"...Το βάρος πέφτει στους ώμους της πλειοψηφίας της επόμενης κοινοβουλευτικής περιόδου, η οποία θα κληθεί να δώσει το πράσινο φως για τη διερεύνηση ενδεχόμενων ευθυνών κυβερνητικών προσώπων. Από την περίπτωση της ΔΕΠΑ έως τη διαχείριση του σκανδάλου της Novartis, κάποιες από τις υποθέσεις που αναφέρονται βρίσκονται ήδη στα χέρια της Δικαιοσύνης και κάποιες όχι. Παράλληλα όμως το άρθρο 86 του Συντάγματος, περί ευθύνης υπουργών, ενέχει και τον κίνδυνο της παραγραφής - κι αυτό γιατί, αν δεν προκύψει κυβέρνηση και η Βουλή συγκροτηθεί για να διαλυθεί λίγο αργότερα, ενδέχεται να παραγραφούν οι πιθανές ευθύνες των πολιτικών προσώπων που αναμείχθηκαν...."

Από "ΤΑ ΝΕΑ" (κύριο θέμα)

"ΤΑ ΝΕΑ", 27/06/19

"ΤΑ ΝΕΑ", 27/06/19

"ΤΑ ΝΕΑ", 27/06/19

ΤΗΣ ΜΥΡΤΟΥΣ ΛΙΑΛΙΟΥΤΗ

Δεν είναι ούτε μία, ούτε δύο, αλλά 17 οι υποθέσεις που ζητούν απαντήσεις από την επόμενη Βουλή. Το βάρος πέφτει στους ώμους της πλειοψηφίας της επόμενης κοινοβουλευτικής περιόδου, η οποία θα κληθεί να δώσει το πράσινο φως για τη διερεύνηση ενδεχόμενων ευθυνών κυβερνητικών προσώπων. Από την περίπτωση της ΔΕΠΑ έως τη διαχείριση του σκανδάλου της Novartis, κάποιες από τις υποθέσεις που αναφέρονται βρίσκονται ήδη στα χέρια της Δικαιοσύνης και κάποιες όχι. Παράλληλα όμως το άρθρο 86 του Συντάγματος, περί ευθύνης υπουργών, ενέχει και τον κίνδυνο της παραγραφής - κι αυτό γιατί, αν δεν προκύψει κυβέρνηση και η Βουλή συγκροτηθεί για να διαλυθεί λίγο αργότερα, ενδέχεται να παραγραφούν οι πιθανές ευθύνες των πολιτικών προσώπων που αναμείχθηκαν.

Στην καταγραφή των υποθέσεων, που έγινε σε προηγούμενο άρθρο του στα «ΝΕΑ» από τον γραμματέα της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Κινήματος Αλλαγής, Βασίλης Κεγκέρογλου, τονίζεται πως κάθε σημείο «ζητά απαντήσεις αντί της σιωπής και των ένοχων φωνασκιών».

Χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα την υπόθεση Novartis, μετά τις αποκαλύψεις του αντεισαγγελέα Ιωάννη Αγγελή, τα δύο κόμματα των οποίων τα στελέχη βρέθηκαν στην θέση του απολογούμενου έχουν ξεκαθαρίσει τη θέση τους.

«Η υπόθεση θα φτάσει στην επόμενη Βουλή από τη στιγμή που εμπλέκονται υπουργοί», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης (OPEN) μιλώντας για τους χειρισμούς της Novartis και τον υπουργό «Ρασπούτιν» - η ΝΔ, εφόσον επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις, θα βρεθεί στα κυβερνητικά έδρανα.

«Είναι βαρύτατες οι ευθύνες του Αλέξη Τσίπρα (...) Η Δικαιοσύνη οφείλει να κάνει το έργο της», ανέφερε και η Φώφη Γεννηματά (Σκάι). Τόσο στην Πειραιώς όσο και στη Χαριλάου Τρικούπη κάνουν λόγο για διερεύνηση «χωρίς ρεβανσισμό», δίνοντας τον πρώτο λόγο στη Δικαιοσύνη και αργότερα στο Κοινοβούλιο, εφόσον χρειαστεί.

Προϋπόθεση θεωρείται η συγκρότηση κυβέρνησης, έτσι ώστε να μην υπάρχει ο κίνδυνος παραγραφής και να μπορέσουν τουλάχιστον οι περισσότερες από αυτές τις υποθέσεις να διερευνηθούν σε βάθος. Κατά μία ανάγνωση, αυτός ο φόβος είναι ένας από τους λόγους που ο ΣΥΡΙΖΑ έχει βάλει στόχο τη μη αυτοδυναμία της ΝΔ, βλέποντας πως ένα τέτοιο σενάριο μπορεί να οδηγήσει γρηγορότερα σε νέες κάλπες. Από την άλλη, ωστόσο, στο Κίνημα Αλλαγής έχουν ξεκαθαρίσει πολλές φορές την ανάγκη «πολιτικής σταθερότητας και ομαλότητας». Γι' αυτό, σε περίπτωση μη αυτοδυναμίας της ΝΔ, αφήνουν ανοιχτό παράθυρο στη σύσταση μιας κυβέρνησης μειοψηφίας, χωρίς δική τους συμμετοχή, ενισχύοντας μόνο τα σημεία που απαιτούν εθνική συνεννόηση.

Οι εκκρεμείς υποθέσεις που αφορούν πρόσωπα της περιόδου 2015-2019 βασίζονται, υπό μια έννοια, στην πολιτική σταθερότητα της επόμενης Βουλής. Το άρθρο 86 είναι σαφές, ξεκαθαρίζοντας πως η διάλυση της επόμενης Βουλής φέρνει αυτόματα την παραγραφή αδικημάτων για τους κατέχοντες κυβερνητική θέση. Το συγκεκριμένο άρθρο αναμένεται να αλλάξει με την ολοκλήρωση της συνταγματικής αναθεώρησης - συγκέντρωσε, μάλιστα, μία από τις μεγαλύτερες πλειοψηφίες κατά τις ψηφοφορίες του περασμένου φθινοπώρου. Η αλλαγή του όμως έχει μη αναδρομική ισχύ. Παράθυρο στη συνταγματική νομοθεσία αποτελεί το νομολογικό προηγούμενο. Το 2012, με την παραπομπή του Γιώργου Παπακωνσταντίνου στο Ειδικό Δικαστήριο, θεωρήθηκε πως οι δύο μέρες συγκρότησης του Κοινοβουλίου δεν αρκούσαν για να διερευνηθεί επαρκώς η υπόθεση, οπότε δεν υπήρξε παραγραφή. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που δεν συγκροτηθεί Βουλή ανάμεσα σε δύο εκλογικές αναμετρήσεις - και πάλι, δηλαδή, ενδεχόμενα αδικήματα δεν παραγράφονται.

ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΛΟΒΕΡΔΟΥ

Τα βασικά καθήκοντα της επόμενης κυβέρνησης και της επόμενης Βουλής σχετίζονται αναμφίβολα με τα εθνικά θέματα, την ανάπτυξη, την ασφάλεια και το Προσφυγικό - Μεταναστευτικό. Δεν πρέπει να ξεχαστεί, ωστόσο, και δεν θα ξεχαστεί, η απόπειρα του ΣΥΡΙΖΑ να κατασκευάσει ένα καθεστώς διακριτό από τη Δημοκρατία της Διαφάνειας, τη Δημοκρατία του φωτός της ημέρας, και συγκεκριμένα η προσπάθειά του να κατασκευάσει ένα καθεστώς της «δημοκρατίας της νύχτας».

Οι πρώτες ενέργειες του ΣΥΡΙΖΑ αφορούσαν τα ΜΜΕ. Το πρότυπό τους στην Ευρώπη κατάφερε να το πραγματοποιήσει στην Ουγγαρία ο Oρμπαν, όπου το 80% των ειδήσεων εκπορεύεται από τον ίδιο. Σειρά πήραν οι ανεξάρτητες Αρχές, τις οποίες χτύπησαν ανοικτά, οι συμφωνίες του ΣΥΡΙΖΑ με ορισμένους μεγιστάνες της οικονομίας και οι τροπολογίες - πλυντήρια, η απόπειρα να ελεγχθεί η Δικαιοσύνη, η άτυπη συμφωνία με τον λεγόμενο χώρο του «μπάχαλου», αλλά και η απόπειρα να δολοφονηθούν πολιτικοί αντίπαλοι και να διαλυθούν τα κόμματά τους με την πολιτική σκευωρία Νοβάρτις. Ως προς τα θέματα αυτά, και ιδίως ως προς τη Νοβάρτις, οι εξελίξεις δεν πρέπει να μετατραπούν σε πολιτικό «πλυντήριο». Τόσο ο σχηματισμός κυβέρνησης, όσο ο σεβασμός του Συντάγματος και η μη απώλεια πρόσφατης οδυνηρής μνήμης, αποτελούν τις πολιτικές προϋποθέσεις της διαλεύκανσης σοβαρότατων υποθέσεων, με κορυφαία τη σκευωρία Νοβάρτις. Ούτε οι εκδικητικές τάσεις, ούτε οι ρεβανσισμοί, ούτε η αντιγραφή βρώμικων μεθόδων ανήκουν στη φυσιογνωμία και την ιδεολογία του κόμματός μας, του Κινήματος Αλλαγής. Αλλά η τήρηση του Συντάγματος είναι πρωτεύουσα υποχρέωση όλων των βουλευτών και θεμελιώδης δέσμευση που προκύπτει από τον όρκο τους.

Η διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είναι «ανοικτή» συνολικά σε δεκαέξι περιπτώσεις. Τις έχουμε καταγράψει πολλές φορές στη Βουλή και τα ΜΜΕ. Κανείς δεν δικαιούται να ξεχνά, εκτός αν συναλλάσσεται, όπως και ουδείς νομιμοποιείται να προσπαθεί να κυβερνά μέσω δικαστηρίων και σκανδαλολαγνείας. Ετσι πολιτεύτηκε ο ΣΥΡΙΖΑ. Το πρότυπο δεν είναι γοητευτικό, ώστε να επιδιώκεται η αντιγραφή του. Οποιος, όμως, σπεύδει να μοιράσει συγχωροχάρτια, κάτι έχει στο μυαλό του, που αποφεύγει να μας το πει ανοικτά. Από την επόμενη Βουλή εξαρτάται, λοιπόν, αν οι σκευωρίες τύπου Νοβάρτις, ή οι απόπειρες να ελεγχθούν τα ΜΜΕ παντί τρόπω, θα επαναλαμβάνονται κάθε τόσο, ή δεν θα επαναληφθούν, τουλάχιστον για όσο θα αντέξει η μνήμη από την εμπειρία που συγκεντρώθηκε τα τελευταία χρόνια. Ολων αυτών των υποθέσεων, αλλά και της βούλησης να επιπλεύσει ο ΣΥΡΙΖΑ εν μέσω χάους ήταν ο εκλογικός νόμος Τσίπρα, ο όποιος θα εφαρμοζόταν από την 8η Ιουλίου, αν δεν τον απέρριπτε το ΠΑΣΟΚ - Κίνημα Αλλαγής με την αρνητική του ψήφο.

-Ο Ανδρέας Λοβέρδος είναι κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Δημοκρατικής Συμπαράταξης

ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΜΠΟΤΟΠΟΥΛΟΥ

Βασικό στήριγμα της Δημοκρατίας, αμέσως μετά τη λαϊκή κυριαρχία, είναι η διαφάνεια. Την αντιλαμβάνομαι ως εκτεινόμενη σε τρία βασικά πεδία. Πρώτον, στη γνώση εκ μέρους των πολιτών και τήρηση εκ μέρους της πολιτικής τάξης, και ιδίως των κυβερνώντων, των κανόνων του παιχνιδιού, όπως διαγράφονται πρωτευόντως από το Σύνταγμα και εξειδικεύονται από τον κοινό νομοθέτη - διαφάνεια είναι η θεσμική καθαρότητα. Δεύτερον, στη μείωση έως εξαφάνιση της καταφυγής σε έκτακτες ή ειδικές διαδικασίες και μεθοδεύσεις -διαφάνεια είναι η πολιτική κανονικότητα. Τρίτον, στη λήψη αποφάσεων με γενικά κριτήρια, υπό τις προβλεπόμενες διαδικασίες και με παραλήπτη σύνολα και κατηγορίες πολιτών και όχι ειδικές ομάδες - διαφάνεια είναι η υπηρέτηση του γενικού συμφέροντος.

Υπό αυτή την οπτική, στη Δημοκρατία πρέπει να αποφεύγονται όχι μόνο οι ανοιχτές παρανομίες - αυτό είναι αυτονόητο - αλλά και η διαστροφή των θεσμών υπέρ ειδικών συμφερόντων, κομματικών ή κοινωνικών. Πρέπει να ενημερώνονται οι πολίτες για τις κρίσιμες ενέργειες και αποφάσεις που εκπηγάζουν και από τις τρεις συνταγματικές λειτουργίες: μέτρα που προτείνει και πόρους που χρησιμοποιεί η εκτελεστική εξουσία (από αυτή την άποψη η καθιέρωση του συστήματος «Διαύγεια» συνιστά σημαντική συμβολή στη διαφάνεια), τρόπο που ψηφίζει η Βουλή και ο κάθε βουλευτής, αιτιολογία δικαστικών αποφάσεων. Πρέπει επίσης όχι μόνο να λειτουργούν οι κανόνες για όλους και υπέρ όλων αλλά και να φαίνονται ότι λειτουργούν έτσι. Κοινή πεποίθηση όσων παρακολουθούν τον πολιτικό και θεσμικό βίο της χώρας μας είναι ότι η απερχόμενη κυβέρνηση δεν διακρίθηκε σε κανέναν από τους τομείς της διαφάνειας.

Ειδική έκφανση αδιαφάνειας, υπό τη μορφή προνομιακής αντιμετώπισης της πολιτικής τάξης, λειτουργίας σε βάρος του γενικού συμφέροντος και κλονισμού της εμπιστοσύνης του κοινωνικού σώματος αποτελεί ο θεσμός της παραγραφής που περιέχεται στο άρθρο 86 του Συντάγματος για πιθανά ποινικά αδικήματα όσων διατέλεσαν ή διατελούν μέλη της κυβέρνησης. Είναι αλήθεια ότι η διάταξη που θεσπίζει δυνατότητα άσκησης της δίωξης «μέχρι το πέρας της δεύτερης τακτικής συνόδου της βουλευτικής περιόδου που αρχίζει μετά την τέλεση του αδικήματος», δημιουργώντας έτσι μια ειδική και σύντομη παραγραφή, δεν είναι δημιούργημα της απερχόμενης κυβέρνησης αλλά ευρύτατης και διακομματικής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας που διαμορφώθηκε κατά την αναθεώρηση του 2001. Είναι όμως επίσης αλήθεια ότι η απερχόμενη κυβέρνηση βαρύνεται με μείζονος σημασίας υποθέσεις, που πρέπει πάση θυσία να διαλευκανθούν: το πώς μπήκαμε στο Τρίτο Μνημόνιο και η «υπόθεση Novartis» είναι οι πιο προβεβλημένες, αλλά δεν είναι ασφαλώς οι μόνες.

Αποτελεί, συνεπώς, δημοκρατική υποχρέωση αυτές και άλλες παρόμοιες υποθέσεις να μην παραγραφούν και να μπορέσει η Βουλή να ασκήσει την αρμοδιότητά της. Αυτό μπορεί να γίνει με δύο τρόπους, που ο ένας μάλιστα δεν αποκλείει τον άλλον. «Κανονική» λειτουργία της επόμενης κυβέρνησης και της επόμενης Βουλής. Και ολοκλήρωση της συνταγματικής μεταρρύθμισης της παραγράφου 3 του άρθρου 86 του Συντάγματος περί «κανονικοποίησης» της παραγραφής των υπουργών αδικημάτων, την οποία ψήφισε με παραπάνω από 180 ψήφους η απελθούσα Βουλή. Παρότι θα αρκούσαν 151 ψήφοι στην επόμενη Βουλή, θεωρώ απαραίτητη, για ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα διαφάνειας, τη στήριξη από όλες τις πολιτικές δυνάμεις, ώστε να δοθεί καλό δείγμα γραφής για τη νέα σελίδα του τόπου.

-Ο Κώστας Μποτόπουλος είναι συνταγματολόγος

ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΠΑΣΧΑΛΗ

Στις 6 Φεβρουαρίου 2018 ο αναπληρωτής υπουργός Δικαιοσύνης ανήγγειλε θριαμβευτικά ότι αποκαλύφθηκε «το μεγαλύτερο σκάνδαλο από συστάσεως του ελληνικού κράτους». Σύντομα όμως, όταν άρχισαν να διαρρέουν οι πληροφορίες για τις τερατώδεις «καταγγελίες» των προστατευόμενων μαρτύρων και τους ανορθόδοξους δικονομικούς χειρισμούς της εισαγγελίας Διαφθοράς, ο μέσος ενημερωμένος πολίτης κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η υπόθεση Novartis αποτελούσε τη μεγαλύτερη σκευωρία όλων των εποχών.

Αντίθετα από τότε και έως σήμερα, παρόλο που δεν έχει επιβεβαιωθεί καμία από τις παραπάνω «καταγγελίες» και μάλιστα σε τέσσερις περιπτώσεις αρχειοθετήθηκαν, παρόλο που δύο μάρτυρες έχουν αποκαλύψει ότι οι καταθέσεις τους ελήφθησαν εκβιαστικά και ένας ανώτατος εισαγγελικός λειτουργός καταγγέλλει μεθόδευση της όλης υπόθεσης από κυβερνητικό παράγοντα σε συνεργασία και εν γνώσει εισαγγελικών λειτουργών, οι δικαστικές ενώσεις παραμένουν σιωπηλές. Και όχι μόνο: στις 10 Απριλίου 2019 η Ενωση Εισαγγελέων Ελλάδος υπερασπίστηκε τις έως τότε ενέργειες της εισαγγελέως Διαφθοράς και προειδοποίησε τους πολιτικούς, οι οποίοι χαρακτήρισαν επίορκους τους εισαγγελείς που χειρίζονται την υπόθεση Novartis, ότι διαπράττουν το κακούργημα της κατάχρησης εξουσίας και λειτουργούν «επικινδύνως για τη δημοκρατία». Την επομένη ημέρα το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο επιβράβευσε την εισαγγελέα Διαφθοράς, ανανεώνοντας τη θητεία της για δύο ακόμη χρόνια.

Ως επαγγελματίες του χώρου, που μάλιστα γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα εκ των ένδον, οι δικαστές και οι εισαγγελείς είχαν από την αρχή πληρέστερη εικόνα για την υπόθεση Novartis από τον μέσο ενημερωμένο πολίτη. Κατάλαβαν ότι επρόκειτο για σκευωρία. Αυτό που, δυστυχώς, δεν κατάλαβαν είναι ότι η ασυδοσία των σκευωρών, η ευκολία με την οποία μπόρεσαν να παραπέμψουν για διερεύνηση κακουργημάτων δύο πρώην Πρωθυπουργούς και οκτώ πρώην υπουργούς, χωρίς κανένα στοιχείο αλλά με την απόλυτη βεβαιότητα ότι το δικαστικό σώμα δεν θα αντιδράσει, πλήττει ολόκληρη τη Δικαιοσύνη και τον καθέναν από αυτούς ξεχωριστά. Συνεπώς, η σιωπή, και σε μια περίπτωση η έμμεση στήριξη, των δικαστικών ενώσεων σε αυτή τη θλιβερή πλεκτάνη κατά αθώων ανθρώπων, επιβαρύνει τα προεδρεία τους με σοβαρότατες ευθύνες έναντι της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης, της δημοκρατίας και της ιστορίας.
-Ο Μιχαήλ Πασχάλης είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης