Δεν ξέρω αν το ρήγμα του Ατλαντικού υπήρξε ποτέ τόσο βαθύ όσο σήμερα. Ακόμη και στον δεύτερο πόλεμο του Κόλπου, όταν οι διανοούμενοι του Μπους είχαν βγάλει τη θεωρία περί Ευρώπης - Αφροδίτης και Αμερικής - Αρη, δεν υπήρχε η παράνοια της εχθρότητας. Εξάλλου οι δύο θεοί ήσαν εραστές. Δεν ξέρω αν ποτέ ο αμερικανικός απομονωτισμός εκφράσθηκε ως αντιπαλότητα των ΗΠΑ απέναντι στο έτερον ήμισυ του δυτικού πολιτισμού. Και εκεί εντοπίζεται, κατά τη γνώμη μου, η στροφή που παίρνει σήμερα η Ιστορία. Δεν μπορούμε να μιλάμε πια για την ενότητα του δυτικού κόσμου; Θα φανεί. Είναι δυνατόν η Αμερική και η Ρωσία να συμφωνούν στην καταδίκη της Ε.Ε.; Αυτό μέχρι προχθές έμοιαζε αδιανόητο, σαν ιστορικό ανέκδοτο. Τίποτε όμως τον 21ο αιώνα δεν είναι αδιανόητο. Οταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, πολλοί πίστεψαν πως το γεγονός θα ξυπνούσε την Ευρώπη απ’ τον απολαυστικό της λήθαργο. Οι ευρωπαϊκές διαδικασίες είναι αργές και βασανιστικές, αφού απαιτούν ομοφωνία για να καταλήξουν σε συμπέρασμα. Τρία χρόνια μετά, η Ε.Ε. δεν έχει καταλήξει αν θα έχει κοινό στρατό και ποια θα είναι η δομή του. Με αποτέλεσμα ο Τραμπ να διαπραγματεύεται απευθείας με τον Πούτιν αγνοώντας προκλητικά την Ευρώπη, που και οι δύο θεωρούν «γεωστρατηγικό νάνο». Ας παραδεχθούμε ότι η Ευρώπη είχε ξεμάθει την τέχνη του πολέμου και κατά συνέπεια χρειάζεται σκέψη και χρόνο για να προσαρμοσθεί στη νέα πραγματικότητα. Ξαπλωμένη στην αγκαλιά του ΝΑΤΟ δεν ανησυχούσε. Οι εξτρεμιστές, δεξιοί τε και αριστεροί, απέδιδαν την ανησυχία σε ρωσοφοβία. Τώρα όμως ο Τραμπ μεταφέρει τον πόλεμο στην οικονομία, μέτωπο το οποίο αποτελεί την ισχύ της Ευρώπης. Εδώ η Ευρώπη καλείται να αποδείξει όχι μόνον τη δύναμή της, αλλά και την ενότητά της. Σύγκρουση με τις ΗΠΑ ή διαπραγμάτευση;

 Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

κλείνει την κήρυξη του πολέμου με το τραγούδι του Τόνι Μπένετ «Πες με ανεύθυνο». Το λιγότερο που μπορείς να πεις είναι ότι στη δημοκρατία δεν υπάρχουν ανεύθυνοι άρχοντες. Ο Πολ Κρούγκμαν προλέγει καταστροφή. Εκείνο που μπορώ να πω είναι ότι εξίσου ανησυχητική είναι η συλλογιστική που συνόδευσε τα μέτρα. «Η Ευρώπη έχει λεηλατήσει, καταληστεύσει την Αμερική. Υπάρχει για να την καταστρέψει». Δεν ξέρω αν το ρήγμα του Ατλαντικού υπήρξε ποτέ τόσο βαθύ όσο σήμερα. Ακόμη και στον δεύτερο πόλεμο του Κόλπου, όταν οι διανοούμενοι του Μπους είχαν βγάλει τη θεωρία περί Ευρώπης - Αφροδίτης και Αμερικής - Αρη, δεν υπήρχε η παράνοια της εχθρότητας. Εξάλλου οι δύο θεοί ήσαν εραστές. Δεν ξέρω αν ποτέ ο αμερικανικός απομονωτισμός εκφράσθηκε ως αντιπαλότητα των ΗΠΑ απέναντι στο έτερον ήμισυ του δυτικού πολιτισμού. Και εκεί εντοπίζεται, κατά τη γνώμη μου, η στροφή που παίρνει σήμερα η Ιστορία. Δεν μπορούμε να μιλάμε πια για την ενότητα του δυτικού κόσμου; Θα φανεί. Είναι δυνατόν η Αμερική και η Ρωσία να συμφωνούν στην καταδίκη της Ε.Ε.; Αυτό μέχρι προχθές έμοιαζε αδιανόητο, σαν ιστορικό ανέκδοτο. Τίποτε όμως τον 21ο αιώνα δεν είναι αδιανόητο.

Οταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, πολλοί πίστεψαν πως το γεγονός θα ξυπνούσε την Ευρώπη απ’ τον απολαυστικό της λήθαργο. Οι ευρωπαϊκές διαδικασίες είναι αργές και βασανιστικές, αφού απαιτούν ομοφωνία για να καταλήξουν σε συμπέρασμα. Τρία χρόνια μετά, η Ε.Ε. δεν έχει καταλήξει αν θα έχει κοινό στρατό και ποια θα είναι η δομή του. Με αποτέλεσμα ο Τραμπ να διαπραγματεύεται απευθείας με τον Πούτιν αγνοώντας προκλητικά την Ευρώπη, που και οι δύο θεωρούν «γεωστρατηγικό νάνο». Ας παραδεχθούμε ότι η Ευρώπη είχε ξεμάθει την τέχνη του πολέμου και κατά συνέπεια χρειάζεται σκέψη και χρόνο για να προσαρμοσθεί στη νέα πραγματικότητα. Ξαπλωμένη στην αγκαλιά του ΝΑΤΟ δεν ανησυχούσε. Οι εξτρεμιστές, δεξιοί τε και αριστεροί, απέδιδαν την ανησυχία σε ρωσοφοβία. Τώρα όμως ο Τραμπ μεταφέρει τον πόλεμο στην οικονομία, μέτωπο το οποίο αποτελεί την ισχύ της Ευρώπης. Εδώ η Ευρώπη καλείται να αποδείξει όχι μόνον τη δύναμή της, αλλά και την ενότητά της. Σύγκρουση με τις ΗΠΑ ή διαπραγμάτευση; Ο,τι και να ’ναι, ο δυτικός κόσμος εμφανίζεται διχασμένος. Και, όπως είναι φυσικό, ο διχασμός αντανακλάται και στις κοινωνίες του. Σκεφθείτε μόνον τη Λεπέν που την υπερασπίζονται και ο Τραμπ και ο Πούτιν. Το ρήγμα του Ατλαντικού μάλλον θα δώσει μεγάλους σεισμούς, πολιτικούς, κοινωνικούς, οικονομικούς.