"...Αντ' αυτού, όμως, παρατηρούμε ενέργειες και δηλώσεις που όχι απλώς διαιωνίζουν τα τοξικά στοιχεία της πολιτικής κουλτούρας, αλλά τα εμπλουτίζουν με νέο, ακόμη τοξικότερο περιεχόμενο. Γιατί σε τι άλλο οδηγούν οι δηλώσεις σύμφωνα με τις οποίες αυτό που κάποιος ψηφίζει τη μια μέρα στη Βουλή το θεωρεί την επομένη εγκληματικό και αντισυνταγματικό; Ή η δήλωση ότι η κυβέρνηση συνειδητά και σχεδιασμένα αποβλέπει με την πολιτική της στην τιμωρία όσων υποστήριξαν το Ναι, «Μένουμε Ευρώπη» πέρυσι; Πρόκειται για δηλώσεις που εκτρέφουν τον πολιτικό κυνισμό, την απάθεια, τη δυσπιστία στους θεσμούς και πυροδοτούν κοινωνικό μίσος, διαιρέσεις, αντιπαλότητες, την κουλτούρα δηλαδή της υπανάπτυξης και της παρακμής. Γιατί και οι ανοησίες, δυστυχώς, δημιουργούν κουλτούρα..."

Από "ΤΑ ΝΕΑ"

"ΤΑ ΝΕΑ"-01/06/16

Κουλτούρα παρακμής: Του Π.Κ. Ιωακειμίδη

Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα όπως αποτυπώθηκε στο τερατώδες χρέος και στα δυσθεώρητα ελλείμματα (προϋπολογισμού και ισοζυγίου πληρωμών) είναι κατά βάση προϊόν του πολιτιστικού μορφώματος της χώρας. Συμπτώματα ανορθολογικών συμπεριφορών, στάσεων, αντιλήψεων μιας κοινωνίας που χαρακτηρίζεται από τη βαθιά ριζωμένη συγκρουσιακή χημεία, τον ανατρεπτισμό, την απουσία προϋποθέσεων για ελάχιστη δυνατή συναίνεση, την εγγενή δυσπιστία - έλλειψη εμπιστοσύνης σε απρόσωπες διαδικασίες και θεσμούς, την απουσία γνήσιας «κοινωνίας των πολιτών» και την κυριαρχία των συμφερόντων επιμέρους ομάδων, συντεχνιών, δικτύων υποστήριξης εις βάρος του γενικότερου δημόσιου συμφέροντος και συνολικά του κοινωνικού συνόλου. Ολα αυτά καταλήγουν στην επικράτηση των πελατειακών σχέσεων στη διαμόρφωση της πολιτικής διαδικασίας, πολιτικών οντοτήτων, διοίκησης, πολιτικού συστήματος. Και κλιμακώνονται στη διαμόρφωση τελικά της «επιδοτούμενης δημοκρατίας», στο φαινόμενο δηλαδή εκείνο κατά το οποίο οι πολιτικές δυνάμεις στην εξουσία επιδοτούν μέσω ποικιλόμορφων παροχών, συντάξεων, προνομίων κάθε λογής τους ψηφοφόρους για να κερδίσουν την πολιτική τους υποστήριξη. Επιδοτούν δανειζόμενοι πόρους, όθεν τα ελλείμματα στον προϋπολογισμό και η συσσώρευση του χρέους.

Πριν από αρκετά χρόνια οι πολιτικοί επιστήμονες G. Almond και S. Verba στο μνημειώδες και διαχρονικά επίκαιρο έργο τους «The Civic Culture» («Η πολιτική κουλτούρα») είχαν επισημάνει τη σημασία της επικράτησης μιας ελάχιστης συναινετικής κουλτούρας και των αξιών της εμπιστοσύνης, σεβασμού του δημόσιου χώρου και συμφέροντος (έναντι επιμέρους συμφερόντων) ως βασικής προϋπόθεσης για την ύπαρξη και λειτουργία ενός σταθερού δημοκρατικού πολιτεύματος. Νεότερες έρευνες υπογράμμισαν τη σημασία της κουλτούρας αυτής και ιδιαίτερα την έννοια της διακοινωνικής εμπιστοσύνης ως προϋπόθεσης για την οικονομική ανάπτυξη και ευημερία των κρατών. Επομένως, στην περίπτωση της Ελλάδας οι διάφορες προσπάθειες για την έξοδο από την κρίση σε σταθερές, διαχρονικές βάσεις, την αναβάθμιση της ποιότητας της δημοκρατίας και τελικά την οικονομική ανάπτυξη και ευημερία θα έπρεπε να κατατείνουν στην υποβοήθηση της ανάδειξης της πολιτικής κουλτούρας όπως την όρισαν οι Almond και Verba. Συνοπτικά στην κουλτούρα του ορθολογισμού, της συναίνεσης, των ανοιχτών οριζόντων.

Αντ' αυτού, όμως, παρατηρούμε ενέργειες και δηλώσεις που όχι απλώς διαιωνίζουν τα τοξικά στοιχεία της πολιτικής κουλτούρας, αλλά τα εμπλουτίζουν με νέο, ακόμη τοξικότερο περιεχόμενο. Γιατί σε τι άλλο οδηγούν οι δηλώσεις σύμφωνα με τις οποίες αυτό που κάποιος ψηφίζει τη μια μέρα στη Βουλή το θεωρεί την επομένη εγκληματικό και αντισυνταγματικό; Ή η δήλωση ότι η κυβέρνηση συνειδητά και σχεδιασμένα αποβλέπει με την πολιτική της στην τιμωρία όσων υποστήριξαν το Ναι, «Μένουμε Ευρώπη» πέρυσι; Πρόκειται για δηλώσεις που εκτρέφουν τον πολιτικό κυνισμό, την απάθεια, τη δυσπιστία στους θεσμούς και πυροδοτούν κοινωνικό μίσος, διαιρέσεις, αντιπαλότητες, την κουλτούρα δηλαδή της υπανάπτυξης και της παρακμής. Γιατί και οι ανοησίες, δυστυχώς, δημιουργούν κουλτούρα.


-Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών