Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"
Μαζί με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ήσαν οι κύριοι παραστάτες της σημαίας του Αγώνα της ανεξαρτησίας. Τραγική ειρωνεία, «...Η Διχόνοια, που βαστάει ένα σκήπτρο η δολερή», πλήγωσε βαριά και τους δύο ήρωες. Ο αρχιστράτηγος Γέρος του Μοριά καταδικάστηκε για εσχάτη προδοσία και συνωμοσία κατά του Οθωνα, βιώνοντας φρικτή φυλάκιση στο Ναύπλιο. Ο Καραϊσκάκης βρέθηκε για ένα διάστημα ανάμεσα στις εμφυλιοπολεμικές μυλόπετρες, κατηγορούμενος επίσης για εσχάτη προδοσία, από αντίπαλο ελληνικό στρατόπεδο πριν ανακτήσει πάλι τα ηνία οπλαρχηγού «απολύτου εξουσίας». Η στρατηγική του περίνοια και οι έμφυτες αρχηγικές του ικανότητες «αναφτέρωναν τις ελπίδες» αποτίναξης του ζυγού. Επάνω, «Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης ελαύνων προς την Ακρόπολιν», πίνακας του Γεωργίου Μαργαρίτη (Εθνική Πινακοθήκη).
1. Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ιδιοφυής, ατρόμητος πολέμαρχος, και το «κρίνον» του στο Παρίσι
Κύριε διευθυντά,
Μέρες που είναι, αξίζει να μνημονεύουμε, να θυμόμαστε και να τιμούμε τους αληθινούς ήρωες του ’21. Αξίζει να θυμόμαστε τον Γεώργιο Καραϊσκάκη. Να ένα μικρό δείγμα για το τι ήταν «ο ατρόμητος ούτος ανήρ», όπως φανερώνεται μέσα από τις πολύτιμες σελίδες του Διον. Κόκκινου, του Δημ. Φωτιάδη, του Σπ. Τρικούπη και άλλων ιστορικών: Στις 26 Νοεμβρίου 1826, οι νικητές της Αράχωβας έστειλαν (στη «Σεβαστήν Διοίκησιν») μια αναφορά, περιγράφοντας τα γεγονότα: «Ας πανηγυρίση λοιπόν το Εθνος την λαμπροτάτην ταύτην νίκην», γράφουν.
Και ο Κ. Παπαρρηγόπουλος σημειώνει: «Οπωσδήποτε, δίκαιον είχεν ο Καραϊσκάκης, ονομάζων την νίκην λαμπροτάτην. Και υπέγραψαν μεν εν τη εκθέσει εκείνη, παρεκτός αυτού, 94 έτι οπλαρχηγοί, αλλά το κατόρθωμα ωφείλετο κυρίως εις την στρατηγικήν περίνοιαν, εις την σύνεσιν, εις την δραστηριότητα ενός και μόνου ανδρός». Δηλαδή του ίδιου του Καραϊσκάκη, που φανέρωσε εκπληκτικές ικανότητες, την ευρύτατη προοπτική του και ασυνήθιστη ανωτερότητα, βάζοντας όλους τους μεγάλους και μικρούς καπεταναίους να συνυπογράψουν για να συμμεριστούν τη δόξα του. Ικανότητες που τις φανερώνει και στο στάδιο του «σχεδίου μάχης», που θα μπορούσε να είναι κλασικό υπόδειγμα «έμμεσης προσπέλασης»: Οταν έμαθε ο Καραϊσκάκης ότι οι Τουρκαλβανοί του Κιουταχή πάνε να πιάσουν την Αράχωβα, δεν έστειλε τις δυνάμεις του να τον εμποδίσουν, παρά τις μοίρασε με τέτοιο τρόπο ώστε και να περάσουν... άνετοι και να μπουν σε μια αριστουργηματική παγίδα.
«Η στρατιωτική ιδιοφυΐα του είχε προδιαγράψει το καλύτερο δυνατό σχέδιο για την περίσταση», γράφει ο Δημήτρης Φωτιάδης, ο οποίος έχει ήδη τονίσει ότι η νίκη της Αράχωβας «ήρθεν ν’ αναφτερώσει τις ελπίδες των Ελλήνων», σε πολύ κρίσιμες ώρες της Επανάστασης. Η νίκη όμως αυτή ήρθε επίσης να δικαιώσει την πρόβλεψη της «Επιτροπής Ψαριανών» –είχαν γράψει άλλη μία αθάνατη σελίδα της ελληνικής ιστορίας– η οποία του έγραφε από την Αίγινα στις 18 Νοεμβρίου: «Ιδού, ο Θεός σού άνοιξε στάδιον δόξης, το οποίον να διατρέξης και να αφήσης εποχήν του ονόματός σου εις την ιστορίαν». Το διέτρεξε το στάδιο αυτό ο σεμνός ήρωας, που τον κάλεσε και τον εμπιστεύθηκε την ύστατη ώρα μια κυβέρνηση εκτάκτου ανάγκης, από πολιτικούς αντιπάλους του. «Επνεε τα λοίσθια η Πατρίς», είπε ο Σπυρίδων Τρικούπης στον επικήδειο του Ζαΐμη –5 Μαΐου 1840– όταν εκείνος έδωσε την αρχιστρατηγία της Ρούμελης στον άγρια κυνηγημένο έως τότε Καραϊσκάκη. «Ανεστήθη η Ελλάς μου!» φώναξε παράφορος από χαρά ο βασιλιάς Λουδοβίκος της Βαυαρίας, όταν έμαθε τη νίκη της Αράχωβας. Αλλά το καλύτερο το βρίσκουμε στις σελίδες της Ιστορίας του ’21, που έγραψε σαν «θησαυρόν αιώνιον» (όπως θα έλεγε ο Θουκυδίδης) ο Διονύσιος Κόκκινος:
Εις το Παρίσι, εις δημοσίαν εσπερίδα, οργανωθείσαν από τας φίλας των Ελλήνων κυρίας προς συλλογήν εράνων διά της πωλήσεως διαφόρων αντικειμένων εις τιμήν υπερβολικήν, εξετέθη υπό ανθοπώλου προς πώλησιν άνθος με μελανήν ιώδη απόχρωσιν, εις το οποίον εδόθη το όνομα «Το κρίνον του Καραϊσκάκη».
Γεράσιμος -Μιχαήλ Δώσσας, Θεσσαλονίκη
2. Μην κρυβόμαστε από τις ευθύνες μας
Κύριε διευθυντά,
Αποτελεί κοινότοπη και στερεότυπη υπόσχεση, που δίνουμε ή δεχόμαστε, να (προσπαθήσουμε να) φροντίσουμε ότι το κράτος θα μας εξασφαλίζει την παιδεία, την υγεία, τη διοίκηση, τη δικαιοσύνη κ.ο.κ., που δεν έχουμε, αλλά μας «αξίζουν». Από το δημοτικό σχολείο (Ε΄ τάξη) τα παιδιά διδάσκονται ότι το «κράτος είναι λαός, εγκατεστημένος μόνιμα σε μια χώρα, οργανωμένος με νόμους και έχει εξουσία, δηλαδή τη δύναμη να θέτει νόμους και να επιβάλλει ποινές σε όποιους δεν τους τηρούν». Συνεπώς, το κράτος μας δεν είναι το «ντοβλέτι» κάποιου κατακτητή, που επιβάλλει στους «γκιαούρηδες» τους όρους διαβίωσής τους κατά τις πεποιθήσεις και τα συμφέροντά του. Το ελληνικό κράτος είναι ο λαός του, με την οργάνωση και την εξουσία, που αποφασίζει ό,τι χρειάζονται οι πολίτες του για την καλύτερη δυνατή κοινωνική συμβίωσή τους. Εξ ορισμού, λοιπόν, έχουμε ό,τι «μας αξίζει», αφού οι ίδιοι προσδιορίζουμε τις συνθήκες της ζωής μας με τους νόμους που θεσπίζουμε. Με τους νόμους αυτούς και την εφαρμογή τους καθορίζουμε την παιδεία που παρέχουμε στα παιδιά μας, τις υπηρεσίες υγείας που εξασφαλίζουμε στους ασθενείς, τους υπαλλήλους, τις διαδικασίες και τη λειτουργικότητα της διοίκησης, τα όργανα και τη λειτουργία της Δικαιοσύνης κ.ο.κ. Οπως μας έχει πει ο Ν. Καζαντζάκης: «Να αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δεν σωθεί, εγώ φταίω» (Ασκητική). Τα υπόλοιπα συνιστούν (πλην άλλων) απάρνηση της λαϊκής κυριαρχίας, στην οποία οι πάντες ομνύουν.
Κώστας Γ. Μπονιφάτσης
3. Περί δημοψηφισμάτων και πολιτικών ηγετών
Κύριε διευθυντά,
Θεμιτά τα όνειρα και οι φιλοδοξίες, όμως διαφορετικά μπορεί να πρεσβεύει η πεζή πραγματικότητα.
Την επαύριο της συμφωνίας των Πρεσπών, πολιτικοί ταγοί της χώρας μας δηλώνουν ότι δεν θα αποκαλούν τη γειτονική χώρα «Βόρεια Μακεδονία», ότι οι οδικές πινακίδες στην «επικράτειά» τους θα εξακολουθήσουν να αναγράφουν «Σκόπια», ακόμη και ότι θα προσπαθήσουν να ακυρώσουν τη συμφωνία. Δεν συμφωνούν με το περιεχόμενό της, όπως, δημοσκοπικά, και η πλειονότητα του ελληνικού λαού. Επιδίωξη τμήματος της αντιπολίτευσης είναι και η διενέργεια σχετικού δημοψηφίσματος, ο απλός τρόπος για να μετακυλισθεί στον (κυρίαρχο) λαό το πολιτικό κόστος μιας (δύσκολης και σημαντικής) απόφασης.
Ισως κακώς, αλλά η λήψη των μεγάλων αποφάσεων βαρύνει τους ηγέτες, με ελλοχεύουσα, βεβαίως, την κρίση τόσο του εκλογικού σώματος όσο και, σε βάθος χρόνου, της Ιστορίας. Το 1910 στην πλατεία Συντάγματος, ο Ελ. Βενιζέλος, στο επίμονο αίτημα του πλήθους για «Συντακτική Εθνοσυνέλευση», απάντησε: «Είπα! Αναθεωρητική». Η συνέχεια, γνωστή. Απέφυγε τον διχασμό της χώρας και πραγμάτωσε την Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών.
Αντίστοιχα, εκ του αποτελέσματος, μπορούν να αξιολογηθούν θετικά πιο πρόσφατες κομβικές πολιτικές επιλογές, μη πραγματοποιήσιμες στην περίπτωση της υιοθέτησης του, βασίμως εικαζόμενου, αντίθετου αποτελέσματος ενός δημοψηφίσματος. Το 1979, ο Κ. Καραμανλής υπέγραψε τη συνθήκη προσχώρησης της χώρας μας στην τότε ΕΟΚ, παρά τα όποια προβλήματα («Σας έριξα στα βαθιά νερά. Μάθετε να κολυμπάτε!»). Επί πρώτης πρωθυπουργίας του, ο Ανδρ. Παπανδρέου παρέκαμψε το δικό του «Εξω από την ΕΟΚ!» και διαπραγματεύτηκε με τους κοινοτικούς, χωρίς το Grexit ενός δημοψηφίσματος στη φαρέτρα του. Το 2000, επί πρωθυπουργίας Κ. Σημίτη, η χώρα μας εντάχθηκε στη Ζώνη του Ευρώ, χωρίς το εκλογικό σώμα να μπορεί να αξιολογήσει, τότε, μελλοντικές περιπέτειες με τη δραχμή (βλέπετε Τουρκία και Βενεζουέλα).
Αντίθετα, μπορούμε να εικάσουμε τις εφιαλτικές εξελίξεις για τη χώρα μας εάν δεν είχε πραγματοποιηθεί η, τελικά, σωτήρια κυβίστησις («να σε κάψω, Γιάννη μ’, να σ’ αλείψω λάδι») μετά το αυτοκαταστροφικό δημοψήφισμα του 2015.
Δημ. Χατζηδάκης, Δρ χημικός μηχανικός
4. Θεωρία καταστροφών και γλωσσολογικό
Κύριε διευθυντά,
Σχετικά με την εισαγωγή από το υπουργείο Παιδείας του μαθήματος της Μακεδονικής Γλώσσας στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, έχω να παρατηρήσω τα ακόλουθα.
Ο διεθνώς αναγνωρισμένος γλωσσολόγος πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιος Μπαμπινιώτης δήλωσε ότι η εισαγωγή ενός τέτοιου μαθήματος διαχρονικά θα δημιουργούσε πολλά προβλήματα στην Ελλάδα, και εξήγησε τους λόγους. Είπε ότι η γλώσσα μπορούσε να λέγεται βουλγαροσερβική ή σερβοβουλγαρική.
Είπε ακόμη ότι το όνομα της γλώσσας καθορίζει και την ταυτότητα.
Επιθυμώ από συνταγματικής πλευράς να επισημάνω τα ακόλουθα. Σύμφωνα με το άρθρο 15 παρ. 5 του Συντάγματος τα πανεπιστήμια έχουν πλήρη αυτοτέλεια. Ως εκ τούτου ούτε το υπουργείο Παιδείας ούτε κανείς πρύτανης, ούτε ο πρωθυπουργός έχουν το συνταγματικό δικαίωμα να εισαγάγουν μάθημα της αρεσκείας των. Την εισαγωγή μαθήματος αποφασίζουν οι καθηγητές του ιδρύματος και μόνον αυτοί. Εάν υπάρχει ανάγκη εισαγωγής μαθήματος σε ένα τμήμα ή σχολή, υποβάλλεται εισήγηση με την ονομασία του μαθήματος και το πλήρες αναλυτικό περιεχόμενο αυτού.
Ακολούθως εγκρίνεται από το τμήμα και τη σχολή και στη συνέχεια πηγαίνει στη Σύγκλητο του πανεπιστημίου για να εγκριθεί τελικά και από αυτό. Επ’ ευκαιρία των ανωτέρω κορυφαίοι επιστήμονες που ασχολούνται μαθηματικώς με τη θεωρία των καταστροφών (Θ.Κ.), όπως οι R. Thom (Γάλλος μαθηματικός, ακαδημαϊκός και φιλόσοφος), Ε. Zeeman, N. Chomsky, δίδουν διάφορα μοντέλα στο γλωσσολογικό, μερικές φορές και αντικρουόμενα μεταξύ των.
Η εξήγηση που προσπαθούν να δώσουν στο γλωσσολογικό είναι ένα από τα δυσκολότερα θέματα της Θ.Κ. διότι υπεισέρχεται πλήθος επιστημών, όπως ιατρική (νευρολογία), γενετική, φυσική, χημεία, πληροφορική κ.τ.λ. Οι γλωσσολόγοι μαθηματικοί κάνουν προσπάθειες να συνδέσουν τη νευρολογία και τα γλωσσικά. Τα μοντέλα που δίδουν οι R. Thom και E. Zeeman είναι συναρπαστικά. Πάντως, το μοντέλο του E. Zeeman φαίνεται πιο ισχυρό, καθότι συνδέει την εγκεφαλική κατάσταση με την αντιληπτική εικόνα, χρησιμοποιώντας, φυσικά, μαθηματικά στους συλλογισμούς του.
Ιωάννης Θ. Χαϊνης, Ομ. καθηγητής Ε.Μ. Πολυτεχνείου
5. Εθνικός διχασμός και oι (τότε) αυταπάτες
Κύριε διευθυντά,
Με την «Κ» (29-1-2019) προσεφέρθη στους αναγνώστες της φωτοαντίγραφο της εφημερίδας (14-8-1922) στο οποίο εδημοσιεύθη το άρθρο του Γ.Α.Β. «ΟΙΚΑΔΕ».
Το δημοσίευμα, με το πνεύμα του, καλύπτει την περίοδο του εθνικού διχασμού (1915-1922) που έζησαν οι παππούδες και οι γονείς μας. Με τη σχετική αντικειμενικότητα που μας προσφέρει ο χρόνος που μεσολάβησε (100 χρόνια) και το ότι δεν ζήσαμε τα γεγονότα, παρακαλώ να μου επιτρέψετε να εκθέσω την άποψή μου για τον διχασμό και το άρθρο του Γ.Α. Βλάχου. Η ουσία της διαμάχης ήταν με ποια πλευρά θα πήγαινε η Ελλάδα στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα γενικότερα συμφέροντα της χώρας ήταν να βρεθεί με την πλευρά των νικητών. Η έκβαση του πολέμου έδειξε ότι η πλευρά του Βασιλέως Κωνσταντίνου ζούσε μία «στρατηγική αυταπάτη» όταν πίστευε στο αήττητο της Γερμανίας. Δυστυχώς για το έθνος, ενώ με τη λήξη του πολέμου έλειψε το αντικείμενο του διχασμού, η διαμάχη συνεχίσθηκε με τον ίδιο φανατισμό και μίσος.
Στις εκλογές της 1-11-1920 νίκησε το λαϊκό κόμμα και με δημοψήφισμα (22-11-1920) έφερε εκ νέου στον θρόνο τον Κωνσταντίνο. Οι σύμμαχοι Αγγλία-Γαλλία-Ιταλία, που θεωρούσαν τον βασιλέα εχθρό τους, με διάβημα των πρεσβευτών τους, προειδοποίησαν την κυβέρνηση ότι εάν επαναφέρουν τον Κωνσταντίνο στον θρόνο θα διακόψουν τη βοήθεια και τη συμμαχία με την Ελλάδα. Η Ελλάδα επέλεξε να συνεχίσει μόνη, σε μια προσπάθεια καταδικασμένη εκ των προτέρων.
Ο Γ.Α.Β., δημοσιογράφος υψηλής νοημοσύνης και υποδειγματικός επαγγελματίας, όπως και οι κυβερνώντες, είχαν την αυταπάτη ότι η παρουσία του Κωνσταντίνου θα ανύψωνε το ηθικό του στρατού και του λαού. Επεσαν έξω, γιατί ο βασιλέας μετά την αρρώστια του ήταν σκιά του παλαιού εαυτού του, ανίκανος να λάβει αποφάσεις. Στο άρθρο του ο Γ.Α.Β. δικαιολογώντας τη θέση του ότι η εκστρατεία στη Μ. Ασία είχε φθάσει σε αδιέξοδο, αναφέρει τέσσερις φορές ότι η Ελλάδα είναι «μόνη», κάτι που ήταν αναμενόμενο μετά την προειδοποίηση των συμμάχων. Ηταν λάθος η εκτίμησή του ότι με μία σύντομη εκπαίδευση των Ελλήνων κατοίκων της περιοχής θα δημιουργηθεί στρατός ικανός να αντιμετωπίσει τον Κεμάλ. Με ποια στελέχη, ποιον οπλισμό, ποια εμπειρία;
Οταν συνιστά να γυρίσει ο στρατός οίκαδε, δεν αναφέρει τι θα γίνουν οι 1.500.000 Ελληνες της περιοχής. Η κατηγορία ότι το άρθρο του υπονόμευσε το ηθικό του στρατού δεν ευσταθεί γιατί εδημοσιεύθη ταυτόχρονα με τη διάσπαση του μετώπου, ουδείς πρόλαβε να το διαβάσει και να επηρεασθεί από αυτό. Ο Γ.Α.Β. ήταν μεγάλος δημοσιογράφος και όπως όλοι οι μεγάλοι έκανε ανάλογα λάθη στις εκτιμήσεις του, αλλά ήταν έντιμος και αγωνίστηκε γι’ αυτό που πίστευε ως σωστό.
Γεώργιος Κ. Αραμπατζής, Ιατρός
6. Διαχρονικό «ευχαριστώ» στους ευεργέτες
Κύριε διευθυντά,
Διαβάζοντας την τεκμηριωμένη επιστολή του κ. Σ. Γλύκα (φ. 26 Ιαν. 2019) όπου εύστοχα σχολιάζει την ανάπτυξη με τις αντιλήψεις κρατισμού/μαρξισμού, κάνει αναφορά σε εθνικούς ευεργέτες χάρη και στη βοήθεια των οποίων η χώρα μας επέτυχε την ανεξαρτησία της και συγκροτήθηκε σε κράτος.
Επειδή η λίστα των αναφερομένων ευεργετών είναι ελλιπής, θεώρησα σκόπιμο, ως Ηπειρώτης, να μου επιτραπεί η συμπλήρωσή της με τους: Γεννάδιο Ι. (Γεννάδειος Βιβλιοθήκη), Δομπόλη Ι. (Καποδιστριακό Παν/μιο), Οκα Μετσοβίτη, επαίτη (στο πουγγί του βρέθηκε ένα τάληρο με την αφιέρωση «τούτο για το Παν/μιο»), Ζωγράφο Χρηστάκη (Ζωγράφειο Μέγαρο, Βιβλιοθήκη, Γυμνάσιο, Παρθεναγωγείο, ενίσχυση Θεολ. Σχολής Χάλκης), Αδελφούς Ζωσιμάδες (ενίσχυσαν τη Φιλική Εταιρία, τον Αδ. Κοραή, τον Ι. Καποδίστρια – με την εκτύπωση χιλιάδων βιβλίων, Ελληνική Βιβλιοθήκη με την επιγραφή «Φιλοτίμω δαπάνη αδελφών Ζωσιμάδων παιδείας ένεκα των την Ελλάδα φωνήν διδασκομένων», Ζωσιμαία Σχολή, Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία, Βιβλιοθήκη, Γηροκομείο, Πατμιάδα Σχολή και Ορφανοτροφείο Πάτμου), Καπλάνη Ζώη (χρηματοδοτεί νοσοκομεία, γηροκομεία, φυλακές, ορφανοτροφεία, οικοτροφεία), Μπάγκα Ιωάννη (ων εν ζωή, αφήνει όλην του την περιουσία στο ελληνικό δημόσιο κρατήσας μόλις 500 δρχ. μηνιαίως, ενώ το 1889 παραδίδει στον πρωθυπουργό Χαρ. Τρικούπη 3.000.000 δρχ. προς ενίσχυση του δημοσίου), Αδελφούς Ριζάρη (Ριζάρειος Σχολή, ενίσχυση Φιλ. Εταιρίας –ο Μάνθος συμμετείχε με το ψευδώνυμο Πρόθυμος– «καμιά σχέση με τους προθύμους της σημερινής Βουλής...».
Ο Γεώργιος γράφει στον Αδ. Κοραή: «Επειδή, επιθυμώντας να ίδωμεν την πατρίδα ελευθέραν απωλέσαμεν τον καιρόν μας να έχομεν κληρονόμους, αφήνομεν αυτήν κληρονόμον μας»), Γεώργιο και Σίμο Σίνα (Αστεροσκοπείο Αθηνών, Ακαδημία Αθηνών, Οφθαλμιατρείο, Μητρόπολη, Χορηγοί και ιδρυτές κοινωφελών ιδρυμάτων), Γεώργιο Σταύρο (ιδρύει και διοικεί την Εθνική Τράπεζα, μυείται και χρηματοδοτεί τη Φιλική Εταιρία, χρηματοδοτεί και ιδρύει κοινωφελή ιδρύματα, συνδράμει τον Αδ. Κοραή και τον Ι. Καποδίστρια στις προσπάθειές τους για την παιδεία, φέρνει όπλα, πολεμοφόδια και τρόφιμα στην Ελλάδα), Νικόλαο Στουρνάρα (ενισχύει Πολυτεχνείο, Πανεπιστήμιο, Οφθαλμιατρείο και «ό,τι ήθελε περισσέψει στο ελληνικό δημόσιο».
Η σύζυγός του Εριέτα ομού μετά της Ελένης Τοσίτσα δωρίζουν το οικόπεδο για την ανέγερση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου). Επίσης, συμπλήρωση επιστολής 9 Φεβρ. 2019 κυρίας Αδάμη με τίτλο: «Το ΕΜΠ, το Μουσείο»: Χατζηκώστας Γεώργιος (ενισχύει τον αγώνα της ανεξαρτησίας, ιδρύει νοσοκομεία – Ιωάννινα και Μεσολόγγι, το Ελληνικό Σχολείο, το Οικοτροφείο Χατζηκώστα και ενισχύει ιδρύματα για φτωχούς και αδυνάτους). Δεν υπέπεσε στην αντίληψή μου αν οι σύγχρονοι ευεργέτες Αριστ. Ωνάσης και Στ. Νιάρχος έχουν ανακηρυχθεί εθνικοί ευεργέτες. Αν αυτό δεν έχει γίνει μέχρι τώρα, καιρός είναι να γίνει. Είναι χρέος της πολιτείας να το πράξει χωρίς καμία απολύτως χρονοτριβή.
Παν. Καρακατσούλης, Ομότ. καθ. Γεωπονικού Παν/μίου Αθηνών
Μαζί με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ήσαν οι κύριοι παραστάτες της σημαίας του Αγώνα της ανεξαρτησίας. Τραγική ειρωνεία, «...Η Διχόνοια, που βαστάει ένα σκήπτρο η δολερή», πλήγωσε βαριά και τους δύο ήρωες. Ο αρχιστράτηγος Γέρος του Μοριά καταδικάστηκε για εσχάτη προδοσία και συνωμοσία κατά του Οθωνα, βιώνοντας φρικτή φυλάκιση στο Ναύπλιο. Ο Καραϊσκάκης βρέθηκε για ένα διάστημα ανάμεσα στις εμφυλιοπολεμικές μυλόπετρες, κατηγορούμενος επίσης για εσχάτη προδοσία, από αντίπαλο ελληνικό στρατόπεδο πριν ανακτήσει πάλι τα ηνία οπλαρχηγού «απολύτου εξουσίας». Η στρατηγική του περίνοια και οι έμφυτες αρχηγικές του ικανότητες «αναφτέρωναν τις ελπίδες» αποτίναξης του ζυγού. Επάνω, «Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης ελαύνων προς την Ακρόπολιν», πίνακας του Γεωργίου Μαργαρίτη (Εθνική Πινακοθήκη).
1. Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ιδιοφυής, ατρόμητος πολέμαρχος, και το «κρίνον» του στο Παρίσι
Κύριε διευθυντά,
Μέρες που είναι, αξίζει να μνημονεύουμε, να θυμόμαστε και να τιμούμε τους αληθινούς ήρωες του ’21. Αξίζει να θυμόμαστε τον Γεώργιο Καραϊσκάκη. Να ένα μικρό δείγμα για το τι ήταν «ο ατρόμητος ούτος ανήρ», όπως φανερώνεται μέσα από τις πολύτιμες σελίδες του Διον. Κόκκινου, του Δημ. Φωτιάδη, του Σπ. Τρικούπη και άλλων ιστορικών: Στις 26 Νοεμβρίου 1826, οι νικητές της Αράχωβας έστειλαν (στη «Σεβαστήν Διοίκησιν») μια αναφορά, περιγράφοντας τα γεγονότα: «Ας πανηγυρίση λοιπόν το Εθνος την λαμπροτάτην ταύτην νίκην», γράφουν.
Και ο Κ. Παπαρρηγόπουλος σημειώνει: «Οπωσδήποτε, δίκαιον είχεν ο Καραϊσκάκης, ονομάζων την νίκην λαμπροτάτην. Και υπέγραψαν μεν εν τη εκθέσει εκείνη, παρεκτός αυτού, 94 έτι οπλαρχηγοί, αλλά το κατόρθωμα ωφείλετο κυρίως εις την στρατηγικήν περίνοιαν, εις την σύνεσιν, εις την δραστηριότητα ενός και μόνου ανδρός». Δηλαδή του ίδιου του Καραϊσκάκη, που φανέρωσε εκπληκτικές ικανότητες, την ευρύτατη προοπτική του και ασυνήθιστη ανωτερότητα, βάζοντας όλους τους μεγάλους και μικρούς καπεταναίους να συνυπογράψουν για να συμμεριστούν τη δόξα του. Ικανότητες που τις φανερώνει και στο στάδιο του «σχεδίου μάχης», που θα μπορούσε να είναι κλασικό υπόδειγμα «έμμεσης προσπέλασης»: Οταν έμαθε ο Καραϊσκάκης ότι οι Τουρκαλβανοί του Κιουταχή πάνε να πιάσουν την Αράχωβα, δεν έστειλε τις δυνάμεις του να τον εμποδίσουν, παρά τις μοίρασε με τέτοιο τρόπο ώστε και να περάσουν... άνετοι και να μπουν σε μια αριστουργηματική παγίδα.
«Η στρατιωτική ιδιοφυΐα του είχε προδιαγράψει το καλύτερο δυνατό σχέδιο για την περίσταση», γράφει ο Δημήτρης Φωτιάδης, ο οποίος έχει ήδη τονίσει ότι η νίκη της Αράχωβας «ήρθεν ν’ αναφτερώσει τις ελπίδες των Ελλήνων», σε πολύ κρίσιμες ώρες της Επανάστασης. Η νίκη όμως αυτή ήρθε επίσης να δικαιώσει την πρόβλεψη της «Επιτροπής Ψαριανών» –είχαν γράψει άλλη μία αθάνατη σελίδα της ελληνικής ιστορίας– η οποία του έγραφε από την Αίγινα στις 18 Νοεμβρίου: «Ιδού, ο Θεός σού άνοιξε στάδιον δόξης, το οποίον να διατρέξης και να αφήσης εποχήν του ονόματός σου εις την ιστορίαν». Το διέτρεξε το στάδιο αυτό ο σεμνός ήρωας, που τον κάλεσε και τον εμπιστεύθηκε την ύστατη ώρα μια κυβέρνηση εκτάκτου ανάγκης, από πολιτικούς αντιπάλους του. «Επνεε τα λοίσθια η Πατρίς», είπε ο Σπυρίδων Τρικούπης στον επικήδειο του Ζαΐμη –5 Μαΐου 1840– όταν εκείνος έδωσε την αρχιστρατηγία της Ρούμελης στον άγρια κυνηγημένο έως τότε Καραϊσκάκη. «Ανεστήθη η Ελλάς μου!» φώναξε παράφορος από χαρά ο βασιλιάς Λουδοβίκος της Βαυαρίας, όταν έμαθε τη νίκη της Αράχωβας. Αλλά το καλύτερο το βρίσκουμε στις σελίδες της Ιστορίας του ’21, που έγραψε σαν «θησαυρόν αιώνιον» (όπως θα έλεγε ο Θουκυδίδης) ο Διονύσιος Κόκκινος:
Εις το Παρίσι, εις δημοσίαν εσπερίδα, οργανωθείσαν από τας φίλας των Ελλήνων κυρίας προς συλλογήν εράνων διά της πωλήσεως διαφόρων αντικειμένων εις τιμήν υπερβολικήν, εξετέθη υπό ανθοπώλου προς πώλησιν άνθος με μελανήν ιώδη απόχρωσιν, εις το οποίον εδόθη το όνομα «Το κρίνον του Καραϊσκάκη».
Γεράσιμος -Μιχαήλ Δώσσας, Θεσσαλονίκη
2. Μην κρυβόμαστε από τις ευθύνες μας
Κύριε διευθυντά,
Αποτελεί κοινότοπη και στερεότυπη υπόσχεση, που δίνουμε ή δεχόμαστε, να (προσπαθήσουμε να) φροντίσουμε ότι το κράτος θα μας εξασφαλίζει την παιδεία, την υγεία, τη διοίκηση, τη δικαιοσύνη κ.ο.κ., που δεν έχουμε, αλλά μας «αξίζουν». Από το δημοτικό σχολείο (Ε΄ τάξη) τα παιδιά διδάσκονται ότι το «κράτος είναι λαός, εγκατεστημένος μόνιμα σε μια χώρα, οργανωμένος με νόμους και έχει εξουσία, δηλαδή τη δύναμη να θέτει νόμους και να επιβάλλει ποινές σε όποιους δεν τους τηρούν». Συνεπώς, το κράτος μας δεν είναι το «ντοβλέτι» κάποιου κατακτητή, που επιβάλλει στους «γκιαούρηδες» τους όρους διαβίωσής τους κατά τις πεποιθήσεις και τα συμφέροντά του. Το ελληνικό κράτος είναι ο λαός του, με την οργάνωση και την εξουσία, που αποφασίζει ό,τι χρειάζονται οι πολίτες του για την καλύτερη δυνατή κοινωνική συμβίωσή τους. Εξ ορισμού, λοιπόν, έχουμε ό,τι «μας αξίζει», αφού οι ίδιοι προσδιορίζουμε τις συνθήκες της ζωής μας με τους νόμους που θεσπίζουμε. Με τους νόμους αυτούς και την εφαρμογή τους καθορίζουμε την παιδεία που παρέχουμε στα παιδιά μας, τις υπηρεσίες υγείας που εξασφαλίζουμε στους ασθενείς, τους υπαλλήλους, τις διαδικασίες και τη λειτουργικότητα της διοίκησης, τα όργανα και τη λειτουργία της Δικαιοσύνης κ.ο.κ. Οπως μας έχει πει ο Ν. Καζαντζάκης: «Να αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δεν σωθεί, εγώ φταίω» (Ασκητική). Τα υπόλοιπα συνιστούν (πλην άλλων) απάρνηση της λαϊκής κυριαρχίας, στην οποία οι πάντες ομνύουν.
Κώστας Γ. Μπονιφάτσης
3. Περί δημοψηφισμάτων και πολιτικών ηγετών
Κύριε διευθυντά,
Θεμιτά τα όνειρα και οι φιλοδοξίες, όμως διαφορετικά μπορεί να πρεσβεύει η πεζή πραγματικότητα.
Την επαύριο της συμφωνίας των Πρεσπών, πολιτικοί ταγοί της χώρας μας δηλώνουν ότι δεν θα αποκαλούν τη γειτονική χώρα «Βόρεια Μακεδονία», ότι οι οδικές πινακίδες στην «επικράτειά» τους θα εξακολουθήσουν να αναγράφουν «Σκόπια», ακόμη και ότι θα προσπαθήσουν να ακυρώσουν τη συμφωνία. Δεν συμφωνούν με το περιεχόμενό της, όπως, δημοσκοπικά, και η πλειονότητα του ελληνικού λαού. Επιδίωξη τμήματος της αντιπολίτευσης είναι και η διενέργεια σχετικού δημοψηφίσματος, ο απλός τρόπος για να μετακυλισθεί στον (κυρίαρχο) λαό το πολιτικό κόστος μιας (δύσκολης και σημαντικής) απόφασης.
Ισως κακώς, αλλά η λήψη των μεγάλων αποφάσεων βαρύνει τους ηγέτες, με ελλοχεύουσα, βεβαίως, την κρίση τόσο του εκλογικού σώματος όσο και, σε βάθος χρόνου, της Ιστορίας. Το 1910 στην πλατεία Συντάγματος, ο Ελ. Βενιζέλος, στο επίμονο αίτημα του πλήθους για «Συντακτική Εθνοσυνέλευση», απάντησε: «Είπα! Αναθεωρητική». Η συνέχεια, γνωστή. Απέφυγε τον διχασμό της χώρας και πραγμάτωσε την Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών.
Αντίστοιχα, εκ του αποτελέσματος, μπορούν να αξιολογηθούν θετικά πιο πρόσφατες κομβικές πολιτικές επιλογές, μη πραγματοποιήσιμες στην περίπτωση της υιοθέτησης του, βασίμως εικαζόμενου, αντίθετου αποτελέσματος ενός δημοψηφίσματος. Το 1979, ο Κ. Καραμανλής υπέγραψε τη συνθήκη προσχώρησης της χώρας μας στην τότε ΕΟΚ, παρά τα όποια προβλήματα («Σας έριξα στα βαθιά νερά. Μάθετε να κολυμπάτε!»). Επί πρώτης πρωθυπουργίας του, ο Ανδρ. Παπανδρέου παρέκαμψε το δικό του «Εξω από την ΕΟΚ!» και διαπραγματεύτηκε με τους κοινοτικούς, χωρίς το Grexit ενός δημοψηφίσματος στη φαρέτρα του. Το 2000, επί πρωθυπουργίας Κ. Σημίτη, η χώρα μας εντάχθηκε στη Ζώνη του Ευρώ, χωρίς το εκλογικό σώμα να μπορεί να αξιολογήσει, τότε, μελλοντικές περιπέτειες με τη δραχμή (βλέπετε Τουρκία και Βενεζουέλα).
Αντίθετα, μπορούμε να εικάσουμε τις εφιαλτικές εξελίξεις για τη χώρα μας εάν δεν είχε πραγματοποιηθεί η, τελικά, σωτήρια κυβίστησις («να σε κάψω, Γιάννη μ’, να σ’ αλείψω λάδι») μετά το αυτοκαταστροφικό δημοψήφισμα του 2015.
Δημ. Χατζηδάκης, Δρ χημικός μηχανικός
4. Θεωρία καταστροφών και γλωσσολογικό
Κύριε διευθυντά,
Σχετικά με την εισαγωγή από το υπουργείο Παιδείας του μαθήματος της Μακεδονικής Γλώσσας στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, έχω να παρατηρήσω τα ακόλουθα.
Ο διεθνώς αναγνωρισμένος γλωσσολόγος πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιος Μπαμπινιώτης δήλωσε ότι η εισαγωγή ενός τέτοιου μαθήματος διαχρονικά θα δημιουργούσε πολλά προβλήματα στην Ελλάδα, και εξήγησε τους λόγους. Είπε ότι η γλώσσα μπορούσε να λέγεται βουλγαροσερβική ή σερβοβουλγαρική.
Είπε ακόμη ότι το όνομα της γλώσσας καθορίζει και την ταυτότητα.
Επιθυμώ από συνταγματικής πλευράς να επισημάνω τα ακόλουθα. Σύμφωνα με το άρθρο 15 παρ. 5 του Συντάγματος τα πανεπιστήμια έχουν πλήρη αυτοτέλεια. Ως εκ τούτου ούτε το υπουργείο Παιδείας ούτε κανείς πρύτανης, ούτε ο πρωθυπουργός έχουν το συνταγματικό δικαίωμα να εισαγάγουν μάθημα της αρεσκείας των. Την εισαγωγή μαθήματος αποφασίζουν οι καθηγητές του ιδρύματος και μόνον αυτοί. Εάν υπάρχει ανάγκη εισαγωγής μαθήματος σε ένα τμήμα ή σχολή, υποβάλλεται εισήγηση με την ονομασία του μαθήματος και το πλήρες αναλυτικό περιεχόμενο αυτού.
Ακολούθως εγκρίνεται από το τμήμα και τη σχολή και στη συνέχεια πηγαίνει στη Σύγκλητο του πανεπιστημίου για να εγκριθεί τελικά και από αυτό. Επ’ ευκαιρία των ανωτέρω κορυφαίοι επιστήμονες που ασχολούνται μαθηματικώς με τη θεωρία των καταστροφών (Θ.Κ.), όπως οι R. Thom (Γάλλος μαθηματικός, ακαδημαϊκός και φιλόσοφος), Ε. Zeeman, N. Chomsky, δίδουν διάφορα μοντέλα στο γλωσσολογικό, μερικές φορές και αντικρουόμενα μεταξύ των.
Η εξήγηση που προσπαθούν να δώσουν στο γλωσσολογικό είναι ένα από τα δυσκολότερα θέματα της Θ.Κ. διότι υπεισέρχεται πλήθος επιστημών, όπως ιατρική (νευρολογία), γενετική, φυσική, χημεία, πληροφορική κ.τ.λ. Οι γλωσσολόγοι μαθηματικοί κάνουν προσπάθειες να συνδέσουν τη νευρολογία και τα γλωσσικά. Τα μοντέλα που δίδουν οι R. Thom και E. Zeeman είναι συναρπαστικά. Πάντως, το μοντέλο του E. Zeeman φαίνεται πιο ισχυρό, καθότι συνδέει την εγκεφαλική κατάσταση με την αντιληπτική εικόνα, χρησιμοποιώντας, φυσικά, μαθηματικά στους συλλογισμούς του.
Ιωάννης Θ. Χαϊνης, Ομ. καθηγητής Ε.Μ. Πολυτεχνείου
5. Εθνικός διχασμός και oι (τότε) αυταπάτες
Κύριε διευθυντά,
Με την «Κ» (29-1-2019) προσεφέρθη στους αναγνώστες της φωτοαντίγραφο της εφημερίδας (14-8-1922) στο οποίο εδημοσιεύθη το άρθρο του Γ.Α.Β. «ΟΙΚΑΔΕ».
Το δημοσίευμα, με το πνεύμα του, καλύπτει την περίοδο του εθνικού διχασμού (1915-1922) που έζησαν οι παππούδες και οι γονείς μας. Με τη σχετική αντικειμενικότητα που μας προσφέρει ο χρόνος που μεσολάβησε (100 χρόνια) και το ότι δεν ζήσαμε τα γεγονότα, παρακαλώ να μου επιτρέψετε να εκθέσω την άποψή μου για τον διχασμό και το άρθρο του Γ.Α. Βλάχου. Η ουσία της διαμάχης ήταν με ποια πλευρά θα πήγαινε η Ελλάδα στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα γενικότερα συμφέροντα της χώρας ήταν να βρεθεί με την πλευρά των νικητών. Η έκβαση του πολέμου έδειξε ότι η πλευρά του Βασιλέως Κωνσταντίνου ζούσε μία «στρατηγική αυταπάτη» όταν πίστευε στο αήττητο της Γερμανίας. Δυστυχώς για το έθνος, ενώ με τη λήξη του πολέμου έλειψε το αντικείμενο του διχασμού, η διαμάχη συνεχίσθηκε με τον ίδιο φανατισμό και μίσος.
Στις εκλογές της 1-11-1920 νίκησε το λαϊκό κόμμα και με δημοψήφισμα (22-11-1920) έφερε εκ νέου στον θρόνο τον Κωνσταντίνο. Οι σύμμαχοι Αγγλία-Γαλλία-Ιταλία, που θεωρούσαν τον βασιλέα εχθρό τους, με διάβημα των πρεσβευτών τους, προειδοποίησαν την κυβέρνηση ότι εάν επαναφέρουν τον Κωνσταντίνο στον θρόνο θα διακόψουν τη βοήθεια και τη συμμαχία με την Ελλάδα. Η Ελλάδα επέλεξε να συνεχίσει μόνη, σε μια προσπάθεια καταδικασμένη εκ των προτέρων.
Ο Γ.Α.Β., δημοσιογράφος υψηλής νοημοσύνης και υποδειγματικός επαγγελματίας, όπως και οι κυβερνώντες, είχαν την αυταπάτη ότι η παρουσία του Κωνσταντίνου θα ανύψωνε το ηθικό του στρατού και του λαού. Επεσαν έξω, γιατί ο βασιλέας μετά την αρρώστια του ήταν σκιά του παλαιού εαυτού του, ανίκανος να λάβει αποφάσεις. Στο άρθρο του ο Γ.Α.Β. δικαιολογώντας τη θέση του ότι η εκστρατεία στη Μ. Ασία είχε φθάσει σε αδιέξοδο, αναφέρει τέσσερις φορές ότι η Ελλάδα είναι «μόνη», κάτι που ήταν αναμενόμενο μετά την προειδοποίηση των συμμάχων. Ηταν λάθος η εκτίμησή του ότι με μία σύντομη εκπαίδευση των Ελλήνων κατοίκων της περιοχής θα δημιουργηθεί στρατός ικανός να αντιμετωπίσει τον Κεμάλ. Με ποια στελέχη, ποιον οπλισμό, ποια εμπειρία;
Οταν συνιστά να γυρίσει ο στρατός οίκαδε, δεν αναφέρει τι θα γίνουν οι 1.500.000 Ελληνες της περιοχής. Η κατηγορία ότι το άρθρο του υπονόμευσε το ηθικό του στρατού δεν ευσταθεί γιατί εδημοσιεύθη ταυτόχρονα με τη διάσπαση του μετώπου, ουδείς πρόλαβε να το διαβάσει και να επηρεασθεί από αυτό. Ο Γ.Α.Β. ήταν μεγάλος δημοσιογράφος και όπως όλοι οι μεγάλοι έκανε ανάλογα λάθη στις εκτιμήσεις του, αλλά ήταν έντιμος και αγωνίστηκε γι’ αυτό που πίστευε ως σωστό.
Γεώργιος Κ. Αραμπατζής, Ιατρός
6. Διαχρονικό «ευχαριστώ» στους ευεργέτες
Κύριε διευθυντά,
Διαβάζοντας την τεκμηριωμένη επιστολή του κ. Σ. Γλύκα (φ. 26 Ιαν. 2019) όπου εύστοχα σχολιάζει την ανάπτυξη με τις αντιλήψεις κρατισμού/μαρξισμού, κάνει αναφορά σε εθνικούς ευεργέτες χάρη και στη βοήθεια των οποίων η χώρα μας επέτυχε την ανεξαρτησία της και συγκροτήθηκε σε κράτος.
Επειδή η λίστα των αναφερομένων ευεργετών είναι ελλιπής, θεώρησα σκόπιμο, ως Ηπειρώτης, να μου επιτραπεί η συμπλήρωσή της με τους: Γεννάδιο Ι. (Γεννάδειος Βιβλιοθήκη), Δομπόλη Ι. (Καποδιστριακό Παν/μιο), Οκα Μετσοβίτη, επαίτη (στο πουγγί του βρέθηκε ένα τάληρο με την αφιέρωση «τούτο για το Παν/μιο»), Ζωγράφο Χρηστάκη (Ζωγράφειο Μέγαρο, Βιβλιοθήκη, Γυμνάσιο, Παρθεναγωγείο, ενίσχυση Θεολ. Σχολής Χάλκης), Αδελφούς Ζωσιμάδες (ενίσχυσαν τη Φιλική Εταιρία, τον Αδ. Κοραή, τον Ι. Καποδίστρια – με την εκτύπωση χιλιάδων βιβλίων, Ελληνική Βιβλιοθήκη με την επιγραφή «Φιλοτίμω δαπάνη αδελφών Ζωσιμάδων παιδείας ένεκα των την Ελλάδα φωνήν διδασκομένων», Ζωσιμαία Σχολή, Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία, Βιβλιοθήκη, Γηροκομείο, Πατμιάδα Σχολή και Ορφανοτροφείο Πάτμου), Καπλάνη Ζώη (χρηματοδοτεί νοσοκομεία, γηροκομεία, φυλακές, ορφανοτροφεία, οικοτροφεία), Μπάγκα Ιωάννη (ων εν ζωή, αφήνει όλην του την περιουσία στο ελληνικό δημόσιο κρατήσας μόλις 500 δρχ. μηνιαίως, ενώ το 1889 παραδίδει στον πρωθυπουργό Χαρ. Τρικούπη 3.000.000 δρχ. προς ενίσχυση του δημοσίου), Αδελφούς Ριζάρη (Ριζάρειος Σχολή, ενίσχυση Φιλ. Εταιρίας –ο Μάνθος συμμετείχε με το ψευδώνυμο Πρόθυμος– «καμιά σχέση με τους προθύμους της σημερινής Βουλής...».
Ο Γεώργιος γράφει στον Αδ. Κοραή: «Επειδή, επιθυμώντας να ίδωμεν την πατρίδα ελευθέραν απωλέσαμεν τον καιρόν μας να έχομεν κληρονόμους, αφήνομεν αυτήν κληρονόμον μας»), Γεώργιο και Σίμο Σίνα (Αστεροσκοπείο Αθηνών, Ακαδημία Αθηνών, Οφθαλμιατρείο, Μητρόπολη, Χορηγοί και ιδρυτές κοινωφελών ιδρυμάτων), Γεώργιο Σταύρο (ιδρύει και διοικεί την Εθνική Τράπεζα, μυείται και χρηματοδοτεί τη Φιλική Εταιρία, χρηματοδοτεί και ιδρύει κοινωφελή ιδρύματα, συνδράμει τον Αδ. Κοραή και τον Ι. Καποδίστρια στις προσπάθειές τους για την παιδεία, φέρνει όπλα, πολεμοφόδια και τρόφιμα στην Ελλάδα), Νικόλαο Στουρνάρα (ενισχύει Πολυτεχνείο, Πανεπιστήμιο, Οφθαλμιατρείο και «ό,τι ήθελε περισσέψει στο ελληνικό δημόσιο».
Η σύζυγός του Εριέτα ομού μετά της Ελένης Τοσίτσα δωρίζουν το οικόπεδο για την ανέγερση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου). Επίσης, συμπλήρωση επιστολής 9 Φεβρ. 2019 κυρίας Αδάμη με τίτλο: «Το ΕΜΠ, το Μουσείο»: Χατζηκώστας Γεώργιος (ενισχύει τον αγώνα της ανεξαρτησίας, ιδρύει νοσοκομεία – Ιωάννινα και Μεσολόγγι, το Ελληνικό Σχολείο, το Οικοτροφείο Χατζηκώστα και ενισχύει ιδρύματα για φτωχούς και αδυνάτους). Δεν υπέπεσε στην αντίληψή μου αν οι σύγχρονοι ευεργέτες Αριστ. Ωνάσης και Στ. Νιάρχος έχουν ανακηρυχθεί εθνικοί ευεργέτες. Αν αυτό δεν έχει γίνει μέχρι τώρα, καιρός είναι να γίνει. Είναι χρέος της πολιτείας να το πράξει χωρίς καμία απολύτως χρονοτριβή.
Παν. Καρακατσούλης, Ομότ. καθ. Γεωπονικού Παν/μίου Αθηνών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου