Από τα µέσα της δεκαετίας του 1950 στην ελληνική κοινωνία υπήρχαν φωνές που µιλούσαν για πόλεµο µε την Τουρκία. Ο «αόρατος δικτάτορας» ονειρευόταν πως σε 2-3 ηµέρες θα βρισκόταν στην Πόλη. Σήµερα αυτές οι φωνές υπάρχουν, αλλά δεν ακούγονται. Μια τέτοια άποψη δύσκολα εκφέρεται µε δηµόσιο λόγο. Απλώς, µέσω των συµφραζοµένων, δεν αφήνουν άλλη οδό επίλυσης των ελληνοτουρκικών διαφορών, συνολικά, παρά µέσω µιας σύρραξης που αργά ή γρήγορα θα έρθει, παραγνωρίζοντας όµως πως η ελληνική κοινωνία δεν είναι µια πολεµική κοινωνία. Τέλος, υπάρχουν και αυτοί που πιστεύουν ότι µε τους γείτονές µας θα πρέπει να τα βρούµε µε κάθε τρόπο. Με τον διάλογο όλα µπορούν να επιλυθούν και σε όσα σηµεία δεν συµφωνήσουµε, υπάρχουν και τα διεθνή δικαιοδοτικά όργανα. Το τρωτό σηµείο αυτής της αντίληψης είναι η αδυναµία να δει τη βαθύτερη φυσιογνωµία του τουρκικού κράτους. Πάντως, όλοι τελικά θέλουν το καλό της πατρίδας µας. Οσες φορές κάποιοι επιχείρησαν να το µονοπωλήσουν, µόνο ζηµίες προκάλεσαν. ∆ιότι πατριώτες είναι και αυτοί που υποστηρίζουν ότι το Αιγαίο είναι ελληνική λίµνη και αυτοί που υποστηρίζουν πως δεν είναι....

 Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 26/11/24

Ο πατριωτισµός έχει πολλές όψεις

ΤΟΥ ΣΑΚΗ ΜΟΥΜΤΖΗ

Αν µπορούσαµε να αποβάλουµε από τον δηµόσιο διάλογο τις λέξεις «προδότης» και «µειοδότης» σίγουρα όλοι θα βγαίναµε κερδισµένοι. Πάντα οι κραυγές θολώνουν την κρίση, πολώνουν το κλίµα, συσκοτίζουν τις καταστάσεις, ακυρώνουν τα επιχειρήµατα. Οµως οι κραυγές γοητεύουν, διότι απευθύνονται στο θυµικό των πολιτών, δηµιουργούν ακροατήριο και όπου υπάρχει ακροατήριο σπεύδουν και κάποιοι πολιτικοί να το εκφράσουν.

Κατ’ εξοχήν πεδίο όπου ευδοκιµούν αυτές οι λέξεις είναι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις. Οι καταγγελίες για ενδοτισµό και εθνική µειοδοσία είναι στην ηµερήσια διάταξη. ∆εν µας περνάει από το µυαλό ότι ο πατριωτισµός και το εθνικό συµφέρον έχουν πολλές όψεις και είναι απολύτως λογικό σε ένα δηµοκρατικό καθεστώς οι ελληνοτουρκικές σχέσεις να έχουν πολλές προσεγγίσεις, από διάφορες οπτικές γωνίες.

Από µια οπτική φαίνεται ότι ο διάλογος µεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας δίνει διεθνές πιστοποιητικό καλής διαγωγής στην Τουρκία που της προσφέρει άφεση αµαρτιών για τα όσα διέπραξε και διαπράττει. Οι θιασώτες µιας τέτοιας καταγγελτικής πολιτικής θέλουν παρόµοια συµπεριφορά να έχουµε απέναντι και στην Αλβανία και στη Βόρεια Μακεδονία.

Αυτή η πολιτική εκ πρώτης όψεως φαίνεται επιθετική, στην ουσία όµως είναι αµυντική και φοβική. ∆ιότι όταν τα βάζεις µε όλους, οι διεθνείς συνοµιλητές σου θα αναρωτηθούν µήπως φταις κι εσύ.

Υπάρχει και µια άλλη θεώρηση. Συζητούµε, έχοντας όµως πλήρη επίγνωση των ορίων αυτού του διαλόγου. Η Τουρκία είναι από την ίδρυσή της µια επεκτατική - αναθεωρητική δύναµη που αισθάνεται ασφυκτικά µέσα στο πλαίσιο των διεθνών συνθηκών και επιδιώκει να το διαρρήξει µε κάθε τρόπο. Ετσι, είναι προτιµότερο να συζητούµε παρά να τσακωνόµαστε, είναι πολύ πιο παραγωγικό να αποφεύγουµε τις οξύτητες χωρίς βεβαίως να υποχωρούµε. Κερδίζουµε µερικά διαστήµατα ηρεµίας.

Από τα µέσα της δεκαετίας του 1950 στην ελληνική κοινωνία υπήρχαν φωνές που µιλούσαν για πόλεµο µε την Τουρκία. Ο «αόρατος δικτάτορας» ονειρευόταν πως σε 2-3 ηµέρες θα βρισκόταν στην Πόλη. Σήµερα αυτές οι φωνές υπάρχουν, αλλά δεν ακούγονται.

Μια τέτοια άποψη δύσκολα εκφέρεται µε δηµόσιο λόγο. Απλώς, µέσω των συµφραζοµένων, δεν αφήνουν άλλη οδό επίλυσης των ελληνοτουρκικών διαφορών, συνολικά, παρά µέσω µιας σύρραξης που αργά ή γρήγορα θα έρθει, παραγνωρίζοντας όµως πως η ελληνική κοινωνία δεν είναι µια πολεµική κοινωνία.

Τέλος, υπάρχουν και αυτοί που πιστεύουν ότι µε τους γείτονές µας θα πρέπει να τα βρούµε µε κάθε τρόπο. Με τον διάλογο όλα µπορούν να επιλυθούν και σε όσα σηµεία δεν συµφωνήσουµε, υπάρχουν και τα διεθνή δικαιοδοτικά όργανα. Το τρωτό σηµείο αυτής της αντίληψης είναι η αδυναµία να δει τη βαθύτερη φυσιογνωµία του τουρκικού κράτους.

Πάντως, όλοι τελικά θέλουν το καλό της πατρίδας µας. Οσες φορές κάποιοι επιχείρησαν να το µονοπωλήσουν, µόνο ζηµίες προκάλεσαν. ∆ιότι πατριώτες είναι και αυτοί που υποστηρίζουν ότι το Αιγαίο είναι ελληνική λίµνη και αυτοί που υποστηρίζουν πως δεν είναι.