πλατείες τους καθρεφτίστηκαν και αλληλοτροφοδοτήθηκαν, με λίγες εβδομάδες διαφορά, τον Μάιο του 2011, τα κινήματα των «αγανακτισμένων». Και στις κάλπες, κοκκινόχρυσες ή γαλανόλευκες, καταγράφηκε ένας πολιτικός σεισμός που κλόνισε τις παλιές σταθερές.

Στην Ισπανία, όπως και στην Ελλάδα, η σταθερότητα του δικομματισμού δοκιμάστηκε σκληρά. Τα δύο κόμματα εξουσίας που συγκέντρωναν, αθροιστικά, ποσοστά πάνω από 80% είδαν το σακί τους να αδειάζει. Στην Ισπανία έπεσαν (και παραμένουν) κάτω από το 50%. Στην Ελλάδα, στις εκλογές της κονιορτοποίησης, τον Μάιο του 2012, κατρακύλησαν στο 35%. Εκεί, όπως και εδώ, το χάσμα που άνοιξε ο σεισμός ευθύς γέμισε με άνθη νέων πολιτικών σχηματισμών. Στη δική μας περίπτωση, ήταν οι πρωτοεμφανιζόμενοι ΑΝΕΛ και το πολλά υποσχόμενο Ποτάμι καθώς και οι πολλαπλασιαστικά μεγεθυσμένοι ΣΥΡΙΖΑ και Χρυσή Αυγή. Στην ισπανική περίπτωση ήταν οι κινηματικοί Podemos και οι «εκσυγχρονιστές» Ciudadanos. Στους οποίους προστέθηκε αργότερα το (με φρανκικές πινελιές) ακροδεξιό Vox.

Υπάρχει, όμως, μία κρίσιμη διαφορά. Στην Ισπανία ο δικομματισμός δεν υπέστειλε ποτέ τον εσωτερικό του ανταγωνισμό. Η βόμβα της οιονεί χρεοκοπίας έσκασε στα χέρια των Σοσιαλιστών, που είχαν κερδίσει με 44% το 2008. Τη θεραπεία λιτότητας ανέλαβε το Λαϊκό Κόμμα της Δεξιάς, το οποίο κέρδισε, με 44% επίσης, τις εκλογές του 2011. Τα δύο κόμματα συνέχισαν, έστω και σε χαμηλότερο επίπεδο, να παίζουν μεταξύ τους το παιχνίδι της εναλλαγής. Δεν χρειάστηκε να συνεργαστούν, ούτε διέκοψαν με εκλογές τη διαδικασία της δημοσιονομικής τους προσαρμογής. Εκλογές στην Ισπανία έγιναν το 2015, όταν πια ο Ντράγκι είχε σώσει το ευρώ και η καραντίνα της λιτότητας είχε πια χαλαρώσει. Δεν έζησαν, έτσι, το σοκ της κατάρρευσης που το ελληνικό πολιτικό σύστημα έζησε τον Μάιο του 2012 - όταν η πολιτική του αδυναμία υποχρέωσε σε μια συμβολικά καταλυτική του δικομματισμού συνεργασία, την κυβέρνηση Παπαδήμου, και η πολιτική βουλιμία διέκοψε πρόωρα, με παράκαιρες εκλογές, τον βίο της κυβέρνησης εκείνης. Θυμίζω: στις εκλογές εκείνου του Μάη η ΝΔ «κέρδισε» με 18,8%, το ΠΑΣΟΚ βρέθηκε από το 44% του 2009 στο 13%, οι περιθωριακοί νεοναζί της Χρυσής Αυγής εκτοξεύθηκαν στην εθνική αντιπροσωπεία και στις καταπράσινες γειτονιές της Αττικής, όπως ο Ασπρόπυργος, για παράδειγμα, όπου το ΠΑΣΟΚ, ακόμη και στην ήττα του το 2004, ήταν πρώτο κόμμα με δέκα μονάδες διαφορά, βρέθηκαν στην πρώτη θέση (με 25%!) οι Ανεκδιήγητοι Ελληνες.

Στην περίπτωση της Ισπανίας, λοιπόν, η εξ αριστερών αντισυστημική αμφισβήτηση των Podemos απείλησε μεν, αλλά ποτέ δεν ανέτρεψε την κυριαρχία των Σοσιαλιστών στον αριστερά του Κέντρου πολιτικό χώρο. Το PSOE ηττήθηκε, συρρικνώθηκε, αλλά δεν «πασοκοποιήθηκε» ποτέ. Και υποχρέωσε τους πρώην αντισυστημικούς να κυβερνούν μαζί του, από τη δύσκολη θέση του «αδύναμου εταίρου». Αλλά και το ΡΡ πλήρωσε στις κάλπες την τετραετία της λιτότητας, αλλά δεν έχασε ποτέ την κυριαρχία στον δεξιά του Κέντρου χώρο. Κι όταν οι νεοεμφανιζόμενοι Πολίτες, οι Ciudadanos, επιχείρησαν να αμφισβητήσουν την ηγεμονία αυτή, απέτυχαν παταγωδώς.



Οι πρόσφατες, πολυσυζητημένες πρόωρες τοπικές εκλογές στη Μαδρίτη επιβεβαίωσαν πανηγυρικά το οριστικό τέλος μιας δεκαετούς περιπέτειας. Οι Πολίτες εξαφανίστηκαν. Και ο Πάμπλο Ιγκλέσιας, που επιχείρησε μια απεγνωσμένη φυγή προς τα εμπρός, να αποκαθαρθεί από το βάρος της συνεργασίας με τους Σοσιαλιστές διά της δημαρχίας της Μαδρίτης, απέτυχε και εγκατέλειψε τη σκηνή. Ο μεταδικτατορικός ισπανικός δικομματισμός αμφισβητήθηκε, αλλά άντεξε. Το κεφάλαιο έκλεισε. Ενα νέο κεφάλαιο ανοίγει, με μια νέου τύπου απειλή: την κυριαρχία εντός του συστημικού κόμματος της Δεξιάς ενός υπερδεξιού λαϊκισμού με το χαμογελαστό και φωτογενές πρόσωπο μιας νέας γυναίκας, της Diaz Ayuso, που θριάμβευσε στις τοπικές εκλογές, αντιπολιτευόμενη τα μέτρα υγειονομικής προστασίας κατά της πανδημίας και τοκίζοντας τη δυσθυμία του «εγκλεισμού».

Αν έχουν, λοιπόν, κάποια σημασία για τον υπόλοιπο κόσμο οι μαδριλένικες κάλπες, είναι πως υπενθυμίζουν ότι μπορεί η ήττα του Τραμπ και η νεορουζβελτιανή πολιτική Μπάιντεν να γυρίζουν το ρολόι του κόσμου μερικές μοίρες αριστερά, μπορεί να δίνουν την υπόσχεση μιας νέας - ας την ονομάσουμε «σοσιαλδημοκρατική», ελλείψει άλλου, νεότερου όρου - ισορροπίας στον κόσμο, αλλά η απειλή μιας «αντισυστημικής» εξέγερσης στη μετά την πανδημία εποχή είναι παρούσα. Και τα χρώματά της, στην Ευρώπη, είναι αποχρώσεις του σκούρου μπλε. Σχεδόν μαύρου.

....από την "Εφ.Συν/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ"

"Εφ.Συν/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ', 09-09/-5/21

ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ ΠΑΠΠΑ

Πανηγυρίζει η κυβέρνηση, πανηγυρίζει το αντιΣΥΡΙΖΑ μέτωπο, πανηγυρίζουν τα δεξιά μέσα ενημέρωσης. Η αιτία; Το αποτέλεσμα των εκλογών στη Μαδρίτη. Δεν εστιάζουν στον θρίαμβο της Δεξιάς, δεν τους απασχολεί η άνοδος της άκρας Δεξιάς, δεν τους προβληματίζει η εξαφάνιση των Ciudadanos -το ισπανικό Ποτάμι-, τους χαροποιεί ιδιαίτερα η ήττα των Podemos και η αποχώρηση του Πάμπλο Ιγκλέσιας από την πολιτική.

Μίλησαν για πανωλεθρία της Αριστεράς και για το ηχηρό μήνυμα που έστειλαν οι κάλπες της Μαδρίτης στον ΣΥΡΙΖΑ και στον Αλέξη Τσίπρα. Θεωρούν ότι η ήττα των Podemos είναι και μια πανωλεθρία του αριστερού λαϊκισμού, όπως αποκαλούν το ρεύμα που δημιουργήθηκε την περίοδο της οικονομικής κρίσης και κατάφερε στην Ισπανία να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο, στην Πορτογαλία να βρεθεί στο προσκήνιο στηρίζοντας μαζί με τους κομμουνιστές την κυβέρνηση του σοσιαλιστή Κόστα και στην Ελλάδα να κυβερνήσει για περίπου πέντε χρόνια.

Υποστηρίζουν ότι η αρχή έγινε στην Ισπανία, θα ακολουθήσει η Ελλάδα και ο κύκλος θα κλείσει με την κατάρρευση του πορτογαλικού παραδείγματος. Για να μπει επιτέλους η Αριστερά παντού στην Ευρώπη στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας, όπως προφήτευσε σε μια έκρηξη ενθουσιασμού ο μόνιμος πρωταθλητής στους μαραθώνιους φλυαρίας υπουργός Ανάπτυξης (;) και Επενδύσεων (;).

Είχαν την ελπίδα ότι τα πρώτα καλά μαντάτα θα έρχονταν στις εκλογές του 2019 με την περιθωριοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά διαψεύστηκαν αφού οι κάλπες είχαν άλλη γνώμη. Οι μισητοί και άπλυτοι εθνομηδενιστές άντεξαν, δεν λένε να τα παρατήσουν και επιμένουν να απειλούν τους φερόμενους ως ιδιοκτήτες της Ελλάδας. Την έκπληξή του για την αντοχή του ΣΥΡΙΖΑ είχε εκφράσει και ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης στον Αλέξη Τσίπρα, στην τελετή παράδοσης-παραλαβής στο μέγαρο Μαξίμου.

Πανηγυρίζει επίσης η δεξιά πτέρυγα της σοσιαλδημοκρατίας γιατί εκτιμά ότι φεύγει από τη μέση ένας ενοχλητικός φορέας που μπήκε σφήνα στον παραδοσιακό δικομματισμό, απέσπασε ένα σημαντικό κομμάτι από το εκλογικό ακροατήριο της σοσιαλδημοκρατίας, ανέτρεψε την κατάσταση που είχε επιβληθεί τη δεκαετία του ’70 μετά τον θάνατο του δικτάτορα Φράνκο, προκάλεσε κρίση στο εσωτερικό του σοσιαλιστικού κόμματος, ενίσχυσε τις δυνάμεις που διαφωνούσαν με τη λογική της συνεργασίας με τη Δεξιά και έφερε τον Σάντσεθ στην ηγεσία του κόμματος και στην πρωθυπουργία.

Πανηγυρίζει ακόμη και ένα κομμάτι της αντισυστημικής Αριστεράς επειδή πιστεύει ότι στη Μαδρίτη δεν έχουμε την ήττα της Αριστεράς, αλλά τη συντριβή του ρεφορμισμού ο οποίος επέλεξε να δώσει τη μάχη μέσα στους αστικούς θεσμούς, εφαρμόζοντας τη στρατηγική της «ανατρεπτικής ενσωμάτωσης» (όρος δανεικός από τον Ζαν Ζιγκλέρ), και όχι στους δρόμους μαζί με τα κινήματα της πολιτικής ανυπακοής.

Ορισμένες παρατηρήσεις γενικότερου ενδιαφέροντος με αφορμή τη Μαδρίτη:
Η άκρα Δεξιά σχεδόν παντού στην Ευρώπη κερδίζει πόντους. Το φαινόμενο είχε ξεκινήσει πριν από την πανδημία και τώρα ενισχύεται. Κάνοντας τις απαραίτητες μεταμφιέσεις για να μην προκαλεί έχει διεισδύσει στα στρώματα που επλήγησαν από την οικονομική κρίση και δυσφορούν με την έκρηξη των ανισοτήτων και την πορεία που έχει πάρει η παγκοσμιοποίηση. Κολακεύει την κοινή γνώμη, υπόσχεται απλές λύσεις στα δύσκολα προβλήματα, αξιοποιεί την κρίση του κοινοβουλευτισμού και προβάλλει ως η απάντηση στην απομάγευση της δημοκρατίας. Οπως έχει αποδειχτεί ιστορικά, είναι σε θέση να διαχειριστεί καλύτερα από την Αριστερά την απελπισία των ανθρώπων.

Η κοινοβουλευτική Δεξιά δεν έχει κανένα πρόβλημα να συνομιλεί με την άκρα Δεξιά και έτσι να τη νομιμοποιεί στη συνείδηση του κόσμου. Αλλού τη φιλοξενεί στους κόλπους της, δίνει ηγετικές θέσεις στα στελέχη της, υιοθετεί πλευρές της ιδεολογικής ατζέντας της (π.χ. Ελλάδα), αλλού δεν διστάζει να συνεργαστεί μαζί της σε κυβερνητικό επίπεδο.

Για την κυρίαρχη ιδεολογία υπάρχει κακός και καλός λαϊκισμός. Στην πρώτη κατηγορία εντάσσει την Αριστερά όταν αυτή γίνεται απειλητική για τα συμφέροντά της. Οταν όμως υιοθετεί αυτή τον λαϊκισμό για να δελεάσει τους πολίτες δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας, γιατί το πρωτεύον είναι η προστασία του συστήματος από τον βέβηλο εξτρεμισμό της Αριστεράς. Σ’ αυτή την περίπτωση όλα επιτρέπονται. Και τα χυδαία ψέματα και οι δολοφονίες χαρακτήρων και η εξαπάτηση των ψηφοφόρων.

Η ήττα του σοσιαλιστή υποψηφίου στη Μαδρίτη, που είναι η μεγαλύτερη που υπέστη το κόμμα στην αυτόνομη περιφέρεια, καθώς και η πολυδιάσπαση της Αριστεράς (τρεις υποψήφιοι) ενισχύουν την άποψη του Πιερ Ρονζαβαλόν που μιλάει για τη ρευστοποίηση της κυβερνητικής Αριστεράς και την αποτελμάτωση της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Το ένα τμήμα της –το ρεφορμιστικό– δεν μπορεί να απαλλαγεί από το σύνδρομο του κυβερνητισμού: Συμμετοχή στη διακυβέρνηση πάση θυσία ακόμη και με σάπιους συμβιβασμούς. Το άλλο –το αντισυστημικό– έχει συνηθίσει να ζει σε περιβάλλον ήττας και να σαλπίζει συνεχώς νικηφόρες υποχωρήσεις: Καλύτερα μόνοι μας στον σωστό (όπως νομίζει) δρόμο, παρά με άλλους μαζί στον λάθος (όπως πιστεύει) δρόμο. Οι εκκλήσεις για ενότητα στη δράση συναντούν τοίχο. Περισσότερες πιθανότητες έχει να πετύχει μια προσπάθεια εξημέρωσης του υπερφυσικού.