ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΟΠΟΥ ΟΙ "ΕΠΩΝΥΜΟΙ" ΕΡΓΑΤΟΛΟΓΟΙ ΔΙΚΗΓΟΡΟΙ ΕΥΗΜΕΡΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΟΙΝΙΚΟΛΟΓΟΥΣ

Από το ημερολόγιό μου στο fb

προ έξι ετών

ΑΠΟ "ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ"

"ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ", 29/03/15

 Οι δικηγόροι και η βιομηχανία αγωγών κατά του Δημοσίου

Πώς η αντιμνημονιακή ρητορική μετατράπηκε από ορισμένους σε πολιτικό μέσο προς άγραν πελατείας - Η ταρίφα των προσφυγών

 ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΡΟΥΣΤΑΛΛΗ

Το 2001 χάθηκε μια μεγά­λη ευκαιρία για το πολιτι­κό σύστημα να πλήξει το πελατειακό κράτος. Κατά τη διαδικασία αναθεώ­ρησης του Συντάγματος προτάθηκε να θεσμοθε­τηθεί ενιαίος μισθός για το Δημόσιο με παράλληλη κατάργηση όλων των επι­δομάτων. Το ΠαΣοΚ και η ΝΔ απέρριψαν την πρό­ταση που προήλθε από δικά τους στελέχη. Το ΠαΣοΚ ειδικά που ήταν κυβέρνηση εν όψει του έκτου συνεδρίου του κόμ­ματος (Οκτώβριος 2001) υποσχέθηκε ότι θα εξο­μάλυνε τις μισθολογικές διαφορές υπέρ των χαμη­λόμισθων υπαλλήλων του Δημοσίου, των ΟΤΑ και άλλων νομικών προσώ­πων δημοσίου δικαίου. Επρόκειτο για το περί­φημο επίδομα των 176 ευρώ, ένα από τα πολλά επιδόματα που άνοιξαν τις μαύρες τρύπες της χρεοκοπίας του κράτους και γέμισαν τα ταμεία των εργατολόγων. Η υπόθεση Κατρούγκαλου δεν είναι μοναδική. Είναι χαρακτη­ριστική του μεγάλου πάρτι που στήθηκε τη «χρυσή δεκαετία» 2000-2010 με τη βιομηχανία αγωγών κατά του κράτους. Μέσω δικαστικών αποφάσεων αυξάνονταν οι μισθοί και μονιμοποιούνταν οι υπάλ­ληλοι στο Δημόσιο.

Η ιστορία του συγκε­κριμένου επιδόματος εί­ναι η ανατομία της σύγ­χρονης χρεοκοπίας του ελληνικού κράτους. Η υπόσχεση του 2001 υλο­ποιήθηκε με περίπου 60 υπουργικές αποφάσεις, οι περισσότερες από τις οποίες εκδόθηκαν εντός του 2002 και επέκτει­ναν την παροχή σε διά­φορες κατηγορίες και ειδικότητες υπαλλήλων διαφόρων υπουργείων, δήμων, ΝΠΔΔ, χωρίς να γίνεται διάκριση ως προς τη φόβη, το είδος και τις συνθήκες εργασίας των υπαλλήλων.

Τα επιδόματα 

Είναι ενδιαφέρον να επι­σημανθεί ότι αρχικώς οι συνδικαλιστές ζήτησαν επίδομα 20.000 δρχ. αλ­λά η κυβέρνηση σε μια επίδειξη γαλαντομίας αποφάσισε να τους χο­ρηγήσει επίδομα 60.000 δρχ. (ήτοι, 176 ευρώ). Την

ίδια τακτική ακολουθού­σε και η ΝΔ με τα επιδό­ματα και με τους συμ­βασιούχους, αλλά και η Αριστερά δεν παραπονέ­θηκε ποτέ.

Εκείνη την εποχή γι­γαντώθηκε ο κύκλος εργασιών των δικηγο­ρικών γραφείων που ασχολούνταν με εργατι­κές διαφορές. «Οποιος πήγαινε στα δικαστήρια τέτοιες υποθέσεις κέρ­διζε» ομολογεί γνωστός εργατολόγος. Οι «τέτοιες υποθέσεις» ήταν ατομικές ή ομαδικές αγωγές δημο­σίων υπαλλήλων οι οποί­οι ζητούσαν να επεκταθεί και σε εκείνους το όποιο επίδομα ελάμβανε για τον οποιονδήποτε λόγο μια κατηγορία δημοσίων υπαλλήλων. Στη συνέχεια τη σκυτάλη ελάμβαναν οι συνταξιούχοι που ζη­τούσαν αντίστοιχες προ­σαυξήσεις στις συντάξεις τους, οι εργαζόμενοι στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, ακόμη και στις εταιρείες του Δημοσίου.

Σύντομα τα ελάχιστα γνωστά γραφεία έγιναν περίπου 50 και γύρω τους αναπτύχθηκαν πολλοί άλ­λοι, είτε ανεξάρτητοι είτε συνεργαζόμενοι κρυφά

με τα μεγάλα ονόματα του χώρου. Οι επώνυμοι εργατολόγοι άρχισαν να εκπροσωπούν μεγάλες ομο­σπονδίες και η άνθηση της ιδιωτικής τηλεόρασης τους έδωσε το απαραίτη­το βήμα για να διαφημί­ζονται και να αλιεύουν πελατεία.

Οι δικαστές, ο τρί­τος πόλος του συστή­ματος, ακολουθούσαν στην πλειονότητα τους τη συλλογική πεποίθηση ότι όταν μπαίνεις στο Δη­μόσιο έτσι εξελίσσονται τα πράγματα. Αλλωστε οι δικηγόροι επέλεγαν με ποιες συνθέσεις θα δίκα­ζαν τις υποθέσεις τους κρίνοντας από το πόσο «φιλεργατικοί» ήταν οι δικαστές. Από το 2010 άλλαξε η στάση των δι­καστηρίων και γίνονταν δεκτές οι αιτήσεις αναί­ρεσης του Δημοσίου, οπότε το κύμα των αγωγών κόπασε. Αυτό ως το 2012 που ο πέλεκυς των μνημονιακών περικοπών έπεσε και στο δικαστικό σώμα.

Με τον τρόπο αυτόν στήθηκε η μεγαλύτερη ρουσφετολογική μηχανή της Μεταπολίτευσης, το δομημένο και νομοθετη­μένο πελατειακό κράτος.

Τεράστια ποσά 

Ο... κύκλος εργασιών εί­ναι ιλιγγιώδης, μολονότι δεν έχει ποτέ μελετηθεί λεπτομερώς. Ως το 2012 είχαν κατατεθεί μόνο για το επίδομα των 176 ευρώ περί τις 28.888 ατομι­κές και 107.312 ομαδικές αγωγές.

Ο αριθμός τών υπαλ­λήλων που το διεκδίκη­σαν δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί καθώς είναι αδιευκρίνιστο πό­σοι σωρεύονταν σε κά­θε ομαδική αγωγή ούτε μπορεί να καθοριστεί το ακριβές ύψος των διεκδικούμενων ποσών επειδή τα αιτήματα κατετίθεντο σε διαφορετικές χρονι­κές στιγμές και οι δίκες διαρκούσαν από δύο ως πέντε χρόνια.

Σε αδρές γραμμές, αν προσθέσει κανένας τις με­γάλες κατηγορίες υπαλλήλων της κεντρικής διοί­κησης που διεκδίκησαν το επίδομα (εκπαιδευτι­κούς, εργαζομένους ΟΤΑ, νοσηλευτικό προσωπικό, υπαλλήλους υπουργείων) αθροίζονται 400.000 ερ­γαζόμενοι. Και αν κάνει και τον πολαλλαπλασιασμό επί 12 μήνες, το ποσό φθάνει τα 500 εκατ. ευρώ ετησίως και είναι μόνο ένα τμήμα και όχι η συνολική επιβάρυνση του προϋπο­λογισμού. Ανάλογα ίσχυ­σαν και για τα υπόλοιπα επιδόματα που υπήρχαν στο Δημόσιο.

Αν δίπλα σε αυτόν τον τεράστιο αριθμό των αγω­γών υπολογιστεί η αμοιβή που χρέωναν τα δικηγο­ρικά γραφεία που ανα­λάμβαναν τις υποθέσεις αυτές, η οποία είναι κοι­νό μυστικό ότι τις καλές εποχές ήταν περί τα 500 ευρώ το άτομο αλλά στα χρόνια της κρίσης έχει πέ­σει ανάλογα με το υπόδι­κο αντικείμενο από 300 ως 100 ευρώ, ο λογαρια­σμός φουσκώνει με πολλά εκατομμύρια. Εχει ευφυώς λεχθεί ότι η Ελλάδα εί­ναι η μοναδική χώρα που οι εργατολόγοι είναι πιο πλούσιοι από τους ποινι­κολόγους. Στις ομαδικές διεκδικήσεις των συνδικά­των η ταρίφα ήταν 1.500 ευρώ επειδή αυξάνονταν οι ομάδες πίεσης με τη συμμετοχή του συνδικα­λιστικού φορέα, του εργατικού κέντρου, της ομο­σπονδίας.

Οι φίρμες

Την τελευταία πενταετία η κρίση μπορεί να έριξε τις τιμές, όμως οι περικο­πές εισοδημάτων και οι  απολύσεις που έφερε το Μνημόνιο δημιούργησαν νέο λαμπρό πεδίο δράσης: δημοτικοί αστυνομικοί, σχολικοί φύλακες, υπάλ­ληλοι υπουργείων ΑΕΙ και ΤΕΙ που τέθηκαν σε διαθεσιμότητα, όλοι έλαβαν προσφορές από όλα ταγραφεία. Η αντιμνημονιακή ρητορική μετατρά­πηκε από ορισμένους σε πολιτικό μέσο προς άγραν πελατείας. Επιπλέον χρη­σιμοποιήθηκαν δορυφο­ρικά, δήθεν ανεξάρτητα, μικρότερα γραφεία ώστε να μη μένει κανένας παραπονεμένος. Οσοι άντε­χαν οικονομικά επέλεγαν τις φίρμες, οι υπόλοιποι βολεύονταν με φθηνότερη δικηγορική εκπροσώπηση. Από πολλές πλευρές και πολλές φορές έχουν δι­ατυπωθεί ερωτήματα αν όλος αυτός ο πλούτος που συγκεντρώθηκε στα γνω­στά δικηγορικά γραφεία έχει δηλωθεί στην Εφορία. Η απάντηση είναι εξίσου δαιδαλώδης όσο και οι υποθέσεις που χειρίστη­καν, τα συμφωνητικά με τα εργολαβικά έπρεπε να κατατεθούν στον Δικηγο­ρικό Σύλλογο και στη συ­νέχεια στην Εφορία. Πόσα εργολαβικά κατατέθηκαν στην Εφορία τα προηγού­μενα χρόνια και τι ποσά αφορούσαν μόνο μια επι­φορτισμένη Αρχή μπορεί να τα ερευνήσει και να βρει απαντήσεις.

Ο διορισμός

Ολη αυτή η δραστηριότητα είναι νόμιμη και πολυδια­φημισμένη. Ενδεχομένως γι' αυτό ο Γιώργος Κατρούγκαλος εμφανίζεται να μην αντιλαμβάνεται την ηθική διάσταση της προ­σωπικής του περιπέτειας, ότι δηλαδή δεν μπορεί ως υπουργός Εσωτερικών να αποφασίζει για υποθέσεις πρώην πελατών του, ούτε το πλήγμα που έχει επιφέ­ρει στον σκληρό πυρήνα της νεοεκλεγμένης κυβέρ­νησης, στην προβαλλόμε­νη ηθική υπεροχή της. Αλ­λά και η κυβέρνηση δεν φαίνεται διατεθειμένη να υπερασπιστεί το πλεονέ­κτημα της: από 1ης Απρι­λίου αναλαμβάνει πρό­εδρος του Οργανισμού Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ) ο εργατολόγος Τάσος Πετρόπουλος.