προ πέντε ετών
Ιδεοληψίες, ερασιτεχνισμός, λαϊκισμός, υποκρισία
Του Θάνου Π. Ντόκου*, από την “ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ”
Η γεωγραφική θέση της Ελλάδας στον δρόμο των μεταναστευτικών ροών, τα προβλήματα ασφαλείας στην ευρύτερη νότια γειτονιά της Ευρώπης, τα οικονομικά προβλήματα σε πολλές χώρες και η οικονομική έλξη της Ευρώπης κατέστησαν αναπόφευκτη την αθέλητη εμπλοκή της χώρας μας στο μεταναστευτικό ζήτημα. Η δυσκολία φύλαξης των θαλασσίων συνόρων, η γειτνίαση με μια χώρα υποδοχής αλλά και εξαγωγής μεταναστών, η συριακή κρίση που προκάλεσε [προσωρινή;] εκτίναξη του αριθμού αιτούντων άσυλο σε ευρωπαϊκές χώρες γιγάντωσαν το πρόβλημα.
Τρεις πρόσθετοι παράγοντες έχουν καταστήσει το μεταναστευτικό κεντρικό πρόβλημα για την ελληνική εξωτερική αλλά και εσωτερική πολιτική (μετά την ανεργία): Πρώτον, οι ιδεοληψίες περί καλωσορίσματος όλων ανεξαιρέτως των μεταναστών, που λειτούργησαν ως ελκτικός φάρος. Συνέβαλε σημαντικά και η -καλών προθέσεων αλλά δύσκολα εφαρμόσιμη στην πράξη- πολιτική ασύλου της καγκελαρίου Μέρκελ. Αυτές οι ιδεοληψίες οδήγησαν σε αμφισβήτηση του φράχτη στον Εβρο, σε προβληματική κατανόηση του προβλήματος και ανεπαρκή αντίδραση στην πρώτη περίοδο της παρούσας μεταναστευτικής κρίσης. Δεύτερον, οι χρόνιες παθογένειες της ελληνικής δημόσιας διοίκησης δεν επέτρεψαν την έγκαιρη και αποτελεσματική κινητοποίηση του κρατικού μηχανισμού για τη διαχείριση του προβλήματος, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την αδυναμία πλήρους απορρόφησης των διατιθέμενων κοινοτικών κονδυλίων. Τρίτον, στην προσπάθεια διαχείρισης του προβλήματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι εμφανής η έλλειψη αλληλεγγύης, ενώ κυριάρχησαν ο λαϊκισμός και η υποκρισία.
Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο στην ανατολική Ευρώπη, δικαιώνοντας έτσι σε ένα βαθμό όσους θεώρησαν τη διεύρυνση του 2004 ως μάλλον πρόωρη. Καθώς λοιπόν έχει αρχίσει να επικρατεί στην Ευρώπη η λογική μετατόπισης της ευθύνης στους ώμους άλλων (και η Ελλάδα, με συσσωρευμένο έλλειμμα αξιοπιστίας, αποτελεί εύκολο στόχο) και γίνεται σαφής η δυσκολία (και απροθυμία σε κοινωνικό επίπεδο) υποδοχής και ένταξης των συνεχιζόμενων μεταναστευτικών ροών, η Ελλάδα κινδυνεύει διπλά: απειλείται με προσωρινή αποπομπή από τη Συνθήκη Σένγκεν και –το κυριότερο- αντιμετωπίζει το φάσμα του μακροχρόνιου εγκλωβισμού σημαντικού αριθμού οικονομικών μεταναστών σε ελληνικό έδαφος.
Απαιτείται άμεση κινητοποίηση όλων των διαθέσιμων δυνάμεων: έντονη διπλωματική δραστηριότητα (με οικοδόμηση συμμαχιών), έξυπνη επικοινωνιακή πολιτική, οργανωμένη προσπάθεια άμεσης εκταμίευσης πόρων (και διεκδίκησης πρόσθετων) και ανάπτυξης υποδομών για την υποδοχή και προσωρινή διαμονή ικανού αριθμού μεταναστών που δεν δικαιούνται ασύλου και εγρήγορση των υπηρεσιών ασφαλείας και πληροφοριών για προφανείς λόγους.
Ωστόσο, όσο επιτυχημένες και αν αποδειχθούν οι ανωτέρω προσπάθειες, το φαινόμενο δυστυχώς δεν θα είναι παροδικό, καθώς δύσκολα θα καταστεί δυνατός ο επαναπατρισμός σημαντικού αριθμού μεταναστών. Θα πρέπει, παράλληλα, να ετοιμαστεί μια πολιτική ένταξης περιορισμένου αριθμού μεταναστών (στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων), με στόχο την αποφυγή κοινωνικών εντάσεων, την πρόληψη ριζοσπαστικοποίησης, αλλά και τη μεγιστοποίηση δημογραφικών και οικονομικών οφελών. Αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να καταστεί η χώρα μας το ευρωπαϊκό στρατόπεδο συγκέντρωσης προσφύγων.
*Ο κ. Θάνος Π. Ντόκος είναι Γενικός Διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου