Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"
- Φύλλο 18/10/25
Η φορολογική πολιτική υπήρξε ένας από τους λόγους της λαϊκής δυσαρέσκειας που οδήγησαν στη συντριπτική ήττα του Χαρίλαου Τρικούπη στις εκλογές της 16ης Απριλίου 1895 και στην αποτυχία του να εκλεγεί βουλευτής, με αποτέλεσμα να αποχωρήσει οριστικά από την πολιτική. Επάνω, γελοιογραφία από την πολιτικοσατιρική εφημερίδα «Νέος Αριστοφάνης», με τον ακέραιο, οραματιστή πολιτικό «έκπτωτο» και τον κυριότερο αντίπαλό του Θεόδωρο Δηλιγιάννη «καβάλα» στην εξουσία (φωτ.: Εθνικό Ιστορικό Μουσείο). Από το παλαιότερο αφιέρωμα της «Κ» Ελληνες Πολιτικοί (Καποδίστριας - Τρικούπης - Βενιζέλος), Επτά Ημέρες. H πτώχευση, Τρικούπης και Δηλιγιάννης, η συντριβή από τους Τούρκους και περί «βουλευτοκρατίας»Κύριε διευθυντά,Η Τεργεσταία εφημερίδα «Νέα Ημέρα» της 1/2/1895 μεταφέρει στις στήλες της σχόλια του διεθνούς Τύπου της εποχής, για την πτώχευση της Ελλάδος τον Δεκέμβριο του 1893, της οποίας οι επιπτώσεις εξακολουθούσαν να ταλανίζουν τη χώρα, γιατί ο πολιτικός κόσμος δεν μπόρεσε να διαμορφώσει ένα συναινετικό κλίμα για την, από κοινού, αντιμετώπιση των συνεπειών της. Τελικά δεν κατάφερε ν’ αποφύγει ούτε την ελληνοτουρκική σύρραξη του 1897, κατά την οποία η Ελλάδα υπέστη συντριπτική και ταπεινωτική ήττα από τα οθωμανικά στρατεύματα. Αποτέλεσμα της ήττας αυτής ήταν, πλην άλλων, να τεθεί η χώρα υπό τον έλεγχο του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου.Το 1895 ο Χαρίλαος Τρικούπης χάνει τις εκλογές, δεν εκλέγεται ούτε βουλευτής, και μερικούς μήνες αργότερα (1896) πεθαίνει στη Γαλλία. Την πρωθυπουργία αναλαμβάνει ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης, ο οποίος αγνοώντας την πτώχευση, διπλασιάζει τις δαπάνες του Δημοσίου! Παραθέτω, λοιπόν, το κείμενο της «Νέας Ημέρας» της 1/2/1895, κατά το οποίο:«...Η “Καρτερία” των Μεδιολάνων γράφει ότι οι εξ Ελλάδος ειδήσεις καθίστανται απαύστως χείρονες. [...] Τον κ. Τρικούπην, ού ανομολογεί την δεξιότητα εν τη πάλη κατά της φατριαστικής αντιπολιτεύσεως, κατακρίνει ως μη συνομολογήσαντα τον συμβιβασμόν. [...] Ο Τρικούπης δεν είναι ο μόνος, ουδ’ ο μάλλον ένοχος, επί τη οικονομική δε καταστροφή ευθύνεται πρωτίστως η μεγαλομανής πολιτική του Δηλιγιάννη, όστις θα υπερέβαλε και τον Λαμαρτίνον περί την ποιητικήν περιφρόνησιν προς τους αριθμούς. Ο Τρικούπης έδωκε πολλάς αποδείξεις εχεφροσύνης και είναι νυν ο ικανώτατος των Ελλήνων πολιτικών [...].Η «Μικρά Εφημερίς» της Τεργέστης εκ της κρίσεως εξάγει το συμπέρασμα ότι η Ελλάς δεν δύναται να κυβερνηθή πλέον διά του ενεστώτος συστήματος. [...] Δεν αρκεί υπουργική μεταβολή. Απαιτούνται ριζικά φάρμακα, ίνα αποσοβηθή ανυπολόγιστος καταστροφή, ούτω δε δρώσα η δυναστεία θα τύχη επευφημιών και της υποστηρίξεως της συνετής μερίδος των Ελλήνων [...]. Ο ανταποκριτής του «Χρόνου» αγγέλλων ότι εκ Πατρών εστάλη αναφορά ζητούσα αναθεώρησιν του Συντάγματος... όπως απαλλαγή ο τόπος των προσωπικών κομμάτων, επιλέγει: «Ευχής έργον θα ήτον, εάν πανταχόθεν της Ελλάδος εζητούντο από κοινού μέτρα προς καταστολήν της βουλευτοκρατίας, ήτις είναι η πηγή όλων των κακών».ΑΝΤΩΝΗΣ Ν. ΒΕΝΈΤΗΣΜοναστηράκι ΔωρίδοςΕκκλησιάστηκες; Βεβαίωση παιδί μουΚύριε διευθυντάΟι εκλεκτοί αναγνώστες κ. Γεώργιος Τόλης και Θεοδόσιος Δόσιος, σε πρόσφατες επιστολές των, μας πήγαν τη μνήμη πίσω σε δύσκολα αλλά και νοσταλγικά χρόνια, αναφερόμενοι στην αυστηρότητα των τότε καθηγητών μας. Παρεμπιπτόντως θα ήθελα να σημειώσω ότι εκείνη την εποχή, δηλαδή τις δεκαετίες ’40 και ’50, οι συνθήκες στα χωριά του Θεσσαλικού κάμπου έμοιαζαν ειδυλλιακές μπροστά σ’ αυτά που συνέβαιναν στα απομακρυσμένα ορεινά χωριά, σε ένα εκ των οποίων έζησα κι εγώ.Στο Γυμνάσιο Σπερχειάδος στο οποίο φοίτησα περί το 1960 και στην κοινωνία της Δυτικής Φθιώτιδος κυριαρχούσαν τότε η φτώχεια και τα μετεμφυλιακά σύνδρομα. Και οι καθηγητές εκείνοι ως άνθρωποι και λάθη μπορεί να έκαναν και αδικίες πιθανόν να διέπραξαν. Ομως νομίζω ότι πίσω από την αυστηρότητά τους υπήρχε ένα αμέριστο ενδιαφέρον για τους μαθητές, έστω και αν εκδηλωνόταν με ακραίες ενέργειες όπως επιτήρηση καθ’ όλον το 24ωρο, με... εφόδους στα σπίτια και τα στέκια των μαθητών και βεβαίως στον μοναδικό κινηματογράφο της κωμόπολης.Δείγμα της αυστηρότητας ήταν σε μας ο αξέχαστος γυμναστής μας Δημήτριος Σπανός, που λειτουργούσε δίκην Λοχία Υπηρεσίας. Κάθε Κυριακή μας οδηγούσε συντεταγμένους για υποχρεωτικό εκκλησιασμό. Παράλληλα όμως απαιτούσε από εκείνους τους μαθητές που το Σαββατοκύριακο θα μετέβαιναν στο χωριό τους, να εκκλησιαστούν στην εκκλησία του χωριού τους και να προσκομίσουν βεβαίωση από τον ιερέα ότι όντως εκκλησιάστηκαν. Για μερικούς μάλιστα μαθητές που υποψιαζόταν ότι μπορούσαν να φέρουν πλαστή βεβαίωση, αναζητούσε τη Δευτέρα το πρωί στη λαϊκή αγορά της κωμόπολης τον ιερέα του χωριού τους για την επιβεβαίωση!Δεν μας έβλαψαν σε τίποτε όλα αυτά, το αντίθετο μάλιστα, μας ωρίμασαν πολύ ενωρίτερα, και ιδιαίτερα σε σύγκριση με τη σημερινή ασυδοσία. Θα πρέπει επίσης να λεχθεί ότι όλη αυτή η δραστηριότητα των καθηγητών μας αφορούσε παιδιά που είχαν αποκοπεί από τους αγράμματους και υπεραπασχολούμενους στα χωράφια γονείς, και θεωρούσαν ότι ήταν καθήκον τους να αναπληρώσουν αυτοί την επιμέλειά τους. Κάπως έτσι νομίζω ότι αντιλαμβάνονταν το χρέος και τον ρόλο τους, πέραν της μόρφωσης. Ολοι μας διατηρούμε μια γλυκιά ανάμνηση και μια μεγάλη ευγνωμοσύνη για την ουσιαστική προσφορά τους που δίνονταν και πέραν του καλώς εννοουμένου καθήκοντός των, και γι’ αυτό ό,τι γίναμε στη ζωή το οφείλουμε σ’ αυτούς και λιγότερο στους γονείς μας.ΙΩΑΝΝΗΣ Δ. ΚΟΥΦΑΚΗΣΟφθαλμίατρος ΛάρισαΗ μάχη του Κιλκίς, η έναρξη του ΕμφυλίουΚύριε διευθυντάΣτη συλλογική εθνική συνείδηση ως 1η πράξη του αδελφοκτόνου εμφυλίου πολέμου λογίζονται τα Δεκεμβριανά το 1944. Ιστορικά όμως, η 1η πράξη ήταν ένα μήνα νωρίτερα! Στις 4 Νοεμβρίου, η μάχη του Κιλκίς αποτελεί το πλέον πολύνεκρο και σχεδόν ξεχασμένο επεισόδιο του Εμφυλίου. Σύμφωνα με το ιστορικό πλαίσιο, μετά την αποχώρηση των Γερμανών και την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τον ΕΛΑΣ, αναδύθηκαν εντάσεις σχετικά με την εξουσία και τη διακυβέρνηση στις απελευθερωμένες περιοχές. Στο Κιλκίς, πολλοί που θεωρούνταν συνεργάτες των Γερμανών (ταγματασφαλίτες, δωσίλογοι) και ομάδες με αντικομμουνιστική δράση –σύνολο 7.5009.000 άνδρες– συγκεντρώθηκαν και οχυρώθηκαν στο νοσοκομείο της πόλης, σε σχολεία, σε αποθήκες και στο ύψωμα 371 (λόφος Αγίου Γεωργίου). Ο ΕΛΑΣ κάλεσε τους οχυρωμένους να παραδοθούν με υπόσχεση δίκης και εγγύηση ζωής από τη μετακατοχική κυβέρνηση. Εκείνοι αρνήθηκαν με συνέπεια τα χαράματα της 4ης Νοεμβρίου ο ΕΛΑΣ να επιτεθεί με 6.000 άνδρες. Η μάχη ήταν σφοδρή και ο ΕΛΑΣ επικράτησε και κατέλαβε την πόλη μέχρι το απόγευμα. Οι εκτιμήσεις αναφέρουν περίπου 1.500 ταγματασφαλίτες και 180 Ελασίτες, νεκρούς. Μετά τη μάχη υπήρξαν μαζικές εκτελέσεις τουλάχιστον 2.000 αιχμαλώτων και πολιτών στα «λαϊκά δικαστήρια» που στήθηκαν. Πρόκειται για ένα από τα πιο συγκλονιστικά επεισόδια της απελευθέρωσης όπου το μίσος, η εκδίκηση και ο πολιτικός διχασμός μεταξύ των δύο πλευρών οδήγησαν τη χώρα στον αιματηρότατο Εμφύλιο που ακολούθησε.Σημείωση: Από ιστορικές πηγές και προσωπικές μαρτυρίες του πατέρα μου.ΠΑΣΧΑΛΗΣ Θ. ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣΘεωρίες συνωμοσίας στην Τράπεζα ΘεμάτωνΚύριε διευθυντάΠολλά είναι αυτά που μπορεί να καταλογίσει κανείς στον Χένρι Κίσινγκερ για τον σκοτεινό ρόλο του στη διεθνή πολιτική σκηνή, σίγουρα όμως όχι την πατρότητα της περίφημης φράσης: «Αν θέλουμε να καθυποτάξουμε τη ζωτικότητα του ελληνισμού και να τη χαλιναγωγήσουμε, δεν μας μένει τίποτα άλλο παρά να χτυπήσουμε τους Ελληνες στην πολιτιστική τους ρίζα. Να τους κάνουμε να ξεχάσουν τη γλώσσα και την ιστορία τους».Η υποτιθέμενη αυτή δήλωση την οποία κατά καιρούς επικαλέστηκαν ουκ ολίγοι δημοσιογράφοι, πολιτικοί, διανοούμενοι (μεταξύ των οποίων ο Χρήστος Γιανναράς, ο Μάριος Πλωρίτης, ο Ντίνος Χριστιανόπουλος και ο Χρήστος Σαρτζετάκης) έχει διαψευσθεί από τον ίδιο τον Κίσινγκερ. Αρκεί μια διάψευση; Προφανώς όχι. Ηδη όμως από το 2010 ο τότε διευθυντής του Οικονομικού Ταχυδρόμου Γιάννης Μαρίνος, ύστερα από σχετική έρευνα, διαπίστωσε ότι πρόκειται για μια εξ ολοκλήρου κατασκευασμένη δήλωση.Περσινά ξινά σταφύλια θα μου πείτε και όχι άδικα. Ποιος ο λόγος να σκαλίζουμε «παλιές» ιστορίες; Οχι τόσο παλιές τελικά, όπως αποδεικνύει μια απλή αναζήτηση στα κείμενα που συμπεριλαμβάνει η Τράπεζα Θεμάτων του ΙΕΠ (Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής του υπουργείου Παιδείας), στα οποία εξετάζονται ύστερα από κλήρωση οι μαθητές Λυκείου όλης της χώρας, στις προαγωγικές εξετάσεις που γίνονται στο τέλος του σχολικού έτους. Πιο συγκεκριμένα, σε κείμενο για το μάθημα των Νέων Ελληνικών της Β΄ Λυκείου των Επαγγελματικών Λυκείων με κωδικό 15364 περιλαμβάνεται η υποτιθέμενη δήλωση του Κίσινγκερ!Η βασική θέση του συντάκτη, προς επίρρωση της οποίας επιστρατεύεται η επίμαχη δήλωση, είναι ότι η ελληνική γλώσσα κινδυνεύει. Μπορεί να αποδεχόμαστε αυτή την άποψη ή να την αμφισβητούμε, νομίζω όμως ότι όλοι θα συμφωνήσουμε πως βασικός στόχος του σύγχρονου σχολείου είναι να καλλιεργεί το ελεύθερο πνεύμα και την κριτική σκέψη των παιδιών και όχι να γεμίζει τα μυαλά τους με βολικούς μύθους και θεωρίες συνωμοσίας. «Το έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθές». Τη θυμούνται άραγε αυτή τη φράση του Σολωμού οι αρμόδιοι του υπουργείου;ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΥΡΙΜΗΙστορικόςΑς ξεμπλέξουμε επιτέλους με το «déjà vu»Κύριε διευθυντά,Δεν είναι ούτε «ντεζαβού» ούτε «ντεζαβί». Είναι «déjà vu» και επειδή οι φθόγγοι «j» και «u» δεν έχουν αντίστοιχους στα ελληνικά, απλώς κατακρεουργούμε τη γαλλική φράση όταν επιχειρούμε να την αποδώσουμε κάνοντας χρήση του ελληνικού αλφαβήτου. Αναφέρομαι στην επιστολή της κ. Μαρίας Βανδώρου («Κ», 8/10/2025) και θα γίνω λίγο αυστηρότερος, σημειώνοντας ότι δεν υπάρχει «βι» λεπτό και «βι» παχύ. Υπάρχει μόνο «vu», και μια ελάχιστη γνώση της γαλλικής θα μάς υποδείξει πώς προφέρεται. Κάποτε, η γραφή «βυ» (με ύψιλον) έδινε την υποψία της ορθής προφοράς. Σήμερα, ο άστοχος κανόνας να χρησιμοποιείται η «απλούστερη» ελληνική γραφή για την απόδοση ξένων λέξεων αποπροσανατολίζει τον ανυποψίαστο αναγνώστη και φέρνει στον νου τη διαβόητη σχέση μεταξύ «corrompu» και «Κορωπί», ή «jamais» και «ζαμέ» που προκάλεσε την πανελλήνια θυμηδία πριν από λίγα χρόνια...Είναι λοιπόν, πιστεύω, προτιμότερη η χρήση της πρωτότυπης ξενικής γραφής, τουλάχιστον για τις κάπως γνωστές ευρωπαϊκές γλώσσες. Και, βέβαια, ακόμη προτιμότερη η απόδοση, ει δυνατόν, στα γνήσια ελληνικά, αναζητώντας την αντίστοιχη λέξη ή φράση μέσα στο πλούσιο λεξιλόγιο της δικής μας γλώσσας.ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΟΥΛΙΟΥΡΗΣΦιλοθέηΑνοιχτός διάλογος για τα Γλυπτά του ΠαρθενώναΚύριε διευθυντάΗ επιστολή της κ. Βιβής Βασιλοπούλου που δημοσιεύθηκε στο φ. Σαββάτου 11/10 με τίτλο «Η “δίκη” για τα Γλυπτά του Παρθενώνα, ο στόχος της επανένωσης, η ετυμηγορία της Ιστορίας», σχετικά με την πρόσφατη εκδήλωση-συζήτηση για τα Γλυπτά του Παρθενώνα στην Παλαιά Βουλή, αστοχεί πλήρως ως προς τον σκοπό της εκδήλωσης. Ο τρόπος διεξαγωγής της συζήτησης, η θεατρικότητα των συμμετεχόντων, η προσεκτική σκηνοθεσία των διοργανωτών, ουδέποτε αποσκοπούσαν στην εξαγωγή ενός οριστικού συμπεράσματος στην ατέρμονη διαμάχη που μετρά ήδη περισσότερους από δύο αιώνες. Αυτό που έκανε εκείνη τη βραδιά ξεχωριστή ήταν ότι, για πρώτη φορά, πραγματοποιήθηκε μια αντικειμενική και ισότιμη συζήτηση επί του θέματος στην καρδιά της Αθήνας. Για πρώτη φορά από την απομάκρυνση των Γλυπτών, το ελληνικό κοινό είχε την ευκαιρία να πάρει μια γεύση της βρετανικής θέσης σε ένα πλαίσιο που δεν αποσκοπούσε στην υποβάθμιση και την απόρριψή της. Ο ίδιος ο χώρος που φιλοξένησε τη συζήτηση, η προσφώνηση από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, η παρουσία επιφανών προσκεκλημένων, όλη αυτή η «συσκευασία» ένα πράγμα ήθελε να τονίσει: «καλύτερα να ακούσετε την άλλη πλευρά, γιατί μπορεί να έχει κάτι που αξίζει να ακουστεί».Και αυτό είναι το πιο θεμελιώδες χαρακτηριστικό της δημοκρατίας: ότι υπάρχουν δύο απόψεις, ότι υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι να δει κανείς ένα πρόβλημα, και ότι δεν πρέπει να καταλήγεις σε συμπέρασμα εάν δεν έχεις δώσει πρώτα στην άλλη πλευρά την ευκαιρία να ακουστεί. Η κ. Βασιλοπούλου σφάλλει: δεν ήταν η τελική ψηφοφορία, το αποτέλεσμα της οποίας ήταν απολύτως προβλέψιμο από τη στιγμή που έλαβα την πρόσκληση για τη συζήτηση, αυτή που κατέστησε τη διαδικασία δημοκρατική· αλλά το γεγονός ότι σε αυτό το τόσο ευαίσθητο θέμα, για πρώτη φορά, υπήρξαν δύο ισότιμα εκπροσωπούμενες θέσεις.Το «τεράστιο ειδικό βάρος» των Γλυπτών, το οποίο επικαλείται η κ. Βασιλοπούλου, ουδόλως με πτοεί. Αντιθέτως, αισθάνομαι υπερήφανος που συμμετείχα σε μια ιστορική εκδήλωση η οποία απέδειξε ότι ακόμη και αυτό το θέμα μπορεί πλέον να συζητείται στην Ελλάδα με τρόπο δικαιότερο και πιο ψύχραιμο.DR MARIO TRABUCCO DELLA TORRETTAΕίναι δραστήριος, αλλά όχι ρέκτηςΚύριε διευθυντάΗ λέξη ρέκτης (εκ του ρήματος της αρχαίας ρέζω = πράττω, ενεργώ) είναι μία λέξη της γλώσσας μας με ιστορικό βάθος, η οποία χρησιμοποιείται –και μάλιστα συνήθως από ανθρώπους με καλή γνώση της ελληνικής– σχετικά σπάνια μεν, αλλά πάντως, εξακολουθεί να ακούγεται και να γράφεται και σήμερα από δημοσιογράφους, πολιτικούς κ.λπ.Ατυχώς φαίνεται ότι η έννοιά της συχνά παρεξηγείται. Η σημασία που έχει είναι δραστήριος, ενεργητικός, όπως σαφώς καταχωρίζεται στα Λεξικά, τα παλαιότερα και τα νεότερα, με παραδείγματα όπως ρέκτης γυμνασιάρχης, ρέκτης ιατρός, ρέκτης δικηγόρος, ρέκτης επιστήμων, ρέκτης επιχειρηματίας κ.λπ. Η παρεξήγηση προκύπτει από το ότι αυτό το όνομα ουσιαστικό, που συχνά επέχει θέση ονόματος επιθέτου, έφθασε να χρησιμοποιείται ως ισοδύναμο του «φίλος, οπαδός, θιασώτης, θαυμαστής κ.λπ.», πράγμα που αποτελεί λανθασμένη ερμηνεία του «ρέκτης». Παραδείγματος χάριν, ενδεικτικά, διαβάσαμε σε πρόσφατο δημοσίευμα του Τύπου «ρέκτες της ικανοποίησης που προκαλεί η επαφή με τη φύση». Με την ευκαιρία αυτή, θα μου επιτρεπόταν, ίσως, να σημειώσω, επιπλέον, πως έχω τη γνώμη ότι η παρερμηνεία της λέξης προκαλείται ή επιτείνεται από τη σύνταξη «ρέκτης + πτώση γενική», που, δυστυχώς κατ’ εμέ, χρησιμοποιήθηκε και σε λήμματα κάποιων πρόσφατων Λεξικών. Αυτά, ενώ βεβαίως καταχωρίζουν πρώτα-πρώτα την ορθή ερμηνεία «δραστήριος», επεκτείνονται και περιλαμβάνουν και κάποια παραδείγματα με τη σύνταξη «ρέκτης + γενική» (π.χ. ρέκτης της νομικής επιστήμης»). Νομίζω, όμως, πως εκτός του ότι ο τύπος αυτός προλειαίνει ή και υποθάλπει τη λανθασμένη ερμηνεία «φίλος κ.λπ. + γενική», προβληματίζει και κατά το ότι μία έκφραση όπως «ρέκτης της ιατρικής» δεν θα μπορούσε, σε ρέοντα ελληνικά, να μετασχηματιστεί σε «δραστήριος της ιατρικής», ενώ η σύνταξη «ρέκτης ιατρός» παραπέμπει ευθέως στο «δραστήριος ιατρός», με την οποία και ισοδυναμεί. Θα ήθελα να ελπίζω το σημείωμα αυτό να βοηθούσε, έστω και ελάχιστα, την κυριολεξία και τη συνέχεια της γλώσσας μας.ΔΗΜΗΤΡΗΣ Σ. ΓΑΡΙΑΣ Νέο Ψυχικό
- Φύλλο 17/10/25
Kύριε διευθυντά,
Είναι φανερό ότι η συζήτηση για τον χώρο του μνημείου του Αγνωστου Στρατιώτη είναι συνέχεια των συζητήσεων της υπόθεσης των Τεμπών. Το θέμα της εμφάνισης και της χρήσης του εν λόγω χώρου είναι απλό, δεδομένο και αδιαπραγμάτευτο. Ούτε γλάστρες ούτε σκηνές, ούτε γράμματα ούτε διαδηλώσεις πρέπει να προσβάλλουν την απλότητα, τη λιτότητα και κυρίως την ιερότητα του χώρου. Το θέμα είναι λυμένο στη συνείδηση του συνόλου των πολιτών, ανεξάρτητα από τυχόν ύπαρξη ή μη σχετικών ρυθμιστικών νόμων και διατάξεων. Η παραδοχή και παράδοση στην προκειμένη περίπτωση είναι πάνω από τους νόμους.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Α. ΜΠΑΛΤΑΣ
Συνταξιούχος δικηγόρος
Τα πανηγύρια και περί Ιστορίας
Kύριε διευθυντά,
Το δημοσίευμα με τίτλο «Ανησυχία για ματαιώσεις πανηγυριών σε χωριά της Φλώρινας» που διαβάσαμε στην «Κ» την 1/7/2025 μας προκάλεσε αλγεινή εντύπωση. Κυρίως επειδή κρύβει την αλήθεια, η οποία έχει ως εξής: η αντίδραση στα τραγούδια που ακούγονται και χορεύονται σε γλέντια της περιοχής μας δεν προκαλείται από τη γλώσσα των τραγουδιών, αλλά κυρίως από το αντεθνικό και αλυτρωτικό περιεχόμενό τους, πράγμα που αποκρύπτει ο συντάκτης του κειμένου. Στα τραγούδια αυτά αυτοί που αγαπούν να τα χορεύουν και να τα τραγουδούν απευθύνονται στην καημένη τη Μακεδονία που δεν έχει ακόμη ελευθερωθεί, υμνούν σφαγείς του Ελληνισμού σαν τον Γκότσε Ντέλτσεφ και τον Σαντάνσκι και, το χειρότερο όλων, παρακινούν σε βία, με τον στίχο «Φωτιά να κάψει εκείνον που θα μου υποδείξει να ξεχάσω τη Μακεδονία» και άλλους παρόμοιους. Αυτή την αλήθεια αποσιώπησε ο συντάκτης του κειμένου κι αναρωτιόμαστε γιατί. Οσο για το δικαίωμά τους να μιλούν τη γλώσσα των παππούδων τους, εμείς που μελετούμε επί χρόνια την Ιστορία του Μακεδονικού Αγώνα γνωρίζουμε τον σημαντικότατο ρόλο που έπαιξαν οι γηγενείς Μακεδονομάχοι, που μπορεί να μη γνώριζαν τα ελληνικά, αγωνίστηκαν όμως εναντίον των Βουλγάρων με τέτοιο πάθος, που «γραικομάνους» τους αποκαλούσαν, μανιακούς με την Ελλάδα, οι κομιτατζήδες, που έλπιζαν να κάνουν τη Μακεδονία δική τους. Κι είναι βέβαιο πως η λευτεριά δεν θα ερχόταν χωρίς τη δική τους συμβολή.
Οσο για τη γλώσσα που θέλουν να μιλούν σήμερα κάποιοι στη Μακεδονία, επισημαίνουμε ότι ναι μεν στα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα οι περισσότερες λέξεις της είχαν ελληνική ρίζα, αλλά «ιδιαίτερα μετά το 1940, με την τεράστια προπαγάνδα των Σλάβων (με το ραδιόφωνο, την τηλεόραση, τον κινηματογράφο και την ογκώδη ανάλογη βιβλιογραφία) το ιδίωμα έχει γίνει “βουλγαρικότερο” ή “σλαβικότερο”» (όπως διατυπώθηκε από τον γιατρό και συγγραφέα από το Νεστόριο Παντελή Βυσσούλη).
Κλείνοντας, επειδή όσα ξέρουμε εμείς που κατοικούμε εδώ στη Μακεδονία δεν τα γνωρίζετε όσοι ζείτε μακριά, οφείλουν, όμως, να τα γνωρίζουν αυτοί που μας κυβερνούν, το φαινόμενο αυτό των επίμαχων πανηγυριών δεν άρχισε τώρα. Συμβαίνει εδώ και χρόνια και το γνωρίζουν οι πολιτικοί μας, οι οποίοι είτε συμμετέχουν, χάριν ψηφοθηρίας, είτε αποχωρούν διακριτικά στο πρώτο άκουσμα των αλυτρωτικών τραγουδιών, σαν άλλοι Πόντιοι Πιλάτοι, αφήνοντάς μας όλους τους άλλους στο έλεος της προπαγάνδας, όπου η Μακεδονία των ονείρων κάποιων διόλου δεν συμπίπτει με τη Μακεδονία που γνωρίζουμε στον χάρτη.
Αντί για επίλογο, παραθέτουμε ένα μικρό απόσπασμα από την «Κ»(15/6/2025) που επισημαίνει άλλη μία παράμετρο της προβληματικής κατάστασης στη Μακεδονία, για την οποία έλεγε ο Ιων Δραγούμης πως αν τρέξουμε να τη σώσουμε μπορεί να μας σώσει, αλλά τα τεκταινόμενα εδώ δείχνουν μονάχα αδιαφορία για τη σωτηρία της:
«Η ιστορική μνήμη πάσχει. Το πιο τρανταχτό παράδειγμα είναι ότι οι κάτοικοι του νομού Σερρών, που είναι απόγονοι ανθρώπων οι οποίοι βασανίστηκαν σε πολύ μεγάλο ποσοστό από τους Βουλγάρους (Η πόλη των Σερρών είχε τρεις βάναυσες βουλγαρικές κατοχές, το 1913, που την κατέστρεψαν, το 1916 και το 1941), σήμερα πωλούν με ευκολία τα σπίτια τους στους γείτονες».
ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΖΑΝΑΚΑΡΗΣ
Συγγραφέας
ΣΌΝΙΑ ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ-ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ
Συνταξιούχος εκπαιδευτικός-συγγραφέας Καστοριά
Πώς έβγαλα άκρη με τον ΕΦΚΑ
Κύριε διευθυντά,
Ενεργώντας για λογαριασμό συγγενικού προσώπου, ελεύθερου επαγγελματία, προσπάθησα να βγάλω άκρη γιατί η εκκαθάριση εισφορών ΕΦΚΑ για το 2024 ήταν χρεωστική.
Αρχικά απευθύνθηκα στο τηλέφωνο εξυπηρέτησης του φορέα, 1555. Λόγω άγνοιας με παρέπεμψαν να ρωτήσω σε ένα οποιοδήποτε κατάστημα ΕΦΚΑ. Επισκέφτηκα με ραντεβού ένα κατάστημα όπου με «ξεφορτώθηκαν» ευγενικά λέγοντάς μου να υποβάλω ηλεκτρονικό αίτημα στα κεντρικά. Το έκανα κι αυτό στις 28/7/2025. Μέχρι και σήμερα το αίτημά μου φιγουράρει αναπάντητο στη σχετική εφαρμογή. Στο μεταξύ, αγανακτισμένος προσέφυγα στον Συνήγορο του Πολίτη και, ω του θαύματος, ανταποκρίθηκαν σε λίγες ημέρες. «Να περάσει ο ενδιαφερόμενος από κεντρικό κατάστημα να προσκομίσει κάποια δικαιολογητικά για να γίνει διορθωτική εκκαθάριση». Προηγουμένως κανένας δεν ήξερε ή δεν ήθελε να με βοηθήσει; Ούτε το 1555 ούτε το τοπικό κατάστημα, ούτε τα κεντρικά.
Στη γλώσσα μας υπάρχουν πολλά επιφωνήματα, άκλιτες λέξεις που φανερώνουν κάποιο συναίσθημα. Ενα από αυτά είναι το «χμμ...» που εκφράζει αρνητικά συναισθήματα ως επί το πλείστον. Δεν το κρύβω ότι την ταλαιπωρία και την αγανάκτησή μου την διηγήθηκα σε πολλούς για να εισπράξω από όλους ένα «χμμ...» στο άκουσμα ΕΦΚΑ.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΑΡΔΑΛΗΣ
Τα πανηγύρια και περί Ιστορίας
Kύριε διευθυντά,
Το δημοσίευμα με τίτλο «Ανησυχία για ματαιώσεις πανηγυριών σε χωριά της Φλώρινας» που διαβάσαμε στην «Κ» την 1/7/2025 μας προκάλεσε αλγεινή εντύπωση. Κυρίως επειδή κρύβει την αλήθεια, η οποία έχει ως εξής: η αντίδραση στα τραγούδια που ακούγονται και χορεύονται σε γλέντια της περιοχής μας δεν προκαλείται από τη γλώσσα των τραγουδιών, αλλά κυρίως από το αντεθνικό και αλυτρωτικό περιεχόμενό τους, πράγμα που αποκρύπτει ο συντάκτης του κειμένου. Στα τραγούδια αυτά αυτοί που αγαπούν να τα χορεύουν και να τα τραγουδούν απευθύνονται στην καημένη τη Μακεδονία που δεν έχει ακόμη ελευθερωθεί, υμνούν σφαγείς του Ελληνισμού σαν τον Γκότσε Ντέλτσεφ και τον Σαντάνσκι και, το χειρότερο όλων, παρακινούν σε βία, με τον στίχο «Φωτιά να κάψει εκείνον που θα μου υποδείξει να ξεχάσω τη Μακεδονία» και άλλους παρόμοιους. Αυτή την αλήθεια αποσιώπησε ο συντάκτης του κειμένου κι αναρωτιόμαστε γιατί. Οσο για το δικαίωμά τους να μιλούν τη γλώσσα των παππούδων τους, εμείς που μελετούμε επί χρόνια την Ιστορία του Μακεδονικού Αγώνα γνωρίζουμε τον σημαντικότατο ρόλο που έπαιξαν οι γηγενείς Μακεδονομάχοι, που μπορεί να μη γνώριζαν τα ελληνικά, αγωνίστηκαν όμως εναντίον των Βουλγάρων με τέτοιο πάθος, που «γραικομάνους» τους αποκαλούσαν, μανιακούς με την Ελλάδα, οι κομιτατζήδες, που έλπιζαν να κάνουν τη Μακεδονία δική τους. Κι είναι βέβαιο πως η λευτεριά δεν θα ερχόταν χωρίς τη δική τους συμβολή.
Οσο για τη γλώσσα που θέλουν να μιλούν σήμερα κάποιοι στη Μακεδονία, επισημαίνουμε ότι ναι μεν στα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα οι περισσότερες λέξεις της είχαν ελληνική ρίζα, αλλά «ιδιαίτερα μετά το 1940, με την τεράστια προπαγάνδα των Σλάβων (με το ραδιόφωνο, την τηλεόραση, τον κινηματογράφο και την ογκώδη ανάλογη βιβλιογραφία) το ιδίωμα έχει γίνει “βουλγαρικότερο” ή “σλαβικότερο”» (όπως διατυπώθηκε από τον γιατρό και συγγραφέα από το Νεστόριο Παντελή Βυσσούλη).
Κλείνοντας, επειδή όσα ξέρουμε εμείς που κατοικούμε εδώ στη Μακεδονία δεν τα γνωρίζετε όσοι ζείτε μακριά, οφείλουν, όμως, να τα γνωρίζουν αυτοί που μας κυβερνούν, το φαινόμενο αυτό των επίμαχων πανηγυριών δεν άρχισε τώρα. Συμβαίνει εδώ και χρόνια και το γνωρίζουν οι πολιτικοί μας, οι οποίοι είτε συμμετέχουν, χάριν ψηφοθηρίας, είτε αποχωρούν διακριτικά στο πρώτο άκουσμα των αλυτρωτικών τραγουδιών, σαν άλλοι Πόντιοι Πιλάτοι, αφήνοντάς μας όλους τους άλλους στο έλεος της προπαγάνδας, όπου η Μακεδονία των ονείρων κάποιων διόλου δεν συμπίπτει με τη Μακεδονία που γνωρίζουμε στον χάρτη.
Αντί για επίλογο, παραθέτουμε ένα μικρό απόσπασμα από την «Κ»(15/6/2025) που επισημαίνει άλλη μία παράμετρο της προβληματικής κατάστασης στη Μακεδονία, για την οποία έλεγε ο Ιων Δραγούμης πως αν τρέξουμε να τη σώσουμε μπορεί να μας σώσει, αλλά τα τεκταινόμενα εδώ δείχνουν μονάχα αδιαφορία για τη σωτηρία της:
«Η ιστορική μνήμη πάσχει. Το πιο τρανταχτό παράδειγμα είναι ότι οι κάτοικοι του νομού Σερρών, που είναι απόγονοι ανθρώπων οι οποίοι βασανίστηκαν σε πολύ μεγάλο ποσοστό από τους Βουλγάρους (Η πόλη των Σερρών είχε τρεις βάναυσες βουλγαρικές κατοχές, το 1913, που την κατέστρεψαν, το 1916 και το 1941), σήμερα πωλούν με ευκολία τα σπίτια τους στους γείτονες».
ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΖΑΝΑΚΑΡΗΣ
Συγγραφέας
ΣΌΝΙΑ ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ-ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ
Συνταξιούχος εκπαιδευτικός-συγγραφέας Καστοριά
Πώς έβγαλα άκρη με τον ΕΦΚΑ
Κύριε διευθυντά,
Ενεργώντας για λογαριασμό συγγενικού προσώπου, ελεύθερου επαγγελματία, προσπάθησα να βγάλω άκρη γιατί η εκκαθάριση εισφορών ΕΦΚΑ για το 2024 ήταν χρεωστική.
Αρχικά απευθύνθηκα στο τηλέφωνο εξυπηρέτησης του φορέα, 1555. Λόγω άγνοιας με παρέπεμψαν να ρωτήσω σε ένα οποιοδήποτε κατάστημα ΕΦΚΑ. Επισκέφτηκα με ραντεβού ένα κατάστημα όπου με «ξεφορτώθηκαν» ευγενικά λέγοντάς μου να υποβάλω ηλεκτρονικό αίτημα στα κεντρικά. Το έκανα κι αυτό στις 28/7/2025. Μέχρι και σήμερα το αίτημά μου φιγουράρει αναπάντητο στη σχετική εφαρμογή. Στο μεταξύ, αγανακτισμένος προσέφυγα στον Συνήγορο του Πολίτη και, ω του θαύματος, ανταποκρίθηκαν σε λίγες ημέρες. «Να περάσει ο ενδιαφερόμενος από κεντρικό κατάστημα να προσκομίσει κάποια δικαιολογητικά για να γίνει διορθωτική εκκαθάριση». Προηγουμένως κανένας δεν ήξερε ή δεν ήθελε να με βοηθήσει; Ούτε το 1555 ούτε το τοπικό κατάστημα, ούτε τα κεντρικά.
Στη γλώσσα μας υπάρχουν πολλά επιφωνήματα, άκλιτες λέξεις που φανερώνουν κάποιο συναίσθημα. Ενα από αυτά είναι το «χμμ...» που εκφράζει αρνητικά συναισθήματα ως επί το πλείστον. Δεν το κρύβω ότι την ταλαιπωρία και την αγανάκτησή μου την διηγήθηκα σε πολλούς για να εισπράξω από όλους ένα «χμμ...» στο άκουσμα ΕΦΚΑ.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΑΡΔΑΛΗΣ
Συνταξιούχος μηχανικόςΚαβάλα
Περί αισθητικής διαπαιδαγώγησης
Κύριε διευθυντά,
Είχατε κατά καιρούς φιλοξενήσει στην «Καθημερινή» κείμενα και επιστολές της υπογραφόμενης για τα προβλήματα που παρουσιάζει ο ιδιαίτερα ευαίσθητος τομέας της ένταξης έργων τέχνης στον δημόσιο χώρο. Οπως είναι φυσικό, η απαξίωση και τελικά η κατάργηση των αναλόγων θεσμικών οργάνων έχει δημιουργήσει δυστυχώς καταστάσεις άναρχες και ιδιαίτερα οδυνηρές για τη διαπαιδαγώγηση του κοινού και κυρίως των νέων.
ΜΑΙΡΗ ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ
Πολυκερματισμός και «μεσσιανισμός»
Κύριε διευθυντά,
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν να διαμορφώνεται ένα σκηνικό πρωτόγνωρο για τα εκλογικά ειωθότα της Μεταπολίτευσης, αν εξαιρέσει κανείς την περίοδο πολιτικής αστάθειας των μνημονίων. Εν ολίγοις, φαίνεται να ανατρέπεται το ισχυρό δίπολο του δικομματισμού που σημάδευσε το μεγαλύτερο μέρος της Μεταπολίτευσης, όταν τα δύο κόμματα εξουσίας άθροιζαν ακόμα και κοντά στο 80%. Γεγονός είναι ότι η σημερινή αξιωματική αντιπολίτευση εμφανίζεται ασθμαίνουσα και αισθητά υπολειπόμενη της κυβερνώσας παράταξης, κάτι που γνωρίζαμε ήδη από την επαύριον των τελευταίων εκλογών. Επίσης, η κυβερνητική φθορά για κόμμα που απολαμβάνει την εξουσία για δεύτερη συνεχόμενη θητεία είναι αναμενόμενη.
Εκείνο που προξενεί έκπληξη είναι το εύρος αυτής: λανθασμένες επιλογές προσώπων, προκλητικές και αυθάδεις συμπεριφορές απέναντι στον πολίτη, φοβική αντιμετώπιση των προβλημάτων, φαινόμενα διαφθοράς στον κρατικό μηχανισμό δείχνουν να το εξηγούν. Βέβαια, η εκδοχή αυτή δεν φαίνεται να συνιστά ανήκεστο βλάβη για την κυβερνητική πλειοψηφία και ταυτόχρονα να προοικονομεί την εξαΰλωση του πολιτικού κεφαλαίου του προσώπου ο οποίος ηγείται. Πάντως, κάθε φορά που η εμπιστοσύνη του εκλογικού σώματος απέναντι στο πολιτικό προσωπικό κλονίζεται, ισχύει η ρήση του Μενάνδρου: «δρυός πεσούσης, πας ανήρ ξηλεύεται».
Το ερώτημα, ωστόσο, που ανακύπτει είναι ποιοι πολιτικοί άνδρες προσβλέπουν να επανασυστηθούν στους ψηφοφόρους ή ποιοι τους συστήνονται για πρώτη φορά; Είναι, άραγε, οι διαχειριστές του πρόσφατου παρελθόντος μας –με μεγαλύτερη ή μικρότερη αποτυχία ή επιτυχία, ανάλογα με την οπτική καθενός– ενδεδυμένοι νέα σκευή ή λαμπερά πρόσωπα των μίντια υποσχόμενα ίαση όλων των κακών; Κοινή συνισταμένη αποτελεί ο πολυκερματισμός του πολιτικού τοπίου και ο «μεσσιανισμός».
ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΛΑΤΗΣ
Περί αισθητικής διαπαιδαγώγησης
Κύριε διευθυντά,
Είχατε κατά καιρούς φιλοξενήσει στην «Καθημερινή» κείμενα και επιστολές της υπογραφόμενης για τα προβλήματα που παρουσιάζει ο ιδιαίτερα ευαίσθητος τομέας της ένταξης έργων τέχνης στον δημόσιο χώρο. Οπως είναι φυσικό, η απαξίωση και τελικά η κατάργηση των αναλόγων θεσμικών οργάνων έχει δημιουργήσει δυστυχώς καταστάσεις άναρχες και ιδιαίτερα οδυνηρές για τη διαπαιδαγώγηση του κοινού και κυρίως των νέων.
ΜΑΙΡΗ ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ
Πολυκερματισμός και «μεσσιανισμός»
Κύριε διευθυντά,
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν να διαμορφώνεται ένα σκηνικό πρωτόγνωρο για τα εκλογικά ειωθότα της Μεταπολίτευσης, αν εξαιρέσει κανείς την περίοδο πολιτικής αστάθειας των μνημονίων. Εν ολίγοις, φαίνεται να ανατρέπεται το ισχυρό δίπολο του δικομματισμού που σημάδευσε το μεγαλύτερο μέρος της Μεταπολίτευσης, όταν τα δύο κόμματα εξουσίας άθροιζαν ακόμα και κοντά στο 80%. Γεγονός είναι ότι η σημερινή αξιωματική αντιπολίτευση εμφανίζεται ασθμαίνουσα και αισθητά υπολειπόμενη της κυβερνώσας παράταξης, κάτι που γνωρίζαμε ήδη από την επαύριον των τελευταίων εκλογών. Επίσης, η κυβερνητική φθορά για κόμμα που απολαμβάνει την εξουσία για δεύτερη συνεχόμενη θητεία είναι αναμενόμενη.
Εκείνο που προξενεί έκπληξη είναι το εύρος αυτής: λανθασμένες επιλογές προσώπων, προκλητικές και αυθάδεις συμπεριφορές απέναντι στον πολίτη, φοβική αντιμετώπιση των προβλημάτων, φαινόμενα διαφθοράς στον κρατικό μηχανισμό δείχνουν να το εξηγούν. Βέβαια, η εκδοχή αυτή δεν φαίνεται να συνιστά ανήκεστο βλάβη για την κυβερνητική πλειοψηφία και ταυτόχρονα να προοικονομεί την εξαΰλωση του πολιτικού κεφαλαίου του προσώπου ο οποίος ηγείται. Πάντως, κάθε φορά που η εμπιστοσύνη του εκλογικού σώματος απέναντι στο πολιτικό προσωπικό κλονίζεται, ισχύει η ρήση του Μενάνδρου: «δρυός πεσούσης, πας ανήρ ξηλεύεται».
Το ερώτημα, ωστόσο, που ανακύπτει είναι ποιοι πολιτικοί άνδρες προσβλέπουν να επανασυστηθούν στους ψηφοφόρους ή ποιοι τους συστήνονται για πρώτη φορά; Είναι, άραγε, οι διαχειριστές του πρόσφατου παρελθόντος μας –με μεγαλύτερη ή μικρότερη αποτυχία ή επιτυχία, ανάλογα με την οπτική καθενός– ενδεδυμένοι νέα σκευή ή λαμπερά πρόσωπα των μίντια υποσχόμενα ίαση όλων των κακών; Κοινή συνισταμένη αποτελεί ο πολυκερματισμός του πολιτικού τοπίου και ο «μεσσιανισμός».
ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΛΑΤΗΣ
Φιλόλογος-δρ Ιστορίας ΑΠΘ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου