Η διαδρομή ενός ατόμου στη μετεμφυλιακή Ελλάδα
συνδέει προσωπικές και Κοινωνικές μεταβολές μέσω
Aναλύοντας το 2018 την πεζογραφία της Μεταπολίτευσης, ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου παρατηρούσε τον διακριτό και έντονο δεσμό μεταξύ του ατόμου και της κοινωνίας, ένα δεσμό ο οποίος «θυμίζει περισσότερο την κίνηση του εκκρεμούς: από την κοινωνία προς το άτομο και από τον άτομο προς την κοινωνία».Η αλληλεξάρτηση που τεκμηριώνει ο συστηματικός μελετητής της περιόδου αυτής στο βιβλίο Η κίνηση του εκκρεμούς (εκδ. Πόλις) διαπερνά πληθώρα έργων της μεταπολεμικής και μεταπολιτευτικής γενιάς.
της συμβολικής σημασίας ενός ελβετικού σουγιά
Του Δημήτρη Γεωργικόπουλου
Του Δημήτρη Γεωργικόπουλου
Aναλύοντας το 2018 την πεζογραφία της Μεταπολίτευσης, ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου παρατηρούσε τον διακριτό και έντονο δεσμό μεταξύ του ατόμου και της κοινωνίας, ένα δεσμό ο οποίος «θυμίζει περισσότερο την κίνηση του εκκρεμούς: από την κοινωνία προς το άτομο και από τον άτομο προς την κοινωνία».Η αλληλεξάρτηση που τεκμηριώνει ο συστηματικός μελετητής της περιόδου αυτής στο βιβλίο Η κίνηση του εκκρεμούς (εκδ. Πόλις) διαπερνά πληθώρα έργων της μεταπολεμικής και μεταπολιτευτικής γενιάς.
Άλλοτε υπαινικτικός, άλλοτε σαφής, άλλοτε στην περιφέρεια, άλλοτε στον πυρήνα της πλοκής, ο συσχετισμός του ατομικού πεπρωμένου με τις κοινωνικές εξελίξεις και την ιστορία της Ελλάδας στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα απαντάται στη μυθοπλασία της Μάρως Δούκα, του Αλέξη Πανσέληνου, του Δημήτρη Νόλλα, αλλά και του Χρήστου Χωμενίδη ή του Πέτρου Τατσόπουλου, για να αναφέρουμε, ενδεικτικά απλώς, ορισμένα από μία πλειάδα ονομάτων.
Οι παθογένειες της πολιτικής, η απομάγευση του αριστερού οράματος, η έλευση του καταναλωτισμού, η μετάβαση από το επαρχιακό στο αστικό ήθος και από τη μετεμφυλιακή στη μεταπολιτευτική κοινωνία, η προσαρμογή, η μετάλλαξη του εαυτού αποτελούν συστατικά στοιχεία αυτής της προσέγγισης.
Οι παθογένειες της πολιτικής, η απομάγευση του αριστερού οράματος, η έλευση του καταναλωτισμού, η μετάβαση από το επαρχιακό στο αστικό ήθος και από τη μετεμφυλιακή στη μεταπολιτευτική κοινωνία, η προσαρμογή, η μετάλλαξη του εαυτού αποτελούν συστατικά στοιχεία αυτής της προσέγγισης.
 |
| "ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ", 24/03/24 |
Ο κεντρικός χαρακτήρας του Π.Θάνου (Θάνου Παπαδόπουλου) στη νουβέλα Ο ελβετικός σουγιάς (εκδ. Κασταλία), για παράδειγμα, μεγαλώνει υπό το βλέμμα ενός εκτελεσμένου στον Εμφύλιο ο οποίος έχει πάρει στο οικογενειακό εικονοστάσι τη θέση του αγίου, φυλακίζεται και ξυλοκοπείται ως στρατευμένος στα χρόνια της δικτατορίας, διαπιστώνει ως φοιτητής την επερχόμενη σεξουαλική απελευθέρωση, απογοητεύεται από τις μεταρρυθμιστικές εκδοχές του κομμουνισμού στην Ελλάδα και τη Γιουγκοσλαβία, μεταπηδά στο ΠαΣοΚ, ανέρχεται στην ιεραρχία του ΟΣΕ ως τη θέση του γενικού διευθυντή, συνταξιοδοτείται στα 55, ανοίγει τη δική του εταιρεία, αποφασίζει να κάνει έναν ιδιότυπο γύρο του κόσμου έπειτα από ένα τροχαίο ατύχημα το οποίο-κατά το ρητό ουδέν κακόν αμιγές καλού-θα τον βγάλει από τη δεινή οικονομική του θέση.
Όλη αυτή η πορεία ζωής (διανθισμένη με ποικίλες σεξουαλικές συνευρέσεις σε όλες τις ηλικίες) θα πρέπει να αξιολογηθεί στο φόντο της απολογίας του βίου του θείου Νίκου πριν από την εκτέλεσή του, γραμμένης σε ένα τσιγαρόχαρτο και τοποθετημένης επίσης στο εικονοστάσι μαζί με τον ελβετικό σουγιά του τίτλου.
Όλη αυτή η πορεία ζωής (διανθισμένη με ποικίλες σεξουαλικές συνευρέσεις σε όλες τις ηλικίες) θα πρέπει να αξιολογηθεί στο φόντο της απολογίας του βίου του θείου Νίκου πριν από την εκτέλεσή του, γραμμένης σε ένα τσιγαρόχαρτο και τοποθετημένης επίσης στο εικονοστάσι μαζί με τον ελβετικό σουγιά του τίτλου.
Και μπορεί μεν ο εν λόγω σουγιάς να κάνει την εμφάνισή του σε διάφορες σημαντικές στιγμές της νουβέλας (σε μια πρώτη εκδήλωσης ενηλικίωσης στην τρίτη γυμνασίου, ή δεκαετίες αργότερα, στην πράξη εκδίκησης κατά του νεαρού αγενούς μοτοσικλετιστή που καταπατά τον πεζόδρομο μπροστά στην πολυκατοικία του ήρωα), είναι όμως η ανακάλυψη της εξομολόγησης αυτής στα 15 του χρόνια που υποβάλλει στον αναγνώστη την ανάγκη να επανεκτιμήσει τα όσα έχουν συμβεί προηγουμένως στο φως όσων γράφονται στο τελευταίο αυτό μήνυμα. Δεσμός ατομικός υπόρρητος, πλην όμως στην πλοκή υπάρχουν και άλλοι, ρητοί δεσμοί, κυρίως με γυναίκες: τη μάνα, την ερωμένη Ελίντα, τη σύντροφο Μαρίνα.
Η περιστροφή του ατόμου στην τροχιά της κοινωνίας προκύπτει από τις εμπειρίες στη διαδοχή των γεγονότων και τα εμπόδια ή τις ευκαιρίες που προσφέρουν κατά περίπτωση ο Εμφύλιος, η Δικτατορία, η Αλλαγή. Έχοντας γνωρίσει ως παιδί το κλίμα της εμφύλιας σύγκρουσης και ως ενήλικος τη διαδρομή της χώρας από τη δεκαετία του ’60 και εντεύθεν, ο συγγραφέας τα αποτυπώνει μέσω ενός ήρωα που συμμετέχει στις μεγάλες στιγμές της ζωής του, κάνει λάθη, τα υπερβαίνει, ζει χωρίς να μετανιώνει και φτάνει εις τας δυσμάς του βίου του δίχως να καταλαμβάνεται από την πικρία της ηλικίας.
ΤRIVIA
O Π.Θάνος (Θάνος Παπαδόπουλος) γεννήθηκε στην Καλαμαριά Θεσσαλονίκης το 1939. Μπκε στη ΕΔΑ σε ηλικία 16 χρόνων όντας μαθητής Δ’ Γυμνασίου.Τελείωσε ην Ανωτάτη Σχολή Βιομηχανικών Σπουδών Θεσσαλονίκης. Έγινε μέλος του παράνομου ΚΚΕ μεταξύ 1965-1967, εξορίστηκε στην περίοδο 1967-1970, υπήρξε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ Εσωτερικού, αρχισυντάκτης της «Αυγής», διευθυντής της ΕΡΑ-4 και αρθρογράφος στην εφημερίδα «Τα Νέα».Έχει εκδώσει μία ποιητική συλλογή, τέσσερις συλλογές διηγημάτων και δύο νουβέλες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου