Ολο αυτό που συμβαίνει με την ταφή των νεκρών έχει να κάνει με το γεγονός ότι ο ιός παραμένει ενεργός στο σώμα ενός ανθρώπου, ακόμη και αν αυτός φεύγει από τη ζωή! Παραμένει δε ενεργός για άγνωστο χρονικό διάστημα και αν δεν τσιμενταριστεί ο τάφος του νεκρού, είναι πιθανό λόγω της σήψης του σώματος να διαφύγει στον υδροφόρο ορίζοντα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα έμβια όντα - ανθρώπους και ζώα. Και ο τρόπος ταφής, επί τη βάσει ενός πρωτοκόλλου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας γίνεται, και όχι κατ' επιταγήν κάποιου θρησκευτικού δόγματος. Μάλιστα. Το καταλάβαμε. Αλλά ας μου επιτραπεί να υπογραμμίσω ότι κανένα πρωτόκολλο δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον επιτάφιο θρήνο εκείνων που μένουν πίσω και θέλουν να αντικρίσουν για μία, τελευταία φορά αυτόν που έφυγε...

Από "ΤΑ ΝΕΑ"

"ΤΑ ΝΕΑ", 26/11/20

 Υποκείμενη απορία

Ισχυρή κριτική δέχτηκα για όσα έγραφα χθες περί του πόσο ρατσιστικό είναι, κατ' εμέ, να ανακοινώνεται επί καθημερινής βάσεως ότι εκ του συνόλου των θυμάτων της πανδημίας, που πλέον συνιστούν εκατόμβη, αριθμός εξ αυτών έπασχε από «υποκείμενα νοσήματα». Και εξηγούσα, νομίζω με σαφήνεια, ότι αυτό οδηγεί μοιραία σε μια κοινωνία αψεγάδιαστων πολιτών, σαν μια αρχαία Σπάρτη ενδεχομένως, όπου δεν είχαν θέση στην κοινότητα άτομα με σοβαρά προβλήματα υγείας. Σημείωσα δε ότι υπ' αυτή την έννοια ο κορωνοϊός θα έπρεπε να λάβει και το προσωνύμιο… «Καιάδας»!

Δεν άρεσε αυτή η προσέγγιση. Δεν άρεσε σε αρκετούς που έχουν συνάφεια με τον ιατρικό κόσμο. Και χθες δέχθηκα ορισμένα τηλεφωνήματα, επιστημόνων, οι οποίοι μου ανέφεραν ότι οι ανακοινώσεις που γίνονται από το υπουργείο Υγείας επί καθημερινής βάσεως είναι επί τη βάσει ενός πρωτοκόλλου που ισχύει διεθνώς. Μου τονίστηκε δε ότι προφανώς και δεν έχει πρόβλημα η επιστημονική κοινότητα με τα άτομα που πάσχουν από «υποκείμενα νοσήματα». Η ανακοίνωση έχει - κατ' αυτούς - δύο στόχους:

α. την προειδοποίηση των ατόμων αυτών ότι πρέπει να προσέχουν πολύ περισσότερο από τα υπόλοιπα άτομα να μην κολλήσουν τον κορωνοϊό, και

β. πρόκειται για ευρήματα της επιδημιολογικής έρευνας που γίνεται και σχετίζεται με την αντιμετώπιση της νόσου.

Πολύ ωραία, το καταλάβαμε όλοι. Αλλά κάθε χρόνο, ας πούμε, πεθαίνουν από εποχική γρίπη περί τα εκατό ή και περισσότερα άτομα. Γιατί δεν ανακοινώνεται πόσοι εξ αυτών έπασχαν από «υποκείμενα νοσήματα»; Διότι έπασχαν, σίγουρα. Από σκέτη γρίπη δύσκολα πεθαίνει κανείς. Εν ολίγοις, επιμένω…

Ζει και στον τάφο

Το δεύτερο θέμα για το οποίο δέχθηκα κριτική και ενστάσεις αφορούσε τον τρόπο ταφής των ανθρώπων που φεύγουν από τη ζωή χτυπημένοι από τον κορωνοϊό (τυλιγμένο φέρετρο, τσιμεντάρισμα από πάνω κ.λπ.). Η κριτική που δέχθηκα δεν αφορούσε το μακάβριο της περιγραφής, όχι. Μεγάλοι άνθρωποι είμαστε, γνωρίζουμε γραφή και ανάγνωση και έχουμε και εμπειρίες στη ζωή. Οχι, λοιπόν. Δεν είχε να κάνει με το μακάβριο της περιγραφής. Είχε να κάνει με τις ενστάσεις που, υποτίθεται, διατύπωσα. Αν και προσωπικά δεν διατύπωσα καμία ένσταση, μόνο την τραγωδία που συνοδεύει στο επέκεινα τα θύματα του κορωνοϊού περιέγραψα, θα δώσω τον λόγο και πάλι στους επιστήμονες:

Ολο αυτό που συμβαίνει με την ταφή των νεκρών έχει να κάνει με το γεγονός ότι ο ιός παραμένει ενεργός στο σώμα ενός ανθρώπου, ακόμη και αν αυτός φεύγει από τη ζωή!

Παραμένει δε ενεργός για άγνωστο χρονικό διάστημα και αν δεν τσιμενταριστεί ο τάφος του νεκρού, είναι πιθανό λόγω της σήψης του σώματος να διαφύγει στον υδροφόρο ορίζοντα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα έμβια όντα - ανθρώπους και ζώα.

Και ο τρόπος ταφής, επί τη βάσει ενός πρωτοκόλλου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας γίνεται, και όχι κατ' επιταγήν κάποιου θρησκευτικού δόγματος. Μάλιστα. Το καταλάβαμε. Αλλά ας μου επιτραπεί να υπογραμμίσω ότι κανένα πρωτόκολλο δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον επιτάφιο θρήνο εκείνων που μένουν πίσω και θέλουν να αντικρίσουν για μία, τελευταία φορά αυτόν που έφυγε...

Τραγωδία

Και πού όλα αυτά; Στη χώρα που γέννησε την αρχαία τραγωδία, που έδωσε στον παγκόσμιο πολιτισμό την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή. Τι λέει το έργο; Κάτι παρόμοιο με αυτό που συμβαίνει σήμερα με τα θύματα του κορωνοϊού. Η Αντιγόνη θέλει να θάψει τον νεκρό αδελφό της Πολυνείκη με τις τιμές και το τελετουργικό που επιτάσσουν οι θεοί, αλλά ο βασιλιάς της Θήβας Κρέων το απαγορεύει, διότι ο Πολυνείκης είχε στραφεί κατά της πατρίδας του - διεκδικώντας την εξουσία από τον αδελφό του Ετεοκλή. Η τραγωδία, που έχει ως κατάληξη την αυτοκτονία της Αντιγόνης στη φυλακή αλλά και τη βαριά τιμωρία του ασεβούς στους θεούς και στον άταφο νεκρό, Κρέοντα, είναι μια καλή ευκαιρία να αναλογιστούμε όλοι πόσο ισχυρή είναι η διαδικασία της ταφής, σύμφωνα με τους νόμους των θεών και των ανθρώπων, στη σύντομη αλυσίδα της ζωής...

Μιλούν τα γεγονότα

Ηταν, λέει, να κάνει διάγγελμα (ένα ακόμη) ο πρόεδρος Κυριάκος για την πορεία του κορωνοϊού και το τι προτίθεται να κάνει η κυβέρνησή του, αλλά, όπως μου είπαν, επικρατούν πλέον δεύτερες σκέψεις. Να μην το κάνει. Καλώς, κατά τη γνώμη μου. Τι να πει σε μια κοινωνία τρομοκρατημένη για την κατάσταση, η οποία επιδεινώνεται συνεχώς, αντί να βαίνει βελτιούμενη, όπως προσδοκούσε κι αυτός κι εμείς, μετά την επιβολή της νέας καραντίνας; Και αφού η καραντίνα δεν πρόκειται να αρθεί τη Δευτέρα, όπως μας είχε υποσχεθεί, αλλά θα παραταθεί - ίσως και ως τις 15 Δεκεμβρίου -, τι νόημα θα είχε να μας πει και πάλι αυτά που έχουμε ακούσει και τα οποία αρκετοί εξ ημών δεν έχουμε εμπεδώσει, με αποτέλεσμα να μην αποδίδει η καραντίνα; Εδώ είναι προφανές ότι πρέπει να μιλήσουν τα γεγονότα. Αντί εκείνου.

Οπως λέει και ο κύριος Διονύσης Σαββόπουλος (την καλημέρα μου, αγαπητέ…) στον τελευταίο στίχο από τον «Αγγελο - εξάγγελό» του, «Αφού δεν είχε νέα ευχάριστα να πει,

καλύτερα να μη μας πει κανένα»...

Εκμετάλλευση

Αν θέλει να κάνει κάτι ο πρόεδρος Κυριάκος, και υποθέτω θέλει, αυτό είναι να προστατεύσει τους εργαζομένους που δουλεύουν στο σπίτι από τη στυγνή εκμετάλλευση των προϊσταμένων τους - γιατί πολλές φορές όλο αυτό, που θα περιγράψω εν συνεχεία, συμβαίνει εν αγνοία των εργοδοτών. Οι προϊστάμενοι είναι που θέλουν να εμφανίσουν σοβαρή παραγωγή στο αφεντικό, ανεπηρέαστη από τις συνθήκες - μετά θα μπορούν να «τσιμπήσουν» μια προαγωγή, ένα bonus, κατιτίς τέλος πάντων.

Ιδού εν περιλήψει το πρόβλημα: είναι διαπιστωμένο πια ότι εργαζόμενοι σε μεγάλους ιδιωτικούς ομίλους, σε τράπεζες, σε πολυεθνικές κ.λπ. που δουλεύουν από το σπίτι με τηλεργασία, εργάζονται πολύ περισσότερες ώρες απ' ό,τι θα εργάζονταν αν πήγαιναν στο γραφείο τους.

Υπάρχει τρομακτική εκμετάλλευση σε αυτόν τον τομέα και το πρόβλημα αφορά κυρίως τις νεότερες και πιο παραγωγικές ηλικίες εργαζομένων. Εργάζονται από τις 8 το πρωί ως τις 7-8 το απόγευμα. Δωδεκάωρο κανονικό. Και με το άθλιο σκεπτικό ότι «είναι σπίτι τους» δεν αμείβονται ούτε υπερωριακά γι' αυτό που κάνουν. Και ούτε μπορούν να διεκδικήσουν κάτι, διότι καιροφυλακτεί η απόλυση με τη λήξη της καραντίνας. Γνωρίζω μερικές περιπτώσεις, δύο εργάζονται σε τράπεζες, ένας σε πολυεθνική φαρμακευτική. Αλλά το πρόβλημα δεν είναι οι «μερικές περιπτώσεις» - είναι το γενικότερο. Υπενθυμίζω ότι ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης με απόφαση που υπέγραψε χθες αναφέρει μεταξύ άλλων σχετικά:

«(Οι εργοδότες) πρέπει να προαναγγέλλουν τον χρόνο υπερεργασίας και την υπερωριακή απασχόληση των εργαζομένων πριν από την πραγματοποίησή τους, και όχι μετά. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η προσαρμογή του ωραρίου δεν μεταβάλλει σε καμία περίπτωση το είδος της σύμβασης εργασίας των εργαζομένων».

Ε, όχι και μεσαιωνικές συνθήκες δουλειάς με αφορμή τον κορωνοϊό εν έτει 2020, στις παρυφές του 2021…