"...Η ξαφνική αυτή εμπιστοσύνη δεν είναι α λα καρτ. Εχει δοθεί ανταποδοτικά στην κυβερνητική προσπάθεια αντιμετώπισης της πανδημίας και σίγουρα έχει ημερομηνία λήξεως. Μην ξεχνάμε ότι όταν ξαναβγούμε από τα σπίτια μας στην αγορά θα αντιμετωπίσουμε μια κατεστραμμένη οικονομία - και τότε η ενωμένη απέναντι στην πανδημία κοινωνία αμέσως θα κατακερματιστεί στο όνομα της διεκδίκησης θέσεων εργασίας, αμοιβών, ενισχύσεων. Συνδικάτα, πολιτικά κόμματα της αντιπολίτευσης (που σήμερα αισθάνονται περιθωριοποιημένα και χωρίς λόγο), «τζαμπατζήδες» και κυνηγοί δημόσιων προσόδων θα βρεθούν να διεκδικούν μαζί με πολίτες που επλήγησαν και δικαιούνται - πιθανόν, σε ένα διεθνές περιβάλλον όχι το ίδιο ευνοϊκό όσο ήταν πριν από την υγειονομική κρίση. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αντιμετώπισε με επιτυχία τις έως σήμερα προκλήσεις. Οι επόμενες όμως θα είναι σοβαρότερες και θα έχουν πολλούς κραδασμούς. Θα είναι η ευκαιρία ανάστασης και του αντισυστημισμού;..."

Από "ΤΑ ΝΕΑ"

"ΤΑ ΝΕΑ", 31/03/20

Η (προσωρινή) ήττα του αντισυστημισμού

Κάτι συμβαίνει εδώ. Κάτι πρωτοφανές. Οι έλληνες πολίτες δείχνουν μαζικά εμπιστοσύνη στους κυβερνητικούς χειρισμούς, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η κυβέρνηση συγκεντρώνουν τη μαζική επιδοκιμασία, οι υγειονομικές υπηρεσίες του κράτους περιβάλλονται με την εμπιστοσύνη του κοινού. Ελληνες του εξωτερικού επιδιώκουν τον επαναπατρισμό τους στη χώρα - ανάμεσά τους με βεβαιότητα είναι και πρόσωπα που έφυγαν στη διάρκεια της περασμένης δεκαετίας κουρασμένοι από τις επιπτώσεις της κρίσης που έφερε η χρεοκοπία.

Και όχι μόνο. Δυο πρόσωπα που μιλούν με αυστηρότητα στους πολίτες, ο καθηγητής Δημήτρης Τσιόδρας και ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας Νίκος Χαρδαλιάς, αντιμετωπίζονται με προσοχή και συνήθως εισακούονται. Οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι απέχουν από τις δραστηριότητές τους, παρότι οι ζημιές που θα προσμετρηθούν σε μερικές περιπτώσεις είναι μεγάλες. Και ο πληθυσμός έχει λάβει τα μηνύματα.

Εκτός από την υπακοή στην κεντρική γραμμή της καραντίνας στο σπίτι, υπάρχει και ένα διόλου υπολογίσιμο κύμα αλληλεγγύης που εκφράζεται με διάφορους τρόπους - και έχει μεγάλη συμβολική σημασία η χθεσινή πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού, οι υπουργοί, οι υφυπουργοί και οι βουλευτές της ΝΔ να δώσουν, για δύο μήνες, τον μισό μισθό τους στον ειδικό λογαριασμό για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού. Σημαντικό είναι και ότι σε αυτή την επιλογή στρατεύθηκε και η Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Είναι κινήσεις που συμβαδίζουν με το ρεύμα εθελοντισμού το οποίο αναδύεται στη χώρα: από τις ιδιωτικές χορηγίες που ενισχύουν το σύστημα υγείας μέχρι τις ατομικές προσφορές πολιτών (σαν αυτή της μοδίστρας στα Γρεβενά, Ελόνα Αγκόλι, από την Κορυτσά, που ράβει δωρεάν μάσκες για τους εργαζόμενους στα νοσοκομεία), υπάρχει η αίσθηση της κοινωνικής υπευθυνότητας για τον άλλο.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Κατά τον καθηγητή Πάνο Καζάκο, «τέτοια κινητοποίηση για έναν κοινό σκοπό μπορεί πράγματι μόνο το κράτος να πετύχει όταν βεβαίως λειτουργεί αποτελεσματικά και εκπέμπει αξιοπιστία. Επειτα από μια μακρά περίοδο ατομικιστικού υπερκαταναλωτισμού ίσως ανανεώσουμε τη σημασία της αλληλεγγύης, της καλώς εννοούμενης λιτότητας, της ηθικής του καθήκοντος. Αυτό θα ήταν μια βαθιά πολιτισμική αλλαγή».

Ολα αυτά σημαίνουν ότι ηττάται ένα από τα βαθύτερα χαρακτηριστικά της σχέσης του πολίτη με τον δημόσιο χώρο, η έλλειψη εμπιστοσύνης «στο σύστημα», ο «αντισυστημισμός»; Εχει άραγε αντιστραφεί το κλίμα, μια δεκαετία από τις συγκεντρώσεις των «Αγανακτισμένων» στο Σύνταγμα και μερικούς μήνες από την (τετραπλή) εκλογική ήττα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ; Το έως χθες απεχθές «σύστημα» έγινε ξαφνικά ελκυστικό;

Η ξαφνική αυτή εμπιστοσύνη δεν είναι α λα καρτ. Εχει δοθεί ανταποδοτικά στην κυβερνητική προσπάθεια αντιμετώπισης της πανδημίας και σίγουρα έχει ημερομηνία λήξεως. Μην ξεχνάμε ότι όταν ξαναβγούμε από τα σπίτια μας στην αγορά θα αντιμετωπίσουμε μια κατεστραμμένη οικονομία - και τότε η ενωμένη απέναντι στην πανδημία κοινωνία αμέσως θα κατακερματιστεί στο όνομα της διεκδίκησης θέσεων εργασίας, αμοιβών, ενισχύσεων. Συνδικάτα, πολιτικά κόμματα της αντιπολίτευσης (που σήμερα αισθάνονται περιθωριοποιημένα και χωρίς λόγο), «τζαμπατζήδες» και κυνηγοί δημόσιων προσόδων θα βρεθούν να διεκδικούν μαζί με πολίτες που επλήγησαν και δικαιούνται - πιθανόν, σε ένα διεθνές περιβάλλον όχι το ίδιο ευνοϊκό όσο ήταν πριν από την υγειονομική κρίση.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αντιμετώπισε με επιτυχία τις έως σήμερα προκλήσεις. Οι επόμενες όμως θα είναι σοβαρότερες και θα έχουν πολλούς κραδασμούς. Θα είναι η ευκαιρία ανάστασης και του αντισυστημισμού;

Η πανδημία σκοτώνει τη γραφειοκρατία

Ενα από τα δομικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας είναι το μεγάλο και δυσκίνητο Δημόσιο. Η επανάσταση που επιχειρεί, αυτή την εποχή ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκος Πιερρακάκης, θα ήταν πολύ δύσκολη υπό κανονικές συνθήκες: ο συνδικαλισμός έχει κι άλλες φορές αντισταθεί στην καινοτομία και στον εκσυγχρονισμό, επειδή η κοινότοπη ανάγνωση απ' αυτόν της πραγματικότητας ισοδυναμεί με τον φόβο απώλειας θέσεων εργασίας.

Ο άνθρωπος φοβάται τις μηχανές. Σημαίνουν πολλά. Αλλά κυρίως σημαίνουν εξειδίκευση, άρα κόπο, επιμόρφωση, πιθανόν και αξιολόγηση. Κι αυτά όλα μπορεί να στοιχίζουν σε άγχος και εργασιακή ανασφάλεια στελεχών του Δημοσίου που αντλούν το κύρος τους από τη δομική σχέση τους με τη γραφειοκρατία: ξέρουν τους φακέλους στους συγκεκριμένους φοριαμούς, κρατάνε τη σφραγίδα στη συναλλαγή με τον πολίτη.

Με τη συνδικαλιστική κοινοτοπία ανενεργή και το κράτος να επείγεται, η ψηφιακή διακυβέρνηση, σε λίγες εβδομάδες, περιλαμβάνει όχι μόνο τις οδηγίες για όσους ψάχνουν τι να κάνουν με τον κορωνοϊό αλλά και τις ψηφιακές υπηρεσίες 14 υπουργείων, 32 φορέων και τριών ανεξάρτητων αρχών. Σχεδόν όλο το Δημόσιο με μερικά κλικ, χωρίς χαμένες εργατοώρες, αναμονή στο γκισέ, χωρίς διαπληκτισμούς. Τελικά, δεν χρειάζεται παρά μέθοδος, μια αποφασισμένη ομάδα εξειδικευμένων στελεχών, μια αποφασισμένη πολιτική ηγεσία - και μια επείγουσα ανάγκη, όπως η πανδημία.