"...Δέν υπάρχουν λοιπόν αντιφάσεις στή στρατηγική τής Κίνας, καί ή μελέτη τής στρατηγικής τής κάθε κινεζικής επιχείρησης πρέπει νά βασίζεται στην κατανόηση της. Δι­ότι ή Κίνα είναι μεγάλη καί πολυπληθής, αλλά ή στρατηγι­κή της είναι συμπαγής καί βασίζεται σέ παράδοση αιώνων. Οί αντιφάσεις μάλλον υπάρχουν στή Δύση, ή όποία φαίνεται νά έχει ξεχάσει τή δική της παράδοση. Ή Οικο­νομία εμφανίζεται σάν νά μήν δεσμεύεται άπό τήν Ηθική. Ώς αποτέλεσμα, ή κοινωνία πολυδιασπάται καί χάνει τή δυνατότητα νά κινητοποιηθεί πίσω άπό έναν Σκοπό. Ή κα­λύτερη λοιπόν αντιμετώπιση τής Κίνας ύπό τόν νέο Πρό­εδρο τών ΗΠΑ θά ήταν νά αποκτήσουν οι ΗΠΑ έναν Σκο­πό, ό όποιος θά τονώσει ξανά τόν παραγωγικό τους ζήλο...."

Από την "ΕΣΤΙΑ"

"ΕΣΤΙΑ", 30/11/16

Ο Τραμπ απέναντι στην Κίνα

Γράφει ό Νίκος Μουρκογιάννης*



Η ΕΚΛΟΓΗ τοϋ Τράμπ φέρνει στην κορυφή της παγκόσμιας ατζέντας τήν επανεξέταση των σχέσεων των ΗΠΑ μέ τήν Κίνα καί τίς κινεζικές επιχειρήσεις. Πόσο όμως καταλαβαίνουμε στη Δύση τή στρατηγική της Κίνας; Ή Κίνα είναι τό­σο μεγάλη καί διαφορετική, πού κάνει τόν Δυ­τικό νά επανεξετάσει τά όρια της σκέψης του. Στή δική μου περίπτωση, μέ οδήγησε στην  ανα­διαμόρφωση όσων έμαθα καί έγραψα πάνω στίς έννοιες τής Στρατηγικής καί τοϋ Σκοπού.

Στην Κίνα δέν υπάρχει ή έννοια τοϋ Σκοπού. Αυτό είναι πού τήν κάνει πραγματική Ανατολή. Διότι ή έννοια τοϋ Σκοπού είναι θεμελιώδης καί πανταχού παρούσα στον Δυτικό τρόπο σκέψης. Ό Πλάτωνας αναφέρεται στό «είδος» καί στό «τέλος». Κατά τόν Αριστοτέλη, «τό τέλος» ορί­ζει τό είδος. Τό «τέλος» ορίζει τό «καλό» καί τό «ώραϊο». Στά ελληνικά, όπως καί σέ πολλές ινδοευρωπαϊκές γλώσσες, «τέλος» σημαίνει τό­σο «λήξη», όσο καί «σκοπός».

Στίς θρησκευτικές μας παραδόσεις υπάρχει πάντα μιά τελική κρίση καί κατάληξη -όπως, γιά παράδειγμα, ό χριστιανικός παράδεισος-, καθ' όδόν προς τήν όποία πρέπει νά τηρούνται  ορι­σμένες ηθικές επιταγές. Καί, γιά νά μήν ξεχά­σουμε καί τήν οικονομία καί τή στρατηγική της, ή διάκριση μεταξύ μέσων καί σκοπών είναι κε­ντρικό θέμα γιά τόν Κλαούζεβιτς, τόν πατέρα τής σύγχρονης στρατηγικής. Ή Κίνα, όμως, δέν στοχάστηκε ποτέ τόν Σκοπό, ή τήν κατάληξη ώς βάση της στρατηγικής της.; Ό αρχαίος Κινέζος στρατηγός, όπως καί ό σύγχρονος Κινέζος  επιχειρηματί­ας, επικεντρώνεται στίς συνθήκες τής κατάστασης καί πώς νά τίς μεταβάλλει προς όφελος του. Δέν εμπλέκεται μέ τόν αντίπαλο, προτού τόν έχει διασπάσει καί εξαντλήσει. Δέν κινείται πρίν ό αντίπαλος έχει εξουθενωθεί. Στην κι­νεζική σκέψη, ή εμπλοκή σέ μάχη είναι αποτέλεσμα μιας αποτυχημένης στρατηγικής, όχι μέσο προς εξυπηρέτηση ενός στόχου γιά τήν επίτευξη ενός Σκοπού, όπως γράφει ό Κλαούζεβιτς.

Ή έλλειψη Σκοπού είναι αυτό πού κάνει ακατάληπτη τή στρατηγική των κινεζικών επιχειρήσεων γιά πολλούς Δυτι­κούς. Οι ενέργειες των κινεζικών επιχειρήσεων φαίνονται συχνά αντιφατικές. Γιά παράδειγμα, ή ίδια επιχείρηση, πού μελετά χρόνια πώς νά κατασκευάσει στην Κίνα ένα προϊ­όν μέ τό λιγώτερο δυνατό κόστος, επενδύει γρήγορα γιά ν' αναπτύξει ένα αεροδρόμιο, ένα λιμάνι ή ένα ηλεκτρο­παραγωγικό εργοστάσιο σέ μιά μακρινή χώρα στή Δύση.

Ή αντίφαση, όμως, υπάρχει μόνο γιά τόν Δυτικό, πού αναζητεί τή λογική συνέπεια τών άρχών πού υπαγορεύ­ει ή έννοια τοϋ Σκοπού. Ή στρατηγική τής Κίνας δέν δε­σμεύεται άπό τους νόμους τοϋ κόσμου τών άρχων, άλλα άντιγράφει τή φύση. Ή μίμηση τής φύσης, καί όχι οι αρχές, είναι ή βάση τής σκέψης τής Κίνας.

Τό νά παρακολουθεί, λοιπόν, κανείς μιά κινεζική επι­χείρηση ή καί ολόκληρη τήν Κίνα, προσομοιάζει στό νά πα­ρατηρεί κανείς τή ροή τοϋ νεροϋ. Τό νερό θά πάει πρώτα έκεΐ πού συναντά τή μικρότερη αντίσταση.

Οι κινεζικές επιχειρήσεις προσπαθούν νά παράγουν όλο καί φτηνότερα προϊόντα, γιατί αυτό τους ζητά ή κατα­ναλωτική μας κοινωνία. Επενδύουν δέ σέ έργα υποδομής στή Δύση, επειδή ξέρουν ότι έδώ καί εικοσιπέντε χρόνια ή Δύση έχει μεγάλη δυσκολία στό νά κάνει μακροχρόνιες επενδύσεις. Καί στίς δύο περιπτώσεις αποφεύγουν τή σύ­γκρουση, ανταποκρίνονται σέ μιά πρόσκληση. Εφαρμό­ζουν τή διδαχή τοϋ μεγάλου κινέζου διανοητή Λάο Τσέ: «Νά βοηθάτε αυτό πού έρχεται άπό μόνο του».

Δέν υπάρχουν λοιπόν αντιφάσεις στή στρατηγική τής Κίνας, καί ή μελέτη τής στρατηγικής τής κάθε κινεζικής επιχείρησης πρέπει νά βασίζεται στην κατανόηση της. Δι­ότι ή Κίνα είναι μεγάλη καί πολυπληθής, αλλά ή στρατηγι­κή της είναι συμπαγής καί βασίζεται σέ παράδοση αιώνων.

Οί αντιφάσεις μάλλον υπάρχουν στή Δύση, ή όποία φαίνεται νά έχει ξεχάσει τή δική της παράδοση. Ή Οικο­νομία εμφανίζεται σάν νά μήν δεσμεύεται άπό τήν Ηθική. Ώς αποτέλεσμα, ή κοινωνία πολυδιασπάται καί χάνει τή δυνατότητα νά κινητοποιηθεί πίσω άπό έναν Σκοπό. Ή κα­λύτερη λοιπόν αντιμετώπιση τής Κίνας ύπό τόν νέο Πρό­εδρο τών ΗΠΑ θά ήταν νά αποκτήσουν οι ΗΠΑ έναν 

Σκο­πό, ό όποιος θά τονώσει ξανά τόν παραγωγικό τους ζήλο.

ΝΙΚΟΣ ΜΟΥΡΚΟΓΙΑΝΝΗΣ

*Ό Νίκος Μουρκογιάννης ήταν Πρόεδρος της Monitor
Ευρώπης (1995-2005), καί είναι συγγραφέας τοϋ βιβλίου
«Purpose:The Starting Point of Great Companies”