:...Ο Μιθριδάτης εξέθετε τον οργανισμό του σταδιακά σε δηλητήρια για να αποκτήσει τελικά ανοσία σε αυτά. Ο Ελληνας ιατρός μοιραία εκτίθεται διαρκώς σε προκλήσεις, αποκτώντας τελικά ανοσία σε επερχόμενη κρίση. Με τη διαφορά, όμως, ότι δεν τον ρώτησε κανείς. Η άτυπη λοιπόν αυτή εκπαίδευση που ο Ελληνας ιατρός άθελά του και άδικα προσδίδει στο ΕΣΥ ενέχει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα. Είναι η κορώνα (sic) του ΕΣΥ. Φυσικά, αυτό επ’ ουδενί δεν είναι τιμητικό για την ελληνική πολιτεία, πολλώ δε μάλλον όταν το επίπεδο παροχής υπηρεσιών προς τον ασθενή επαφίεται στην καλή βούληση του ανθρωπίνου δυναμικού. Και φυσικά δεν τίθεται θέμα σύγκρισης αφενός με την ποιότητα παροχής υπηρεσιών για τον ασθενή εδώ και αφετέρου με τις προοπτικές αξιοκρατικής ανέλιξης σε ερευνητικό και πρακτικό επίπεδο για τον ιατρό. Αν το σηκώνει η τσέπη, βέβαια. Και φυσικά, προ... κορώνας...."

Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 16/04/20

Το ΕΣΥ, ο κορωνοϊός και η Νέα Υόρκη

Του ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΧΟΥΣΑΚΟΥ*

Ως νέος ιατρός, έχοντας λειτουργήσει στο ΕΣΥ και παρακολουθώντας την παρούσα κατάσταση στη χώρα αλλά και υπό το πρίσμα της βραχυπρόθεσμης παρουσίας μου ως ερευνητής σε μεγάλο ιατρικό ίδρυμα των ΗΠΑ, δεν μπορώ παρά να αναδείξω, αφ’ υψηλού θα έλεγε κανείς, κάποιες διαπιστώσεις για το σινάφι μου. Διαπιστώσεις που μου επιτρέπει τόσο η βιωματική σχέση μου όσο και η εξ αποστάσεως παρατήρηση και σύγκριση.

Το Εθνικό Σύστημα Υγείας μας φαίνεται να διακατέχεται ασυνείδητα από μια αφελή διορατικότητα. Είναι συνηθισμένο να λειτουργεί υπό καθεστώς άτυπης πανδημίας. Επιβιώνει σε μη αποστειρωμένες συνθήκες. Οι εικόνες των αμερικανικών νοσοκομείων που κυκλοφορούν στα μέσα και φαντάζουν δυστοπικές και αποκρουστικές αποτελούν σύνηθες θέαμα κλινικής τριτοβάθμιου νοσοκομείου ελληνικής αστικής περιοχής έπειτα από γενική εφημερία, ειδικά σε εποχή γρίπης.

Ο Ελληνας ιατρός, από τη μεριά του, έχει γαλουχηθεί στην έλλειψη προστατευτικών αναλωσίμων. Καταφέρνει να πράττει ορθώς απουσία αυτών, ιεραρχώντας αυτομάτως ανάγκες, άνευ έκτακτου αλγορίθμου και κάνοντας λελογισμένη χρήση. Δεν εκδόθηκε ποτέ ειδικός ρυθμιστικός κανονισμός, ούτε λαμβάνει καθημερινά e-mail για τις εξελίξεις στη στρατηγική διαχείρισης του προστατευτικού υλικού.

Ο Ελληνας ιατρός έχει μάθει να λειτουργεί σε καθεστώς υπερπληρότητας. Το ράντζο στο οικοσύστημα ΕΣΥ δεν είναι εξωτικό είδος υπό εξαφάνιση, αλλά ενδημική πανίδα σε αφθονία. Στην καθημερινότητά της η κλινική πρακτική συμβαδίζει με την προοπτική διαχείρισης δυσανάλογου όγκου και φόρτου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Για τον Ελληνα ιατρό η έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού είναι ρουτίνα. Καλείται να υπερβαίνει τα όρια της αρμοδιότητάς του, με κίνδυνο την υποβάθμιση της παραγωγικότητας και της αποτελεσματικότητας αυτής, εκτελώντας κάθε λογής καθήκοντα. Οσο εδώ η λήψη φαρυγγικού επιχρίσματος φαντάζει λάντζα, στην Ελλάδα αλλάζουμε υποσέντονα.

Ο Μιθριδάτης εξέθετε τον οργανισμό του σταδιακά σε δηλητήρια για να αποκτήσει τελικά ανοσία σε αυτά. Ο Ελληνας ιατρός μοιραία εκτίθεται διαρκώς σε προκλήσεις, αποκτώντας τελικά ανοσία σε επερχόμενη κρίση. Με τη διαφορά, όμως, ότι δεν τον ρώτησε κανείς. Η άτυπη λοιπόν αυτή εκπαίδευση που ο Ελληνας ιατρός άθελά του και άδικα προσδίδει στο ΕΣΥ ενέχει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα. Είναι η κορώνα (sic) του ΕΣΥ. Φυσικά, αυτό επ’ ουδενί δεν είναι τιμητικό για την ελληνική πολιτεία, πολλώ δε μάλλον όταν το επίπεδο παροχής υπηρεσιών προς τον ασθενή επαφίεται στην καλή βούληση του ανθρωπίνου δυναμικού. Και φυσικά δεν τίθεται θέμα σύγκρισης αφενός με την ποιότητα παροχής υπηρεσιών για τον ασθενή εδώ και αφετέρου με τις προοπτικές αξιοκρατικής ανέλιξης σε ερευνητικό και πρακτικό επίπεδο για τον ιατρό. Αν το σηκώνει η τσέπη, βέβαια. Και φυσικά, προ... κορώνας.

Οι ιατροί εδώ στη Νέα Υόρκη, το νέο επίκεντρο της πανδημίας, χειροκροτούνται δικαίως από μπαλκόνια, δρόμους και αυλές καθημερινά για την προσφορά και την αυταπάρνηση που επιδεικνύουν καθημερινά στη μάχη κατά του ιού. Στο απέναντι ημισφαίριο, ο ειδικευόμενός μας δουλεύει 32 ώρες χωρίς ρεπό, κοιμάται ίσως, αλλά κυρίως ξυπνάει δύο φορές την εβδομάδα στη δουλειά, φέρνει και ένα ζευγάρι γάντια από το σπίτι και καλείται συστηματικά να εκτελεί μια σειρά από μη ιατρικές πράξεις. Κάθε απόγευμα στις 7 τοπική ώρα, λοιπόν, στρέφω το βλέμμα, χειροκροτώντας, και λίγο πιο μακριά, στους συμφοιτητές μου, στους συναδέλφους μου, στους ειδικευόμενους ιατρούς μας, νιώθοντας ασφάλεια, ευγνωμοσύνη και λίγη ενοχή.

*Yπότροφος του ιδρύματος Fulbright στο Memorial Sloan Kettering Cancer Center της Νέας Υόρκης.