«Ο κύριος Δένδιας πήρε το κυβερνητικό αεροσκάφος και μετέβη στο Γερεβάν, προς συνάντηση της αρμενικής πολιτικής ηγεσίας. Τι λόγο είχε να το κάνει; Είναι εχθροί μας μήπως οι Αζέροι και δεν το γνωρίζουμε; Εξαρτιόμαστε από το Αζερμπαϊτζάν ενεργειακά μέσω του αγωγού ΤΑΡ. Εχουμε κάθε λόγο να διατηρήσουμε αυτή την καλή σχέση, γιατί αλλιώς το Αζερμπαϊτζάν θα πέσει ολοκληρωτικά στην αγκαλιά της Τουρκίας. Και κάνουμε το λάθος να πάμε, μονομερώς, με την Αρμενία, την ώρα που και οι δύο πλευρές μετρούν ποιος είναι μαζί τους και ποιος με τους απέναντι. Γιατί; Ποια πολιτική προσέγγιση στο πρόβλημα υπαγόρευσε κάτι τέτοιο;». Ρώτησα τον συνομιλητή μου τι θα έπρεπε να γίνει: «Να πάει ο κύριος Δένδιας και στις δύο πρωτεύουσες. Και να εξαγγείλει ειρηνευτική πρωτοβουλία μεταξύ των δύο χωρών για τον τερματισμό των εχθροπραξιών. Αυτή είναι πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική. Πολιτική που μακροπρόθεσμα θα βοηθούσε και τη δική μας υπόθεση».....

 Από "ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ"

"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 24-25/10/20

Το «κλειδί» για τα ελληνοτουρκικά

Με διπλωματικά θα ασχοληθώ σήμερα - διπλωμάτες συνάντησα στη διάρκεια της εβδομάδας για το ρεπορτάζ, διπλωματικές εκτιμήσεις θα μεταφέρω. Αν συναντούσα τον φούρναρη (και όχι... φούρνιαρη) Χρήστο από την Κόρινθο, φίλο μου, θα εξηγούσα πώς φτιάχνουμε καλό ψωμί ή τραγανό κουλούρι Θεσσαλονίκης. Διπλωμάτες συνάντησα, τις αναλύσεις τους περί τα ελληνοτουρκικά θα μεταφέρω, διότι θεωρώ πως αυτά έχουν σημασία εδώ που βρισκόμαστε και όπου προσεχώς θα οδεύσει το πράγμα.

(Καλά, εντάξει, μη φανταστεί κανείς ότι συνομίλησα με το σύνολο του διπλωματικού σώματος, δύο είδα, έναν Ελληνα, έναν ξένο, και έναν πρώην υπουργό Εξωτερικών).

Ανθολογώντας τις συζητήσεις, έχω να επισημάνω ότι, κατά τη γνώμη τους, αυτό που έχει σημασία όταν κορυφώνεται η ένταση είναι να υπάρχει ένας δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών, ο οποίος μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας να δίνει την ευκαιρία στους ηγέτες των χωρών που βρίσκονται σε αντιπαράθεση να συμφωνήσουν ώστε με κάποιο τρόπο να πέσουν οι τόνοι και να μην οδηγηθεί η κατάσταση στο μη περαιτέρω.

Κατά τις πηγές μου, αυτή η επικοινωνία μεταξύ Αθήνας - Αγκυρας δεν υπάρχει σήμερα. Εχει διακοπεί, με ευθύνη του Ερντογάν, που κατηγορεί τη δική μας πλευρά για αθέτηση υπεσχημένων.

Οπως μου αναφέρθηκε, «είναι ανάγκη να ανασυγκροτηθεί αυτός ο δίαυλος. Σήμερα είναι ανάγκη περισσότερο από κάθε άλλη φορά. Και υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι μπορούν να το φέρουν εις πέρας αυτό το έργο»...

Επικίνδυνη απουσία

Από όλο αυτό που συμβαίνει τις τελευταίες ημέρες ή και λίγες εβδομάδες στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και στο Αιγαίο, εκείνο που με ανησυχεί περισσότερο είναι η απουσία των Αμερικανών από το παιχνίδι. Και όχι μόνο από το παιχνίδι, αλλά ούτε και στον πάγκο βλέπω κάποιον από αυτούς. Ηρθε προ διμήνου περίπου ο κύριος Πομπέο, κοιμήθηκε και δύο βράδια στο σπίτι του Μητσοτάκη στα Χανιά, και έκτοτε ούτε φωνή ούτε ακρόαση. Ακούω κάτι ειδήμονες οι οποίοι ισχυρίζονται ότι «οι Αμερικανοί παρακολουθούν εκ του μακρόθεν και, αν παραστεί ανάγκη, την κατάλληλη στιγμή θα παρέμβουν».

Εμένα καθόλου δεν με καθησυχάζει η άποψη των «ειδημόνων», κυρίως διότι είναι εντελώς «φλου» και δεν βασίζεται πουθενά. Επίσης πλησιάζουν οι προεδρικές εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες και, όταν γίνονται εκλογές, όλοι, μα όλοι ανεξαιρέτως, κοιτάζουν να διασφαλίσουν την επανεκλογή τους και εν συνεχεία να ασχοληθούν με άλλα ζητήματα. Επίσης, και αυτό είναι επικίνδυνο για την τροπή που έχουν λάβει οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, από την προεδρική εκλογή της 3ης Νοεμβρίου μέχρι τις 20 Ιανουαρίου, όταν και θα αναλάβει ο νέος πρόεδρος, μεσολαβούν περίπου 2½ μήνες που η αμερικανική εξωτερική πολιτική θα είναι σε κενό αέρος - αυτό είναι το κρίσιμο διάστημα.

Χωρίς την παρουσία των Αμερικανών και με τους Γερμανούς της κυρίας Μέρκελ να επιχειρούν να παίξουν έναν ρόλο γέρνοντας προς την Τουρκία σταθερά, ούτε θέλω να σκέφτομαι τι μπορεί να συμβεί...

Διπλωματικό αυτογκόλ

Λάθη, σοβαρά λάθη, στην ελληνική διπλωματία χρεώνουν παλιοί έμπειροι διπλωμάτες που και γνώση των θεμάτων έχουν - και ειδικά αυτών που αφορούν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις -, και ορισμένοι εξ αυτών τα έχουν χειριστεί από διάφορες θέσεις. Μίλησα πρόσφατα με τον «έναν εξ αυτών». Μου ανέφερε ότι θεωρεί πως γίνονται κινήσεις οι οποίες έχουν ένα κόστος και οι οποίες θα μπορούσαν είτε να αποφευχθούν είτε να είχαν μια διαφορετική προσέγγιση. Και μου έφερε ως παράδειγμα το πώς αναμειχθήκαμε ως χώρα στη διένεξη μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν για την τύχη του Ναγκόρνο Καραμπάχ:

«Ο κύριος Δένδιας πήρε το κυβερνητικό αεροσκάφος και μετέβη στο Γερεβάν, προς συνάντηση της αρμενικής πολιτικής ηγεσίας. Τι λόγο είχε να το κάνει; Είναι εχθροί μας μήπως οι Αζέροι και δεν το γνωρίζουμε; Εξαρτιόμαστε από το Αζερμπαϊτζάν ενεργειακά μέσω του αγωγού ΤΑΡ. Εχουμε κάθε λόγο να διατηρήσουμε αυτή την καλή σχέση, γιατί αλλιώς το Αζερμπαϊτζάν θα πέσει ολοκληρωτικά στην αγκαλιά της Τουρκίας. Και κάνουμε το λάθος να πάμε, μονομερώς, με την Αρμενία, την ώρα που και οι δύο πλευρές μετρούν ποιος είναι μαζί τους και ποιος με τους απέναντι. Γιατί; Ποια πολιτική προσέγγιση στο πρόβλημα υπαγόρευσε κάτι τέτοιο;».

Ρώτησα τον συνομιλητή μου τι θα έπρεπε να γίνει: «Να πάει ο κύριος Δένδιας και στις δύο πρωτεύουσες. Και να εξαγγείλει ειρηνευτική πρωτοβουλία μεταξύ των δύο χωρών για τον τερματισμό των εχθροπραξιών. Αυτή είναι πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική. Πολιτική που μακροπρόθεσμα θα βοηθούσε και τη δική μας υπόθεση».

Εμπόδια στον ανασχηματισμό

Το «Oruc Reis» δεν σπάει τα νεύρα μόνο των Ενόπλων Δυνάμεων και της πολιτικής ηγεσίας, σπάει τα νεύρα και των υπουργών της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Ενημερώνω σχετικά ότι η παράταση της παραμονής του στην Ανατολική Μεσόγειο και οι επιχειρούμενες έρευνες εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας μεταθέτουν συνεχώς τον... ανασχηματισμό της κυβέρνησης, γεγονός το οποίο έχει σμπαραλιάσει το νευρικό σύστημα των υπουργών, αλλά και (των) συγγενών και φίλων τους. Και έχουμε την εξής εικόνα: από τη μια το «Oruc Reis» να ερευνά οριζοντίως και καθέτως για υδρογονάνθρακες εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, και από την άλλη την έκρηξη της πανδημίας του κορωνοϊού, η οποία καλπάζει. Οπότε τι ανασχηματισμό να κάνει και ο πρόεδρος Κυριάκος, που θα χαθεί ανάμεσα στις συμπληγάδες αυτών των δύο κορυφαίων θεμάτων; Ούτε πέμπτη είδηση δεν θα περάσει στα δελτία και στα πρωτοσέλιδα το ότι αντικαταστάθηκαν πέντε υπουργοί και οκτώ υφυπουργοί και άλλοι τέσσερις μετακινήθηκαν σε άλλα υπουργεία…

Χαμένες ευκαιρίες

Η εκλογή του Τατάρ στην προεδρία του ψευδοκράτους των Τουρκοκυπρίων επανέφερε στο προσκήνιο μια μεγάλη αλήθεια που ισχύει για το Κυπριακό - το «κάθε πέρυσι και καλύτερα». Και σε ισχύ πάντοτε η βασική πολιτική παρατήρηση ότι «το Κυπριακό είναι μια πονεμένη ιστορία χαμένων ευκαιριών». Γιατί όποιον πια και να ρωτήσεις, που να γνωρίζει το διπλωματικό παρασκήνιο, θα σου απαντήσει ότι αφού το Κυπριακό δεν επιλύθηκε με τον Μουσταφά Ακιντζί επικεφαλής των Τουρκοκυπρίων δεν υπάρχει περίπτωση να λυθεί με κανέναν από αυτούς που θα ακολουθήσουν. Και ο καινούργιος τους, ο Τατάρ, ήρθε να το επιβεβαιώσει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο. Θα δούμε, λέει, άλλες λύσεις για το πρόβλημα, η ομοσπονδία δεν είναι. Τώρα, γιατί εγώ πιστεύω ότι αυτός ο τύπος, με τα όσα είπε από την πρώτη στιγμή που εξελέγη, στην ουσία ανοίγει τον δρόμο για την οριστική αφομοίωση του κατεχόμενου τμήματος της Κύπρου από τον τουρκικό στρατό, μένει να αποδειχθεί ότι είναι λάθος. Είναι όμως;

Και κάτι ακόμη: αλήθεια, πώς αισθάνεται σήμερα ο Αλέξης Τσίπρας που στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας δεν συναίνεσε στην επίλυση του Κυπριακού; Και κυρίως δεν πίεσε και την ελληνοκυπριακή πλευρά να τα βρει με τον Ακιντζί, που ήταν έτοιμος; Κάποια στιγμή, νομίζω, πρέπει να μιλήσει…

(Αν και είναι τόσο πολλά αυτά για τα οποία πρέπει να μιλήσει, που δύσκολα βλέπω να το ξεκινάει το έργο…)