"...Θεμελιώδης κανόνας της πολιτικής. Αν δεν αντιμετωπίσεις το πρόβλημα εσύ, θα το αντιμετωπίσει κάποιος άλλος. Στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ λειτούργησαν παραλυτικά και η δυσκολία του προβλήματος και η ιδεοληψία και η ανικανότητα. Αν η σημερινή κυβέρηση καταφέρει να εξαλείψει τουλάχιστον την ιδεοληψία και την ανικανότητα θα έχει κάνει ένα βήμα μπροστά. Αλλά μην έχουμε αυταπάτες. Το πρόβλημα θα παραμένει δύσκολο. Και το μπουρλότο πιθανό...."

Από "ΤΑ ΝΕΑ"

"ΤΑ ΝΕΑ", 01/10/19

"ΤΑ ΝΕΑ", 01/10/19

"ΤΑ ΝΕΑ", 01/10/19

"ΤΑ ΝΕΑ", 01/10/19

 ...Και η επίσημη θέση, από το Βερολίνο

"ΤΑ  ΝΕΑ", 01/10/19

ΒΕΡΟΛΙΝΟ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΠΑΣ

Από το γωνιακό γραφείο στον 6ο όροφο του υπουργείου Εσωτερικών, στο νεόχτιστο συγκρότημα απέναντι από την καγκελαρία, ο Στέφαν Μάγερ βλέπει τις γραμμές του τρένου από και προς τον διπλανό κεντρικό σταθμό και το πάρκο Τιργκάρτεν, όπου το βαθύ πράσινο δίνει τη θέση του στα φαιοκίτρινα χρώματα του φθινοπώρου. Τα ελληνικά νησιά του Ανατολικού Αιγαίου είναι μακριά για να φτάνει μέχρι εδώ η απειλή του νέου κύματος προσφύγων. Αλλά οι μνήμες από το 2015-16, όταν έφτασαν στη Γερμανία ένα εκατομμύριο πρόσφυγες, είναι νωπές και τροφοδοτούν τον φόβο για επανάληψή τους. Ο Βαυαρός Μάγερ (CDU) μπορεί να φανταστεί την εικόνα στα νησιά, επισκέφθηκε τη Λέσβο τον περασμένο χειμώνα. Το σύστημα του Δουβλίνου «ντε φάκτο» δεν λειτουργεί, «χρειαζόμαστε μια νέα αρχή», λέει στα «ΝΕΑ». Με τη διμερή συμφωνία Γερμανίας - Ελλάδας για επιστροφή προσφύγων που υπέβαλαν αίτηση ασύλου στην Ελλάδα, επέστρεψαν πέρυσι μόλις έξι και φέτος εννιά πρόσφυγες. Απελπιστικά φτωχός απολογισμός για τον υπουργό Εσωτερικών Χορστ Ζεεχόφερ που απειλούσε το καλοκαίρι του 2018 να τινάξει στον αέρα την κυβέρνηση της Μέρκελ, αλλά τώρα συμφωνεί στην κατανομή ναυαγών που φτάνουν στην Ιταλία και τη Μάλτα. Η συμφωνία της Μάλτας μπορεί να αξιοποιηθεί ως προηγούμενο και για την αποσυμφόρηση των ελληνικών νησιών.

Επισκεφθήκατε πριν από λίγους μήνες τη Λέσβο, όπου προχθές είχαμε ανθρώπινα θύματα στον υπερπλήρη καταυλισμό στη Μόρια. Το περιμένατε;

Η καταστροφή με την πυρκαγιά στον καταυλισμό στη Μόρια είναι συγκλονιστική. Τα θύματα της πυρκαγιάς και των ταραχών που ακολούθησαν έχουν την αμέριστη υποστήριξή μου, εκφράζω τα συλλυπητήριά μου για τη γυναίκα και το παιδί. Πράγματι, με τις εντυπώσεις που αποκόμισα με την επίσκεψή μου στη Λέσβο στις αρχές του 2019, ανήκω σε εκείνους οι οποίοι υποστηρίζουν την ανάγκη δραστικών βελτιώσεων στα hotspots. Αλλά πιστεύω ακράδαντα ότι αυτό δεν επιτυγχάνεται με τη μεταφορά στην ηπειρωτική Ελλάδα των μεταναστών που δεν χρήζουν ιδιαίτερης προστασίας. Διότι έτσι μεταφέρονται απλά τα προβλήματα και μάλιστα εις βάρος εκείνων που χρειάζονται πραγματικά προστασία.

Τα ελληνικά νησιά του Ανατολικού Αιγαίου δέχονται ένα νέο κύμα προσφύγων. Μόνο την περασμένη εβδομάδα πέρασαν περίπου 3.000 από τις τουρκικές ακτές. Πόσο σας ανησυχούν αυτοί οι αριθμοί;

Παρακολουθούμε αυτή την εξέλιξη με ανησυχία. Ο τούρκος πρόεδρος Ερντογάν δέχεται στο εσωτερικό εντεινόμενη πίεση εξαιτίας της οικονομικής εξέλιξης της χώρας του. Ωστόσο, είναι αδιαμφισβήτητο ότι η Τουρκία σηκώνει το κύριο βάρος των προσφυγικών ροών από τη Συρία και πήρε μέχρι τώρα τους περισσότερους πρόσφυγες: 3,6 εκατομμύρια Σύρους και 4 εκατομμύρια συνολικά, το ποσοστό των Ιρανών και Αφγανών μεγαλώνει συνεχώς. Με την υποχώρηση της τουρκικής οικονομίας, η συνολική κατάσταση δεν γίνεται ευκολότερη. Αυτό ενισχύει την πίεση στους σύρους πρόσφυγες να πάρουν τον δρόμο για τα ελληνικά νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Ο υπουργός Εσωτερικών Χορστ Ζεεχόφερ θα αποκομίσει στο τέλος της εβδομάδας προσωπικά μια εικόνα της κατάστασης στην Τουρκία και την Ελλάδα. Η γερμανική κυβέρνηση και το υπουργείο Εσωτερικών βρίσκονται σε πολύ στενή και εποικοδομητική επαφή τόσο με την τουρκική όσο και με την ελληνική κυβέρνηση.

Για τρία χρόνια σχεδόν το Σύμφωνο ΕΕ - Τουρκίας λειτούργησε καλά, αλλά τώρα οι ροές αυξάνονται και πάλι. Απειλείται με ναυάγιο;

Είμαι απολύτως πεπεισμένος ότι το Σύμφωνο ΕΕ - Τουρκίας έχει μεγάλη σημασία για όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές και κατά βάση έχει επιβεβαιωθεί. Συνέβαλε καθοριστικά ώστε η προσφυγική οδός της Ανατολικής Μεσογείου από τον Μάρτιο του 2016 να χάσει τη σημασία της, με αποτέλεσμα να φτάνουν στη Γερμανία αισθητά λιγότεροι πρόσφυγες μέσω των Δυτικών Βαλκανίων. Η Γερμανία έχει ίδιον συμφέρον να συνεχιστεί η υλοποίηση της Συμφωνίας ΕΕ - Τουρκίας με επιτυχία.

Ποιος πρέπει να κάνει τι για την υλοποίησή του;

Οι εμπλεκόμενοι είναι πολλοί. Θεωρώ ότι η τουρκική κυβέρνηση και ακτοφυλακή πρέπει να ενισχύσουν τις προσπάθειές τους ώστε να μειωθεί πάλι δραστικά το ποσοστό των σύρων προσφύγων που φτάνουν στα hotspots των νησιών του Αιγαίου. Επίσης η ελληνική κυβέρνηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη έχει ευθύνη να επιφέρει σαφείς βελτιώσεις: οι διαδικασίες ασύλου στα πέντε ελληνικά hotspots - μακράν της ηπειρωτικής χώρας - να επιταχυνθούν αισθητά και κατά συνέπεια να επαναπροωθούνται περισσότεροι σύροι πρόσφυγες στην Τουρκία. Και σε αυτό το θέμα βρισκόμαστε σε πολύ καλή και εποικοδομητική ανταλλαγή με την ελληνική κυβέρνηση, τι μπορούμε να κάνουμε από κοινού για την επιτάχυνση των διαδικασιών ασύλου και να συμβάλουμε ώστε άμεσα από τα hotspots στα ελληνικά νησιά να επαναπροωθούνται στην Τουρκία περισσότεροι πρόσφυγες, των οποίων απορρίπτεται η αίτηση.

Πρόκειται πάντως μόνο για τους πρόσφυγες από τη Συρία, τους οποίους καλύπτει η Συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας. Αλλά οι ελληνικές Αρχές καταγράφουν όλο και περισσότερους πρόσφυγες από το Αφγανιστάν κατά 70% και άλλες χώρες. Το Αφγανιστάν δεν τους παίρνει πίσω. Αυτούς δεν τους αγγίζουν οι επαναπροωθήσεις στην Τουρκία...

Είναι σωστό ότι η Συμφωνία καλύπτει μόνο τους Σύρους και ότι αυξάνεται το ποσοστό των αφγανών και ιρανών προσφύγων. Προσπαθούν γρήγορα να πάρουν τον επικίνδυνο δρόμο προς τη Δυτική Ευρώπη. Κατά τη γνώμη μου, όλοι έχουμε συμφέρον να γίνουν αποτελεσματικότερες οι διαδικασίες ασύλου στην Ελλάδα. Στα συμφραζόμενα αυτά βλέπω ένα εξαιρετικά θετικό μήνυμα στην επίσκεψη του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο Βερολίνο και στην καγκελάριο Aνγκελα Μέρκελ. Γνωρίζω ότι υπάρχει η ειλικρινής διάθεση να καλυφθούν διοικητικές ελλείψεις και να αναθεωρηθεί το νομικό πλαίσιο, π.χ. σχετικά με τις δυνατότητες έφεσης.

Παρ' όλα αυτά, τα θαλάσσια σύνορα στο Αιγαίο μπορεί να τα διασφαλίσει μόνο η Τουρκία. Οταν οι βάρκες φτάνουν στα ελληνικά ύδατα, η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη από το διεθνές δίκαιο να τους δεχτεί.

Αναφέρθηκα ήδη στην τουρκική ακτοφυλακή. Εχω την ελπίδα αλλά και την προσδοκία - το λέω καθαρά - ότι θα ενταθούν οι προσπάθειες ώστε να διασφαλιστούν αποτελεσματικότερα από την τουρκική πλευρά τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ με την Τουρκία. Εξίσου και όλες οι γειτνιάζουσες, ευρωπαϊκές χώρες έχουν καθήκον να συμβάλουν στην αποτελεσματική προστασία των εξωτερικών συνόρων. Φυσικά η υπόλοιπη Ευρώπη και η Γερμανία πρέπει να στηρίξουν τις γειτνιάζουσες χώρες. Αυτόν τον σκοπό υπηρετεί και η επίσκεψη του υπουργού Εσωτερικών Ζεεχόφερ με τον γάλλο ομόλογό του Καστανέρ και τον επίτροπο Μετανάστευσης Αβραμόπουλο στην Αγκυρα και την Αθήνα, προκειμένου να συζητήσουν με τους έλληνες φίλους κοινές προσφορές υποστήριξης.

Παράδειγμα η Κως: οι τούρκοι διακινητές μεταφέρουν με ταχύπλοα πρόσφυγες στην ακτή μέσα σε 4 λεπτά και εξίσου γρήγορα εξαφανίζονται. Εκεί δεν υπάρχουν διεθνή ύδατα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και η Frontex είναι με δεμένα χέρια όσο δεν μπορεί να επιχειρήσει στα τουρκικά χωρικά ύδατα...

Ολοι είναι υποχρεωμένοι να κάνουν περισσότερα. Η ΕΕ δεν πρέπει και δεν μπορεί να εξαιρεθεί από αυτό. Η νέα οδηγία για τη Frontex, στον βαθμό που τον Οκτώβριο εγκριθεί από το Συμβούλιο και την Ευρωβουλή, δίνει τη δυνατότητα σε αποστολές της να επιχειρούν σε τρίτα κράτη. Αλλά αυτό πρέπει να συζητηθεί ανοιχτά και εποικοδομητικά με τους τούρκους εκπροσώπους, εάν αυτό είναι εφικτός δρόμος στη βάση των συγκεκριμένων γεωγραφικών δεδομένων στην Κω.

Με την προκαταρκτική συμφωνία στη Μάλτα, Γερμανία και Γαλλία συμφώνησαν να παίρνουν πρόσφυγες που διασώζονται στην Κεντρική Μεσόγειο, τη Μάλτα και την Ιταλία. Γιατί δεν συμπεριλαμβάνεται και η Ελλάδα για την αποσυμφόρηση των ελληνικών νησιών;

Αυτός ο προσωρινός «μηχανισμός έκτακτης ανάγκης» για τους ναυαγούς είναι μόνο το ένα σκέλος των πιεστικών προσπαθειών να δώσουμε μια ώθηση στην κατεύθυνση μεταρρύθμισης του ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου. Δεν πρέπει να ταυτίζεται με το κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου, διότι αφορά ειδικά τη διάσωση στην Κεντρική Μεσόγειο. Θεωρώ τη συμφωνία της Μάλτας μια σημαντική, ενδιάμεση επιτυχία. Ενόψει του Συμβουλίου των υπουργών Εσωτερικών στις 7-8 Οκτωβρίου γίνονται συνομιλίες με στόχο να συμμετάσχουν όσο το δυνατόν περισσότερες χώρες - μέλη σε αυτόν τον μηχανισμό. Φυσικά θα υπάρξουν εντατικές συνομιλίες και με την ελληνική κυβέρνηση, στην κατεύθυνση του κατά πόσο μπορεί με κάποιο τρόπο να συμπεριληφθεί και η Ελλάδα. Θα ήταν πρόωρη αυτή τη στιγμή κάποια πρόβλεψη ή συγκεκριμένη προσφορά.

Πάντως, με τα σημερινά δεδομένα η Ελλάδα γίνεται αποθήκη προσφύγων... Στην αναθεώρηση του συστήματος του Δουβλίνου, θα επιμείνει η Γερμανία στη ρήτρα της δικαιοδοσίας της πρώτης χώρας εισόδου στην ΕΕ;

Είμαι της άποψης, μετά το πλήρες μπλοκάρισμα στην τελευταία κοινοβουλευτική περίοδο, ότι πρέπει να έχουμε την απαιτούμενη ελευθερία να σκεφτούμε προς όλες τις κατευθύνσεις. Δεν πρέπει να υπάρξουν περιορισμοί σε πρωτοβουλίες που οδηγούν σε λύσεις. Χρειαζόμαστε ένα νέο ξεκίνημα, να μη μείνουμε στη διαπραγμάτευση βάσει μόνο των μέχρι τώρα επεξεργασιών. Την πρωτοβουλία κινήσεων έχει η Κομισιόν, με την οποία είμαστε σε στενή επικοινωνία. Είμαστε ανοιχτοί στις προτάσεις που θα κάνει η νέα Κομισιόν. Η Γερμανία θα έχει την προεδρία στην ΕΕ το δεύτερο εξάμηνο του 2020. Εχουμε συνείδηση της σημαντικής ευθύνης και υπάρχει η μεγάλη ευκαιρία, όπως ελπίζω, να δημιουργήσουμε επιτέλους ένα κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου.