Η κοινή εντύπωση όλου του διεθνούς παράγοντα τότε ήταν ότι είχαν να κάνουν με δύο αξιόπιστους Ευρωπαίους πολιτικούς, τον Σημίτη και τον Κληρίδη, με βάρος, αξιοπιστία και συνέπεια λόγων και πράξεων. Έτσι κατάφεραν οι δύο αυτοί μεγάλοι πολιτικοί του ελληνισμού να αποσυνδέσουν την ένταξη από την επίλυση του Κυπριακού. Με το κύρος, την ειλικρίνεια και τη συνέπειά τους. Ο Κληρίδης και ο Σημίτης πίστευαν στην ταυτόχρονη λύση και ένταξη....

Της Ρένας Χόπλαρου

Την προηγούμενη εβδομάδα προέκυψε μια κόσμια αντιπαράθεση ανάμεσα στον πρώην Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Γιώργο Βασιλείου και τον πρώην υπουργό Οικονομικών και νυν αναπληρωτή πρόεδρο του ΔΗΣΥ Χάρη Γεωργιάδη. Είναι πολύ σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε ορισμένα πράγματα γιατί οι μισές αλήθειες αδικούν τόσο τον ζωντανό Σημίτη όσο και τον νεκρό Κληρίδη.

Αυτό που είπε σε συνέντευξή του ο πρώην Πρόεδρος Βασιλείου (ότι εάν τον είχε στηρίξει ο Κληρίδης στις προεδρικές του 1993 αντί να θυσιάσει τις ιδέες Γκάλι για να είναι και ο ίδιος υποψήφιος, θα έλυνε το Κυπριακό και τώρα η Αμμόχωστος θα ήταν ελεύθερη) είναι η μισή αλήθεια. Καλώς του επισημαίνει ο Χάρης Γεωργιάδης ότι «με αυτήν του την τοποθέτηση ο Πρόεδρος Βασιλείου θεωρεί ότι η τουρκική ηγεσία και ο Ντενκτάς ήταν έτοιμοι να προβούν σε σημαντικές παραχωρήσεις στο Κυπριακό, αλλά η εκλογή και η στάση του Γλαύκου Κληρίδη απέτρεψαν την επιστροφή της Αμμοχώστου και απομάκρυναν την προοπτική της λύσης». Κατά την άποψή μου η θέση του Βασιλείου ήταν αμετροεπής ως προς τη μνήμη του Κληρίδη γιατί ακριβώς παραγνωρίζει ή υποτιμά τη βούληση της τουρκικής πλευράς για λύση. It takes two to tango. Θα ήταν πιο ακριβοδίκαιος εάν έλεγε ότι υπήρχε σοβαρή πιθανότητα να επιλύσουμε το Κυπριακό τότε -παρά την αδιαλλαξία του Ντενκτάς- επειδή ο διεθνής παράγοντας ήταν ευνοϊκότερος προς τις ελληνικές θέσεις και ο Οζάλ δήλωνε πως «όποια πέτρα κι αν σηκώσω βρίσκω το Κυπριακό από κάτω».

Ωστόσο, στη συνέχεια δικολαβεί και ο Χάρης Γεωργιάδης. Δηλαδή κάνει το ίδιο πράγμα για το οποίο επικρίνει τον Πρόεδρο Βασιλείου. Γράφει τη μισή αλήθεια στην προσπάθειά του να δικαιολογήσει τον πρόσφατο αδιέκβαστο δρόμο του Νίκου Αναστασιάδη στο Κυπριακό εξομοιώνοντάς τον με τον Κληρίδη. Προκειμένου αυτό να γίνει καλύτερα κατανοητό, ακολουθεί ένα ουσιαστικής σημασίας απόσπασμα από το κείμενο του πρώην υπουργού: «Η θέση και η επιδίωξη του Γλαύκου Κληρίδη ήταν διαφορετικές. Αποδεχόταν ασφαλώς ως επιθυμητό σενάριο αυτό της ένταξης με λυμένο το Κυπριακό, αλλά ποτέ δεν δέχτηκε ότι η λύση αποτελούσε προϋπόθεση της ένταξης. Αντιθέτως, ο Κληρίδης, σε στενή συνεργασία με την Ελλάδα, αγωνίστηκε και πέτυχε την ένταξη της Κύπρου με άλυτο το Κυπριακό, διασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο τον κυπριακό ελληνισμό όσο κανείς άλλος». Γιατί η παραπάνω πρόταση είναι μισή αλήθεια; Επειδή η στρατηγική του Έλληνα πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη και του Γλαύκου Κληρίδη ήταν ακριβώς η επίσπευση επίλυσης του Κυπριακού διά μέσου της ένταξης ολόκληρης της Κύπρου στην ΕΕ.

Το σημείο καμπής είναι η Σύνοδος Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στην Κοπεγχάγη τον Δεκέμβριο του 2002, τότε που αποφασιζόταν η μεγάλη ευρωπαϊκή διεύρυνση με την ένταξη των 10 νέων κρατών. Είχε ήδη κυκλοφορήσει το Ανάν Ι και ο Κληρίδης το είχε αποδεχθεί. Όπως είχε αποδεχθεί και το Ανάν ΙΙ που κυκλοφόρησε πριν από τη Σύνοδο. Πήγε στην Κοπεγχάγη για να υπογράψει μαζί με τον Ντενκτάς και να πάρει ένταξη η Κύπρος. Έως τότε ήταν ασαφές εάν η Κύπρος θα έμπαινε χωρίς λύση στην ΕΕ – αυτή ήταν η απόφαση του Ελσίνκι το 1999. Υπήρχαν ισχυρές ευρωπαϊκές χώρες που ήταν αρνητικές στο να μπει η Κύπρος με άλυτο το πρόβλημά της στην ΕΕ και να το φορτωθούν αυτές. Ο Ντενκτάς, που είχε τη στήριξη του βαθέος κράτους της Τουρκίας εκείνη την περίοδο, αρνήθηκε να πάει στην Κοπεγχάγη. Έστειλε τον Ερτουγρούλογλου (ούτε καν τον Έρογλου), τον πιο ακραίο πολιτικό εκείνης της περιόδου, ακριβώς για να μην υπάρχει περίπτωση να δεχτεί πίεση από κανέναν για να υπογράψει. Σημίτης και Κληρίδης είπαν τότε στους Ευρωπαίους ότι εάν δεν υπογράψετε ένταξη της Κύπρου είναι σαν να δίνετε βέτο στην τουρκική πλευρά στο μέλλον της Κύπρου στην ΕΕ. Επίσης, ο Σημίτης απείλησε ότι θα εμποδίσει με βέτο την ένταξη των άλλων εννιά υπό ένταξη κρατών.

Η κοινή εντύπωση όλου του διεθνούς παράγοντα τότε ήταν ότι είχαν να κάνουν με δύο αξιόπιστους Ευρωπαίους πολιτικούς, τον Σημίτη και τον Κληρίδη, με βάρος, αξιοπιστία και συνέπεια λόγων και πράξεων. Έτσι κατάφεραν οι δύο αυτοί μεγάλοι πολιτικοί του ελληνισμού να αποσυνδέσουν την ένταξη από την επίλυση του Κυπριακού. Με το κύρος, την ειλικρίνεια και τη συνέπειά τους. Ο Κληρίδης και ο Σημίτης πίστευαν στην ταυτόχρονη λύση και ένταξη. Ποτέ το αντίθετο. Μόνο το βιβλίο του Κώστα Σημίτη χρειάζεται να ανοίξει κανείς «Πολιτική για μια δημιουργική Ελλάδα» (σελ. 117-124) και να διαβάσει ξεκάθαρα όλη την αλήθεια στο υποκεφάλαιο «Κυπριακό – Μια ενιαία στρατηγική με δύο στόχους». Δύο στόχους, υπουργέ μου! Μην χαρίζετε τον Κληρίδη τόσο εύκολα στο μακαριακό στρατόπεδο για χάρη της συγκυρίας.

Δεν είναι της παρούσης η σύγκριση μεταξύ ηγετικών πολιτικών φυσιογνωμιών. Ωστόσο, σχετικά με το πολιτικό βάρος και την αξιοπιστία: κανένας Κύπριος πολιτικός μέχρι στιγμής, ούτε καν ο εθνάρχης Μακάριος που εκλεγόταν με 97% δεν είχε το πολιτικό βάρος και την αξιοπιστία του Γλαύκου Κληρίδη στον δυτικό κόσμο. Ο δε Νίκος Αναστασιάδης αυτήν τη στιγμή είναι με εξασθενημένο πολιτικό κεφάλαιο στο εξωτερικό και οι σχέσεις του με την ελληνική κυβέρνηση, την οποία χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ, δεν βρίσκονται και στην καλύτερή τους περίοδο.

Ευτυχώς την ιστορία δεν θα τη γράψουν οι πολιτικοί αλλά οι ιστορικοί του μέλλοντος.