Όλα δείχνουν ότι η «επόμενη μέρα» θα ξημερώσει με τους πολίτες φορώντας μάσκα στους κλειστούς χώρους, με αποστάσεις ασφαλείας δύο μέτρων παντού, ακόμα και στις παραλίες, και με SMS εξόδου, ενώ παραμένει η πρόθεση για σταδιακό άνοιγμα όχι μόνο όλης της αγοράς, αλλά και όλων των σχολείων. Πάντως το σύνθημα «Ανοίγουμε», όπως αναμένεται να το εκπέμψει με διάγγελμα ο Πρωθυπουργός τη Δευτέρα, δεν θα αφορά επιστροφή σε μέρες... Φεβρουαρίου. Αντιθέτως, έρχονται νέα «μέτρα - ακορντεόν», «προσαρμογή», «ρίσκο», «μικρά βήματα» και ένα «δυναμικό πλάνο», σύμφωνα με τις λέξεις που χρησιμοποιούσαν τα κυβερνητικά στελέχη τα τελευταία 24ωρα, για να περιγράψουν το αποκαλούμενο «στρατηγικό σχέδιο σταδιακής μετάβασης»...

Από "ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ"

"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 25-26/04/20

Το κυβερνητικό σχέδιο εξόδου από την κρίση

Την «αρχή του τέλους» των απαγορεύσεων και των περιορισμών θα εξαγγείλει ο Πρωθυπουργός σηματοδοτώντας την είσοδο σε μία δεύτερη πρωτόγνωρη κανονικότητα: την καθημερινότητα σε... δόσεις

ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΔΗΜΟΥ

«Είμαστε στο τέλος της αρχής...» έλεγε, κατά τη γνωστή ρήση του Ουίνστον Τσόρτσιλ, ο Κυριάκος Μητσοτάκης στις 2 Απριλίου, ζητώντας τότε από το βήμα της Βουλής συλλογική υπευθυνότητα για την ανάσχεση της πανδημίας. Από το γραφείο του στο Μαξίμου, 25 μέρες ύστερα από εκείνη την προειδοποίηση, ο Πρωθυπουργός ετοιμάζεται να σημάνει την «αρχή του τέλους». Ενα τέλος όμως που δεν θα έρθει μονομιάς στη χώρα ούτε ταυτόχρονα για όλους, αλλά θα σηματοδοτήσει οριζόντια την είσοδο σε μία δεύτερη πρωτόγνωρη κανονικότητα: η καθημερινότητα σε... πιλοτική λειτουργία μέσα από άρσεις σε δόσεις και με αποφάσεις που θα αγγίζουν και τον Ιούλιο. 

Πρακτικά όλα δείχνουν ότι η «επόμενη μέρα» θα ξημερώσει με τους πολίτες φορώντας μάσκα στους κλειστούς χώρους, με αποστάσεις ασφαλείας δύο μέτρων παντού, ακόμα και στις παραλίες, και με SMS εξόδου, ενώ παραμένει η πρόθεση για σταδιακό άνοιγμα όχι μόνο όλης της αγοράς, αλλά και όλων των σχολείων. Πάντως το σύνθημα «Ανοίγουμε», όπως αναμένεται να το εκπέμψει με διάγγελμα ο Πρωθυπουργός τη Δευτέρα, δεν θα αφορά επιστροφή σε μέρες... Φεβρουαρίου. Αντιθέτως, έρχονται νέα «μέτρα - ακορντεόν», «προσαρμογή», «ρίσκο», «μικρά βήματα» και ένα «δυναμικό πλάνο», σύμφωνα με τις λέξεις που χρησιμοποιούσαν τα κυβερνητικά στελέχη τα τελευταία 24ωρα, για να περιγράψουν το αποκαλούμενο «στρατηγικό σχέδιο σταδιακής μετάβασης».

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΒΗΜΑΤΑ. Ο μέχρι πρότινος σκόρπιος οδικός χάρτης με τα «πώς» και «πότε» της βαθμιαίας εξόδου βρίσκεται ήδη σε ενιαία μορφή στο πρωθυπουργικό συρτάρι, ωστόσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα λάβει εντός του Σαββατοκύριακου οριστικές αποφάσεις. Το τρέχον 48ωρο είναι το πιο κομβικό για αλλαγές της τελευταίας στιγμής, κυρίως στα χρονοδιαγράμματα για την επανεκκίνηση της οικονομίας, αλλά και για την επιστροφή των μαθητών στις τάξεις. Προηγήθηκε μπαράζ εισηγήσεων (συχνά αντικρουόμενων, ειδικά για τον γρίφο των σχολείων), μελέτη μαθηματικών μοντέλων και επιστημονικές οδηγίες από την ομάδα του καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα και τον εκπρόσωπο της κυβέρνησης στους διεθνείς οργανισμούς καθηγητή Ηλία Μόσιαλο. 

Ολα αυτά δεν σημαίνουν ότι λύθηκαν οι «εξισώσεις» και μένει μόνο το πρωθυπουργικό πράσινο φως στις λεπτομέρειες. Κατά την κοινή παραδοχή - ίσως και προειδοποίηση - κυβέρνησης και επιστημονικής κοινότητας, η μερική αποκλιμάκωση συνοδεύεται από ρίσκο και διαμορφώνει προκλήσεις. Ακόμα και σε επικοινωνιακό επίπεδο. «Αλλο να λες μένουμε σπίτι όλοι και άλλο να λες ότι κάποιοι πρέπει να βγουν και άλλοι όχι, ή ότι κάποιοι πρέπει να ακολουθούν αυτούς τους κανόνες και κάποιοι άλλους. Καλούμαστε να πείσουμε την κοινωνία ότι θα αποδώσει και το νέο σχέδιο ώστε να μη δούμε κύμα φόβου ή δισταγμό στην επάνοδο» λένε αρμόδιες πηγές. Εξού και αναμένεται νέα καμπάνια, αντίστοιχη με το «Μένουμε σπίτι», για την ατομική προστασία και υγιεινή, την κοινωνική συμπεριφορά σε ανοιχτούς και κλειστούς χώρους.

ΗΜΕΡΑ - ΚΛΕΙΔΙ Η 4η ΜΑΪΟΥ. Ηδη «κλείδωσε» η παράταση των σημερινών περιορισμών και απαγορεύσεων μέχρι τις 4 Μαΐου. Επίσης είναι σίγουρο ότι κομβικό κομμάτι στη διαδικασία επανόδου θα αποτελεί η διενέργεια διαγνωστικών τεστ μαζικά στον πληθυσμό και δειγματοληπτικών ελέγχων με κεντρικά ζητούμενα τη γρήγορη απομόνωση ασθενών και την ιχνηλάτηση των επαφών τους. Τρίτο δεδομένο είναι η κυβερνητική αγωνία για τη θωράκιση των πιο ευάλωτων ομάδων, πολιτών άνω των 65 ετών και όσων έχουν επιβαρυμένη υγεία (καρδιοπαθείς, διαβητικοί κ.λπ.), ανεξαρτήτως ηλικίας. Για τις συγκεκριμένες κατηγορίες τίθεται υπό μελέτη ακόμα και το νορβηγικό μοντέλο, η παρότρυνση δηλαδή για... καλοκαίρι στο χωριό ή στο εξοχικό, μακριά από εγγόνια και παραγωγικές ομάδες του πληθυσμού. 

Το κυβερνητικό επιτελείο έχει άλλωστε το βλέμμα στις πρακτικές άλλων χωρών, μεταξύ άλλων της Δανίας και της Αυστρίας καθώς και από την Κίνα, τη Σιγκαπούρη και τη Νότια Κορέα, χωρίς να σημαίνει ότι θα αποτελέσουν μπούσουλα. «Το ελληνικό μοντέλο εξόδου προσαρμόζεται στις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες της οικονομίας μας και στη σύνθεση της κοινωνίας» λένε οι γνωρίζοντες των συζητήσεων, δηλώνοντας ότι η κυβέρνηση προετοιμάζεται και για αναγκαστικούς κύκλους άρσης - επιβολής μέτρων είτε γεωγραφικά είτε σε κλάδους, εφόσον οποιαδήποτε απόφαση επηρεάσει αρνητικά την επιδημιολογική εικόνα.

Ο ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ. Αν και η προετοιμασία για μερική άρση περιορισμού κυκλοφορίας είναι πυρετώδης, η ηγεσία και οι γενικοί γραμματείς του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης δεν έχουν εντολή προς το παρόν για κατάργηση ή προσαρμογή του 13033. Από την κυβέρνηση δεν θέλουν να υπάρξει ντόμινο αλλαγών που θα επέφερε περαιτέρω σύγχυση μέσα στον «δοκιμαστικό» Μάιο και έτσι δείχνουν το... τέλος του SMS. Κυρίαρχη σκέψη είναι η αναστολή των μηνυμάτων και του εντύπου βεβαίωσης κυκλοφορίας μόλις ξεκινήσει η άρση περιορισμών, ωστόσο μπορεί να διατηρηθεί η υποχρέωση βεβαίωσης εξόδου για πολίτες των πιο ευάλωτων ομάδων ή κατοίκους συγκεκριμένων περιοχών που θα παραμένουν σε lockdown.

ΤΟ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ. Η πρώτη φάση «ανοίγματος» περιλαμβάνει τα μαγαζιά λιανεμπορίου (όχι πολυκαταστήματα), τα κομμωτήρια και τα κέντρα αισθητικής και το επιτυχημένο κατά την κυβέρνηση μοντέλο σουπερμάρκετ, δηλαδή ο έλεγχος εισόδου και παραμονής των πελατών εντός καταστήματος, θα εφαρμοστεί στο σύνολο της αγοράς.

Μέχρι και χθες ο Πρωθυπουργός «ζύγιζε» δύο χρονικές αφετηρίες με επικρατέστερη την 4η Μαΐου και με plan b την 11η Μαΐου. Η πρώτη συζητιέται έντονα ως ρεαλιστική πρόταση το τελευταίο δεκαήμερο ενώ η δεύτερη αποτελούσε αρχικό στόχο - χρονοδιάγραμμα. Η συγκεκριμένη αφετηρία θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό και τον υπόλοιπο «μαραθώνιο», φέροντας μπροστά ή αναβάλλοντας άρσεις άλλων περιορισμών. Η κυβέρνηση δεν θα επιδιώξει ταυτόχρονα τη μερική επαναλειτουργία εκατοντάδων χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων με την επιστροφή στην τάξη των τελειόφοιτων του Λυκείου, καθώς η πρόθεση είναι να αξιολογούνται με επιστημονικά δεδομένα οι επιπτώσεις του κάθε μέτρου ξεχωριστά. 

Αρα εάν ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιβεβαιώσει επισήμως το τέλος των απαγορεύσεων στις 4 Μαΐου, η Γ' Λυκείου θα επιστρέψει στις 11 του μήνα. Σε διαφορετική περίπτωση οι τελειόφοιτοι του Λυκείου θα επιστρέψουν στις 18 ή και στις 25 Μαΐου, παρασύροντας τις υπόλοιπες βαθμίδες της εκπαίδευσης. Η κυβέρνηση πάντως θέλει να ανοίξει και τα Γυμνάσια, τα Δημοτικά και τα Νηπιαγωγεία κλιμακωτά έως τις αρχές Ιουνίου, σε μία σύνθετη άσκηση που θα περιλαμβάνει περιορισμούς για τους παππούδες και τις γιαγιάδες και υγειονομικούς όρους για τη λειτουργία των σχολείων. 

Δεδομένο για τους μαθητές της Γ' Λυκείου θα πρέπει να θεωρείται το μάθημα σε βάρδιες και σε ολιγομελή τμήματα των δέκα παιδιών ενώ για τα Πανεπιστήμια δεν φαίνεται να χαράσσεται χρονοδιάγραμμα καλοκαιριού, που σημαίνει επιστροφή στα αμφιθέατρα τον Σεπτέμβριο.

«Ξεκινάμε από... έξω και μένουμε έξω» έλεγαν κυβερνητικές πηγές όσον αφορά την επαναλειτουργία των εστιατορίων και των καφέ, που δεν εντάσσονται στο πρώτο στάδιο αποκλιμάκωσης, αλλά προσδιορίζονται για το διάστημα 25 Μαΐου - 5 Ιουνίου. Η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να πείσει τους πολίτες για την ασφάλεια των συγκεκριμένων εξόδων, αλλά μόνο σε ανοιχτό χώρο, χωρίς μάσκα αλλά σε απόσταση. Εντός Ιουνίου αναμένεται να απελευθερωθούν οι εσωτερικές μετακινήσεις και οι παραλίες, ενώ με κανόνες ασφαλείας (για τις κουζίνες και τα μπαρ τους, την απολύμανση κ.λπ.) θα επαναλειτουργήσουν μετά τις 15 Ιουνίου αρχικά τα τουριστικά καταλύματα 12μηνης λειτουργίας και έπειτα τα εποχικά. Ο Πρωθυπουργός για προφανείς λόγους ανοίγει από τώρα το θέμα του τουρισμού και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης, θεωρώντας ότι η ενιαία αγορά δεν αφορά μόνο προϊόντα. Για τον λόγο αυτό αναμένεται να ενταθούν τα πρωθυπουργικά αιτήματα να υπάρξει έγκαιρα ευρύτερη συμφωνία για συνεκτικό πλαίσιο που θα αφορά τις μεταφορές και την τουριστική δραστηριότητα.

"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 25-26/04/20

Ποιος είναι ο δρόμος που θα μας βγάλει 

από το lockdown

Δύο εμπειρογνώμονες σε κορυφαία ακαδημαϊκά κέντρα παγκοσμίως που ασχολούνται με την πανδημία μιλάνε στα «ΝΕΑ» για τα μέτρα που πρέπει να υιοθετηθούν από την Ελλάδα αλλά και τις υπόλοπες χώρες προκειμένου να γίνει ομαλά η μετάβαση στην κανονικότητα

ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Ο δρόμος της επιστροφής στην «κανονικότητα» εν μέσω πανδημίας δεν αποτελεί απλή υπόθεση και απαιτεί υιοθέτηση σειράς ξεκάθαρων και ενεργών μέτρων, που περιλαμβάνουν από την ανίχνευση επαφών και τη στοχευμένη καραντίνα μέχρι την επάνοδο σε ελεγχόμενα lockdown διαμηνύουν ειδικοί, μιλώντας στα «ΝΕΑ», με αφορμή την προσπάθεια κρατών - μελών της ΕΕ να ξεκινήσουν σταδιακή άρση των περιορισμών. Οι εμπειρογνώμονες εκτιμούν επίσης ότι ένα δεύτερο κύμα εξάπλωσης του ιού είναι αναπόφευκτο ελλείψει φαρμακευτικών παρεμβάσεων. Συγκεκριμένα, ζητήσαμε την άποψη δύο εμπειρογνωμόνων σε κορυφαία ακαδημαϊκά κέντρα παγκοσμίως, οι οποίοι ασχολούνται επισταμένως με την κρίση του Covid-19. 

Πρόκειται για τον Τόμας Χέιλ, αναπληρωτή καθηγητή Διεθνούς Δημόσιας Πολιτικής στη Σχολή Blavatnik του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, και τον Εστεμπαν Μόρο, επισκέπτη καθηγητή στο MIT Media Lab και μέλος του προγράμματος Connection Science στο Ινστιτούτο Δεδομένων, Συστημάτων και Κοινωνίας (IDSS) του MIT. Ο πρώτος έχει δημιουργήσει με την ομάδα του, το Oxford COVID-19 Government Response Tracker, το μοναδικό παγκοσμίως σύστημα που καταγράφει συστηματικά τη λήψη μέτρων και τα αποτελέσματά τους σε 73 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού η έρευνα του Μόρο επικεντρώνεται σήμερα στην παροχή συστηματικών και αυστηρών αναλύσεων δεδομένων για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19.

Τόμας Χέιλ

Υπογραμμίζοντας το γεγονός ότι οι παρεμβάσεις προς την άρση των αυστηρών μέτρων του lockdown ποικίλλουν σημαντικά από χώρα σε χώρα ακόμη και εντός της ΕΕ, ζητάμε από τον Τόμας Χέιλ να απαντήσει στο ερώτημα ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να βγούμε από τη φάση του κλειδώματος. Προτάσσοντας τις υποδείξεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας τονίζει ότι «ο ΠΟΥ περιέγραψε έξι βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν οι χώρες προκειμένου να εξέλθουν από το lockdown. Πρώτον, να ελέγχεται η μετάδοση του COVID-19, δεύτερον, να υπάρχει δυνατότητα εξέτασης, ανίχνευσης και απομόνωσης, τρίτον, ελαχιστοποίηση των κινδύνων εκδήλωσης εστιών σε περιβάλλοντα ευπάθειας, όπως είναι τα γηροκομεία, τέταρτον, η θέσπιση προληπτικών μέτρων σε χώρους εργασίας, πέμπτον, η διαχείριση του κινδύνου εξαγωγής και εισαγωγής κρουσμάτων και, έκτον, να υπάρχει πλήρης συμμετοχή των κοινωνιών». Κατά τον καθηγητή της Σχολής Blavatnik της Οξφόρδης, «βάσει των μετρήσεών μας η Ελλάδα έχει σημειώσει ικανοποιητική πρόοδο στο πρώτο, δεύτερο, πέμπτο και έκτο βήμα». Σημειώνει, όμως, παράλληλα, ότι «δεν έχουμε πληροροφίες όσον αφορά στο τρίτο και τέταρτο βήμα», υποδεικνύοντας εμμέσως προς ποια κατεύθυνση θα πρέπει να κινηθεί επιπλέον η ελληνική κυβέρνηση. Πέρα από την καταγραφή των κυβερνητικών απαντήσεων σε όλο τον κόσμο, το Oxford COVID-19 Government Response Tracker «βαθμολογεί» επίσης τις παρεμβάσεις, συλλέγοντας πληροφορίες σχετικά με δεκατρείς δείκτες κυβερνητικών αποφάσεων, όπως κλείσιμο σχολείων, ακυρώσεις δημόσιων εκδηλώσεων, καθώς και δημοσιονομικά και νομισματικά μέτρα και επείγουσες επενδύσεις στην υγειονομική περίθαλψη. Οπως έχει εξηγήσει ο Χέιλ, ο δείκτης αυτός δεν μπορεί να πει την πλήρη ιστορία και δεν στοχεύσει στη μέτρηση καταλληλότητας της πολιτικής των χωρών, αλλά τα δεδομένα που συλλέγονται προσφέρουν έναν τρόπο σύγκρισης.

ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΠΑΓΡΥΠΝΗΣΗ. Βάσει των συμπερασμάτων του Tracker, πώς θεωρεί ο Χέιλ ότι μπορούν να προετοιμαστούν καλύτερα οι κυβερνήσεις για την επόμενη φάση; «Το πιο σημαντικό που μπορούν να κάνουν οι κυβερνήσεις είναι να χρησιμοποιήσουν τον χρόνο που τους εξασφάλισαν οι πολιτικές των lockdown μέτρων για να προετοιμαστούν για το μέλλον. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να αυξήσουν την ικανότητα της υγειονομικής περίθαλψης, ιδίως της ικανότητας να γίνονται εξετάσεις, ανίχνευση και απομόνωση των περιπτώσεων σε μεγάλη κλίμακα, να υπάρξει προστασία των εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και να διασφαλίσουν ότι οι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα να εισέρχονται σε ελεγχόμενα lockdown στο μέλλον, με μέτρα όπως είναι για παράδειγμα η παροχή επαρκούς οικονομικής υποστήριξης» επισημαίνει ο Χέιλ. Παράλληλα, τονίζει ότι «στο μέλλον θα χρειαστεί περισσότερη ευρωπαϊκή συνεργασία, ειδικά για τη διαχείριση της ασφαλούς κυκλοφορίας των πολιτών εντός της Ευρώπης».

ΝΕΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ. Το ζήτημα αυτό, ιδίως ενόψει των καλοκαιρινών διακοπών, εισέρχεται όλο και πιο δυναμικά στον δημόσιο διάλογο και απασχολεί σημαντικά τις χώρες τουριστικούς προορισμούς, όπως είναι η Ελλάδα. Ποιες προκλήσεις βλέπει ο Χέιλ όσον αφορά τη δυνατότητα να υπάρξει ένα είδος «έξυπνων» διακοπών, στις οποίες αναφέρθηκε πρόσφατα η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής; «Οι χώρες εντός της Ευρώπης, αλλά και παγκοσμίως, θα χρειαστούν νέα πρωτόκολλα που διέπουν τα ταξίδια. Αυτό θα απαιτήσει σαφείς, διαφανείς, βασισμένες σε αποδεικτικά στοιχεία και αμοιβαίες πολιτικές για τη διαχείριση της εισαγωγής περιπτώσεων, έλεγχος ατόμων που εισέρχονται, ίσως περιορισμός αυτών από μέρη με σημαντική εξάπλωση του ιού και επίσης έλεγχος της εξαγωγής περιπτώσεων, που απαιτούν από τους κατοίκους σε περιοχές που πλήττονται πολύ να μην φεύγουν από αυτές. Για να είναι εφαρμόσιμες, τέτοιου είδους ρυθμίσεις θα πρέπει να έχουν σαφείς κανόνες σχετικά με το πότε επικαλούνται και πότε αίρονται».

Εστεμπαν Μόρο

Από την πλευρά του, ο Εστεμπαν Μόρο του ΜΙΤ δίνει έμφαση στη δυνατότητα αποτελεσματικής ανίχνευσης επαφών και στοχευμένης καραντίνας. Συγκεκριμένα απαντώντας στην ερώτηση για το ποια μέτρα χρειάζονται για να διασφαλιστεί η ομαλή μετάβαση στην επόμενη φάση της επανασύνδεσης της κοινωνίας και της επανεκκίνησης των οικονομιών, απαντά: «Η έρευνά μας δείχνει ότι ένα δεύτερο κύμα (εξάπλωσης του κορωνοϊού) είναι αναπόφευκτο ελλείψει φαρμακευτικών παρεμβάσεων. Αν και τα παθητικά μέτρα, όπως η παραμονή στο σπίτι, θα μας επιτρέψουν πιθανώς να εξημερώσουμε το πρώτο κύμα, για να διασφαλίσουμε μια ομαλή μετάβαση προκειμένου να επανασυνδέσουμε την κοινωνία μας, χρειαζόμαστε ενεργά μέτρα όπως είναι η ανίχνευση επαφών ή η στοχευμένη καραντίνα. Αυτό μπορεί να γίνει σε επίπεδο ατόμων που εμφανίζουν συμπτώματα ή στο επίπεδο των τόπων όπου οι λοιμώξεις είναι πιο συχνές. Η έρευνά μας δείχνει ότι με την εφαρμογή αυτών μπορεί να είμαστε σε θέση να συγκρατήσουμε το επίπεδο των λοιμώξεων σε χαμηλότερα επίπεδα από την ικανότητα των νοσοκομείων».

Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΗ ΦΑΣΗ «DANCE». Οι έρευνες σε MIT Media Lab και IDSS στοχεύουν με τη χρήση επιδημιολογικών μοντέλων και ανωνύμων δεδομένων κινητικότητας υψηλής ακρίβειας να δώσουν απαντήσεις σε σειρά ερωτημάτων προκειμένου να γίνει καλύτερη κατανόηση για το πώς οι πολιτικές, που υιοθετούνται, επηρεάζουν τη συμπεριφορά των ανθρώπων και εάν αυτές οι αλλαγές επηρεάζουν την εξάπλωση του κορωνοϊού. Για τη μετάβαση στην φάση «Dance», όπως αποκαλεί ο Μόρο το επόμενο στάδιο, μετά τη φάση «Hammer» των αυστηρών μέτρων lockdown, θα πρέπει να προετοιμαστούν επαρκώς οι κοινωνίες και οι οικονομίες για το πώς θα γίνει. Κατά τον Μόρο, ο οποίος είναι επίσης αναπληρωτής καθηγητής στο ισπανικό πανεπιστήμιο Universidad Carlos III και έλαβε πρόσφατα μέρος σε σχετική online συζήτηση που οργάνωσε το ινστιτούτο Bruegel, στο στάδιο του «Dance» θα ήταν σκόπιμο εκτός από την προετοιμασία «ανοίγματος» στους χώρους εργασίας, να διευρυνθούν και τρόποι για το πώς θα ανοίξουν μέρη όπου υπάρχει περισσότερη επαφή μεταξύ των ανθρώπων, όπως οι χώροι ψυχαγωγίας ή σπορ.

ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ. Θα ήταν ευκολότερο για μικρές χώρες, όπως η Ελλάδα, να μεταβούν στην επόμενη φάση, στην άρση των αυστηρών περιοριστικών μέτρων; «Δεν νομίζω ότι το μέγεθος έχει σημασία για τις επιδημίες, αλλά πιθανώς για τις παρεμβάσεις. Τα ενεργά μέτρα που πιστεύουμε ότι θα μας επιτρέψουν να επανασυνδέσουμε την κοινωνία μας εξαρτώνται σε κρίσιμο βαθμό από το επίπεδο συμμόρφωσης. Ισως στις μικρές κοινωνίες θα ήταν καλύτερα να έχουμε στοχευμένες παρεμβάσεις».

Η δίκαιη κατανομή του βάρους της υγειονομικής κρίσης

ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ, ΧΡΗΣΤΟΥ ΣΤΑΪΚΟΥΡΑ

Η πανδημία του κορωνοϊού προκάλεσε, σε ολόκληρο τον πλανήτη, μια πρωτόγνωρη κρίση.

Την έκταση και το βάθος της, δεν τα γνωρίζουμε ακόμα.

Τα συστήματα υγείας και οι δομές της οικονομίας υφίστανται μία τεράστια δοκιμασία.

Αυτή η κρίση μπορεί να ξεπεραστεί μόνο με την αποτελεσματική παρέμβαση του Κράτους, με την υπεύθυνη και αλληλέγγυα στάση νοικοκυριών και επιχειρήσεων και με γενναίες, ρηξικέλευθες αποφάσεις, σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο.

Στην Ελλάδα, η επιστήμη, η Κυβέρνηση, το Κράτος και οι πολίτες έδρασαν, από την πρώτη στιγμή, με προνοητικότητα, μεθοδικότητα και συντονισμό.

Η Κυβέρνηση και το Κράτος, μερίμνησαν για την προστασία της δημόσιας υγείας και, εν συνεχεία, για τη στήριξη των εργαζόμενων και των εργοδοτών που πλήττονται από την κρίση.

Παρενέβησαν, ως όφειλαν, έγκαιρα και αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση των έκτακτων συνθηκών.

Σήκωσαν το βάρος της λειτουργίας του συνόλου, σχεδόν, της οικονομίας, όπως είχαν καθήκον μέσα στην πρωτοφανή αυτή κρίση, ενισχύοντας μισθωτούς, επιχειρήσεις, ελεύθερους επαγγελματίες και ανέργους.

Με οριζόντιες παρεμβάσεις, άπλωσαν «δίχτυ προστασίας» στη συντριπτική πλειοψηφία των παραγωγικών κλάδων της οικονομίας, ενώ δρομολογούνται στοχευμένες κλαδικές πολιτικές, σε τομείς που υφίστανται τα μεγαλύτερα οικονομικά πλήγματα, όπως είναι ο τουρισμός, η ενέργεια, η ακτοπλοΐα, οι μεταφορές, τμήματα του πρωτογενούς τομέα κ.ά.

Επιπλέον, επιστρατεύεται κάθε διαθέσιμο μέσο, προκειμένου να τονωθεί η ρευστότητα των επιχειρήσεων. Για τον σκοπό αυτό, μέσω της επιστρεπτέας προκαταβολής, του εγγυοδοτικού μηχανισμού για χορηγήσεις δανείων κεφαλαίου κίνησης σε μεσαίες και μεγαλύτερες επιχειρήσεις και της επιδότησης επιτοκίου για τα ενήμερα δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων, θα διατεθούν συνολικά στην αγορά περίπου 10 δισ. ευρώ.

Παράλληλα, η Κυβέρνηση έχει στραμμένο το βλέμμα και στη μετά κορωνοϊό εποχή. Η επανεκκίνηση της οικονομίας, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς, θα είναι ένα άκρως απαιτητικό και δύσκολο στοίχημα.

Απαιτητικό, διότι η ύφεση που θα αφήσει πίσω της η πανδημία θα είναι βαθιά.

Δύσκολο, διότι η επίτευξή του θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη της υγειονομικής κρίσης, την πιθανή μελλοντική επανάληψή της και την ταχύτητα εύρεσης κατάλληλης ιατρικής αντιμετώπισης του ιού.

Ωστόσο, οι αντιξοότητες αυτές δεν μας καταβάλλουν!

Μετά την κρίση, οι μηχανές της οικονομίας πρέπει να ξαναπάρουν μπροστά το συντομότερο και με τη μέγιστη δυνατή ισχύ, ώστε σταδιακά να ανακτηθεί η δυναμική που είχε αναπτύξει η ελληνική οικονομία στο 2ο εξάμηνο του 2019 και έως τις αρχές του 2020.

Για τον σκοπό αυτό, έχουμε διασφαλίσει τα αναγκαία «καύσιμα»:

διαχειριζόμαστε με προνοητικότητα και σύνεση τους εγχώριους πόρους, προκειμένου να μην εξαντληθούν στη μάχη για την αντιμετώπιση της πανδημίας και των επιπτώσεών της,

δανειζόμαστε επιτυχώς από τις αγορές, παρά το εξαιρετικά δυσμενές διεθνές περιβάλλον,

αξιοποιούμε πλήρως τα αυξημένα περιθώρια δημοσιονομικής ευελιξίας και ενίσχυσης της ρευστότητας τα οποία πηγάζουν από τις αποφάσεις του Eurogroup και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας,

είμαστε έτοιμοι να χρησιμοποιήσουμε στον βέλτιστο βαθμό και την κατάλληλη στιγμή τα υφιστάμενα ευρωπαϊκά χρηματοοικονομικά εργαλεία.

Επιπλέον, βρισκόμαστε στην πρώτη γραμμή της διεκδίκησης δραστικών και καινοτόμων λύσεων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης, ώστε τα ιδανικά της ευρωπαϊκής ενότητας και αλληλεγγύης να μετουσιωθούν σε πράξεις.

Με τα παραπάνω «όπλα», το Κράτος θα συνεισφέρει καθοριστικά κατά το στάδιο της ανάκαμψης, γνωρίζοντας ότι κατά τη συγκεκριμένη κρίση επλήγη και η ζήτηση και η προσφορά στην οικονομία.

Στάδιο στο οποίο, όμως, η κρατική στήριξη δεν μπορεί να έχει την ίδια μορφή με τις σημερινές, έκτακτες συνθήκες αντιμετώπισης της κρίσης, διότι κάτι τέτοιο θα ξεπερνούσε κατά πολύ τις δημοσιονομικές αντοχές της χώρας και δεν θα εξασφάλιζε ένα βιώσιμο παραγωγικό και αναπτυξιακό μοντέλο.

Συνεπώς, το βάρος της επανεκκίνησης της οικονομίας θα πρέπει να επιμεριστεί, με αίσθημα δικαίου και αλληλεγγύης, μεταξύ Κράτους, επιχειρήσεων και κοινωνίας.

Το Κράτος θα θέσει τις βάσεις για την επανέναρξη της οικονομικής δραστηριότητας, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της ρευστότητας.

Η επιχειρηματική κοινότητα οφείλει να αξιοποιήσει με αποτελεσματικότητα και κοινωνική υπευθυνότητα την κρατική συνδρομή, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τις θέσεις απασχόλησης.

Η κοινωνία, από την πλευρά της, καλείται να διατηρήσει τη συνοχή και την υπευθυνότητα που επέδειξε στη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης, συμμετέχοντας στη διαφύλαξη της κουλτούρας πληρωμών.

Μέσα από αυτή την αλυσδα αλληλέγγυας συν-ευθύνης, όλοι μαζί, ενωμένοι, θα δώσουμε συντεταγμένα και αποφασιστικά τη μεγάλη, κοινή μάχη για την υπέρβαση των επιπτώσεων της πανδημίας και την επανεκκίνηση της οικονομίας.

Και είμαι αισιόδοξος ότι θα την κερδίσουμε!