"ΤΑ ΝΕΑ", 22/01/20
ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ ΛΙΑΚΟΥΡΑ
Στον απόηχο της επίσκεψης του έλληνα Πρωθυπουργού στον Λευκό Οίκο, και ιδιαιτέρως της συνάντησης με τον αμερικανό αντιπρόεδρο και τον υπουργό Εξωτερικών, ήρθε η στιγμή της επιστολής. Πότε; Στις ημέρες που η αναβάθμιση της συμφωνίας αμυντικής συνεργασίας συζητείται για τον σκοπό της κύρωσής της στο ελληνικό κοινοβούλιο. Σε μια συγκυρία εξόχως σημαντική για τα συμβαίνοντα στην Ανατολική Μεσόγειο και την Εγγύς Ανατολή.
Η συγκυρία αυτή δεν είναι μοναδική. Ερχεται και σε μια δύσκολη στιγμή στις ελληνοτουρκικές σχέσεις που δοκιμάζονται με υπαιτιότητα της τουρκικής πλευράς. Το μνημόνιο / σύμφωνο Τουρκίας - Λιβύης δεν είναι μόνο ζημιογόνο για την Ελλάδα, υπό την έννοια ότι την αποκόπτει από τις θεμιτές διεκδικήσεις της στις θαλάσσιες ζώνες κυριαρχικών δικαιωμάτων, όπως είναι η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ, στην Ανατολική Μεσόγειο. Επιπλέον, επειδή η Ελλάδα δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος σε αυτό το μνημόνιο / σύμφωνο δεν μπορεί να το ακυρώσει. Θεωρεί βεβαίως, και ορθώς, ότι δεν είναι αντιτάξιμο έναντί της, επειδή δεν συνεπάγεται καμία δέσμευση, ούτε παράγει καμία έννομη συνέπεια. Και οπωσδήποτε θα συνεχίσει να διεκδικεί τις περιοχές που σήμερα καταλαμβάνονται δυνάμει αυτής της παράνομης οριοθέτησης από τις δύο συμβαλλόμενες χώρες. Και ιδίως θα συνεχίσει να διαβουλεύεται με την Αίγυπτο για τη μεταξύ των δύο χωρών οριοθέτηση. Σε αυτήν τη διαβούλευση τα νησιά που η Τουρκία αγνοεί αποτελούν τη βάση καθορισμού των ορίων υφαλοκρηπίδας / ΑΟΖ ανάμεσα σε Ελλάδα και Αίγυπτο. Σε αυτήν την περίπτωση αναμφίβολα δημιουργείται σοβαρή νομική διαφορά. Αλλά τέτοια διαφορά υπάρχει ήδη από τη στιγμή που η Ελλάδα έχει καταθέσει τη διαμαρτυρία της για το παράνομο, όπως το χαρακτηρίζει, μνημόνιο / σύμφωνο που εμποδίζει τις νόμιμες διεκδικήσεις της. Μια διαφορά που αναμφίβολα εμπνέει την εύλογη ανησυχία ότι πιθανόν θα εξελιχθεί σε ένταση ή και κρίση.
Σε πολύ πρόσφατη εκδήλωση υποστήριξης το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ήταν σαφές.
-Πρώτον, χαρακτήρισε το μνημόνιο / σύμφωνο προκλητικό και αντιπαραγωγικό.
-Δεύτερον, διαβεβαίωσε ότι η Ελλάδα, επειδή τα νησιά λόγω της προβολής των ακτών τους έχουν δικαίωμα σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, στην ίδια περιοχή της αυθαίρετης τουρκολιβυκής οριοθέτησης έχει επικαλυπτόμενες αξιώσεις. Τρίτον, αναγνωρίζοντας ότι υποβόσκει η διαφορά, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, ενθαρρύνει τα κράτη σε αναζήτηση των μεθόδων ειρηνικής επίλυσης.
Οι μονομερείς ενέργειες όπως και οι δηλώσεις, άλλες προκλητικές ενέργειες που συνθέτουν μια αυθαίρετη κατάσταση περί την οριοθέτηση, περιφρονώντας την πτυχή της αναγκαίας - κατά τη Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας - συναίνεσης μεταξύ όλων των διεκδικητών θαλάσσιων ζωνών σε μια γεωγραφικά στενή περιοχή, και οτιδήποτε προάγεται ως αξίωση όχι με την πρόθεση του διαλόγου δεν διευκολύνουν την τάξη που απαιτείται για τις θαλάσσιες ζώνες.
Σε συνέχεια της δήλωσης του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, η επιστολή Πομπέο, με διπλωματική γλώσσα, εκφράζει την πεποίθηση, δηλαδή κάνει έκκληση, ότι τα κράτη με ενδιαφέροντα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου θα αναζητήσουν τη διευθέτηση στο πλαίσιο της ειρηνικής επίλυσης. Προκρίνει ως αναγκαία την αποχή από ενέργειες ή δηλώσεις που θα μπορούσαν να είναι προκλητικές. Μια ορολογία που έχει χρησιμοποιηθεί και στη δήλωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Με ήπια δε διατύπωση καταλήγει στο ότι δεν είναι επιθυμητή μια κλιμάκωση, αλλά προτιμότερος ένας ειλικρινής διάλογος για την επίτευξη αποτελεσμάτων που θα συνάδουν με το διεθνές δίκαιο. Κάθε ενδιαφερόμενος παίρνει το μήνυμα και τα συμφραζόμενά του που του αναλογούν.
Σε κάθε νομική διαφορά προβάλλει η ειρηνική επίλυση. Αν ακολουθήσουμε τη λογική της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας για τον καθορισμό της υφαλοκρηπίδας / ΑΟΖ, προέχει η διαπραγμάτευση μεταξύ όλων των παράκτιων κρατών, των οποίων οι ακτές δημιουργούν επικαλύψεις αξιώσεων, με στόχο την οριοθέτηση με συμφωνία και την επίτευξη ενός δίκαιου αποτελέσματος. Σε περίπτωση που δεν ευοδώσει η διαπραγμάτευση, τότε οι χώρες αυτές πρέπει να αναζητήσουν τη διευθέτηση διά της δικαστικής οδού ή της οδού της διαιτησίας ή άλλου δικαιοδοτικού μέσου. Αν το μήνυμα της επιστολής Πομπέο κινείται σε αυτήν τη γραμμή και με την ανάλογη έκκληση για την αντιστροφή της σεσημασμένης προκλητικής και αντιπαραγωγικής συμπεριφοράς, με πνεύμα συμβιβασμού, τότε ίσως υπάρχει λελογισμένη προσδοκία για διέξοδο.
-Ο Πέτρος Λιάκουρας είναι καθηγητής
Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς
ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΑΚΗ
Η βασική μας και προεξάρχουσα αποστολή είναι η αποτροπή. Δεν υπάρχουν πολλές συνταγές γι' αυτό. Είναι μία και είναι απλή. Περιέχεται δε σε όλη τη σχετική αμυντική βιβλιογραφία και στα στρατιωτικά εγχειρίδια. Ονομάζεται "προς πόλεμο προπαρασκευή" και είναι η μοναδική οδός για τη διαρκή ειρήνη».
Με αυτή τη φράση ο νέος αρχηγός ΓΕΕΘΑ στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος, χθες στην πρώτη του ημερησία διαταγή κατά την επίσημη τελετή παραλαβής των καθηκόντων του στη Σχολή Ικάρων, εξέπεμψε την ανάγκη συνεχούς επαγρύπνησης των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων μπροστά στην κλιμακούμενη τουρκική προκλητικότητα. Η εντολή όμως για εγρήγορση, προετοιμασία και ενίσχυση της αμυντικής θωράκισης απέναντι στην Τουρκία έχει δοθεί, όπως όλα δείχνουν, κεντρικά από το Μαξίμου με αποδέκτες όλους τους αρμόδιους υπουργούς.
Είναι χαρακτηριστικό ότι χθες ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας έδωσε χαρακτήρα επείγοντος ζητήματος στην ψήφιση κύρωσης του πρωτοκόλλου τροποποίησης της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ καλώντας όλα τα κόμματα να το υπερψηφίσουν και επισημαίνοντας ότι δεν θα πρέπει να καθυστερήσει η επικύρωση. Η κυβέρνηση, όπως προεξοφλείται, εκτιμά ότι η αύξηση του αμερικανικού αμυντικού αποτυπώματος στην Ελλάδα με την παγίωση της στρατιωτικής τους παρουσίας - εκτός από τη Σούδα - σε Λάρισα, Βόλο και Αλεξανδρούπολη μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στην αμυντική ασπίδα που απλώνει η χώρα μας έναντι των Τούρκων.
Μιλώντας στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, ο Δένδιας δήλωσε ότι η συμφωνία αυτή «υπηρετεί το εθνικό συμφέρον» και ότι η καθυστέρηση κύρωσής της «δεν υπηρετεί το εθνικό συμφέρον». «Δεν θέλω να καθυστερήσω την επικύρωση μιας συμφωνίας η οποία αφορά την αμερικανική παρουσία στην Αλεξανδρούπολη, για παράδειγμα. Δεν επιθυμεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη να το καθυστερήσει αυτό» είπε χαρακτηριστικά. Σημείωσε δε ότι η συμφωνία αυτή δεν περιλαμβάνει μόνο την Αλεξανδρούπολη, αλλά όλες τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις όπου θα επικρατήσει το μοντέλο λειτουργίας της βάσης της Σούδας («Σούδα επί 4 plus» το αποκάλεσε). Οπως εξήγησε ο υπουργός Εξωτερικών, η συγκεκριμένη συμφωνία «διασφαλίζει την ειρήνη, τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή διά της διεύρυνσης του αμερικανικού αμυντικού αποτυπώματος στην περιοχή». «Εμείς αυτή τη θέση έχουμε και δεν σας κρύβω ότι επιδιώξαμε τη διεύρυνση του αμερικανικού αμυντικού αποτυπώματος» τόνισε.
Ο ΣΥΡΙΖΑ εξέφρασε επιφύλαξη με αρνητικό πρόσημο, ζητώντας σαφείς εγγυήσεις από τις ΗΠΑ, αν και η κυβέρνηση Τσίπρα είχε προετοιμάσει την αμυντική συμφωνία. Η επιστολή Πομπέο αντιμετωπίστηκε θετικά, αλλά δεν κάλυψε την Κουμουνδούρου. «Ναι» αλλά με κριτική σε υψηλούς τόνους είπε το Κίνημα Αλλαγής, ενώ ΚΚΕ και ΜέΡΑ25 καταψήφισαν.
ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΟΣ ΤΣΑΒΟΥΣΟΓΛΟΥ. Η Αγκυρα, πάντως, επιμένει στη ρητορική των προκλήσεων αφού μετά το παραλήρημα Ερντογάν σειρά είχε χθες ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος υποστήριξε ότι η Ελλάδα δεν είναι παίκτης στη Λιβύη και γι' αυτόν τον λόγο δεν είχε θέση στη διάσκεψη του Βερολίνου. Ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε με ειρωνεία στις ελληνικές αντιδράσεις για το τουρκολιβυκό σύμφωνο τονίζοντας πως η Ελλάδα «έρχεται στην επικαιρότητα μόνο για την υπογραφή της συμφωνίας με τη Λιβύη για την οριοθέτηση θαλάσσιας δικαιοδοσίας. Ομως η επικαιρότητα στο Βερολίνο δεν ήταν αυτό. Η Ελλάδα βλέπει το θέμα από μια στενή οπτική γωνία, αξιολογεί τα πράγματα μόνο στο πλαίσιο μιας συμφωνίας».
Χρησιμοποιώντας δε ακόμη πιο προκλητικούς τόνους ανέφερε: «Η Ελλάδα μέχρι σήμερα έκανε κάποια προσπάθεια για κατάπαυση του πυρός; Επίσης η Ελλάδα, αντί να καλέσει τη νόμιμη (αναγνωρισμένη) κυβέρνηση, προτίμησε κάποιον που δεν είναι νόμιμος και αυτό δείχνει ότι είναι λάθος η οπτική της γωνία».
ΛΙΒΥΚΟ ΜΗΝΥΜΑ. Η «φωνή» της Ελλάδας θα πρέπει να ακούγεται στα επόμενα στάδια διαπραγματεύσεων για τη Λιβύη, καθώς «οι Τούρκοι προσπαθούν να βρουν απλώς μια διεθνή νομιμότητα» για τις ενέργειές τους, τόνιζε την ίδια ώρα από την Αθήνα ο Αρεφ Αλί Ναγέντ, πρώην πρεσβευτής στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, νυν σύμβουλος του προέδρου του κοινοβουλίου της Λιβύης και επικεφαλής του Λιβυκού Ινστιτούτου για Ανώτερες Σπουδές. Ο Ναγέντ (που είναι στην πλευρά του Χαλίφα Χαφτάρ) συζήτησε για τις εξελίξεις μετά το Βερολίνο με τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια, ενώ έστειλε εκ νέου μήνυμα πως «επισήμως τα μνημόνια Ερντογάν - Σάρατζ θεωρούνται ανυπόστατα από το λιβυκό κοινοβούλιο».
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου