Πρώτος στόχος του συγκεκριµένου σχεδίου, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ», είναι η θεσµοθέτηση της σχέσης της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας µε το ΝΑΤΟ, µε τη συµµετοχή της σε σηµαντικό οργανισµό που θεωρείται προθάλαµος της ένταξης στη Βορειοατλαντική Συµµαχία. Για να επιτευχθεί όµως αυτό, θα πρέπει να έχει προηγηθεί σειρά αλυσιδωτών γεγονότων, τα οποία έχουν ως βασική αφετηρία θετικές εξελίξεις στο κυπριακό πρόβληµα και πρόοδο στα ευρωτουρκικά. Μέσω αυτών θα µπορούσε, για παράδειγµα, να ξεκλειδώσει η συνεργασία της Αγκυρας µε ευρωπαϊκούς οργανισµούς και φορείς πολύ χρήσιµους για την ίδια και τις βιοµηχανίες της, κάτι που έως σήµερα προσκρούει στην άρνηση και στο βέτο της Λευκωσίας. Είναι προφανές ότι για να δροµολογηθούν οι προαναφερθείσες εξελίξεις καθίσταται απαραίτητη µια πολυεπίπεδη συνεργασία µε τον διεθνή παράγοντα, την οποία η Κυπριακή ∆ηµοκρατία είναι έτοιµη να στηρίξει...

Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ"
κύριο+εσωτερικό θέμα

"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 24/11/24

Το σχέδιο της Κύπρου για ένταξη στο ΝΑΤΟ

Η άγνωστη ατζέντα που παρουσίασε ο Χριστοδουλίδης στον Μπάιντεν

 
ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ: ΛΕΝΑ ΑΡΓΥΡΗ

Μια στρατηγική σταδιακής προσέγγισης της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας προς τη Βορειοατλαντική Συµµαχία βρέθηκε στο επίκεντρο της συνάντησης του Νίκου Χριστοδουλίδη µε τον Τζο Μπάιντεν στο τέλος Οκτωβρίου, όπως αποκαλύπτει η «Κ». 

Η Λευκωσία έχει επεξεργαστεί λεπτοµερώς το σχέδιο, το οποίο θα έχει ως τελικό προορισµό την ένταξη στο ΝΑΤΟ, µε επίγνωση των υψηλών εµποδίων που είναι βέβαιο ότι θα συναντήσει. Τι προβλέπει ο κυπριακός σχεδιασµός και τι υποδοχή συνάντησε στην Ουάσιγκτον. Πότε δροµολογήθηκε το εγχείρηµα και ποιοι ∆υτικοί αξιωµατούχοι έχουν γίνει κοινωνοί του. Ποια είναι τα βήµατα προπαρασκευής που πρέπει να έχει ολοκληρώσει προηγουµένως το σύστηµα της Αµυνας της Κύπρου.

Μετά την Ουάσιγκτον, ο Νίκος Χριστοδουλίδης συζήτησε το σχέδιό του και με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, στο περιθώριο της Συνόδου της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας στο Βουκουρέστι. Πρώτος στόχος είναι η θεσμοθέτηση της σχέσης της Κύπρου με το ΝΑΤΟ, με τη συμμετοχή της σε σημαντικό οργανισμό που θεωρείται προθάλαμος της ένταξης στη Συμμαχία.

Τη στρατηγική επιλογή αλλά και τις θεωρητικές και πρακτικές πτυχές του σχεδίου του, για µια ενδεχόµενη µελλοντική ένταξη της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας στο ΝΑΤΟ, όταν οι πολιτικές συνθήκες το επιτρέψουν, ανέπτυξε σύµφωνα µε αποκλειστικές πληροφορίες της «Κ» ο πρόεδρος της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης στον οµόλογό του των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, κατά την πρόσφατη συνάντησή τους στο Οβάλ Γραφείο του Λευκού Οίκου. 

Πρόκειται για ένα λεπτοµερές, καλά µελετηµένο σχέδιο, µακροπρόθεσµου προσανατολισµού, αποτελούµενο από πολλά αλληλοεξαρτώµενα στάδια, το οποίο έχει ήδη γίνει ασµένως αποδεκτό από την Ουάσιγκτον. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο σύµβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου Τζέικ Σάλιβαν, στο άκουσµά του το χαρακτήρισε «win win», προσθέτοντας πως «οι προοπτικές που θα δηµιουργούσε µια τέτοια εξέλιξη θα ήταν τεράστιες».

Και µε τον Ρούτε

∆εν ήταν η πρώτη φορά που οι Αµερικανοί άκουγαν τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη να περιγράφει το όραµά του για τη θέση της Κύπρου σε έναν κόσµο που αναδιαµορφώνεται ταχύτατα, καθώς το είχε αρχικά µοιραστεί µε την πρώην υφυπουργό Βικτόρια Νούλαντ πριν από την αποχώρησή της από το Στέιτ Ντιπάρτµεντ και εν συνεχεία µε υψηλόβαθµο αξιωµατούχο του αµερικανικού Πενταγώνου το καλοκαίρι. Η επίσηµη παρουσίασή του όµως σε τόσο υψηλό επίπεδο, όπως έγινε στις 30 Οκτωβρίου, αποδεικνύει πως πρόκειται για ένα σχέδιο που έχει πολιτικά ωριµάσει στο µυαλό του κ. Χριστοδουλίδη, ο οποίος, σύµφωνα µε πληροφορίες, µετά την Ουάσιγκτον το συζήτησε και στο Βουκουρέστι, µε τον γενικό γραµµατέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, στο περιθώριο της Συνόδου της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας.

Πρώτος στόχος του συγκεκριµένου σχεδίου, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ», είναι η θεσµοθέτηση της σχέσης της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας µε το ΝΑΤΟ, µε τη συµµετοχή της σε σηµαντικό οργανισµό που θεωρείται προθάλαµος της ένταξης στη Βορειοατλαντική Συµµαχία. Για να επιτευχθεί όµως αυτό, θα πρέπει να έχει προηγηθεί σειρά αλυσιδωτών γεγονότων, τα οποία έχουν ως βασική αφετηρία θετικές εξελίξεις στο κυπριακό πρόβληµα και πρόοδο στα ευρωτουρκικά. 

Μέσω αυτών θα µπορούσε, για παράδειγµα, να ξεκλειδώσει η συνεργασία της Αγκυρας µε ευρωπαϊκούς οργανισµούς και φορείς πολύ χρήσιµους για την ίδια και τις βιοµηχανίες της, κάτι που έως σήµερα προσκρούει στην άρνηση και στο βέτο της Λευκωσίας. Είναι προφανές ότι για να δροµολογηθούν οι προαναφερθείσες εξελίξεις καθίσταται απαραίτητη µια πολυεπίπεδη συνεργασία µε τον διεθνή παράγοντα, την οποία η Κυπριακή ∆ηµοκρατία είναι έτοιµη να στηρίξει.

Τρεις στρατηγικοί στόχοι

Παράλληλα µε όλα αυτά και ταυτόχρονα µε τη διαµόρφωση των κατάλληλων πολιτικών συνθηκών, η Κυπριακή ∆ηµοκρατία έχει ζητήσει από τις ΗΠΑ την πλήρωση τριών βασικών στρατηγικών στόχων. 

• Πρώτον, τη δυνατότητα να µπορεί να προµηθεύεται αµυντικό εξοπλισµό από τις ΗΠΑ, κάτι που για να καταστεί εφικτό προϋποθέτει τη µετατροπή της ετήσιας ανανέωσης της άρσης του εµπάργκο όπλων σε τουλάχιστον τριετή ή πενταετή. Σύµφωνα µε ασφαλείς πληροφορίες της «Κ», ο πρόεδρος Μπάιντεν κατά τη συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο δεσµεύθηκε ότι θα προχωρούσε στις κατάλληλες συνεννοήσεις µε το Κογκρέσο για την ικανοποίηση αυτού του «λογικού», όπως χαρακτηρίστηκε, αιτήµατος. Τονίζεται ότι για να συµβεί αυτό, απαιτείται αλλαγή της υφισταµένης νοµοθεσίας και ήδη εκκρεµεί η σχετική τροπολογία του γερουσιαστή Κόρι Μπούκερ, η οποία δεν αποκλείεται να ενταχθεί στον αµυντικό προϋπολογισµό των ΗΠΑ έως το τέλος του έτους.

• ∆εύτερο αίτηµα που πρέπει να ικανοποιηθεί από την πλευρά των ΗΠΑ βάσει του κυπριακού σχεδιασµού, είναι η περαιτέρω ουσιαστική αναβάθµιση στον τοµέα της κοινής εκπαίδευσης µελών της κυπριακής Εθνικής Φρουράς σε στρατιωτικές ακαδηµίες των ΗΠΑ. Η δυνατότητα αυτή επισηµοποιήθηκε µόλις πρόσφατα και αφορά σε δύο από τις πέντε σχολές των ΗΠΑ που προσφέρουν στρατιωτικά προγράµµατα τετραετούς φοίτησης. Η Κυπριακή ∆ηµοκρατία θεωρεί απολύτως απαραίτητη την αύξηση του αριθµού των προσφερόµενων θέσεων και η αµερικανική πλευρά αντιµετωπίζει θετικά και αυτό το αίτηµα.

• Τρίτος στόχος είναι η καθοριστική συνεισφορά των ΗΠΑ στον σταδιακό εκσυγχρονισµό των αµυντικών δυνατοτήτων και των στρατιωτικών δυνάµεων, εγκαταστάσεων και µέσων της Κύπρου στα πρότυπα του ΝΑΤΟ. Ηδη η Κύπρος έχει αποδείξει ότι µπορεί να καταστεί µακροπρόθεσµα απολύτως αναγκαία µε τις συνολικές υποδοµές που διαθέτει, τα λιµάνια, τα αεροδρόµια και τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις, στις οποίες εξυπηρετούνται ήδη αµερικανικές δυνάµεις, σε βαθµό που έχει εντυπωσιάσει την Ουάσιγκτον. Σε αυτό το πλαίσιο δεν αποκλείεται έως το τέλος του χρόνου να υπάρξουν εξελίξεις σχετικές µε την παραχώρηση στην Κύπρο δωρεάν αµυντικού εξοπλισµού, όσο και παροχή υλικού µέσω προγραµµάτων διεθνών πωλήσεων.

Ειδικότερα για τη Βάση «Ανδρέας Παπανδρέου» στην Πάφο, οι ΗΠΑ θα ενδιαφέρονταν για µόνιµη στρατιωτική παρουσία των δυνάµεών τους, κάτι το οποίο όµως δεν είναι εφικτό έως σήµερα για καθαρά πρακτικούς χωροταξικούς λόγους, καθώς εκεί σταθµεύουν και δυνάµεις από άλλες χώρες. Για να ανταποκριθεί σε ένα τέτοιο ενδεχόµενο η Λευκωσία, φαίνεται να επιδιώκει την οικονοµική βοήθεια από τις ΗΠΑ για την επέκταση της συγκεκριµένης βάσης, η οποία εν συνέχεια θα µπορούσε να διαµορφωθεί κατά τα αµερικανικά πρότυπα και να φιλοξενήσει σε µόνιµη βάση προσωπικό των αµερικανικών ενόπλων δυνάµεων.

Οι γερουσιαστές

Αξίζει να σηµειωθεί ότι ένας από τους λόγους για τους οποίους υψηλόβαθµη αντιπροσωπεία γερουσιαστών µε σηµαντικές θέσεις και επιρροή σε κρίσιµες επιτροπές του Κογκρέσου επισκέφθηκε την Κύπρο τον Οκτώβριο, ήταν ακριβώς αυτός. Για να διερευνήσει από κοντά τις δυνατότητες και να επεξεργαστεί σε βάθος τις λεπτοµέρειες του σχεδίου αξιοποίησης της συγκεκριµένης τοποθεσίας, την οποία οµοφώνως χαρακτήρισαν «τεράστιου στρατηγικού χαρακτήρα».

Η παγίωση του νέου ρόλου της Κύπρου στο επίκεντρο της αµερικανικής στρατηγικής στην περιοχή αντανακλάται και στις επαφές που είχε ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης µε σηµαντικούς παράγοντες της ρεπουµπλικανικής πλειοψηφίας στο Κογκρέσο, αµέσως µετά την εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραµπ. 

Σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε µε γερουσιαστές που συνεργάζονται στενά µε τον επόµενο πρόεδρο των ΗΠΑ, επιβεβαιώθηκε η πρόθεση της νέας ηγεσίας να διατηρήσει και να ενισχύσει περαιτέρω τον ρόλο της Κύπρου στην περιοχή. 

Σε συνοµιλία µε γερουσιαστή που συµµετείχε στην αντιπροσωπεία του Οκτωβρίου ειπώθηκε χαρακτηριστικά πως «η Κύπρος είναι η χώρα στην οποία µπορούµε να στηριχτούµε για να πετύχουµε αυτά που θέλουµε στην περιοχή». Ο ίδιος µάλιστα διαβεβαίωσε τον κ. Χριστοδουλίδη ότι ο επόµενος υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούµπιο γνωρίζει πολύ καλά φίλους, ανταγωνιστές και εχθρούς στην περιοχή και ότι η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ προτίθεται να συνεργαστεί στενά µε το τρίγωνο Ισραήλ - Ελλάδας - Κύπρου.

Τα εµπόδια

Η κυπριακή πλευρά αναγνωρίζει πλήρως τις πρακτικές δυσκολίες, τα εµπόδια, τις αντιδράσεις και τις προκλήσεις που θα αντιµετωπίσει στη µακρά πορεία για την επίτευξη του τελικού στόχου υλοποίησης του οράµατος περί ενδεχόµενης µελλοντικής ένταξης στο ΝΑΤΟ. 

Οµως, σε Ουάσιγκτον και Λευκωσία εκτιµάται ότι και µόνο το γεγονός ότι ανοίγει αυτή η συζήτηση, έστω και σε καθαρά προκαταρκτικό στάδιο, σπάζοντας ταµπού εντός και εκτός συνόρων Κύπρου, είναι µια εξέλιξη µείζονος σηµασίας για τον –µόνιµου χαρακτήρα πια και χωρίς αµφιταλαντεύσεις– προσανατολισµό της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας και µια εξέλιξη εξαιρετικά επωφελής τόσο για την ίδια όσο και για τη Βορειοατλαντική Συµµαχία και τις Ηνωµένες Πολιτείες.

Γερουσιαστής που συμμετείχε στην αντιπροσωπεία που επισκέφθηκε την Κύπρο τον Οκτώβριο διαβεβαίωσε τον κ. Χριστοδουλίδη ότι ο επόμενος υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο γνωρίζει πολύ καλά φίλους, ανταγωνιστές και εχθρούς στην περιοχή και ότι η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ προτίθεται να συνεργαστεί στενά με το τρίγωνο Ισραήλ - Ελλάδας Κύπρου.