Ενα σιωπηρό ανθρώπινο ποτάμι, αραιό στο ύψος του Πολεμικού Μουσείου και πυκνότερο από το Μουσείο Μπενάκη και μετά, κατεβαίνει προς το Σύνταγμα με μια αγνώριστη φέτος (από άποψη στολισμού) λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας. Ξεχάστε τους περυσινούς αβάν γκαρντ πειραματισμούς (που δεν περίμενα να το πω αλλά μου λείπουν φέτος) και προετοιμαστείτε για μια πολύ πιο παραδοσιακή προσέγγιση. Είναι σίγουρο ότι τα παιδιά θα την ευχαριστηθούν περισσότερο, οι μεγαλύτεροι ας τσακωθούμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (αν μας περισσεύει τόση όρεξη)....

Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΥ

Βγήκα στη Βασιλίσσης Σοφίας με την ιδέα ότι στη χριστουγεννιάτική μου βόλτα στο κέντρο της Αθήνας θα ήμουν περίπου μόνος μου. Θα μπορούσα να βγω στη μέση του δρόμου και να βγάλω φωτογραφίες, για παράδειγμα. Θα σταματούσα ξαφνικά στο πεζοδρόμιο για να προσέξω κάτι χωρίς να σκέφτομαι τους περαστικούς. Γιατί έχουμε lockdown και ο κόσμος μένει σπίτι. Αλλά αυτό το lockdown δεν είναι lockdown, αυτό το έχουμε εμπεδώσει, επομένως σας ενημερώνω ότι στη σημερινή μας διαδρομή με αφετηρία τον σταθμό του Ευαγγελισμού δεν θα κινδυνεύσετε από μοναξιά.

Η Ομόνοια έχει τα δικά της εορταστικά θέλγητρα. Οι πιστοί σπεύδουν.

Ενα σιωπηρό ανθρώπινο ποτάμι, αραιό στο ύψος του Πολεμικού Μουσείου και πυκνότερο από το Μουσείο Μπενάκη και μετά, κατεβαίνει προς το Σύνταγμα με μια αγνώριστη φέτος (από άποψη στολισμού) λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας. Ξεχάστε τους περυσινούς αβάν γκαρντ πειραματισμούς (που δεν περίμενα να το πω αλλά μου λείπουν φέτος) και προετοιμαστείτε για μια πολύ πιο παραδοσιακή προσέγγιση. Είναι σίγουρο ότι τα παιδιά θα την ευχαριστηθούν περισσότερο, οι μεγαλύτεροι ας τσακωθούμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (αν μας περισσεύει τόση όρεξη).

Ωρα για αναμνηστική φωτογραφία στην Πανεπιστημίου. Αυτά τα Χριστούγεννα θα τα θυμόμαστε.

Συγχωρήστε μου μια σύντομη συναισθηματική παρεκτροπή αλλά το βράδυ που έκανα τη βόλτα βρήκα σε αυτή την ασχημάτιστη πομπή (που δεν κρατούσε κεριά στο χέρι αλλά αντισηπτικά) ίχνη αληθινής μυσταγωγίας. Φτάνοντας στη διασταύρωση με την οδό Πανεπιστημίου, με τους νεόκοπους φοίνικες του Μεγάλου Περίπατου να λαμποκοπούν στην αντανάκλαση των εορταστικών γλόμπων, παρατήρησα τον κόσμο που περίμενε στο φανάρι να περάσει απέναντι, στο φωταγωγημένο πεζοδρόμιο της «Μεγάλης Βρεταννίας»· θύμιζε προσκύνημα. Οι Αθηναίοι που φτάνουν με κάθε τρόπο εδώ (και είναι τυχεροί γιατί αντικρίζουν την καλύτερα στολισμένη πλατεία Συντάγματος όλων των εποχών) δεν είναι μια χούφτα ανεύθυνων που σπάνε τις γνωστές απαγορεύσεις. 

Το καταλαβαίνεις αμέσως. Προφανώς χρειάζεται προσοχή, και είναι δουλειά της Δημοτικής Αστυνομίας να κάνει τις παρεμβάσεις της. Στο κάτω κάτω μπορείτε να δείτε το πανέμορφο φυσικό δέντρο από την «κουπαστή» της Αμαλίας και να στρίψετε στην Πανεπιστημίου που για άλλη μια φορά είναι η βασίλισσα της εορταστικής Αθήνας. Λίγοι δεν μπαίνουν στον πειρασμό να βγουν μια φωτογραφία με φόντο τους εναλλασσόμενους φωτισμούς του «Attica» που από φέτος έχει έναν άξιο συμπρωταγωνιστή, το επίσης φωταγωγημένο Μέγαρο Κούπα, μετά την οδό Κριεζώτου. Πολλά πιτσιρίκια συγκεντρώνει η πανέμορφη κατασκευή που θυμίζει χριστουγεννιάτικη μπάλα στον πεζόδρομο της Βουκουρεστίου.

Το φωταγωγημένο Μέγαρο Κούπα, η καινούργια προσθήκη στο εορταστικό κάδρο της Πανεπιστημίου.

Οι πιο τολμηροί θα κατέβετε μέχρι την Ομόνοια κι εκεί θα ανακαλύψετε ότι πάλι δεν είστε μόνοι σας. Το σιντριβάνι αλλάζει χρώματα όπως και το υπέροχο γλυπτό του Ζογγολόπουλου. Στη Σταδίου και στην Αθηνάς θυμόμαστε ξανά ότι έχουμε πανδημία. Η πλατεία Κοτζιά και το λιτά διακοσμημένο δημαρχιακό μέγαρο στέκουν ακοίμητοι φρουροί της πόλης. Χωρίς να το καταλάβετε ο Παρθενώνας ξεπροβάλλει στο βάθος, πιο φωτεινός από ποτέ· έχει «δει» πολύ χειρότερα.

Από τον Αγιο Ελισσαίο του Παπαδιαμάντη στην εξιδανίκευση του ’60

Οδός Σταδίου, Χριστούγεννα άλλων εποχών.

«Ο κυρ Αλέξανδρος είχε νηστεύσει ανελλιπώς ολόκληρον το Σαρανταήμερον και είχεν εξομολογηθεί τα κρίματά του (Παπά-Δημήτρη το χέρι σου φιλώ!). Και αφού εγκαίρως παρέδωσε το χριστουγεννιάτικον διήγημά του εις την “Ακρόπολιν” και διέθεσεν ολόκληρον την γλίσχρον αντιμισθίαν του προς πληρωμήν του ενοικίου και των ολίγων χρεών του, γέρων ήδη κεκμηκώς υπό των ετών και της νηστείας, αποφεύγων πάντοτε την πολυάσχολον τύρβην, αλλά φιλακόλουθος πιστός, έψαλεν, ως συνήθως, με την βραχνήν και σπασμένην φωνήν του, πλήρη όμως ενθέου πάθους, ως αριστερός ψάλτης, εις το παρεκκλήσιον του Αγίου Ελισσαίου τας Μεγάλας Ωρας, σχεδόν από στήθους, και ότε επανήλθεν εις το πτωχικόν του δωμάτιον, δεν είχεν ακόμη φέξει!».

Φτιάχνει τόσες εικόνες το διάσημο διήγημα του Κώστα Βάρναλη «Τα Χριστούγεννα του Παπαδιαμάντη» γιατί και μας ταξιδεύει σε μια αυθεντική πηγή της αθηναϊκής παράδοσης αλλά και γιατί ακόμα και σήμερα μπορούμε να περπατήσουμε στην Αθήνα του μεγάλου Σκιαθίτη πεζογράφου. Από την οδό Αθηνάς και τις παρυφές του Ψυρρή μέχρι την οδό Αρεως αμέσως μετά την πλατεία στο Μοναστηράκι και τον ναΐσκο του Αγίου Ελισσαίου που επιβιώνει μέχρι σήμερα, μπορείτε να κλείσετε για λίγο τα μάτια και να φανταστείτε ότι κινείστε στην καρδιά της χριστουγεννιάτικης Αθήνας πριν από τον πόλεμο. 

Εως τότε το επίκεντρο της εορταστικής κίνησης δεν ήταν ούτε η πλατεία Συντάγματος, ούτε πολύ περισσότερο το Κολωνάκι· ήταν η «αγορά», ολόκληρη η περιοχή με επίκεντρο τη Βαρβάκειο, την οδό Αιόλου, τις ταβέρνες και τα καπηλειά στου Ψυρρή, την Πλάκα. Στο νούμερο 14 της οδού Αρεως ο Αγιος Ελισσαίος βρίσκεται στη θέση του για να μας θυμίζει εκείνη την εποχή. Μια μικρή και απλή μονόκλιτη βασιλική, κτισμένη επί Τουρκοκρατίας, που ανήκε στην αρχοντική αθηναϊκή οικογένεια Χωματιανού-Λογοθέτη, έγινε γνωστή από τις αγρυπνίες στις οποίες συχνά ιερουργούσε ο νεοανακηρυχθείς άγιος παπα-Νικόλας Πλανάς με ψάλτες τους δύο Αλέξανδρους, τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και τον Αλέξανδρο Μωραϊτίδη.

Κόβοντας δρόμο από τη σχεδόν ερημική Πλάκα (σπάνια ευκαιρία να αφουγκραστείτε την αβίαστη μαγεία της) ή περιπλανώμενοι στις παρυφές του Εμπορικού Τριγώνου, μέσω της Μητροπόλεως ή ακόμα καλύτερα μέσω του πεζόδρομου της οδού Πετράκη, θα πείτε «αντίο» στη γαλήνη της παλιάς, βαθιάς Αθήνας και θα συναντήσετε τους άγνωστους συνοδοιπόρους σας για το Σύνταγμα. Τα ιστορικά ξενοδοχεία της πλατείας έχουν βάλει τα καλά τους και οι μεγαλύτεροι από εμάς θα αναμετρηθούμε με την παγίδα της νοσταλγίας. Η μόδα της εξιδανίκευσης των Χριστουγέννων άλλων εποχών παραμένει ισχυρή. Αλλά δεν είναι τίποτα περισσότερο από αυτό που λένε οι ίδιες οι λέξεις. Σήμερα έχουμε 2020, βιώνουμε τη μεγαλύτερη πανδημία εδώ και 100 χρόνια και τα φώτα της πόλης μας θυμίζουν πόσο απλά (πρέπει να) είναι όλα.