Παρά την τροχοπέδη της πανδημίας που επέβαλε καθυστερήσεις και εμπόδια, σε συνδυασμό μάλιστα με το επιφυλακτικό πολιτικό περιβάλλον στην Ευρώπη για μετεγκαταστάσεις, η Ελλάδα κατάφερε μέσα σε λίγους μήνες να μεταφέρει συνολικά 3.141 άτομα σε 17 χώρες. Με βάση τις δεσμεύσεις από διάφορα ευρωπαϊκά κράτη, ο συνολικός αριθμός ατόμων προς μετεγκατάσταση υπερβαίνει τις 6.000. Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν είναι απλό ή εύκολο. Κάθε μετεγκατάσταση κρύβει μεγάλη προσπάθεια. Πίσω από τους αριθμούς κρύβονται πολύπλοκες και απαιτητικές διαδικασίες, πολλές ανθρωποώρες άοκνης εργασίας και κυρίως αφοσίωση και προσοχή, ώστε να γίνονται σεβαστοί όλοι οι κανόνες και όλες οι ευρωπαϊκές νόρμες. Το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου με τις αρμόδιες υπηρεσίες του, τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τη συνεργασία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ) και της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), κάνει αποτελεσματικά τη δουλειά του. Χωρίς θόρυβο, με επαγγελματισμό, επιμονή και πίστη στον στόχο....

Από την "Εφ.Συν/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ"

"Εφ.Συν/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 28-29/11/20

 

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟ: Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ
ΤΩΝ ΜΕΤΑΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ
Γιώργος Κουμουτσάκος*


Η πανδημία του Covid-19 προσέθεσε νέες δυσκολίες και προκλήσεις στο ήδη βεβαρυμένο μέτωπο του μεταναστευτικού. Ο συνδυασμός μετανάστευσης και πανδημίας διαμόρφωσε μια πρωτόγνωρη κατάσταση, εξαιρετικά απαιτητική στη διαχείρισή της. Στο δυσχερές αυτό περιβάλλον η Ελλάδα κλήθηκε μέσα σε έξι μήνες να διαχειριστεί δυο κρίσεις, οι οποίες, αν και διαφορετικές στα χαρακτηριστικά τους, ήταν ευθέως συνδεμένες με το ζήτημα του μεταναστατευτικού.

Πρώτα, αντιμετωπίσαμε εκείνη του Εβρου, με την ενορχηστρωμένη από την Τουρκία απόπειρα παράνομης και μαζικής διέλευσης των συνόρων μας και, λίγους μήνες μετά, εκείνην του εμπρησμού και της ολοσχερούς καταστροφής του Κέντρου Υποδοχής και Ταυτοποίησης στη Μόρια της Λέσβου, που άφησε μέσα σε μια νύχτα άστεγους, χιλιάδες ανθρώπους. Και στις δυο αυτές κρίσεις, στον Εβρο και στη Λέσβο, έγινε το ανθρωπίνως δυνατόν ώστε να αντιμετωπιστούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Παρά και ταυτόχρονα με την εν μέσω πανδημίας διαχείριση αυτών των κρίσεων, η Ελλάδα μπόρεσε να προχωρήσει με σταθερά βήματα στην εφαρμογή προγραμμάτων μετεγκατάστασης μεταναστών και προσφύγων σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες: ασυνόδευτων ανηλίκων, ευάλωτων παιδιών με σοβαρές παθήσεις και μελών των οικογενειών τους, αιτούντων άσυλο και αναγνωρισμένους πρόσφυγες.

Για πρώτη φορά στη χώρα μας πραγματοποιήθηκε ευρωπαϊκό πρόγραμμα που αφορά τη μετεγκατάσταση 1.600 ασυνόδευτων ανηλίκων (UAM) σε άλλα σε κράτη-μέλη της Ε.Ε. Μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου, δηλαδή μέσα σε λίγους μήνες, 477 ασυνόδευτοι ανήλικοι μετεγκαταστάθηκαν σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, όπως στη Γερμανία, το Λουξεμβούργο, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία, τη Φιλανδία, το Βέλγιο και τη Γαλλία. Επιπλέον, κατ’ εφαρμογή του Κανονισμού Δουβλίνο, μεταφέρθηκαν τον Μάιο 25 ασυνόδευτοι ανήλικοι και στην Ελβετία, ενώ προγραμματίζεται -σε διμερές πλαίσιο συνεργασίας- μετεγκατάσταση ασυνόδευτων ανηλίκων στη Σερβία και ευάλωτων οικογενειών στον Καναδά.

Πρωταρχικό μέλημά μας σε όλες τις αποφάσεις και τις ενέργειες που αφορούν τους ανήλικους είναι να διασφαλίζεται απολύτως το βέλτιστο συμφέρον τους. Με αυτόν τον γνώμονα έγινε ένα ακόμα θετικό βήμα, καθώς μπαίνει τέλος στην προστατευτική φύλαξη ασυνόδευτων ανηλίκων στα αστυνομικά τμήματα με ταυτόχρονη ενεργοποίηση νέου μηχανισμού εντοπισμού και φιλοξενίας τους, που προγραμματίζεται να ξεκινήσει μέχρι το τέλος του χρόνου. Πρόκειται αναμφισβήτητα για εξέλιξη που θα αλλάξει θετικά την εικόνα της χώρας.

Πέραν όμως των ασυνόδευτων ανηλίκων, τους τελευταίους μήνες πραγματοποιούνται και μετεγκαταστάσεις παιδιών με σοβαρές παθήσεις ή άλλη ευαλωτότητα μαζί με μέλη των οικογενειών τους. Η Γερμανία έχει σταθεί πρωτοπόρος αρωγός σε αυτές τις προσπάθειες.

Τέλος, μετά την πυρκαγιά στον καταυλισμό της Μόριας, τον περασμένο Σεπτέμβριο, ξεκίνησε και η υποδοχή αναγνωρισμένων προσφύγων στη Γερμανία και τη Γαλλία που καθίστανται παράδειγμα προς μίμηση και για άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε.

Συνολικά, παρά την τροχοπέδη της πανδημίας που επέβαλε καθυστερήσεις και εμπόδια, σε συνδυασμό μάλιστα με το επιφυλακτικό πολιτικό περιβάλλον στην Ευρώπη για μετεγκαταστάσεις, η Ελλάδα κατάφερε μέσα σε λίγους μήνες να μεταφέρει συνολικά 3.141 άτομα σε 17 χώρες.

Με βάση τις δεσμεύσεις από διάφορα ευρωπαϊκά κράτη, ο συνολικός αριθμός ατόμων προς μετεγκατάσταση υπερβαίνει τις 6.000.

Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν είναι απλό ή εύκολο. Κάθε μετεγκατάσταση κρύβει μεγάλη προσπάθεια. Πίσω από τους αριθμούς κρύβονται πολύπλοκες και απαιτητικές διαδικασίες, πολλές ανθρωποώρες άοκνης εργασίας και κυρίως αφοσίωση και προσοχή, ώστε να γίνονται σεβαστοί όλοι οι κανόνες και όλες οι ευρωπαϊκές νόρμες. Το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου με τις αρμόδιες υπηρεσίες του, τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τη συνεργασία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ) και της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), κάνει αποτελεσματικά τη δουλειά του. Χωρίς θόρυβο, με επαγγελματισμό, επιμονή και πίστη στον στόχο.

Σήμερα μπορούμε να πούμε ότι η Ελλάδα έχει αποκτήσει πλέον στέρεη εμπειρία και τεχνογνωσία που την καθιστούν, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, χώρα αναφοράς στο ζήτημα των μετεγκαταστάσεων.

Η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να κάνει τίποτα λιγότερο, καθώς θεμελιώδης θέση της στην εξελισσόμενη διαπραγμάτευση για το Νέο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου είναι η αποτελεσματική εφαρμογή της αρχής της αλληλεγγύης. Μιας αλληλεγγύης που να εξισορροπεί έμπρακτα τη μεγάλη ευθύνη που, τα κράτη-μέλη πρώτης γραμμής όπως η Ελλάδα, αναλαμβάνουν στα σύνορά τους, δηλαδή στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης.

Την άποψη αυτή συμμερίζονται και οι άλλες χώρες πρώτης γραμμής, η Ισπανία, η Ιταλία, η Κύπρος, η Μάλτα, με τις οποίες έχουμε διαμορφώσει μια συνεκτική ομάδα χωρών που παρεμβαίνουν αποφασιστικά και συνεισφέρουν ουσιαστικά στην εξελισσόμενη διαπραγμάτευση. Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερη βαρύτητα έχει το κοινό υπόμνημα θεμελιωδών θέσεων για την ευρωπαϊκή πολιτική μετανάστευσης και ασύλου, που υπέβαλε ο Ελληνας πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης, μαζί με τους πρωθυπουργούς της Ιταλίας Τζουζέπε Κόντε, της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ και της Μάλτας Ρόμπερτ Αμπέλα στην πρoεδρεύουσα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ανγκελα Μέρκελ, στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, και στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν.

Η πραγματικότητα στην Ευρωπαϊκή Ενωση είναι ότι δεν σκέφτονται όλοι με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχουν και εκείνοι που αντιδρούν στη δίκαιη κατανομή του μεταναστευτικού βάρους και στις μετεγκαταστάσεις σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Μάλιστα συχνά χρησιμοποιείται το σαθρό επιχείρημα ότι η μετεγκατάσταση λειτουργεί ως πόλος έλξης μεταναστευτικών ροών. Το ρηχό αυτό επιχείρημα αγνοεί μια μεγάλη αλήθεια. Οτι δηλαδή δεν είναι οι μετεγκαταστάσεις, αλλά η ίδια η επιτυχία της Ευρώπης ως χώρου ειρήνης, σταθερότητας, δημοκρατίας και ανάπτυξης που λειτουργεί ως ισχυρότατος μαγνήτης μεταναστευτικών ροών και μετακινήσεων πληθυσμών.

Εν κατακλείδι, η Ελλάδα ως χώρα πρώτης γραμμής έχει ως βασική της προτεραιότητα τη μακρόπνοη και όχι την πρόσκαιρη αντιμετώπιση του μεταναστευτικού ζητήματος. Κεντρική θέση σε αυτήν την πολιτική έχει η αποτελεσματική προστασία των συνόρων και η εφαρμογή της αρχής της αλληλεγγύης. Βασική έκφραση της οποίας είναι η δίκαιη κατανομή του μεταναστευτικού βάρους μεταξύ των κρατών-μελών συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας μετεγκαταστάσεων.

Ασφάλεια, σεβασμός στην ανθρώπινη ζωή, έμπρακτη αλληλεγγύη, αποτελεσματική πολιτική επιστροφών και γενικότερα δημοκρατική αυστηρότητα είναι για την Ελλάδα οι θεμελιώδεις άξονες πάνω στους οποίους πρέπει να οικοδομηθεί η νέα ευρωπαϊκή πολιτική για τη μετανάστευση και το άσυλο.

* Αναπληρωτής Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου