Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"
Το ’15 φτάσατε πολύ κοντά στην έξοδο από το ευρώΗ δημαγωγική επίθεση του Γιάνη Βαρουφάκη στους θεσμούς και στις ηγεσίες τους είχε κόστος
Συνέντευξη στην Ελένη Βαρβιτσιώτη
Τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. πρέπει να έχουν ένα μήνυμα προς την Ουάσιγκτον, «μην προσπαθήσετε να μας χωρίσετε, δεν θα το πετύχετε» και να είναι ξεκάθαρο για τους όρους της συνεργασίας. Ο Τραμπ έχει αρνητική άποψη για την Ε.Ε. Πιστεύει πως είναι όχημα της Γερμανίας και εκτός από αυτό, η Ε.Ε. του μπλόκαρε ένα επιχειρηματικό σχέδιο, να φτιάξει γήπεδο του γκολφ στη Σκωτία.
Η αντικατάστασή του από πρέσβη των ΗΠΑ στην Ε.Ε. ίσως έχει προκαλέσει τη μεγαλύτερη αναστάτωση στη διπλωματική ιστορία των Βρυξελλών, με τον φερόμενο ως επόμενο πρέσβη να υποστηρίζει τη διάσπαση της Ευρώπης ή την επιστροφή της Ελλάδας στη δραχμή μεταξύ άλλων, ιδέες που είναι αδιανόητες για τον Τόνι Γκάρντνερ, που για τρία χρόνια αποτέλεσε τον σύνδεσμο της Ε.Ε. με τις ΗΠΑ.
Παρόλο που ο ίδιος δεν είναι διπλωμάτης, είναι από τους πρέσβεις εκτός διπλωματικού σώματος που επιλέχθηκε από τον ίδιο τον Ομπάμα. Σε ένα ιταλικό εστιατόριο δίπλα στην Κομισιόν περιγράφει στην «Κ» τις εμπειρίες του στις Βρυξέλλες τα τελευταία τρία χρόνια, προβλέπει πώς θα εξελιχθούν οι σχέσεις ΗΠΑ- Ε.Ε. υπό την ηγεσία Τραμπ, περιγράφει πώς προσπαθεί η Ρωσία να καταστρέψει την Ε.Ε. και πόσο κοντά ήταν η Ελλάδα στο χείλος του γκρεμού το 2015.
«Τα τελευταία 70 χρόνια Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικανοί έχουν υποστηρίξει την Ε.Ε. για πολύ βασικούς λόγους», λέει. «Μια δυνατή και δημοκρατική Ευρώπη είναι ο καλύτερος σύμμαχος με τον οποίο μπορούμε να συνεργαστούμε, καθώς ενισχύει τις αμερικανικές επενδύσεις, τις εξαγωγές». Το γιατί ο Ντόναλντ Τραμπ έχει διαφορετική άποψη, ο κ. Γκάρντνερ το αποδίδει στους συμβούλους του. «Ακούει ανθρώπους στο κλειστό περιβάλλον του, που του λένε ότι η Ε.Ε. δεν είναι δημοκρατική, είναι δυσλειτουργική και θα ήταν πολύ καλύτερα για τις ΗΠΑ αν κάνουν διμερείς συμφωνίες με τους καλύτερους φίλους μας, την Αγγλία ή τη Γερμανία, μία τελείως λάθος προσέγγιση», λέει ο Γκάρντνερ με ιδιαίτερο πάθος, καθώς νιώθει πως όλη η σκληρή δουλειά που είχε κάνει τα τελευταία τρία χρόνια ως πρέσβης των ΗΠΑ στην Ε.Ε. σε μια σειρά από θέματα όπως η εμπορική συμφωνία Ε.Ε. - ΗΠΑ, θέματα ασφάλειας, ψηφιακής συνεργασίας, κ.λπ., μπορεί να γκρεμιστεί σε μερικούς μήνες. Ο ίδιος βαθιά ευρωπαϊστής, με ρίζες στη Μεσόγειο καθώς ο παππούς του έφυγε το 1938 από τη φασιστική Ιταλία βρίσκοντας καταφύγιο στην Αμερική, έχει περάσει τη μισή του ζωή στην Ευρώπη.
Στις Βρυξέλλες «προσγειώθηκε», όπως λέει, τον Οκτώβριο του 1990 ως εκπαιδευόμενος στην Επιτροπή. Αλλά ο λόγος που ενδιαφέρθηκε για την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή ήταν εξαιτίας ενός... Ελληνα. «Οταν σπούδαζα στην Οξφόρδη, πήρα το μάθημα του καθηγητή Λουκά Τσούκαλη για την Ευρώπη, ήταν ένας από τους καλύτερους καθηγητές που είχα».
Το μόνο που ξέρουμε επισήμως για την πολιτική που θα ακολουθήσει ο Τραμπ όσον αφορά την Ε.Ε. είναι αυτό που είχε πει σε μία συνέντευξη στους Times, λέει ο Τόνι Γκάρντνερ, και αυτό είναι ότι είναι αδιάφορος για το αν η Ε.Ε. θα μείνει ενωμένη ή θα διαλυθεί. Ομως για τον ίδιο αυτή δεν είναι η ειλικρινής άποψη του Τραμπ. «Εχει ξεκάθαρα αρνητική άποψη για την Ε.Ε. Πιστεύει πως είναι όχημα της Γερμανίας και εκτός από αυτό, η Ε.Ε. του μπλόκαρε ένα από τα επιχειρηματικά του σχέδια, να φτιάξει γήπεδο του γκολφ στη Σκωτία, εξαιτίας περιβαλλοντικών ανησυχιών, και αυτός είναι ένας από τους λόγους που είναι εκνευρισμένος με την Ε.Ε.».
Οσον αφορά τον φερόμενο ως αντικαταστάτη του, τον Τεντ Μάλοκ, ο ίδιος τονίζει ότι ακόμα δεν έχει προταθεί επισήμως και δεν έχει υποβληθεί σε έλεγχο, διαδικασία που διαρκεί τουλάχιστον τρεις μήνες. Μετά πρέπει να πάρει την έγκριση της Γερουσίας, της Κομισιόν και των 28 κρατών-μελών. «Είναι αξιοσημείωτο ότι πριν ακόμα προταθεί, θεωρεί σοφό να προσβάλει τον πρόεδρο της Επιτροπής Γιούνκερ, λέγοντας ότι πρέπει να επιστρέψει στο Λουξεμβούργο για δήμαρχος, ότι προτρέπει τις αγορές να παίξουν με το ευρώ και την Ελλάδα να επιστρέψει στη δραχμή. Σίγουρα κάνει οντισιόν για ένα ρόλο, αλλά όχι αυτόν του πρέσβη στην Ε.Ε.», λέει χαρακτηριστικά.
«Στις 23.12 έλαβα ένα τηλεγράφημα από την Ουάσιγκτον που με ενημέρωνε ότι στις 20 Ιανουαρίου στις 12 το μεσημέρι θα έπρεπε να έχω φύγει από την πρεσβεία». Εχει μια σειρά από συμβουλές για το πώς οι Ευρωπαίοι μπορούν να αντιμετωπίσουν τον Τραμπ. Πρώτον, τα κράτη-μέλη πρέπει να έχουν ένα μήνυμα προς την Ουάσιγκτον, «μην προσπαθήσετε να μας χωρίσετε, δεν θα το πετύχετε». Δεύτερον, πρέπει να είναι ξεκάθαρο για τους όρους της συνεργασίας, «η Μέρκελ το έκανε τέλεια, λέγοντας ότι “ναι” θέλουμε να συνεργαστούμε μαζί σας, αλλά αυτές είναι οι αξίες μας τις οποίες δεν θα προδώσουμε». Τρίτον, η Ε.Ε. πρέπει να βρει μία διαφορετική ατζέντα συνεργασίας με τις ΗΠΑ. Από την προστασία του περιβάλλοντος, την εμπορική συμφωνία και τη Ρωσία πρέπει να περάσει σε θέματα ασφάλειας, προστασίας εξωτερικών συνόρων, αντιμετώπιση πολέμου στον κυβερνοχώρο κ.λπ.
Εχει κάθε δικαίωμα να ανησυχεί
Η μεσαία τάξη νιώθει δικαίως πως
 |
| "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 25-26/02/17 |
Συνέντευξη στην Ελένη Βαρβιτσιώτη
Τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. πρέπει να έχουν ένα μήνυμα προς την Ουάσιγκτον, «μην προσπαθήσετε να μας χωρίσετε, δεν θα το πετύχετε» και να είναι ξεκάθαρο για τους όρους της συνεργασίας. Ο Τραμπ έχει αρνητική άποψη για την Ε.Ε. Πιστεύει πως είναι όχημα της Γερμανίας και εκτός από αυτό, η Ε.Ε. του μπλόκαρε ένα επιχειρηματικό σχέδιο, να φτιάξει γήπεδο του γκολφ στη Σκωτία.
Η αντικατάστασή του από πρέσβη των ΗΠΑ στην Ε.Ε. ίσως έχει προκαλέσει τη μεγαλύτερη αναστάτωση στη διπλωματική ιστορία των Βρυξελλών, με τον φερόμενο ως επόμενο πρέσβη να υποστηρίζει τη διάσπαση της Ευρώπης ή την επιστροφή της Ελλάδας στη δραχμή μεταξύ άλλων, ιδέες που είναι αδιανόητες για τον Τόνι Γκάρντνερ, που για τρία χρόνια αποτέλεσε τον σύνδεσμο της Ε.Ε. με τις ΗΠΑ.
Παρόλο που ο ίδιος δεν είναι διπλωμάτης, είναι από τους πρέσβεις εκτός διπλωματικού σώματος που επιλέχθηκε από τον ίδιο τον Ομπάμα. Σε ένα ιταλικό εστιατόριο δίπλα στην Κομισιόν περιγράφει στην «Κ» τις εμπειρίες του στις Βρυξέλλες τα τελευταία τρία χρόνια, προβλέπει πώς θα εξελιχθούν οι σχέσεις ΗΠΑ- Ε.Ε. υπό την ηγεσία Τραμπ, περιγράφει πώς προσπαθεί η Ρωσία να καταστρέψει την Ε.Ε. και πόσο κοντά ήταν η Ελλάδα στο χείλος του γκρεμού το 2015.
«Τα τελευταία 70 χρόνια Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικανοί έχουν υποστηρίξει την Ε.Ε. για πολύ βασικούς λόγους», λέει. «Μια δυνατή και δημοκρατική Ευρώπη είναι ο καλύτερος σύμμαχος με τον οποίο μπορούμε να συνεργαστούμε, καθώς ενισχύει τις αμερικανικές επενδύσεις, τις εξαγωγές». Το γιατί ο Ντόναλντ Τραμπ έχει διαφορετική άποψη, ο κ. Γκάρντνερ το αποδίδει στους συμβούλους του. «Ακούει ανθρώπους στο κλειστό περιβάλλον του, που του λένε ότι η Ε.Ε. δεν είναι δημοκρατική, είναι δυσλειτουργική και θα ήταν πολύ καλύτερα για τις ΗΠΑ αν κάνουν διμερείς συμφωνίες με τους καλύτερους φίλους μας, την Αγγλία ή τη Γερμανία, μία τελείως λάθος προσέγγιση», λέει ο Γκάρντνερ με ιδιαίτερο πάθος, καθώς νιώθει πως όλη η σκληρή δουλειά που είχε κάνει τα τελευταία τρία χρόνια ως πρέσβης των ΗΠΑ στην Ε.Ε. σε μια σειρά από θέματα όπως η εμπορική συμφωνία Ε.Ε. - ΗΠΑ, θέματα ασφάλειας, ψηφιακής συνεργασίας, κ.λπ., μπορεί να γκρεμιστεί σε μερικούς μήνες. Ο ίδιος βαθιά ευρωπαϊστής, με ρίζες στη Μεσόγειο καθώς ο παππούς του έφυγε το 1938 από τη φασιστική Ιταλία βρίσκοντας καταφύγιο στην Αμερική, έχει περάσει τη μισή του ζωή στην Ευρώπη.
Στις Βρυξέλλες «προσγειώθηκε», όπως λέει, τον Οκτώβριο του 1990 ως εκπαιδευόμενος στην Επιτροπή. Αλλά ο λόγος που ενδιαφέρθηκε για την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή ήταν εξαιτίας ενός... Ελληνα. «Οταν σπούδαζα στην Οξφόρδη, πήρα το μάθημα του καθηγητή Λουκά Τσούκαλη για την Ευρώπη, ήταν ένας από τους καλύτερους καθηγητές που είχα».
Το μόνο που ξέρουμε επισήμως για την πολιτική που θα ακολουθήσει ο Τραμπ όσον αφορά την Ε.Ε. είναι αυτό που είχε πει σε μία συνέντευξη στους Times, λέει ο Τόνι Γκάρντνερ, και αυτό είναι ότι είναι αδιάφορος για το αν η Ε.Ε. θα μείνει ενωμένη ή θα διαλυθεί. Ομως για τον ίδιο αυτή δεν είναι η ειλικρινής άποψη του Τραμπ. «Εχει ξεκάθαρα αρνητική άποψη για την Ε.Ε. Πιστεύει πως είναι όχημα της Γερμανίας και εκτός από αυτό, η Ε.Ε. του μπλόκαρε ένα από τα επιχειρηματικά του σχέδια, να φτιάξει γήπεδο του γκολφ στη Σκωτία, εξαιτίας περιβαλλοντικών ανησυχιών, και αυτός είναι ένας από τους λόγους που είναι εκνευρισμένος με την Ε.Ε.».
Οσον αφορά τον φερόμενο ως αντικαταστάτη του, τον Τεντ Μάλοκ, ο ίδιος τονίζει ότι ακόμα δεν έχει προταθεί επισήμως και δεν έχει υποβληθεί σε έλεγχο, διαδικασία που διαρκεί τουλάχιστον τρεις μήνες. Μετά πρέπει να πάρει την έγκριση της Γερουσίας, της Κομισιόν και των 28 κρατών-μελών. «Είναι αξιοσημείωτο ότι πριν ακόμα προταθεί, θεωρεί σοφό να προσβάλει τον πρόεδρο της Επιτροπής Γιούνκερ, λέγοντας ότι πρέπει να επιστρέψει στο Λουξεμβούργο για δήμαρχος, ότι προτρέπει τις αγορές να παίξουν με το ευρώ και την Ελλάδα να επιστρέψει στη δραχμή. Σίγουρα κάνει οντισιόν για ένα ρόλο, αλλά όχι αυτόν του πρέσβη στην Ε.Ε.», λέει χαρακτηριστικά.
«Στις 23.12 έλαβα ένα τηλεγράφημα από την Ουάσιγκτον που με ενημέρωνε ότι στις 20 Ιανουαρίου στις 12 το μεσημέρι θα έπρεπε να έχω φύγει από την πρεσβεία». Εχει μια σειρά από συμβουλές για το πώς οι Ευρωπαίοι μπορούν να αντιμετωπίσουν τον Τραμπ. Πρώτον, τα κράτη-μέλη πρέπει να έχουν ένα μήνυμα προς την Ουάσιγκτον, «μην προσπαθήσετε να μας χωρίσετε, δεν θα το πετύχετε». Δεύτερον, πρέπει να είναι ξεκάθαρο για τους όρους της συνεργασίας, «η Μέρκελ το έκανε τέλεια, λέγοντας ότι “ναι” θέλουμε να συνεργαστούμε μαζί σας, αλλά αυτές είναι οι αξίες μας τις οποίες δεν θα προδώσουμε». Τρίτον, η Ε.Ε. πρέπει να βρει μία διαφορετική ατζέντα συνεργασίας με τις ΗΠΑ. Από την προστασία του περιβάλλοντος, την εμπορική συμφωνία και τη Ρωσία πρέπει να περάσει σε θέματα ασφάλειας, προστασίας εξωτερικών συνόρων, αντιμετώπιση πολέμου στον κυβερνοχώρο κ.λπ.
Εχει κάθε δικαίωμα να ανησυχεί
η Ευρώπη για την ασφάλειά της
Ο κ. Γκάρντνερ περιγράφει πως μετά την εκλογή Τραμπ η μεταβατική του ομάδα έπαιρνε τηλέφωνο στις Βρυξέλλες ρωτώντας τους ευρωπαϊκούς θεσμούς ποια είναι η επόμενη χώρα που θα φύγει από την Ε.Ε. «Η νέα ηγεσία θεωρεί ότι η Ε.Ε. θα διαλυθεί, ότι θα υπάρξουν νέα “Brexit”», λέει, μη επιβεβαιώνοντας αν η ερώτηση αφορούσε την Ελλάδα. «Νομίζω ήταν ένα γενικότερο ερώτημα με το σκεπτικό ότι θα υπάρξουν χώρες και όχι μία συγκεκριμένη που θα ακολουθήσουν τη Βρετανία. Αυτό με ανησύχησε πολύ γιατί δείχνει έναν βαθμό παραπληροφόρησης και απαισιοδοξίας που δεν δικαιολογείται».
Οταν γίνονταν οι διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης Τσίπρα το 2015, ο Τόνι Γκάρντνερ λέει πως η Ελλάδα ήταν «πάρα πολύ κοντά στην έξοδο από το ευρώ». Ο ίδιος παρακολουθούσε όλες τις κινήσεις πίσω από κλειστές πόρτες για να επιτευχθεί η συμφωνία. «Ο φόβος ο δικός μας ήταν ότι αν έβγαινε η Ελλάδα από την Ευρωζώνη υπήρχε το ρίσκο να βγει και από την Ε.Ε. Ανησυχούσαμε για τις επιπτώσεις που θα είχε κάτι τέτοιο στις χρηματαγορές και θεωρούσαμε ότι πολλοί υποβάθμιζαν τις συνέπειες ενός Grexit, ενώ οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι ήταν τεράστιοι». Λέει πως υπήρξαν επανειλημμένες προσπάθειες της Ελλάδας να έχει πιο στενές σχέσεις με τη Ρωσία εκείνο το διάστημα, που θα μπορούσαν να επεκταθούν στον τομέα της ενέργειας και της ασφάλειας, κάτι που ήταν ανησυχητικό και για τη σταθερότητα της Ευρώπης αλλά και της Ελλάδας ως μέλους του ΝΑΤΟ. «Ηταν ένα ρίσκο που δεν έπρεπε να υποτιμηθεί», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Αυτό όμως που πραγματικά τον ανησυχεί είναι η μεγάλη επιρροή της Ρωσίας στην αμερικανική και ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή. Αναφέρει ότι ευρωβουλευτές του έλεγαν ότι «στο Ευρωκοινοβούλιο υπάρχουν ρωσικά χρήματα, που αγοράζουν επιρροή», ενώ ο ίδιος την ένιωσε ιδιαίτερα προσπαθώντας να προωθήσει την εμπορική συμφωνία Ε.Ε. - ΗΠΑ, που τώρα μάλλον βρίσκεται στο καλάθι των αχρήστων. «Είναι πολύ δύσκολο να το αποδείξεις, αλλά μπορείς να το νιώσεις», λέει. Οσον αφορά την TTIP oι Ρώσοι έκαναν ανοιχτή επίθεση, λέγοντας ότι η συμφωνία αυτή είναι ένας τρόπος των Αμερικανών να βλάψουν τα στάνταρντ ζωής και διατροφής των Ευρωπαίων. «Ολα ψέματα», καταλήγει. Εξηγεί πως οι Ρώσοι έχουν κάνει τεράστια επένδυση στα ΜΜΕ που έχει σκοπό να «ταΐζει ψεύτικες πληροφορίες και να υπονομεύει την εμπιστοσύνη που έχουμε στους θεσμούς και στη δημοκρατία μας», προκειμένου να στρέψουν τη μία χώρα εναντίον της άλλης και σίγουρα την Ε.Ε. μακριά από τις ΗΠΑ. Γερμανοί και Ολλανδοί θα μετρήσουν με το χέρι τα ψηφοδέλτια φοβούμενοι ρωσικές παρεμβολές στο εκλογικό αποτέλεσμα. «Η Ε.Ε. έχει κάθε δικαίωμα να ανησυχεί», λέει.
Ο κ. Γκάρντνερ περιγράφει πως μετά την εκλογή Τραμπ η μεταβατική του ομάδα έπαιρνε τηλέφωνο στις Βρυξέλλες ρωτώντας τους ευρωπαϊκούς θεσμούς ποια είναι η επόμενη χώρα που θα φύγει από την Ε.Ε. «Η νέα ηγεσία θεωρεί ότι η Ε.Ε. θα διαλυθεί, ότι θα υπάρξουν νέα “Brexit”», λέει, μη επιβεβαιώνοντας αν η ερώτηση αφορούσε την Ελλάδα. «Νομίζω ήταν ένα γενικότερο ερώτημα με το σκεπτικό ότι θα υπάρξουν χώρες και όχι μία συγκεκριμένη που θα ακολουθήσουν τη Βρετανία. Αυτό με ανησύχησε πολύ γιατί δείχνει έναν βαθμό παραπληροφόρησης και απαισιοδοξίας που δεν δικαιολογείται».
Οταν γίνονταν οι διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης Τσίπρα το 2015, ο Τόνι Γκάρντνερ λέει πως η Ελλάδα ήταν «πάρα πολύ κοντά στην έξοδο από το ευρώ». Ο ίδιος παρακολουθούσε όλες τις κινήσεις πίσω από κλειστές πόρτες για να επιτευχθεί η συμφωνία. «Ο φόβος ο δικός μας ήταν ότι αν έβγαινε η Ελλάδα από την Ευρωζώνη υπήρχε το ρίσκο να βγει και από την Ε.Ε. Ανησυχούσαμε για τις επιπτώσεις που θα είχε κάτι τέτοιο στις χρηματαγορές και θεωρούσαμε ότι πολλοί υποβάθμιζαν τις συνέπειες ενός Grexit, ενώ οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι ήταν τεράστιοι». Λέει πως υπήρξαν επανειλημμένες προσπάθειες της Ελλάδας να έχει πιο στενές σχέσεις με τη Ρωσία εκείνο το διάστημα, που θα μπορούσαν να επεκταθούν στον τομέα της ενέργειας και της ασφάλειας, κάτι που ήταν ανησυχητικό και για τη σταθερότητα της Ευρώπης αλλά και της Ελλάδας ως μέλους του ΝΑΤΟ. «Ηταν ένα ρίσκο που δεν έπρεπε να υποτιμηθεί», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Αυτό όμως που πραγματικά τον ανησυχεί είναι η μεγάλη επιρροή της Ρωσίας στην αμερικανική και ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή. Αναφέρει ότι ευρωβουλευτές του έλεγαν ότι «στο Ευρωκοινοβούλιο υπάρχουν ρωσικά χρήματα, που αγοράζουν επιρροή», ενώ ο ίδιος την ένιωσε ιδιαίτερα προσπαθώντας να προωθήσει την εμπορική συμφωνία Ε.Ε. - ΗΠΑ, που τώρα μάλλον βρίσκεται στο καλάθι των αχρήστων. «Είναι πολύ δύσκολο να το αποδείξεις, αλλά μπορείς να το νιώσεις», λέει. Οσον αφορά την TTIP oι Ρώσοι έκαναν ανοιχτή επίθεση, λέγοντας ότι η συμφωνία αυτή είναι ένας τρόπος των Αμερικανών να βλάψουν τα στάνταρντ ζωής και διατροφής των Ευρωπαίων. «Ολα ψέματα», καταλήγει. Εξηγεί πως οι Ρώσοι έχουν κάνει τεράστια επένδυση στα ΜΜΕ που έχει σκοπό να «ταΐζει ψεύτικες πληροφορίες και να υπονομεύει την εμπιστοσύνη που έχουμε στους θεσμούς και στη δημοκρατία μας», προκειμένου να στρέψουν τη μία χώρα εναντίον της άλλης και σίγουρα την Ε.Ε. μακριά από τις ΗΠΑ. Γερμανοί και Ολλανδοί θα μετρήσουν με το χέρι τα ψηφοδέλτια φοβούμενοι ρωσικές παρεμβολές στο εκλογικό αποτέλεσμα. «Η Ε.Ε. έχει κάθε δικαίωμα να ανησυχεί», λέει.
Η μεσαία τάξη νιώθει δικαίως πως
το σύστημα είναι «στημένο»
Είναι ένας κόσμος που «αλλάζει ταχύτητες», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Γκάρντνερ σχολιάζοντας ότι ο ευρωσκεπτικισμός κερδίζει έδαφος στην Ε.Ε. ενώ ο λαϊκισμός παγκοσμίως. «Βλέπω συμπεριφορές που με σοκάρουν. Παλαιότερα δεν μπορούσα καν να σκεφτώ ότι μπορεί να τεθούν σε κίνδυνο η δημοκρατία, η ειρήνη, ο σεβασμός για τους θεσμούς», λέει. «Το γεγονός ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ αναφέρεται σε δικαστή ως “υποτιθέμενο δικαστή”, επειδή πάγωσε το διάταγμα για την απαγόρευση εισόδου μουσουλμάνων στις ΗΠΑ ή ότι προσβάλλονται μειονότητες, με σοκάρει».
Ο Γκάρντνερ, τρία χρόνια πρέσβης των ΗΠΑ στην Ε.Ε., νιώθει πως οι ευρωπαϊκοί θεσμοί είναι «πολύ ντροπαλοί» και δεν υπερασπίζονται αρκετά τον εαυτό τους. «Τις πρώτες εβδομάδες που έφτασα στις Βρυξέλλες ήμουν καλεσμένος σε ένα τραπέζι και εκεί ο καλός μου φίλος Μαργαρίτης Σχοινάς είπε κάτι που δεν θα ξεχάσω ποτέ. “Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να σκεφτούν τους εαυτούς τους σαν μετόχους σε μια κοινή επιχείρηση”», λέει ο κ. Γκάρντνερ, προσθέτοντας ότι αυτό δεν συμβαίνει δυστυχώς.
Τον ρωτάω αν οι «μέτοχοι» έχουν ίδια ισχύ ή βρισκόμαστε σε μια ένωση που τελικά αποφασίζει για όλους η Γερμανία. «Η Ελλάδα δεν θα είναι ποτέ όσο ισχυρή είναι η Γερμανία, αλλά ως μέρος μιας ομάδας έχει πολύ περισσότερη επιρροή, ενώ μερικά πολύ μικρά κράτη-μέλη όπως το Λουξεμβούργο ή η Μάλτα έχουν δυσανάλογα μεγάλη επιρροή, καθώς η ψήφος τους μετράει το ίδιο με της Γαλλίας ή της Γερμανίας».
Ο τρόπος που λειτουργεί η Ε.Ε. μπορεί πολύ εύκολα να ευτελιστεί, λέει, και φέρνει ως παράδειγμα ένα συμβούλιο υπουργών Γεωργίας το 2014, στο οποίο είχε προσκληθεί και η τότε Αμερικανίδα υπουργός για Αγροτικά Θέματα για να συζητηθεί η εμπορική συμφωνία Ε.Ε. - ΗΠΑ. Εκεί, περιγράφει ο πρώην πρέσβης, κάθε υπουργός πήρε τον λόγο για 5-6 λεπτά, με τον Ελληνα υπουργό να ξεκινάει και να μιλάει αποκλειστικά για τη φέτα, με τους υπόλοιπους υπουργούς να ακολουθούν μιλώντας και αυτοί για ένα προϊόν της δικής τους χώρας. «Σκέψου, 28 υπουργοί επί έξι λεπτά ο καθένας, σχεδόν τρεις ώρες για να κάνει ο κάθε υπουργός την αρχική του τοποθέτηση», μου λέει γελώντας και εκμυστηρεύεται πως η υπουργός των ΗΠΑ ρώτησε με απορία «έτσι περνάς την ώρα σου στις Βρυξέλλες;». Ομως παρά τις καθυστερήσεις και τη γραφειοκρατία, ο κ. Γκάρντνερ επιμένει πως «το σύστημα δουλεύει».
Για τον ίδιο, τα κράτη-μέλη που θέλουν να έχουν επιρροή στην ευρωπαϊκή σκακιέρα πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένα στα θέματά τους και ακόμα πιο σημαντικό να έχουν μια στρατηγική. «Οι Σκανδιναβοί είναι εξαιρετικοί σε αυτό, όπως και οι Γάλλοι, οι Γερμανοί και οι Ισπανοί, οι οποίοι στέλνουν στις Βρυξέλλες τους καλύτερους διπλωμάτες τους και προωθούν τις πολιτικές τους με στρατηγική. Η ιδεολογία και η δημαγωγία έχουν σημαντικό κόστος και αυτό φαίνεται σε όλη την Ευρώπη σήμερα», τονίζει, ενώ φέρνει ως παράδειγμα τον πρώην υπουργό Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη. «Παρόλο που μερικά από τα επιχειρήματά του ήταν ενδιαφέροντα και θεμιτά, η επίθεσή του στους θεσμούς και στις ηγεσίες τους είχε κόστος», τονίζει ο πρώην πρέσβης. «Η ειρωνεία είναι ότι το κόστος αυτής της δημαγωγίας το πλήρωσαν οι πιο αδύναμοι», και αυτό προβλέπει πως θα συμβεί και στις ΗΠΑ με την ηγεσία του Ντόναλντ Τραμπ...
«Η “ήσυχη διπλωματία” είναι αναγκαία και αποτελεσματική· δεν χρειάζεται να είσαι αστέρας των μίντια ούτε ιδεολόγος ή δημαγωγός, πρέπει να κάνεις σοβαρά τη δουλειά σου και μετά να εξηγείς εσωτερικά γιατί χρειάστηκε να πάρεις δύσκολες αποφάσεις», λέει και αποκαλύπτει ότι παρόλο που τον διόρισε ο Μπαράκ Ομπάμα, ο ίδιος είναι δηλωμένος «ανεξάρτητος» και ότι θα ψήφιζε και για το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα – για ανθρώπους που κάνουν τη δουλειά, «do the homework».
Οι εκλογές στην Ευρώπη
Ο ίδιος έχει τελειώσει τη μηλόπιτα με το παγωτό που έχει παραγγείλει και εγώ, για να τον προλάβω με την ποικιλία ψητών ψαριών που έχω πάρει, τρώω πολύ γρήγορα. Το εστιατόριο έχει σχεδόν αδειάσει, αλλά κανείς δεν μας ενοχλεί· άλλωστε μας έχουν δώσει το καλύτερο τραπέζι, δίπλα στο παράθυρο που κοιτάει σε έναν κήπο, καθώς ο κ. Γκάρντνερ είναι τακτικός επισκέπτης.
Η συζήτηση πάει στις εκλογές. Παρόλο που η Ολλανδία και η Γερμανία είναι σε ιδιαίτερα καλή οικονομική κατάσταση, οι επικείμενες εκλογές ανησυχούν πολύ τις Βρυξέλλες. «Βλέπεις τις μετρήσεις και καταλαβαίνει ότι ο κόσμος ανησυχεί πάρα πολύ. Ο παράγων “άγχος” εξαιτίας της τρομοκρατίας έχει εκτοξευτεί», λέει ο Τόνι Γκάρντνερ, τονίζοντας ότι είναι πολύ παραπάνω από το 2008, που ήταν η αρχή της οικονομικής κρίσης. «Για πρώτη φορά ο κόσμος νιώθει πως η αιτία της ανησυχίας του είναι κάποιος που μπορεί να ζει στη γειτονιά του, ένας μετανάστης ή οποιοσδήποτε».
Επίσης, άλλος λόγος ανησυχίας σήμερα για τον πρώην πρέσβη είναι το κατά πόσον οι κοινωνίες μας είναι δίκαιες. «Πώς έχουν μοιραστεί οι καρποί της παγκοσμιοποίησης», λέει και προσθέτει ότι «δεν υπάρχει αμφιβολία πως η μεσαία τάξη νιώθει ότι οι μισθοί της πέφτουν, η αγοραστική της δύναμη μειώνεται και το χάσμα με το 0,1% του πληθυσμού είναι πλέον τεράστιο», τονίζει. «Η μεσαία τάξη νιώθει δικαίως πως το σύστημα είναι “στημένο” και αυτό είναι ένα επιχείρημα που βρίσκει ευήκοα ώτα παντού, και εμείς πρέπει να το αντιμετωπίσουμε».
Είναι ένας κόσμος που «αλλάζει ταχύτητες», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Γκάρντνερ σχολιάζοντας ότι ο ευρωσκεπτικισμός κερδίζει έδαφος στην Ε.Ε. ενώ ο λαϊκισμός παγκοσμίως. «Βλέπω συμπεριφορές που με σοκάρουν. Παλαιότερα δεν μπορούσα καν να σκεφτώ ότι μπορεί να τεθούν σε κίνδυνο η δημοκρατία, η ειρήνη, ο σεβασμός για τους θεσμούς», λέει. «Το γεγονός ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ αναφέρεται σε δικαστή ως “υποτιθέμενο δικαστή”, επειδή πάγωσε το διάταγμα για την απαγόρευση εισόδου μουσουλμάνων στις ΗΠΑ ή ότι προσβάλλονται μειονότητες, με σοκάρει».
Ο Γκάρντνερ, τρία χρόνια πρέσβης των ΗΠΑ στην Ε.Ε., νιώθει πως οι ευρωπαϊκοί θεσμοί είναι «πολύ ντροπαλοί» και δεν υπερασπίζονται αρκετά τον εαυτό τους. «Τις πρώτες εβδομάδες που έφτασα στις Βρυξέλλες ήμουν καλεσμένος σε ένα τραπέζι και εκεί ο καλός μου φίλος Μαργαρίτης Σχοινάς είπε κάτι που δεν θα ξεχάσω ποτέ. “Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να σκεφτούν τους εαυτούς τους σαν μετόχους σε μια κοινή επιχείρηση”», λέει ο κ. Γκάρντνερ, προσθέτοντας ότι αυτό δεν συμβαίνει δυστυχώς.
Τον ρωτάω αν οι «μέτοχοι» έχουν ίδια ισχύ ή βρισκόμαστε σε μια ένωση που τελικά αποφασίζει για όλους η Γερμανία. «Η Ελλάδα δεν θα είναι ποτέ όσο ισχυρή είναι η Γερμανία, αλλά ως μέρος μιας ομάδας έχει πολύ περισσότερη επιρροή, ενώ μερικά πολύ μικρά κράτη-μέλη όπως το Λουξεμβούργο ή η Μάλτα έχουν δυσανάλογα μεγάλη επιρροή, καθώς η ψήφος τους μετράει το ίδιο με της Γαλλίας ή της Γερμανίας».
Ο τρόπος που λειτουργεί η Ε.Ε. μπορεί πολύ εύκολα να ευτελιστεί, λέει, και φέρνει ως παράδειγμα ένα συμβούλιο υπουργών Γεωργίας το 2014, στο οποίο είχε προσκληθεί και η τότε Αμερικανίδα υπουργός για Αγροτικά Θέματα για να συζητηθεί η εμπορική συμφωνία Ε.Ε. - ΗΠΑ. Εκεί, περιγράφει ο πρώην πρέσβης, κάθε υπουργός πήρε τον λόγο για 5-6 λεπτά, με τον Ελληνα υπουργό να ξεκινάει και να μιλάει αποκλειστικά για τη φέτα, με τους υπόλοιπους υπουργούς να ακολουθούν μιλώντας και αυτοί για ένα προϊόν της δικής τους χώρας. «Σκέψου, 28 υπουργοί επί έξι λεπτά ο καθένας, σχεδόν τρεις ώρες για να κάνει ο κάθε υπουργός την αρχική του τοποθέτηση», μου λέει γελώντας και εκμυστηρεύεται πως η υπουργός των ΗΠΑ ρώτησε με απορία «έτσι περνάς την ώρα σου στις Βρυξέλλες;». Ομως παρά τις καθυστερήσεις και τη γραφειοκρατία, ο κ. Γκάρντνερ επιμένει πως «το σύστημα δουλεύει».
Για τον ίδιο, τα κράτη-μέλη που θέλουν να έχουν επιρροή στην ευρωπαϊκή σκακιέρα πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένα στα θέματά τους και ακόμα πιο σημαντικό να έχουν μια στρατηγική. «Οι Σκανδιναβοί είναι εξαιρετικοί σε αυτό, όπως και οι Γάλλοι, οι Γερμανοί και οι Ισπανοί, οι οποίοι στέλνουν στις Βρυξέλλες τους καλύτερους διπλωμάτες τους και προωθούν τις πολιτικές τους με στρατηγική. Η ιδεολογία και η δημαγωγία έχουν σημαντικό κόστος και αυτό φαίνεται σε όλη την Ευρώπη σήμερα», τονίζει, ενώ φέρνει ως παράδειγμα τον πρώην υπουργό Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη. «Παρόλο που μερικά από τα επιχειρήματά του ήταν ενδιαφέροντα και θεμιτά, η επίθεσή του στους θεσμούς και στις ηγεσίες τους είχε κόστος», τονίζει ο πρώην πρέσβης. «Η ειρωνεία είναι ότι το κόστος αυτής της δημαγωγίας το πλήρωσαν οι πιο αδύναμοι», και αυτό προβλέπει πως θα συμβεί και στις ΗΠΑ με την ηγεσία του Ντόναλντ Τραμπ...
«Η “ήσυχη διπλωματία” είναι αναγκαία και αποτελεσματική· δεν χρειάζεται να είσαι αστέρας των μίντια ούτε ιδεολόγος ή δημαγωγός, πρέπει να κάνεις σοβαρά τη δουλειά σου και μετά να εξηγείς εσωτερικά γιατί χρειάστηκε να πάρεις δύσκολες αποφάσεις», λέει και αποκαλύπτει ότι παρόλο που τον διόρισε ο Μπαράκ Ομπάμα, ο ίδιος είναι δηλωμένος «ανεξάρτητος» και ότι θα ψήφιζε και για το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα – για ανθρώπους που κάνουν τη δουλειά, «do the homework».
Οι εκλογές στην Ευρώπη
Ο ίδιος έχει τελειώσει τη μηλόπιτα με το παγωτό που έχει παραγγείλει και εγώ, για να τον προλάβω με την ποικιλία ψητών ψαριών που έχω πάρει, τρώω πολύ γρήγορα. Το εστιατόριο έχει σχεδόν αδειάσει, αλλά κανείς δεν μας ενοχλεί· άλλωστε μας έχουν δώσει το καλύτερο τραπέζι, δίπλα στο παράθυρο που κοιτάει σε έναν κήπο, καθώς ο κ. Γκάρντνερ είναι τακτικός επισκέπτης.
Η συζήτηση πάει στις εκλογές. Παρόλο που η Ολλανδία και η Γερμανία είναι σε ιδιαίτερα καλή οικονομική κατάσταση, οι επικείμενες εκλογές ανησυχούν πολύ τις Βρυξέλλες. «Βλέπεις τις μετρήσεις και καταλαβαίνει ότι ο κόσμος ανησυχεί πάρα πολύ. Ο παράγων “άγχος” εξαιτίας της τρομοκρατίας έχει εκτοξευτεί», λέει ο Τόνι Γκάρντνερ, τονίζοντας ότι είναι πολύ παραπάνω από το 2008, που ήταν η αρχή της οικονομικής κρίσης. «Για πρώτη φορά ο κόσμος νιώθει πως η αιτία της ανησυχίας του είναι κάποιος που μπορεί να ζει στη γειτονιά του, ένας μετανάστης ή οποιοσδήποτε».
Επίσης, άλλος λόγος ανησυχίας σήμερα για τον πρώην πρέσβη είναι το κατά πόσον οι κοινωνίες μας είναι δίκαιες. «Πώς έχουν μοιραστεί οι καρποί της παγκοσμιοποίησης», λέει και προσθέτει ότι «δεν υπάρχει αμφιβολία πως η μεσαία τάξη νιώθει ότι οι μισθοί της πέφτουν, η αγοραστική της δύναμη μειώνεται και το χάσμα με το 0,1% του πληθυσμού είναι πλέον τεράστιο», τονίζει. «Η μεσαία τάξη νιώθει δικαίως πως το σύστημα είναι “στημένο” και αυτό είναι ένα επιχείρημα που βρίσκει ευήκοα ώτα παντού, και εμείς πρέπει να το αντιμετωπίσουμε».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου