Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" και "ΤΑ ΝΕΑ", και...
"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 23/10/19 |
"ΤΑ ΝΕΑ", 23/10/19 |
ΤΗΣ ΜΥΡΤΟΥΣ ΛΙΑΛΙΟΥΤΗ
"Λευκός καπνός», με συμφωνία σε τέσσερις βασικούς άξονες, βγήκε από τη συνεδρίαση της διακομματικής επιτροπής για την ψήφο των ελλήνων κατοίκων του εξωτερικού. Στην τρίτη κατά σειρά συνάντησή τους, οι εκπρόσωποι των κομμάτων είχαν επιφορτιστεί να βρουν μια κοινώς αποδεκτή λύση που θα μπορούσε να ψηφιστεί από τουλάχιστον 200 βουλευτές, όπως ορίζει το Σύνταγμα για να μπορέσει να γίνει νόμος του κράτους. Είχαν προηγηθεί κατ' ιδίαν συναντήσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη με τους υπόλοιπους πολιτικούς αρχηγούς, ενώ ο αρμόδιος υπουργός, Τάκης Θεοδωρικάκος, έχει βάλει στόχο τις 300 ψήφους στην Ολομέλεια.
Παρότι οι πρώτες συνεδριάσεις της Διακομματικής είχαν καταλήξει σε αδιέξοδο, χθες τα κόμματα προσήλθαν για να λύσουν δύο συγκεκριμένα ζητήματα, πράγμα που διευκόλυνε την αποστολή τους: το ανώτατο χρονικό όριο απουσίας των απόδημων από την Ελλάδα, απαράβατο όρο του ΚΚΕ, και τον αστερίσκο που είχε βάλει η κυβέρνηση για επιστολική ψήφο ανάλογα με τη χιλιομετρική απόσταση του τόπου κατοικίας από το προξενείο, ο οποίος επίσης ενοχλούσε τόσο το ΚΚΕ όσο και τον ΣΥΡΙΖΑ.
Παρότι οι πρώτες συνεδριάσεις της Διακομματικής είχαν καταλήξει σε αδιέξοδο, χθες τα κόμματα προσήλθαν για να λύσουν δύο συγκεκριμένα ζητήματα, πράγμα που διευκόλυνε την αποστολή τους: το ανώτατο χρονικό όριο απουσίας των απόδημων από την Ελλάδα, απαράβατο όρο του ΚΚΕ, και τον αστερίσκο που είχε βάλει η κυβέρνηση για επιστολική ψήφο ανάλογα με τη χιλιομετρική απόσταση του τόπου κατοικίας από το προξενείο, ο οποίος επίσης ενοχλούσε τόσο το ΚΚΕ όσο και τον ΣΥΡΙΖΑ.
Τελικά, η συμφωνία προβλέπει την ισότιμη ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού, η οποία θα προσμετράται στο τελικό αποτέλεσμα, ενώ θα διαμορφωθούν ειδικοί εκλογικοί κατάλογοι. Οι κάτοικοι εκτός Ελλάδος που θα είναι εγγεγραμμένοι σ΄αυτούς θα επιλέγουν το ψηφοδέλτιο Επικρατείας του κόμματος της αρεσκείας τους, ενώ γι' αυτόν τον λόγο οι βουλευτές Επικρατείας θα αυξηθούν σε 15 (από 12 που είναι σήμερα) και τα κόμματα θα πρέπει να προτείνουν στη λίστα τους και διάφορες προσωπικότητες που διαμένουν στο εξωτερικό. Η ψηφοφορία θα γίνεται με αυτοπρόσωπη παρουσία στα σημεία που θα οριστούν - πρεσβείες, προξενεία, αλλά και άλλους τόπους που θα αποφασιστούν εν καιρώ και ενδεχομένως διευκολύνουν το ζήτημα της χιλιομετρικής απόστασης.
Το τελευταίο σημείο, εκεί όπου τελικά κρίθηκε η συναίνεση, ήταν ο χρόνος απουσίας από την Ελλάδα, που για το ΚΚΕ οριζόταν στα 30 χρόνια. Τελικά, το όριο αυξήθηκε στα 35 χρόνια, και επειδή δεν υπάρχει τεχνικός τρόπος ή αρμόδια υπηρεσία ώστε να αποδειχθεί η απουσία, τελικά θα αποδεικνύεται η παρουσία. Δικαίωμα ψήφου θα έχουν, δηλαδή, οι κάτοικοι του εξωτερικού που την τελευταία 35ετία έζησαν για δύο χρόνια στην Ελλάδα και μπορούν να το αποδείξουν με κάποιο δικαιολογητικό, όπως για παράδειγμα με το απολυτήριο στρατού, του λυκείου ή με κάποιο συμβόλαιο ενοικίου.
ΔΙΑΘΕΣΗ ΓΙΑ ΥΠΟΧΩΡΗΣΕΙΣ. Η διαδικασία συναίνεσης δεν ήταν εύκολη, μιας και οι διάφορες κομματικές πλευρές είχαν εξαρχής διαφορετική άποψη για τη μορφή που έπρεπε να πάρει το νομοσχέδιο. Η κυβέρνηση έδειξε διάθεση για υποχωρήσεις, κάνοντας πίσω στην επιστολική ψήφο που στήριζε επίμονα και το Κίνημα Αλλαγής. Οι μεγαλύτερες αντιδράσεις υπήρχαν από το ΚΚΕ, που διεκδίκησε και πέτυχε όλους τους όρους που έθεσε. Τόσο ο Περισσός όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ επιφυλάχθηκαν χθες βράδυ μέχρι να δουν το τελικό διατυπωμένο κείμενο του νομοσχεδίου, όμως είναι σαφές πως τουλάχιστον το ΚΚΕ είναι θετικό στην πρόταση που έχει διαμορφωθεί. Η Ελληνική Λύση θα στηρίξει την πρόταση, ενώ φαίνεται πως το ΜέΡΑ25 θα καταψηφίσει επί της αρχής. Ακόμα, δηλαδή, και χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο στόχος των 200 ψήφων, κατά πάσα πιθανότητα, έχει επιτευχθεί - στο τέλος, βέβαια, δεν αποκλείεται να συναινέσει και ο ΣΥΡΙΖΑ, που το προηγούμενο διάστημα τήρησε αρνητική στάση, αλλά, φοβούμενος την απομόνωση, τάχθηκε με τη στάση του ΚΚΕ. Ο Γιώργος Κατρούγκαλος ζήτησε η πρόταση να κατοχυρωθεί συνταγματικά, πράγμα που θα γίνει, καθώς η κυβέρνηση το προσεχές διάστημα θα ανοίξει το προς αναθεώρηση άρθρο 54.
ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΜΠΟΤΟΠΟΥΛΟΥ
Είναι η τέταρτη φορά που γράφω σε αυτές τις στήλες για την «ψήφο των αποδήμων» και κανονικά το κείμενο της Δευτέρας, και όχι το σημερινό, θα έπρεπε να ήταν το τελευταίο: η συμφωνία κυβέρνησης και αντιπολίτευσης για μια επιταγή του Συντάγματος που είναι συγχρόνως και πάνδημη επιθυμία της κοινωνίας φαινόταν σχεδόν δεδομένη από τη στιγμή που η πρώτη εμφανίστηκε διαλλακτική και τα κόμματα που αποτελούν τη δεύτερη σχεδόν λογικά. Να όμως που κρίσιμη λέξη αποδείχθηκε το «σχεδόν» και η αγωνία συνεχίστηκε. Τα δεδομένα είναι πλέον απολύτως ξεκάθαρα. Το άρθρο 51 παρ. 4 του Συντάγματος, ήδη από το 1975 και με ακόμα μεγαλύτερη ένταση μετά την αναθεώρηση του 2001, προβλέπει και προωθεί την ψήφο των εκτός Ελλάδας Ελλήνων στις εκλογές, αφήνοντας την ειδική διαρρύθμιση στον νομοθέτη αλλά βάζοντας τον πήχη ψηλά: χρειάζονται 200 ψήφοι στη Βουλή, για να θεσπισθεί η ψήφος των αποδήμων (δυνατότητα χαμηλότερης πλειοψηφίας και ισχύος από τη μεθεπόμενη φορά δεν δίδεται, όπως στο εκλογικό σύστημα).
Το σύνολο της επιστημονικής κοινότητας, αλλά και το παράδειγμα της μεγάλης πλειοψηφίας των άλλων κρατών, ωθούν επίσης προς μια θετική και γενναιόδωρη ρύθμιση. Από άποψη πολιτικής βούλησης, είχαμε δισταγμούς και κωλυσιεργία για πολλά χρόνια και υπό πολλές κυβερνήσεις αλλά και την ενεργοποίηση της προηγούμενης κυβέρνησης που όχι μόνο δούλεψε σοβαρά επί του θέματος αλλά και παρέδωσε πόρισμα έγκριτης Επιτροπής. Η σημερινή κυβέρνηση κατέστησε, τόσο στον προεκλογικό αγώνα όσο και μόλις ήρθε στην εξουσία, το θέμα πρώτης προτεραιότητας, ο Πρωθυπουργός εξέφρασε την επιθυμία ο σχετικός νόμος, υπερώριμος καθώς είναι, να ψηφιστεί «και από τους 300 βουλευτές», η δε διαβούλευση με τα άλλα κόμματα υπήρξε, ως το τέλος, και θεσμική και καλόπιστη και εξαντλητική.
Τι έφταιξε τότε και η συμφωνία αποδείχθηκε τόσο δύσκολη; Κατά τη γνώμη μου τρία πράγματα. Πρώτον, ότι, κακώς αλλά όχι παράλογα, λειτούργησε, τουλάχιστον για τα δύο, σήμερα, μεγαλύτερα κόμματα, ο παράγοντος του εκλογικού συμφέροντος: ιδίως το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης «μετρά», άγνωστο με ποιον ακριβώς τρόπο, ότι οι εκτός Ελλάδος Ελληνες δεν ανήκουν στην προνομιακή εκλογική πελατεία του - αυτό βέβαια ούτε το λέει, ούτε μπορεί να αποτελέσει λόγο για να μην αποδοθεί ένα συνταγματικό δικαίωμα. Δεύτερον, η ρύθμιση πράγματι δεν είναι ούτε τεχνικά ούτε στις συνταγματικές της πτυχές απλή, καθώς υπάρχουν μια σειρά από πραγματικά διλήμματα. Τα κυριότερα σχετίζονται με την αναγνώριση ή όχι της επιστολικής ψήφου, τη σχέση των εντός και εκτός Ελλάδας εκλογικών «περιφερειών» και των αντίστοιχων κριτηρίων συμμετοχής σε αυτές, όπως συγκαθορίζονται από το άρθρο 54 παρ. 2 του Συντάγματος και τον Κώδικα Ιθαγένειας, και τον τρόπο αντανάκλασης της ψήφου των «αποδήμων» στη σύνθεση της Βουλής - όχι όμως στο ίδιο το εκλογικό αποτέλεσμα, από το οποίο δεν είναι συνταγματικά επιτρεπτό οι απόδημοι να εξαιρούνται.
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΓΚΥΡΙΑ. Τα διλήμματα αυτά, ιδίως το τελευταίο, έδωσαν και ευκαιρία για υπεκφυγές σε αρκετά κόμματα, και όχι μόνο στην αξιωματική αντιπολίτευση. Γιατί αυτό είναι το τρίτο στοιχείο: η πολιτική συγκυρία, που «προκάλεσε» την αντιπολίτευση - πλην ΚΙΝΑΛ, που, σε αυτό το ζήτημα, τήρησε μια πολύ υπεύθυνη «εθνική στάση» - να βρει τρόπους να μη «χαρίσει» στην κυβέρνηση μια εύκολη, και προφανή στα μάτια των πολιτών, νίκη. Ξεχνώντας, έτσι, ότι αυτή η νίκη θα ήταν μια νίκη του Συντάγματος και της Δημοκρατίας και όχι του κυβερνητικού κόμματος. Στην εμμονή του ΣΥΡΙΖΑ, με χρήση μάλιστα εσφαλμένων αν όχι ψευδών διεθνών αναλογιών, για μη συνυπολογισμό της ψήφου στο εκλογικό αποτέλεσμα και την επιμονή του ΚΚΕ στη θέση, αμφίβολης συνταγματικότητας, ορίων χρονικής απουσίας από τη χώρα, προστέθηκε, τη Δευτέρα, και η ακατανόητη «σκληρή» στροφή τής κατά τα άλλα μοντέρνας και διεθνικιστικής ΜέΡΑ25. Ετσι καταλήξαμε στο τελευταίο μπλοκάρισμα, που λύθηκε ευτυχώς χθες με τον λευκό καπνό που αναδύθηκε από τη διακομματική επιτροπή.
ΔΙΑΘΕΣΗ ΓΙΑ ΥΠΟΧΩΡΗΣΕΙΣ. Η διαδικασία συναίνεσης δεν ήταν εύκολη, μιας και οι διάφορες κομματικές πλευρές είχαν εξαρχής διαφορετική άποψη για τη μορφή που έπρεπε να πάρει το νομοσχέδιο. Η κυβέρνηση έδειξε διάθεση για υποχωρήσεις, κάνοντας πίσω στην επιστολική ψήφο που στήριζε επίμονα και το Κίνημα Αλλαγής. Οι μεγαλύτερες αντιδράσεις υπήρχαν από το ΚΚΕ, που διεκδίκησε και πέτυχε όλους τους όρους που έθεσε. Τόσο ο Περισσός όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ επιφυλάχθηκαν χθες βράδυ μέχρι να δουν το τελικό διατυπωμένο κείμενο του νομοσχεδίου, όμως είναι σαφές πως τουλάχιστον το ΚΚΕ είναι θετικό στην πρόταση που έχει διαμορφωθεί. Η Ελληνική Λύση θα στηρίξει την πρόταση, ενώ φαίνεται πως το ΜέΡΑ25 θα καταψηφίσει επί της αρχής. Ακόμα, δηλαδή, και χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο στόχος των 200 ψήφων, κατά πάσα πιθανότητα, έχει επιτευχθεί - στο τέλος, βέβαια, δεν αποκλείεται να συναινέσει και ο ΣΥΡΙΖΑ, που το προηγούμενο διάστημα τήρησε αρνητική στάση, αλλά, φοβούμενος την απομόνωση, τάχθηκε με τη στάση του ΚΚΕ. Ο Γιώργος Κατρούγκαλος ζήτησε η πρόταση να κατοχυρωθεί συνταγματικά, πράγμα που θα γίνει, καθώς η κυβέρνηση το προσεχές διάστημα θα ανοίξει το προς αναθεώρηση άρθρο 54.
ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΜΠΟΤΟΠΟΥΛΟΥ
Είναι η τέταρτη φορά που γράφω σε αυτές τις στήλες για την «ψήφο των αποδήμων» και κανονικά το κείμενο της Δευτέρας, και όχι το σημερινό, θα έπρεπε να ήταν το τελευταίο: η συμφωνία κυβέρνησης και αντιπολίτευσης για μια επιταγή του Συντάγματος που είναι συγχρόνως και πάνδημη επιθυμία της κοινωνίας φαινόταν σχεδόν δεδομένη από τη στιγμή που η πρώτη εμφανίστηκε διαλλακτική και τα κόμματα που αποτελούν τη δεύτερη σχεδόν λογικά. Να όμως που κρίσιμη λέξη αποδείχθηκε το «σχεδόν» και η αγωνία συνεχίστηκε. Τα δεδομένα είναι πλέον απολύτως ξεκάθαρα. Το άρθρο 51 παρ. 4 του Συντάγματος, ήδη από το 1975 και με ακόμα μεγαλύτερη ένταση μετά την αναθεώρηση του 2001, προβλέπει και προωθεί την ψήφο των εκτός Ελλάδας Ελλήνων στις εκλογές, αφήνοντας την ειδική διαρρύθμιση στον νομοθέτη αλλά βάζοντας τον πήχη ψηλά: χρειάζονται 200 ψήφοι στη Βουλή, για να θεσπισθεί η ψήφος των αποδήμων (δυνατότητα χαμηλότερης πλειοψηφίας και ισχύος από τη μεθεπόμενη φορά δεν δίδεται, όπως στο εκλογικό σύστημα).
Το σύνολο της επιστημονικής κοινότητας, αλλά και το παράδειγμα της μεγάλης πλειοψηφίας των άλλων κρατών, ωθούν επίσης προς μια θετική και γενναιόδωρη ρύθμιση. Από άποψη πολιτικής βούλησης, είχαμε δισταγμούς και κωλυσιεργία για πολλά χρόνια και υπό πολλές κυβερνήσεις αλλά και την ενεργοποίηση της προηγούμενης κυβέρνησης που όχι μόνο δούλεψε σοβαρά επί του θέματος αλλά και παρέδωσε πόρισμα έγκριτης Επιτροπής. Η σημερινή κυβέρνηση κατέστησε, τόσο στον προεκλογικό αγώνα όσο και μόλις ήρθε στην εξουσία, το θέμα πρώτης προτεραιότητας, ο Πρωθυπουργός εξέφρασε την επιθυμία ο σχετικός νόμος, υπερώριμος καθώς είναι, να ψηφιστεί «και από τους 300 βουλευτές», η δε διαβούλευση με τα άλλα κόμματα υπήρξε, ως το τέλος, και θεσμική και καλόπιστη και εξαντλητική.
Τι έφταιξε τότε και η συμφωνία αποδείχθηκε τόσο δύσκολη; Κατά τη γνώμη μου τρία πράγματα. Πρώτον, ότι, κακώς αλλά όχι παράλογα, λειτούργησε, τουλάχιστον για τα δύο, σήμερα, μεγαλύτερα κόμματα, ο παράγοντος του εκλογικού συμφέροντος: ιδίως το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης «μετρά», άγνωστο με ποιον ακριβώς τρόπο, ότι οι εκτός Ελλάδος Ελληνες δεν ανήκουν στην προνομιακή εκλογική πελατεία του - αυτό βέβαια ούτε το λέει, ούτε μπορεί να αποτελέσει λόγο για να μην αποδοθεί ένα συνταγματικό δικαίωμα. Δεύτερον, η ρύθμιση πράγματι δεν είναι ούτε τεχνικά ούτε στις συνταγματικές της πτυχές απλή, καθώς υπάρχουν μια σειρά από πραγματικά διλήμματα. Τα κυριότερα σχετίζονται με την αναγνώριση ή όχι της επιστολικής ψήφου, τη σχέση των εντός και εκτός Ελλάδας εκλογικών «περιφερειών» και των αντίστοιχων κριτηρίων συμμετοχής σε αυτές, όπως συγκαθορίζονται από το άρθρο 54 παρ. 2 του Συντάγματος και τον Κώδικα Ιθαγένειας, και τον τρόπο αντανάκλασης της ψήφου των «αποδήμων» στη σύνθεση της Βουλής - όχι όμως στο ίδιο το εκλογικό αποτέλεσμα, από το οποίο δεν είναι συνταγματικά επιτρεπτό οι απόδημοι να εξαιρούνται.
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΓΚΥΡΙΑ. Τα διλήμματα αυτά, ιδίως το τελευταίο, έδωσαν και ευκαιρία για υπεκφυγές σε αρκετά κόμματα, και όχι μόνο στην αξιωματική αντιπολίτευση. Γιατί αυτό είναι το τρίτο στοιχείο: η πολιτική συγκυρία, που «προκάλεσε» την αντιπολίτευση - πλην ΚΙΝΑΛ, που, σε αυτό το ζήτημα, τήρησε μια πολύ υπεύθυνη «εθνική στάση» - να βρει τρόπους να μη «χαρίσει» στην κυβέρνηση μια εύκολη, και προφανή στα μάτια των πολιτών, νίκη. Ξεχνώντας, έτσι, ότι αυτή η νίκη θα ήταν μια νίκη του Συντάγματος και της Δημοκρατίας και όχι του κυβερνητικού κόμματος. Στην εμμονή του ΣΥΡΙΖΑ, με χρήση μάλιστα εσφαλμένων αν όχι ψευδών διεθνών αναλογιών, για μη συνυπολογισμό της ψήφου στο εκλογικό αποτέλεσμα και την επιμονή του ΚΚΕ στη θέση, αμφίβολης συνταγματικότητας, ορίων χρονικής απουσίας από τη χώρα, προστέθηκε, τη Δευτέρα, και η ακατανόητη «σκληρή» στροφή τής κατά τα άλλα μοντέρνας και διεθνικιστικής ΜέΡΑ25. Ετσι καταλήξαμε στο τελευταίο μπλοκάρισμα, που λύθηκε ευτυχώς χθες με τον λευκό καπνό που αναδύθηκε από τη διακομματική επιτροπή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου