Τό ερώτη­μα εξακολουθεί νά παραμένει ως προς τόν τρόπο πού έμεϊς αντιλαμβανόμα­στε τά Τουρκικά σχέδια καί πράξεις καί πώς αντιδρούμε. Έάν κρίνουμε άπό τήν εως σήμερα συμπεριφορά μας, όχι μόνο νά μήν προβάλλουμε αντίσταση αλλά έν μέρει νά αποδεχόμαστε άγόγγυστα τήν Τουρκική επέλαση. Γατί oι επίσημες δι­αμαρτυρίες, ρηματικές διακοινώσεις καί παρεμβάσεις σέ επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ουδόλως εγγίζουν καί συ­γκινούν τήν 'Άγκυρα, οι κυκλωτικές κινή­σεις της οποίας εις βάρος τής Ελλάδας ευρίσκονται σέ πορεία ολοκλήρωσης. Έάν πράγματι επιθυμούμε νά υπερα­σπισθούμε τόν εθνικό μας χώρο, πού σα­φέστατα περιλαμβάνει καί τήν ΑΟΖ όπως αυτή έχει ήδη ορισθεί (βλέπε Ν.4001/2011 καί έν συνεχεία της προκήρυξης Β' Διε­θνούς Γύρου Παραχωρήσεων τόν Φε­βρουάριο 2015), τότε θά πρέπει άμεσα ή κυβέρνηση νά προχωρήσει σέ πολύ συ­γκεκριμένες ενέργειες μέ σκοπό τήν δι­αφύλαξη τών κεκτημένων δικαιωμάτων μας όπως αυτά πηγάζουν άπό τό Διεθνές Δίκαιο τής Θάλασσας (UNCLOS). Δηλα­δή, θά πρέπει μέσω της ΕΔΕΥ νά έπαναπροκηρυχθοϋν τά θαλάσσια τεμάχια νό­τια της Κρήτης (αυτά πού δέν διατέθη­καν σέ εταιρείες κατά τόν Β Γύρο Παρα­χωρήσεων) καί ταυτόχρονα, επίσης μέσω της ΕΔΕΥ, νά ανατεθούν σεισμικές έρευ­νες σέ εξειδικευμένη εταιρεία πού θά κα­λύψουν όλο τό εύρος ανατολικά καί νοτιο-ανατολικά τής Κρήτης, ανατολικά καί νότια τής Ρόδου καί στην πέριξ τοϋ Καστελλόριζου περιοχή....

Από την "ΕΣΤΙΑ"

\\\

"ΕΣΤΙΑ", 18-19/02/10

ΤΟΥ Κ.Ν. ΣΤΑΜΠΟΛΗ

Η ΧΡΟΝΙΑ πού πέρασε υπήρξε ιδιαίτε­ρα φορτισμένη για τά εθνικά θέματα μέ τήν Τουρκία νά έντείνει τις προκλήσεις απέναντι στην Κύπρο καί στην Ελλάδα. Δέν διέλαθε τής προσοχής η μάλλον χλι­αρή καί ουδέτερη στάση τής ΕΕ αλλά καί τής Ούάσιγκτων απέναντι στην Τουρκία, άφοΰ καί οι δύο εξακολουθούν νά τήν χαϊδεύουν, παρά τίς πρόσφατες αυθαιρε­σίες της στον Ελληνικό Θαλάσσιο χώρο. Ένώ ουδεμία κύρωση επιβλήθηκε στην Τουρκία άπό τίς ΗΠΑ, όπως προβλέπετα ξεκάθαρα άπό τήν νομοθεσία της, για τήν αγορά καί εγκατάσταση Ρωσσικων αμυ­ντικών συστημάτων.

Όμως αυτό πού ενόχλησε περισσό­τερο ήταν τό ξεδίπλωμα, κατά τήν διάρ­κεια τών τελευταίων μηνών, του καλά με­λετημένου σχεδίου τής "Αγκυρας γιά τήν περικύκλωση τοϋ εθνικού χώρου μέσα άπό συγκεκριμένες εχθρικές ενέργει­ες. Αυτές ξεκίνησαν μέ τήν ανοικτή καί έμπρακτη αμφισβήτηση τής ΑΟΖ τής Κύ­πρου (βλέπε εκδίωξη πλωτού γεωτρύ-πανου τής ENI άπό τουρκικά πολεμικά πλοία τόν Φεβρουάριο 2018 άπό τό τε­μάχιο 3 τής Κυπριακής ΑΟΖ), συνεχίστη­καν μέ παράνομες γεωτρήσεις άπό τουρ­κικά πλωτά γεωτρύπανα στην Κυπριακή ΑΟΖ (καλοκαίρι 2019) καί στην συνέχεια κινήθηκαν στην ΑΟΖ άλλά καί στά χωρι­κά ύδατα τής Ελλάδας στό Αιγαίο καί νό­τια καί ανατολικά τής Κρήτης. Όπου ώς γνωστό ή Άγκυρα στίς 13/11 μέσω

κατά­θεσης χάρτου καί συντεταγμένων στά Ηνωμένα "Εθνη διεκδικεί ένα τεράστιο τμήμα τής Ελληνικής θαλάσσιας ζώνης πού ευρίσκεται μεταξύ τού 28ου μεσημ­βρινού (άπτεται τής Ρόδου) καί τού 32ου μεσημβρινού πού αγγίζει τήν Πάφο.

Μέ τήν Ελλάδα νά παραμένει κατ' ούσίαν απλός παρατηρητής τών εξελί­ξεων, άφού δέν έσπευσε ώς όφειλε νά ανακοινώσει τίς δικές της συντεταγμέ­νες, ή Άγκυρα δέν αρκέστηκε στην τερα­τώδη αυτή πρόκληση, αλλά προχώρησε στίς 27/11 στό επόμενο καλά μελετημέ­νο καί ακόμα προκλητικότερο σχέδιο της μέ τήν υπογραφή συμφωνίας μέ τήν κυ­βέρνηση τής Λιβύης καί τήν προσάρτηση σέ αυτήν μεγάλου τμήματος τής Ελλη­νικής ΑΟΖ νότια καί νοτιοανατολικά τής Κρήτης.Άν καί άπό κάθε άποψη παράνο­μη ή ανωτέρω συμφωνία-άφοϋ αμφισβη­τεί όχι μόνο όριοθετημένες περιοχές νό­τια τής Κρήτης άλλα αγνοεί καί τά χωρι­κά ύδατα Κρήτης, Ρόδου καί Καρπάθου-δημιουργεί τετελεσμένα.

Ακόμα καί στό πλέον ευνοϊκό γιά τήν Ελλάδα σενάριο,--που είναι ή κατάρρευση τής σημερινού καθεστώτος Σαράζ τής Τρίπολης- θά χρειασθεί ένας νομικός μαραθώνιος γιά νά ακυρωθεί ή έν λόγω συμφωνία. Παράλ­ληλα, τόσο ή ανωτέρω συμφωνία όσο καί ή έντονη πλέον στρατιωτική καί ναυτική κινητοποίηση τής Τουρκίας σέ όλη τήν Ανατολική Μεσόγειο, δημιουργεί εύλο­γα ανησυχία σε πενδυτές καί εταιρείες έρευνας καί παραγωγής υδρογονανθρά­κων πού δραστηριοποιούνται στην περιοχή. Ήδη πολλές άπό αυτές τίς εταιρείες 'διερωτώνται σήμερα έάν ή Ελλάδα θά μπορέσει, έάν χρειασθεί, νά τίς προστα­τεύσει έναντι τών κλιμακούμενων

Τουρ­κικών απειλών, καί αύριο έναντι πιθανών παρενοχλήσεων.

Καί γιά νά μήν υπάρχει ή παραμικρή αμφιβολία γιά τα Τουρκικά σχέδια καί βλέψεις σέ Αιγαίο, Λιβυκό καί Ανατολική Μεσόγειο, παραμονές Χριστουγέννων δόθηκε στην δημοσιότητα λεπτομερής έκθεση τού 'Υπουργείου Εξωτερικών τής Τουρκίας πού περιέχει ολόκληρη σειρά άπό προκλητικούς χάρτες τής Ανατ. Με­σογείου μέ τίς διεκδικήσεις τής'Άγκυ­ρας. Ή έν λόγω έκθεση μέ τίτλο «Ανατο­λική Μεσόγειος, οριοθέτηση ζωνών θα­λασσίων δικαιοδοσιών» υπογράφεται άπό τόν πρέσβυ Τσαγατάι Έρτζίγιες πού προ­ΐσταται τής Διεύθυνσης Ναυτιλίας, Αερο­πορίας καί Συνόρων.

Μάλιστα ή ανωτέ­ρω έκθεση χαρακτηρίζει μαξιμαλιστικές καί παράνομες, κατά πάγια τακτική τής  Άγκυρας, τίς θαλάσσιες διεκδικήσεις τής Ελλάδας καί τής Κύπρου ένώ παρουσιά­ζει χάρτη μέ όλα τά τεμάχια όπως τά έχει κατατμήσει ή Τουρκία καί τό ψευδοκράτος, καλύπτοντας σχεδόν όλη τήν περίοχή τής ανατολικής Μεσογείου. Μέ τήν υφαλοκρηπίδα τού Καστελλόριζου καί τήν ΑΟΖ τής Κύπρου όχι μόνο νά μήν αναγνωρίζονται αλλά νά δηλώνεται ξε­κάθαρα ότι όλα τά νησιά (δηλ. τά Ελληνι­κά νησιά) δέν δικαιούνται νά έχουν υφα­λοκρηπίδα καί ΑΟΖ.

Καί ναί μεν ή Τουρκία μας ενημερώ­νει εκ των προτέρων μέ τό πλέον επίση­μο τρόπο γιά τά σχέδια της καί τίς αξι­ώσεις της, ενώ παράλληλα προχωρά καί σέ συγκεκριμένες ενέργειες πού σκο­πό έχουν τήν σταδιακή εμπέδωση καί παγίωση αυτών τών σχεδίων.

Τό ερώτη­μα εξακολουθεί νά παραμένει ως προς τόν τρόπο πού έμεϊς αντιλαμβανόμα­στε τά Τουρκικά σχέδια καί πράξεις καί πώς αντιδρούμε. Έάν κρίνουμε άπό τήν εως σήμερα συμπεριφορά μας, όχι μόνο νά μήν προβάλλουμε αντίσταση αλλά έν μέρει νά αποδεχόμαστε άγόγγυστα τήν Τουρκική επέλαση. Γατί oι επίσημες δι­αμαρτυρίες, ρηματικές διακοινώσεις καί παρεμβάσεις σέ επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ουδόλως εγγίζουν καί

συ­γκινούν τήν 'Άγκυρα, οι κυκλωτικές κινή­σεις της οποίας εις βάρος τής Ελλάδας ευρίσκονται σέ πορεία ολοκλήρωσης.

Έάν πράγματι επιθυμούμε νά υπερα­σπισθούμε τόν εθνικό μας χώρο, πού σα­φέστατα περιλαμβάνει καί τήν ΑΟΖ όπως αυτή έχει ήδη ορισθεί (βλέπε Ν.4001/2011 καί έν συνεχεία της προκήρυξης Β' Διε­θνούς Γύρου Παραχωρήσεων τόν Φε­βρουάριο 2015), τότε θά πρέπει άμεσα ή κυβέρνηση νά προχωρήσει σέ πολύ συ­γκεκριμένες ενέργειες μέ σκοπό τήν δι­αφύλαξη τών κεκτημένων δικαιωμάτων μας όπως αυτά πηγάζουν άπό τό Διεθνές Δίκαιο τής Θάλασσας (UNCLOS). Δηλα­δή, θά πρέπει μέσω της ΕΔΕΥ νά

έπαναπροκηρυχθοϋν τά θαλάσσια τεμάχια νό­τια της Κρήτης (αυτά πού δέν διατέθη­καν σέ εταιρείες κατά τόν Β Γύρο Παρα­χωρήσεων) καί ταυτόχρονα, επίσης μέσω της ΕΔΕΥ, νά ανατεθούν σεισμικές έρευ­νες σέ εξειδικευμένη εταιρεία πού θά κα­λύψουν όλο τό εύρος ανατολικά καί νο-τιο-ανατολικά τής Κρήτης, ανατολικά καί νότια τής Ρόδου καί στην πέριξ τοϋ Καστελλόριζου περιοχή.

Παράλληλα θά πρέπει νά προχωρήσουμε στην επέκταση τών χωρικών μας υδάτων μέχρι τά 12 ναυ­τικά μίλια (άπό τά 6 ν.μ. πού είναι σήμε­ρα) καθ' όλο τό μήκος τών παραλίων τής ηπειρωτικής χώρας αλλά καί στά μεγάλα νησιά (Κρήτη, Ρόδος, Κάρπαθος, Μυτιλή­νη, κ.λπ.) αγνοώντας επιδεικτικά τό νο­μικά έωλο casus belli τής Τουρκίας, όπως αυτή αγνοεί τά δικά μας δικαιώματα. Μέ τήν επέκταση τών χωρικών μας υδάτων νά αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα πού θά πρέπει νά προηγηθεί πρίν οιασδήποτε ανακήρυξης καί οριοθέτησης ΑΟΖ.

Ό σημερινός εφησυχασμός, γιά νά μήν πούμε ολιγωρία, θά μας στοιχίσει πολύ ακριβά αύριο όταν ή γείτων θά έχει αυτή πλέον οριοθετήσει ερευνητικά τε­μάχια μέσα στίς δικές μας περιοχές καί θά έχει κιόλας αποστείλει τά πλωτά της γεωτρυπανα νότια τής Κρήτης καί ανατο­λικά τής Ρόδου γιά νά διεξαγάγουν έρευ­νες. Μέ μία τέτοια εξέλιξη δέν αποτελεί μία μακρινή προοπτική, άλλά εκτιμούμε ότι θά πραγματοποιηθεί πολύ σύντομα, εντός τοϋ α' εξαμήνου 2020. Συμπερα­σματικά ή κυβέρνηση οφείλει νά προχω­ρήσει τό συντομότερο δυνατό σέ πολύ πρακτικές ενέργειες όπως αυτές πού πε­ριγράφουμε ανωτέρω καί νά εγκαταλεί­ψει τό σημερινό καθεστώς απραξίας καί κατευνασμού. Γιατί μόνον έτσι ίσως μπο­ρέσουμε νά στείλουμε ένα ηχηρό μήνυμα στην Άγκυρα καί νά θέσουμε επιτέλους ενα ανάχωμα στην Τουρκική επέλαση.

*Πρόεδρος & Εκτελεστικός

Διευθυντής του Ινστιτούτου Ενέργειας

ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ)

 ...από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 18/01/20

ΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΤΣΑΚΙΡΗ

Η υπογραφή της διακυβερνητικής συμφωνίας για τον EastMed, η οποία θα καταστεί νομικά δεσμευτική για τις χώρες που την υπέγραψαν στις 2 Ιανουαρίου, αποτελεί ορόσημο για τις γεωπολιτικές και ενεργειακές εξελίξεις της ΝΑ Μεσογείου. Από γεωπολιτικής άποψης η συμφωνία του Ζαππείου αποτελεί το θεμέλιο λίθο του επιστεγάσματος της τριμερούς μας συνεργασίας με Κύπρο και Ισραήλ. Κανένας άλλος τομέας της τριμερούς μας συνεργασίας δεν έχει ακόμη αποκτήσει ανάλογη πολιτική βαρύτητα με τη δυναμική κατασκευής αυτού του αγωγού.

Η διακυβερνητική συμφωνία αποτελεί μια έμμεση αλλά σαφή απάντηση στην έπαρση του κ. Ερντογάν, ο οποίος «έριξε το γάντι» στον EMGP (East Med Gas Pipeline), λέγοντας, μετά την υπογραφή του μνημονίου ανακάλυψης ΑΟΖ με τον Sarraj, ότι τώρα δεν θα μπορέσει να γίνει ο αγωγός. Βεβαίως, αυτό δεν είναι κάτι το καινούργιο. Από το 2012 η Τουρκία έχει οριοθετήσει με τον εαυτό της μια τεράστια ζώνη διεκδικούμενης υφαλοκρηπίδας μεταξύ του 32ου-28ου παραλλήλου, μέσα από την οποία ούτως ή άλλως θα πέρναγε η πιθανή όδευση του EMGP.

Η διακυβερνητική του Ζαππείου, και πρωτίστως η έμπρακτη προώθηση του αγωγού, αποτελεί απάντηση στο δόγμα των νεοοθωμανικών διεκδικήσεων της «Γαλάζιας Πατρίδας» όπως υπερθεματίστηκαν από την ανακάλυψη ΑΟΖ ανάμεσα στην Τουρκία και στον Sarraj στις 27/11/19. Η απρόσκοπτη συνέχιση του γεωτρητικού προγράμματος της Κυπριακής Δημοκρατίας και η παρεμπόδιση παράνομων σεισμογραφικών ερευνών και γεωτρήσεων εντός της –ακόμη ακαθόριστης– ελλαδικής υφαλοκρηπίδας από την ΤΡΑΟ, αποτελούν και θα αποτελέσουν χειροπιαστές αποδείξεις ότι οι χώρες που υπέγραψαν τη συμφωνία του Ζαππείου δεν αποδέχονται τον αυτόκλητο ρόλο της Τουρκίας ως αστυνόμου-τραμπούκου της Ανατολικής Μεσογείου.

Ωστόσο, η ελληνική γεωπολιτική απάντηση σε ό,τι αφορά τον EMGP για να είναι αξιόπιστη και ως εκ τούτου αποτελεσματική, πρέπει να βασίζεται σε αντικειμενικά δεδομένα τεκμηρίωσης της οικονομικής βιωσιμότητας του δικτύου αγωγών που θα συναποτελέσουν τον EMGP, συνδέοντας τα αποθέματα –σε αυτή τη φάση– του Ισραήλ και της Κύπρου με την ελληνική και ιταλική αγορά αερίου. Ορισμένοι αυτοαναγορευθέντες «ειδικοί αναλυτές» θεωρούν προκαταδικασμένη την προοπτική κατασκευής του έργου και απομειώνουν τη σημασία της διακυβερνητικής του Ζαππείου ως επικοινωνιακό τέχνασμα λίγο πολύ κενού περιεχομένου.

Τα τεχνικοοικονομικά επιχειρήματα που επιστρατεύουν μπορούν να ομαδοποιηθούν σε τέσσερις βασικές κατηγορίες: α) ότι δεν υπάρχουν ακόμη επαρκή αποθέματα/παραγωγή για να στηρίξουν έναν τόσο φιλόδοξο αγωγό, β) ότι δεν υπάρχει επαρκής ζήτηση, γ) ότι δεν είναι δυνατή η κατασκευή του έργου σε τέτοια βάθη και τέτοιο μήκος, και δ) ότι ο αγωγός δεν είναι ανταγωνιστικός λόγω πολύ υψηλού κόστους.

Τα επιχειρήματα αυτά αντικρούονται ως εξής:

α) Τα ήδη πιστοποιηθέντα πεδία φυσικού αερίου (Φ.Α.) στην ισραηλινή ΑΟΖ και συγκεκριμένα τα κοιτάσματα Βόρειο Καρίς της Energean και η β΄ φάση παραγωγής του κοιτάσματος «Λεβιάθαν» που θα ξεκινήσει το 2025/26 μπορούν να δεσμεύουν προς εξαγωγή 11 δισ. κυβικά μέτρα/έτος (ΔΚΜ/Ε) σε βάθος 15ετίας, 2 ΔΚΜ/Ε από το Βόρειο Τανίν και 9 ΔΚΜ/Ε από το «Λεβιάθαν» 2. Ο EMGP έχει μεταφορική δυναμικότητα 10 ΔΚΜ/Ε! Πέραν των ανωτέρω ισραηλινών κοιτασμάτων, η κυπριακή ΑΟΖ διαθέτει δυνητικά σημαντικές ποσότητες, όπως εκείνες που βρίσκονται στο ανακαλυφθέν τον Μάρτιο του 2019 κοίτασμα «Γλαύκος».

Εάν επιβεβαιωθεί η αρχική εκτίμηση (περί τα 5 TCF) αυτού του κοιτάσματος, κάτι που αναμένεται να γίνει μέσω επιβεβαιωτικής γεώτρησης από την Exxon μέσα στο β΄ εξάμηνο του 2020, τότε ο «Γλαύκος» με την έγκριση Λευκωσίας και Exxon, θα μπορούσε να προσθέσει άλλα 7-8 ΔΚΜ στο «καλάθι» στήριξης του EMGP. Στην περίπτωση αυτή η μεταφορική του δυναμικότητα θα αγγίζει τα 20 ΔΚΜ/Ε σε βάθος 15ετίας, όσο χρειάζεται δηλαδή για να αποσβεστεί το κόστος ενός EMGP. Στη χειρότερη περίπτωση, ο «Γλαύκος» θα μπορούσε να αντικαταστήσει την ενδεχόμενη συνεισφορά του «Λεβιάθαν 2» εάν το Ισράηλ αποφασίσει –πράγμα δύσκολο– να βάλει όλα του τα αυγά στο αιγυπτιακό εξαγωγικό «καλάθι», επενδύοντας στην κατασκευή νέων τερματικών υγροποίησης στο Iντκου ή στη Δαμιέττη.

Δεδομένου ότι το άλλο κυπριακό κοίτασμα «Αφροδίτη» θα έχει έως τότε δεσμευθεί για την τροφοδοσία του υφιστάμενου αιγυπτιακού LNG στο Ιντκου, η Λευκωσία δεν θα πρέπει να έχει κάποιο ουσιαστικό κώλυμα για να μη στηρίξει την υλοποίηση του EMGP. Παράλληλα, οι σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας ανεξαρτήτως της ταυτότητας του επόμενου πρωθυπουργού θα παραμείνουν επαρκώς ψυχροπολεμικές για να αποκλείσουν έναν αγωγό προς Τουρκία.

Ανακεφαλαιώνοντας, λοιπόν, τα (δυνητικά) κοιτάσματα Βόρειο Καρίς, «Γλαύκος» και «Λεβιάθαν 2» επαρκούν για να καλύψουν όχι μόνο την πρώτη (10 ΔΚΜ/Ε) αλλά ενδεχομένως και την τελική φάση δυναμικότητας του αγωγού (20 ΔΚΜ/Ε) τουλάχιστον για διάρκεια 15 ετών. Αυτά είναι τα μετρήσιμα αντικειμενικά δεδομένα. Δεν είναι λόγια του αέρα.

β) Σε ό,τι αφορά το επιχείρημα της ζήτησης, η ταχεία απολιγνιτοποίηση του ηλεκτροπαραγωγικού μείγματος σε Ελλάδα και Ιταλία, όπως και σε χώρες όπως η Σερβία και η Βουλγαρία, θα επιφέρει σημαντική αύξηση στη ζήτηση για Φ.Α. ιδίως εάν καθυστερήσει ή πολυαναμενόμενη επανάσταση στις τεχνολογίες μπαταριών ηλεκτρικής αποθήκευσης. Ηδη 2 ΔΚΜ/Ε έχουν προδεσμευθεί από τη ΔΕΠΑ, ενώ πέραν της Ελλάδος ενδεχόμενοι αγοραστές σε μικρότερες ποσότητες μπορεί να βρεθούν και στην Κύπρο και μέσω του δικτύου του ΔΕΣΦΑ στη Βουλγαρία και στη Σερβία (μέσω συμφωνιών swap).

Αυτές οι δυνητικές αγορές θα μπορούσαν να προσθέσουν ακόμη 1-3 ΔΚΜ/Ε στην αρχική βάση ζήτησης του αγωγού. Κάτι τέτοιο προφανώς δεν υποκαθιστά το γεγονός ότι η βασική αγορά είναι η Ιταλία και για αυτό ακριβώς είναι πολύ σημαντικό να διασφαλιστεί και η συμμετοχή της Ιταλίας στην 4μερή συμφωνία, καθώς εκεί θα απορροφηθούν 5-7 ΔΚΜ/Ε από την αρχική δυναμικότητα του αγωγού. Η ενίσχυση της επενδυτικής ωρίμανσης του έργου θα λειτουργήσει ως μαγνήτης που θα προσελκύσει την ιταλική συμμετοχή μέσα στο τρέχον έτος.

γ) Σε ό,τι αφορά την τεχνική δυνατότητα κατασκευής του αγωγού τα δεδομένα είναι ξεκάθαρα. Το μέγιστο βάθος του φτάνει για μόλις 10 χλμ. μήκος τις 2.800 μ. και είναι κάτω από το τεχνικό όριο λειτουργίας αγωγών που έχουν κατασκευαστεί σε βάθη 2.900 μέτρων και τέθηκαν σε λειτουργία στον Κόλπο του Μεξικού από το 2016 ή βρίσκονται υπό κατασκευήν, όπως είναι η περίπτωση του αγωγού Αλγερίας -Ιταλίας GALSI που στο βαθύτερό του σημείο φτάνει τις 2.885 μ.

δ) Σε ό,τι αφορά την ανταγωνιστικότητα του αγωγού, αυτή είναι αφενός συγκρίσιμη με εναλλακτικά σχέδια εξαγωγής και αφετέρου αποτελεί συνάρτηση του κόστους κατασκευής, του τέλους χρήσης, του κόστους παραγωγής του αερίου και της τελικής του τιμολόγησης.

Με βάση δημοσιοποιηθέντα στοιχεία της προμελέτης σκοπιμότητας που ολοκλήρωσε η ΥΑΦΑ ΠΟΣΕΙΔΩΝ το 2017, το συνολικό κόστος του δικτύου EMGP ανέρχεται στα $6,6 δισ. σαφώς μικρότερο ενός τερματικού υγροποίησης δυναμικότητας 10 ΔΚΜΕ, που αν κατασκευαστεί εκ του μηδενός, μπορεί να κοστίσει μεταξύ $8-10 δισ.

Με αυτό πρέπει να συγκριθεί ο EMGP, όχι με τα αιγυπτιακά τερματικά που ούτως ή άλλως ήδη επαναλειτουργούν και θα λειτουργήσουν με αέριο από πεδία («Ταμάρ», «Λεβιάθαν 1», «Αφροδίτη») που εκ των πραγμάτων δεν θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν τον EMGP και είναι λογικό να υγροποιηθούν στο Ιντκου και στη Δαμιέττη.

Εν κατακλείδι, η διακυβερνητική του Ζαππείου και η συμφωνία ΔΕΠΑ-Energean ανοίγουν τον δρόμο για την υλοποίηση ενός οράματος συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο, το οποίο ο ερντογανικός ιμπεριαλισμός θα επιχειρήσει να ακυρώσει. Εως το 2022/2023 θα γνωρίζουμε εάν οι χώρες που υπέγραψαν τη διακυβερνητική του Ζαππείου θα επιτρέψουν στον κ. Ερντογάν να τα καταφέρει.

* Ο δρ Θεόδωρος Τσακίρης είναι αναπληρωτής καθηγητής Γεωπολιτικής και Ενεργειακής Πολιτικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας.