Το πρώτο τρίμηνο του έτους έχουν συμβεί στη χώρα μας δύο σημαντικότατης εμβέλειας αρνητικά γεγονότα που θέτουν σε αμφιβολία την όποια δυνατότητα τεχνολογικής ανασυγκρότησης, παρά τις περί του αντιθέτου αναγγελίες της επίσημης πολιτείας. Ειδικότερα: 1. Υπήρξε ομαδική παραίτηση επιφανών Ελλήνων, επιστημόνων διεθνούς βεληνεκούς, μελών του Εθνικού Συμβουλίου Ερευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας (ΕΣΕΤΕΚ). Οι αιχμές των παραιτηθέντων έναντι των κρατικών φορέων ομόφωνες και ενίοτε ντροπιαστικές. Χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Συμβουλίου, Σπύρος ΑρταβάνηςΤσάκωνας, σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή» έπειτα από σχετική ερώτηση απαντά: «Δεν θα προέτρεπα επιτυχημένους Ελληνες επιστήμονες του εξωτερικού να επιστρέψουν στην Ελλάδα». Τι νόημα έχουν πλέον οι πρόσφατες προσπάθειες της υπουργού Εργασίας Νίκης Κεραμέως σε ευρωπαϊκές χώρες για την επανάκαμψη (brain regain) των κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης Ελλήνων επιστημόνων που αναζήτησαν διέξοδο στην αλλοδαπή; 2. Τα τεχνολογικά πιο προηγμένα κράτη της Ευρωπαϊκής Ενωσης αποφάσισαν να συστήσουν μία συμμαχία για την ανάπτυξη και παραγωγή μικροτσίπ που αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο της τεχνολογικής εξέλιξης σε σχεδόν όλους τους τομείς της καινοτομίας. Μετά τη χαρακτηριστική «Ελληνική ταχύτητα λήψης αποφάσεων» η Ευρώπη μας έστειλε μήνυμα: Δεν μπορούμε να σας περιμένουμε άλλο! Να σημειωθεί ότι το υπουργείο Ανάπτυξης είχε αναθέσει στη γνωστή εταιρεία Mckinsey την εκπόνηση μελέτης αφορούσα την Εθνική Στρατηγική για τους ημιαγωγούς, εκ των ων ουκ άνευ στοιχείων των μικροτσίπ («Καθημερινή» 22/3/2025). Επιπροσθέτως, η χώρα μας φαίνεται να δραστηριοποιείται στον τομέα των σπάνιων γαιών, μερικές από τις οποίες είναι βασικά στοιχεία ημιαγωγών και ως εκ τούτου μικροτσίπ. Και στις δύο παραπάνω αρνητικές περιπτώσεις δεν υπήρξε κανένα απολύτως σχόλιο από την κυβέρνηση· αντιθέτως, μία ανυπόφορη σιωπή. Μήπως θα έπρεπε να υπάρξει μία επίσημη πληροφόρηση;...

 Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 21/05/25

Πώς θα εξαλειφθεί(;) η βία στα ΑΕΙ

Κύριε διευθυντά,

Στο κυριακάτικο φύλλο της 11ης Μαΐου φιλοξενήθηκαν άρθρα των κυριών Βάσως Κιντή και Αθηνάς Κακούρη. Το περιεχόμενο αφορούσε στη (μη) καταστολή των συχνών διαχρονικών συμβάντων βίας και βανδαλισμού στα πανεπιστήμια.

Με σαφή διαφοροποίηση στην προσέγγιση, τα δύο άρθρα καταλήγουν ουσιαστικά σε παρεμφερές συμπέρασμα. Η πανεπιστημιακός κ. Κιντή αποδίδει το αίτιο στον φόβο της πανεπιστημιακής κοινότητας, ενώ ο συλλογισμός της συγγραφέως κ. Κακούρη σε έλλειψη ουσιαστικής βούλησης των ΑΕΙ.

Εδώ και τέσσερις δεκαετίες το πρόβλημα παραμένει. Γιατί άραγε;

Αναμφίβολα τα δύο συμπεράσματα συνδέονται, αφού ο φόβος προκαλεί έλλειψη βούλησης.

Δυστυχώς, το γενεσιουργό αίτιο σοβεί στο εσωτερικό της πανεπιστημιακής «κοινωνίας». Εχοντας βιωματική εμπειρία πιστεύω ότι αυτό είναι που διαμόρφωσε μια νοοτροπία η οποία διαρθρώθηκε και επικράτησε εντός της πανεπιστημιακής κοινότητας σ’ αυτόν τον μισό αιώνα της Μεταπολίτευσης. Αναφέρομαι στην παρουσία των πολιτικών κομμάτων στα ΑΕΙ από το 1982, κάτι που είχα σχολιάσει σε επιστολή μου ήδη το 2011.

Αντί σχολίων για ατελέσφορες προσεγγίσεις περιορισμού των συχνών φαινομένων ανομίας και βανδαλισμών, ήλθε πλέον ώρα τα ίδια τα πανεπιστήμια, με συμβολή του κράτους, να προχωρήσουν σε ουσιαστικές πρωτοβουλίες. Απλό παράδειγμα είναι η σύνταξη και τήρηση εσωτερικών κανονισμών λειτουργίας και η τήρηση αυστηρών κανόνων στη διατήρηση της φοιτητικής ιδιότητας. Ούτως ή άλλως, το «δωρεάν» δημόσιο πανεπιστήμιο κοστίζει στον κάθε φορολογούμενο.

Ζητήματα αυτονόητα σε όλες τις κοινωνίες του κόσμου.

ΜΑΙΡΗ ΔΟΥΦΕΞΟΠΟΥΛΟΥ
Φιλοθέη


Εξαγωγή μυρμηγκιών και βιοπειρατεία...

Κύριε διευθυντά,

Ανατρέχοντας στα ψηφιακά και έγχαρτα κιτάπια μας, βρίσκουμε ότι «βιοπειρατεία» είναι μια δραστηριότητα που εντοπίζεται στις αναπτυσσόμενες χώρες και αφορά στην κατοχύρωση, μέσω διπλώματος ευρεσιτεχνίας (πατεντάρισμα), των φαρμακευτικών ιδιοτήτων κάποιων φυτών, όπως η μυρτιά Μαδαγασκάρης (Catharanthus roseus).

Ετσι, κάποιες εταιρείες-κολοσσοί εκμεταλλεύονται κατ’ αποκλειστικότητα τις ιδιότητες αυτές, χωρίς να αποδίδουν ποσοστά από τα υπερκέρδη τους στις χώρες προέλευσης των θαυματουργών φυτών και στους εκεί, συνήθως χειμαζόμενους, γηγενείς πληθυσμούς. Πρόκειται κυρίως για φαρμακοβιομηχανίες που, στο πλαίσιο έρευνας για νέες δραστικές ουσίες, αντλούν γνώσεις, εμπειρία και «πρώτες ύλες» από τοπικές παραδοσιακές κοινωνίες του κάποτε λεγόμενου «Τρίτου Κόσμου». Απαξ και εντοπιστούν οι κατάλληλες ουσίες, τότε αυτές αναπαράγονται εργαστηριακά και στη συνέχεια φθάνουν επίσημα ως σκευάσματα στα ράφια των φαρμακείων μας, υπό την κάλυψη της νομοθεσίας περί πνευματικής ιδιοκτησίας και εμπορικού σήματος...

Η βιοπειρατεία ήρθε εμφατικά στην επικαιρότητα πρόσφατα με την υπόθεση δύο νεαρών Βέλγων στην Κένυα οι οποίοι, μαζί με άλλους δύο συγκατηγορουμένους τους, καταδικάστηκαν για απόπειρα εξαγωγής χιλιάδων ζωντανών μυρμηγκιών του είδους Messor cephalotes. Η Κενυατική Υπηρεσία Αγριας Ζωής είχε μηνύσει και τα τέσσερα άτομα, τονίζοντας ότι η ενέργειά τους δεν αποτελεί μόνο αδίκημα κατά της άγριας πανίδας, αλλά συνιστά και πράξη «βιοπειρατείας»! Αναλυτικότερα, οι αρμόδιοι κρατικοί λειτουργοί της αφρικανικής χώρας υπογράμμισαν ότι οι κατηγορούμενοι είχαν την πρόθεση να διοχετεύσουν τα μυρμήγκια στις ανθούσες αγορές εξωτικών ζώων σε Ευρώπη και Ασία, όπου η ζήτηση για σπάνια είδη εντόμων αυξάνεται αλματωδώς. Το δικαστήριο αποφάνθηκε άμεσα ότι οι τέσσερις «βιοπειρατές» θα πρέπει είτε να εκτίσουν ποινή φυλάκισης ενός έτους, είτε να πληρώσουν πρόστιμο ίσο με την εκτιμώμενη εμπορική αξία των κατασχεθέντων μυρμηγκιών (περίπου 7.000 ευρώ).

Δίκην επιλόγου, ας κάνουμε μια ιστορική νύξη για την πρώτη πασίγνωστη περίπτωση «βιοπειρατείας», όπως τη διδαχθήκαμε στα αξέχαστα εκείνα σχολικά χρόνια.

Φυλλομετρώντας το μάθημα της Ρωμαϊκής και Βυζαντινής Ιστορίας, θυμόμαστε ότι το πολύτιμο μετάξι εισήχθη στην Ευρώπη για πρώτη φορά επί Αυτοκράτορα Ιουστινιανού. Δύο καλόγεροι, επιστρέφοντας από μια ιεραποστολική περιοδεία στην Κίνα το 554 μ.χ., έφεραν μαζί τους κουκούλια μεταξοσκώληκα κρυμμένα στα ειδικά διαμορφωμένα κούφια ραβδιά τους, παραβιάζοντας τη ρητή απαγόρευση της εξαγωγής τους. Ευχή όλων μας είναι να έχει παραγραφεί το αδίκημα των βυζαντινών μοναχών και να μην αντιμετωπίσουμε την όψιμη οργή του Πεκίνου...

ΙΩΑΝΝΗΣ Μ. ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ


Σε ποιον «ανήκουν» τα αγριόχορτα;

Κύριε διευθυντά

Λίγες μέρες μόνο πριν από την καταληκτική ημερομηνία για τον καθαρισμό των οικοπέδων (και της επιβολής προστίμων στους παραβάτες) τα αγριόχορτα στην κεντρική νησίδα της λεωφόρου Αλεξάνδρας στο κέντρο της Αθήνας (στους Αμπελοκήπους) ξεπερνούν το μισό μέτρο. Στην ελληνική πραγματικότητα, που δεν είναι σαφές ποιος είναι... αρμόδιος για να κόψει τα χόρτα (κάποιο επιτελικό – υπουργείο; Ο περιφερειάρχης; Ο –πολυπράγμων– δήμαρχος;) θα επιβληθούν κυρώσεις, όπως στους υπόλοιπους πολίτες; Ή η Πολιτεία είναι πάνω απ’ τον νόμο;

Εξάλλου, ταξιδεύοντας προς Βορράν, παρατηρεί κανείς από την Αθήνα μέχρι τουλάχιστον και τον Βόλο να ισχύει το ίδιο στον αυτοκινητόδρομο, που ανήκει σε ιδιώτες, στη νησίδα και τα πρανή. Και το κράτος; (Ποιο;)

ΝΙΚΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ


Από τα μικροτσίπ έως τις παραιτήσεις

Κύριε διευθυντά

Το πρώτο τρίμηνο του έτους έχουν συμβεί στη χώρα μας δύο σημαντικότατης εμβέλειας αρνητικά γεγονότα που θέτουν σε αμφιβολία την όποια δυνατότητα τεχνολογικής ανασυγκρότησης, παρά τις περί του αντιθέτου αναγγελίες της επίσημης πολιτείας. Ειδικότερα:

1. Υπήρξε ομαδική παραίτηση επιφανών Ελλήνων, επιστημόνων διεθνούς βεληνεκούς, μελών του Εθνικού Συμβουλίου Ερευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας (ΕΣΕΤΕΚ). Οι αιχμές των παραιτηθέντων έναντι των κρατικών φορέων ομόφωνες και ενίοτε ντροπιαστικές. Χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Συμβουλίου, Σπύρος ΑρταβάνηςΤσάκωνας, σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή» έπειτα από σχετική ερώτηση απαντά: «Δεν θα προέτρεπα επιτυχημένους Ελληνες επιστήμονες του εξωτερικού να επιστρέψουν στην Ελλάδα». Τι νόημα έχουν πλέον οι πρόσφατες προσπάθειες της υπουργού Εργασίας Νίκης Κεραμέως σε ευρωπαϊκές χώρες για την επανάκαμψη (brain regain) των κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης Ελλήνων επιστημόνων που αναζήτησαν διέξοδο στην αλλοδαπή;

2. Τα τεχνολογικά πιο προηγμένα κράτη της Ευρωπαϊκής Ενωσης αποφάσισαν να συστήσουν μία συμμαχία για την ανάπτυξη και παραγωγή μικροτσίπ που αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο της τεχνολογικής εξέλιξης σε σχεδόν όλους τους τομείς της καινοτομίας. Μετά τη χαρακτηριστική «Ελληνική ταχύτητα λήψης αποφάσεων» η Ευρώπη μας έστειλε μήνυμα: Δεν μπορούμε να σας περιμένουμε άλλο!

Να σημειωθεί ότι το υπουργείο Ανάπτυξης είχε αναθέσει στη γνωστή εταιρεία Mckinsey την εκπόνηση μελέτης αφορούσα την Εθνική Στρατηγική για τους ημιαγωγούς, εκ των ων ουκ άνευ στοιχείων των μικροτσίπ («Καθημερινή» 22/3/2025). Επιπροσθέτως, η χώρα μας φαίνεται να δραστηριοποιείται στον τομέα των σπάνιων γαιών, μερικές από τις οποίες είναι βασικά στοιχεία ημιαγωγών και ως εκ τούτου μικροτσίπ.

Και στις δύο παραπάνω αρνητικές περιπτώσεις δεν υπήρξε κανένα απολύτως σχόλιο από την κυβέρνηση· αντιθέτως, μία ανυπόφορη σιωπή. Μήπως θα έπρεπε να υπάρξει μία επίσημη πληροφόρηση; Ειδικότερα, όταν η ανακοίνωση διά στόματος του κυρίου πρωθυπουργού για τη σύσταση του ΕΣΕΤΕΚ έλαβε μία σχεδόν πανηγυρική δημοσιότητα. 

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ 

Δρ Ηλεκτρ. Μηχ/κός, συνταξιούχος