Από τα "ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ", και...
...από " ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ"
"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 25-26/04/20 |
ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΗΡΑΚΛΕΙΔΗ
Η ελληνοτουρκική διένεξη σε σχέση με τα χωρικά ύδατα προκύπτει από την πιθανότητα η Ελλάδα να επεκτείνει την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο από τα 6 ναυτικά μίλια στα 12. Τυπικά η δυνατότητα αυτή δίδεται στα κράτη με τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, όμως η επέκταση δεν είναι υποχρεωτική αλλά το μάξιμουμ εύρους που επιτρέπεται.
Οι εθνικιστές στη χώρα μας που επιζητούν τη μετωπική σύγκρουση με την Τουρκία (οι οποίοι δεν περιορίζονται μόνο στην άκρα Δεξιά αλλά έχουν εμφιλοχωρήσει σε όλα ανεξαιρέτως τα κόμματα της ελληνικής Βουλής) πιέζουν για τη μονομερή επέκταση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας στα 12 ναυτικά μίλια, ακόμη και σήμερα στις ιδιαίτερες συνθήκες της πανδημίας.
Η μονομερή επέκταση στα 12 μίλια (ή και στα 10 μίλια) αποτελεί λάθος μεγάλου διαμετρήματος με ανυπολόγιστο κόστος για την Ελλάδα. Ας δούμε γιατί.
- Πρώτον, με μια τέτοια επέκταση κλείνει η ανοικτή θάλασσα, με το Αιγαίο να καθίσταται «ελληνική λίμνη», σαν η Ελλάδα να κατείχε τα παράλια της Μικράς Ασίας (όπως είχε ζητήσει ο Ελευθέριος Βενιζέλος στη Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων και είχε λάβει τη Σμύρνη), γεγονός που πλήττει τα συμφέροντα όλων των χωρών που πλοία τους διαπερνούν το Αιγαίο και εν δυνάμει πλήττεται η διεθνής κοινότητα που καρπούται από τη διέλευση του Αιγαίου (ναυσιπλοΐα, εμπόριο, τουρισμός).
- Δεύτερον, συνιστά πράξη εχθρική προς την Τουρκία, της οποίας θίγονται κατά καίριο τρόπο τα νομιμοποιημένα συμφέροντά της στην περιοχή αυτή μια και θα αποκλειστεί τελείως από το Αιγαίο. Η δε Αγκυρα, βλέποντας έναν από τους χειρότερους εφιάλτες της να πραγματοποιείται, δεν θα μείνει με σταυρωμένα χέρια, με εκρηκτικές συνέπειες για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και για την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή.
- Τρίτον, όταν υπάρχει άλλη παράκτια χώρα, όπως συμβαίνει με το Αιγαίο, οι αλλαγές στο εύρος των χωρικών υδάτων είναι προτιμότερο, πιο λογικό και πιο δίκαιο να γίνονται σε συνεννόηση με τη γειτονική χώρα, στο πλαίσιο της καλής γειτονίας και της συνεργασίας που πρέπει να διέπει τις σχέσεις μεταξύ των κρατών (Καταστατικός Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών, Διακήρυξη του ΟΗΕ για τις Φιλικές Σχέσεις του 1970, Τελική Πράξη του Ελσίνκι του 1975).
- Τέταρτον, τυχόν επέκταση θα μετέτρεπε την Ελλάδα σε ένα είδος «αστυνόμου» στο Αιγαίο, αντιπαθέστατου διεθνώς αλλά και αναποτελεσματικού, μια και θα ήταν πρακτικά αδύνατον να ελέγξει όλη την περιοχή - ώστε να «μην περνάει ούτε χέλι» - και μάλιστα σε συνεχή βάση.
- Πέμπτον, το κλείσιμο μιας ανοικτής θάλασσας και ειδικά μιας θάλασσας όπως το Αιγαίο, που αποτελεί σημαντικότατη θαλάσσια οδό για άλλες θάλασσες, δεν αρμόζει στη χώρα που διαθέτει τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο στον κόσμο.
Μάλιστα ορισμένοι ιέρακες έλληνες αναλυτές, διπλωμάτες και πολιτικοί υποστηρίζουν ότι οι Τούρκοι μπλοφάρουν, οπότε θα πρέπει να προχωρήσουμε χωρίς δισταγμούς στην επέκταση και έτσι να λυθούν τελεσίδικα και τα ζητήματα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ, καθώς και η αναντιστοιχία εθνικού εναέριου χώρου και χωρικών υδάτων που υπάρχει στην ελληνική περίπτωση.
Ωστόσο η Τουρκία δεν μπλοφάρει ή, ακριβέστερα, δεν θα της επιτραπεί από το τουρκικό κοινό να φανεί ότι μπλοφάρει, ακόμη και αν πράγματι μπλοφάρει. Πάντως, ούτως ή άλλως, σε περίπτωση ελληνικής επέκτασης θα λάβει δραστικά μέτρα. Θα δηλώσει ότι δεν αποδέχεται την επέκταση, ότι σε ό,τι την αφορά η επέκταση αυτή δεν ισχύει, και θα προβεί σε σχετικές διακοινώσεις όπου δει, προς την Ελλάδα, τον ΟΗΕ, την ΕΕ, το ΝΑΤΟ, τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (International Maritime Organization), τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας του Ευξείνου Πόντου, και αλλού. Επίσης είναι βέβαιο ότι θα προβεί και σε έμπρακτα μέτρα νομικής αμφισβήτησης των 12 μιλίων (όπως συμβαίνει με τον εναέριο χώρο με τα τουρκικά πολεμικά και τις εικονικές αερομαχίες που προκύπτουν), στέλνοντας σε αυτή την περίπτωση τα πολεμικά της πλοία στην αμφισβητούμενη περιοχή. Η δε διεθνής κοινότητα δεν προβλέπεται να κατακρίνει την Τουρκία για αυτές τις ενέργειες (όπως αντιθέτως συνέβη με τη δεύτερη εισβολή στην Κύπρο)· στο στόχαστρο της διεθνούς κατακραυγής θα βρεθεί η Ελλάδα.
Πάντως καμία ελληνική κυβέρνηση της Μεταπολίτευσης δεν έχει στα σοβαρά σκεφτεί τη μονομερή επέκταση. Η δε όποια επέκταση αν λάβει χώρα (π.χ. στα ελληνικά ηπειρωτικά εδάφη ή και αλλού) θα γίνει κατόπιν συνεννόησης με την Τουρκία και εφόσον δεν κλείνει ή περιορίζεται η ανοικτή θάλασσα του Αιγαίου. Η μόνη φορά που η Ελλάδα παραλίγο να προβεί στην επέκταση ήταν από την εγκληματικά ανεύθυνη χούντα του Ιωαννίδη την άνοιξη του 1974, λίγο πριν από την τραγωδία της Κύπρου (βλ. Βύρων Θεοδωρόπουλος, Οι Τούρκοι και Εμείς, σελ. 278).
-Ο Αλέξης Ηρακλείδης είναι ομότιμος καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και συγγραφέας του πρόσφατου βιβλίου, Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειος. 50 + 1 όψεις των ελληνοτουρκικών διενέξεων (Αθήνα: Εκδόσεις Θεμέλιο, 2020)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου