Από "ΤΑ ΝΕΑ"
"ΤΑ ΝΕΑ", 31/03/21 |
ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΗ ΝΤΑΛΗ
Η αλληλεγγύη στην οποία στηρίζεται σήμερα το ευρωπαϊκό σχέδιο έχει τις ρίζες της στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821, υπογράμμισε με εύστοχο τρόπο στο μήνυμά του ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας Εμανουέλ Μακρόν, συμπληρώνοντας ουσιαστικά την εξίσου εύστοχη δήλωση της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, πως «η κληρονομιά του 1821 δεν είναι μόνο ελληνική: φέρει την οικουμενικότητα των ιδεών και αξιών της εποχής».
Τόσο οι ευρωπαίοι αρχηγοί κρατών όσο και ο πρόεδρος Μπάιντεν υπογράμμισαν πως η Ελλάδα είναι σήμερα εγγυήτρια της ειρήνης και της ασφάλειας στην περιοχή. Και αυτό είναι κομβικής σημασίας για την ευρωπαϊκή κυριαρχία στη σημερινή γεωπολιτική στιγμή. Γιατί χρειαζόμαστε μια πιο κυρίαρχη και πιο ανεξάρτητη Ευρώπη που θα διαθέτει στρατηγική αυτονομία. Να μπορεί να διαχειριστεί τις διεθνείς κρίσεις μόνη της και να εγγυάται τα εξωτερικά σύνορά της.
Από την άλλη πλευρά η Τουρκία του Ερντογάν έχει εξελιχθεί σε κορυφαίο πρόβλημα μιας Ευρώπης που επιθυμεί να έχει και γεωπολιτικό ρόλο. Οπως φάνηκε και στην τελευταία σύνοδο κορυφής της ΕΕ, όχι μόνο αποφεύγει να σεβαστεί τους όρους και τις προϋποθέσεις προκειμένου να ενεργοποιηθεί η «θετική ατζέντα» στις ευρωτουρκικές σχέσεις, μάλλον υπονομεύει τη βελτίωση του κλίματος με πράξεις όπως η αποχώρησή της από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για τη βία κατά των γυναικών.
Η πολιτική συμπεριφορά του Ερντογάν στηρίζεται τον τελευταίο χρόνο στην προσβολή που είναι το άσφαιρο όπλο των καιροσκόπων γιατί οι προσβολές και η χυδαιότητα δεν αποτελούν διπλωματικά επιχειρήματα.
Οι Βρυξέλλες βλέπουν έναν Ερντογάν πολιτικά και οικονομικά εξασθενημένο με προσβλητικές και επιθετικές ενέργειες που έχουν στόχο να αποσπάσουν την προσοχή από το γεγονός ότι η χώρα παρακμάζει οικονομικά εξαιτίας της πολιτικής του. Η τουρκική οικονομία έχει ανάγκη μια εκσυγχρονισμένη τελωνειακή ένωση με την Ευρωπαϊκή Ενωση και ο Ερντογάν επιλέγει τη συντήρηση μιας παρατεταμένης κρίσης. Δείχνει να μη βλέπει την τουρκική οικονομία που κλονίζεται και την τουρκική λίρα που πέφτει από ναδίρ σε ναδίρ και τη δημοτικότητά του να κατρακυλάει.
Την ίδια στιγμή η ΕΕ χρειάζεται την απαραίτητη ευρωπαϊκή κυριαρχία που θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό και από τις εξελίξεις στη Μεσόγειο και τη «διαχείριση» της Τουρκίας.
Τόσο οι ευρωπαίοι αρχηγοί κρατών όσο και ο πρόεδρος Μπάιντεν υπογράμμισαν πως η Ελλάδα είναι σήμερα εγγυήτρια της ειρήνης και της ασφάλειας στην περιοχή. Και αυτό είναι κομβικής σημασίας για την ευρωπαϊκή κυριαρχία στη σημερινή γεωπολιτική στιγμή. Γιατί χρειαζόμαστε μια πιο κυρίαρχη και πιο ανεξάρτητη Ευρώπη που θα διαθέτει στρατηγική αυτονομία. Να μπορεί να διαχειριστεί τις διεθνείς κρίσεις μόνη της και να εγγυάται τα εξωτερικά σύνορά της.
Από την άλλη πλευρά η Τουρκία του Ερντογάν έχει εξελιχθεί σε κορυφαίο πρόβλημα μιας Ευρώπης που επιθυμεί να έχει και γεωπολιτικό ρόλο. Οπως φάνηκε και στην τελευταία σύνοδο κορυφής της ΕΕ, όχι μόνο αποφεύγει να σεβαστεί τους όρους και τις προϋποθέσεις προκειμένου να ενεργοποιηθεί η «θετική ατζέντα» στις ευρωτουρκικές σχέσεις, μάλλον υπονομεύει τη βελτίωση του κλίματος με πράξεις όπως η αποχώρησή της από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για τη βία κατά των γυναικών.
Η πολιτική συμπεριφορά του Ερντογάν στηρίζεται τον τελευταίο χρόνο στην προσβολή που είναι το άσφαιρο όπλο των καιροσκόπων γιατί οι προσβολές και η χυδαιότητα δεν αποτελούν διπλωματικά επιχειρήματα.
Οι Βρυξέλλες βλέπουν έναν Ερντογάν πολιτικά και οικονομικά εξασθενημένο με προσβλητικές και επιθετικές ενέργειες που έχουν στόχο να αποσπάσουν την προσοχή από το γεγονός ότι η χώρα παρακμάζει οικονομικά εξαιτίας της πολιτικής του. Η τουρκική οικονομία έχει ανάγκη μια εκσυγχρονισμένη τελωνειακή ένωση με την Ευρωπαϊκή Ενωση και ο Ερντογάν επιλέγει τη συντήρηση μιας παρατεταμένης κρίσης. Δείχνει να μη βλέπει την τουρκική οικονομία που κλονίζεται και την τουρκική λίρα που πέφτει από ναδίρ σε ναδίρ και τη δημοτικότητά του να κατρακυλάει.
Την ίδια στιγμή η ΕΕ χρειάζεται την απαραίτητη ευρωπαϊκή κυριαρχία που θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό και από τις εξελίξεις στη Μεσόγειο και τη «διαχείριση» της Τουρκίας.
Η απαραίτητη κυριαρχία για την οποία μας μίλησε πάλι ο Μακρόν είναι απαραίτητη για να ανταποκριθεί η ΕΕ στις νέες προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης. Και θα πρέπει να περιλαμβάνει την εμβάθυνση και ολοκλήρωση της ευρωζώνης που θα συμπληρώνει το σχέδιο ανάπτυξης της ευρωπαϊκής κοινής άμυνας, προκειμένου η ΕΕ να είναι σε θέση να εξασφαλίζει τη στρατηγική της αυτονομία και κυριαρχία.
Οι ευρωπαίοι πολίτες χρειάζονται μια νέα φιλόδοξη ΕΕ. Στη μετά Covid εποχή η ΕΕ πρέπει να πάει με καλύτερη συνοχή και περισσότερη αλληλεγγύη για να φτάσει στην απαραίτητη κυριαρχία.
*Ο Σωτήρης Ντάλης είναι αν. καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο του, Mare Nostrum. Mετατοπίσεις ισχύος στον γεωπολιτικό χάρτη της Μεσογείου. Εκδ. Παπαζήση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου