"...Το συνέδριο που αρχίζει αύριο θα επιβεβαιώσει τις γνωστές θέσεις του ΚΚΕ εναντίον όλων των Μνημονίων και υπέρ της αποχώρησης από την ΕΕ και της επιστροφής της δραχμής. Θα εκφωνηθούν πανηγυρικοί λόγοι, θα υμνηθεί η αντίσταση, θα υψωθούν σφιγμένες γροθιές. Ολα θα είναι ρομαντικά, επαναστατικά, συνεπή. Κι ύστερα;..."

Από "TA NEA" ΚΑΙ ΤΗΝ "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

"ΤΑ ΝΕΑ", 29/03/17

 Συνέπεια

Του Μιχάλη Μητσού

Η Αλέκα Παπαρρήγα είχε σηκώσει ψηλά τον πήχη. Κόσμια, ευγενής, σεμνή και διακριτική, υπερασπιζόταν αταλάντευτα τις αξίες της και τις αξίες του κόμματός της. Στη Βουλή ήταν πάντα μια αξιοπρεπής παρουσία. Και στις συνεντεύξεις της, όταν είχε κέφια και άφηνε στην άκρη την ξύλινη γλώσσα, γινόταν απολαυστική.

Ο διάδοχός της δεν πέρασε από κάτω. Ηπιος άνθρωπος κι αυτός, με πείρα δεκαετιών στα κομματικά πράγματα, έχει καταφέρει όχι μόνο να διατηρήσει το ΚΚΕ σε αξιοπρεπή ποσοστά, αλλά και να αυξήσει λίγο τη δύναμή του, όταν στην υπόλοιπη Ευρώπη τα κόμματα που επιμένουν να λέγονται κομμουνιστικά έχουν ουσιαστικά εξαφανιστεί. Του χρόνου μάλιστα που το ΚΚΕ θα συμπληρώσει τα εκατό του χρόνια, μπορεί να ελπίζει σε νέο άλμα στη δημοτικότητά του.

Οσο συμπαθείς όμως κι αν είναι οι άνθρωποι που ηγήθηκαν του ορθόδοξου ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος τις τρεις τελευταίες δεκαετίες, δεν παύουν να εκπροσωπούν ένα δογματικό, μονολιθικό και αντιευρωπαϊκό κόμμα, που ερμηνεύει μονόπλευρα την Ιστορία, αντιστέκεται λυσσαλέα - αλλά στο πλαίσιο της νομιμότητας - σε οποιαδήποτε μεταρρύθμιση και εξακολουθεί να επιδιώκει την κατάλυση της αστικής δημοκρατίας. Ο Δημήτρης Κουτσούμπας επιμένει να υπερασπίζεται τον Στάλιν και να διακηρύσσει ότι στόχος του κόμματός του είναι η ανατροπή της «δικτατορίας των εκμεταλλευτών» και η αντικατάστασή της από τη δικτατορία του προλεταριάτου. Και για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις για το τι θα κάνει αυτή η δικτατορία, ξεκαθάρισε σε μια παλιότερη συνέντευξή του στο «Βήμα» ότι οι δίκες της Μόσχας «αφορούσαν την αντιμετώπιση του φασισμού και της ξένης επέμβασης, αλλά και την υπονόμευση της σοσιαλιστικής οικοδόμησης»...

Η περίπτωση του Νίκου Μπελογιάννη δεν θα μπορούσε να ξεφύγει από αυτό το πλαίσιο. Ο γενικός γραμματέας εκφώνησε στην Αμαλιάδα την επίσημη γραμμή, έκανε τις γνωστές παρομοιώσεις με τη σημερινή εποχή και αποχώρησε όταν ανέβηκε στο βήμα ο «ρίψασπις» για να παρουσιάσει τη δική του, εξίσου απλουστευτική και μονόπλευρη, εκδοχή της Ιστορίας. Οι οπαδοί χειροκρότησαν κι όλοι έμειναν ευχαριστημένοι και ταμπουρωμένοι πίσω από τις αλήθειες τους.

Είναι αλήθεια ότι ο Κουτσούμπας παραμένει συνεπής. Ο,τι πίστευε ως «γραμματέας Αχτίδας» στα 22 του χρόνια, συνέχισε να το πιστεύει όταν τον «χρέωσαν» (κατά την κομματική γλώσσα) με τη διεύθυνση του «Ριζοσπάστη» δύο δεκαετίες αργότερα ή όταν πήρε τα ηνία του κόμματος τον Απρίλιο του 2013. Αλλά η συνέπεια δεν είναι πάντα καλό πράγμα. Οταν ταυτίζεται με την ιδεολογική τύφλωση και την πάταξη κάθε αντίθετης φωνής, τότε κάνει κακό στην υγεία. Οχι μόνο την ατομική, αλλά και τη γενικότερη.

Το συνέδριο που αρχίζει αύριο θα επιβεβαιώσει τις γνωστές θέσεις του ΚΚΕ εναντίον όλων των Μνημονίων και υπέρ της αποχώρησης από την ΕΕ και της επιστροφής της δραχμής. Θα εκφωνηθούν πανηγυρικοί λόγοι, θα υμνηθεί η αντίσταση, θα υψωθούν σφιγμένες γροθιές. Ολα θα είναι ρομαντικά, επαναστατικά, συνεπή. Κι ύστερα;


Ομως, ούτε ο ίδιος ο Κουτσούμπας δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι το γεγονός θα παρήγαγε τόση συμβολική υπεραξία για το κόμμα του. Ούτε ο ίδιος δεν θα είχε υπολογίσει πόσο εύκολα μπορούσε να πυροδοτηθεί στη Βουλή μια εμφυλιακή αντιπαράθεση που πάντα καταλήγει να αναζωογονεί το ΚΚΕ. Καταλήγει να επαναφέρει στη δημόσια ζωή ως επίδικα τα δεδικασμένα.

Ποιος έβγαλε τον Μπελογιάννη από το μουσείο; Πρώτη βέβαια το δοκίμασε η κυβέρνηση και ο Τσίπρας προσωπικά, προβαίνοντας στην πολιτική κατάχρηση των εγκαινίων. Τον κράτησε όμως έξω από το μουσείο ο αβερωφικός οίστρος ορισμένων παραγόντων της Δεξιάς, που αντιμετώπισαν τη σκηνοθεσία σαν να συνιστούσε όντως απειλή. Σαν να κινδύνευε τάχα η αστική δημοκρατία από την τελετουργική ρουτίνα της Αριστεράς.

Η αλήθεια είναι ότι το ΚΚΕ έχει πάψει προ πολλού να αντιμετωπίζεται ως απειλή από τα εκτός Αριστεράς κόμματα του δημοκρατικού τόξου. Συμβαίνει, μάλιστα, το αντίθετο. Αντιμετωπίζεται ως παραδοσιακή δύναμη που, παρά το τυπικό και τις καταστατικές γραφές της, έχει προσαρμοστεί στο πλαίσιο της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.

Πρόκειται για μια συμφιλίωση που καλλιεργήθηκε –όχι χωρίς ασυνέχειες– στη Μεταπολίτευση, ως σχέση αμοιβαίας νομιμοποίησης: Δεν νομιμοποιήθηκε μόνο το ΚΚΕ από την αστική δημοκρατία. Συνέβαλε κι εκείνο στη νομιμοποίησή της, στον βαθμό που εναρμονίστηκε με τους κανόνες της. Δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί το ίδιο και για τις άλλες συνιστώσες της Αριστεράς, στις οποίες το ΚΚΕ εναντιώθηκε και τον Δεκέμβριο 2008 και αργότερα, στις πλατείες που ζητούσαν να καεί η Βουλή.

Εντάξει, λένε. Το ΚΚΕ δεν είναι απειλή. Είναι όμως απειλή η «ιδεολογική ηγεμονία» της Αριστεράς που επαναχρησιμοποιεί ως πολιτικά εργαλεία του σήμερα τα διχαστικά σχήματα του Εμφυλίου. Το περιέγραψαν με ενάργεια στην «Καθημερινή» της περασμένης Κυριακής οι καθηγητές Βασίλης Βαμβακάς και Παναγής Παναγιωτόπουλος, επιμελητές της έκθεσης για τη δεκαετία του ’80: «Στην Ελλάδα της οικονομικής και κοινωνικής δυσπραγίας», λένε, «προτείνεται συστηματικά από ποικίλους φορείς πνευματικής, συμβολικής και πολιτικής εξουσίας η αντανάκλαση στα ύδατα της δεκαετίας του ’40. Μια δυστοπική νοσταλγία στο σύμπαν της Κατοχής, του αιματηρού Εμφυλίου, του ηρωισμού, της θυσίας».

Από αυτούς που πωλούν εμφυλιακή νοσταλγία μάλλον δεν πρέπει κανείς να ξεχωρίσει σήμερα το ΚΚΕ. Το ΚΚΕ αντιλαμβανόταν –και επικαλούνταν– πάντα τη δεκαετία του ’40 με όρους της δεκαετίας του ’40. Αντιθέτως, η σημερινή εξουσία επιστρατεύει μια μνήμη που κατασκευάστηκε αργότερα. Επιστρατεύει τη δεκαετία του ’40, όπως μυθολογήθηκε τη δεκαετία του ’80 – όπως καταστρώθηκε αφηγηματικά σε μια περίοδο ανέφελης ευημερίας.

Τέκνα ενός τραυματικού αφηγήματος εντελώς αποκομμένου από το τραυματικό βίωμα, τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ήταν και τα μόνα που βρέθηκαν σε θέση να εξοπλίσουν τη μυθολογία τους με κυβερνητική εξουσία. Βρέθηκαν ένα βήμα από την εκπλήρωση της φαντασιακής δεκαετίας του ’40, αλλά δεν μπόρεσαν. Δεν μπόρεσαν να αναμετρηθούν με το δημοκρατικό και οικονομικό κεκτημένο που τους είχε, ερήμην τους, διαμορφώσει και αποδείχτηκε ισχυρότερο των ιδεασμών τους. Το ’80 συνέτριψε το ’40.

Ο χρόνος που έχει περάσει είναι λίγος, αλλά το καλοκαίρι του 2015 μοιάζει κιόλας να είναι η χωματερή των μύθων. Εκτοτε όλο αυτό το φαντασιακό κεφάλαιο –αυτό που καθωσπρέπει ονομάζεται «ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς»– μπορεί να χρησιμεύσει μόνο για μνημόσυνα. Μόνο για να γεμίζει τα μουσεία. Πολιτικά είναι τόσο δραστικό όσο και το γερμανικό πιστόλι του Μπελογιάννη.