Δικαιώθηκε η επιλογή του ελληνικού ποινικού συστήματος για πλήρη «απελευθέρωση» της κρίσης των δικαστών της έδρας από τις απόψεις και τις προτάσεις του Εισαγγελέα. Δυο φόρες, στο θέμα της συγκρότησης της «εγκληματικής οργάνωσης» και στο θέμα της χορήγησης αναστολής, χρειάστηκε οι δικαστές της έδρας να πάνε κόντρα στην εισαγγελική πρόταση - στην πραγματικότητα, να τη διορθώσουν, καθώς βασιζόταν όχι μόνο σε εσφαλμένη ερμηνεία, αλλά και σε αλλοιώσεις της πραγματικότητας. Ως προς τον τρόπο διάπραξης των εγκλημάτων, η Εισαγγελεύς ήταν σαν να μην καταλάβαινε τι γινόταν επί 15 χρόνια και τι αποδείκνυαν οι μάρτυρες και τα στοιχεία. Ως προς την αναστολή, εφάρμοσε λάθος τον νόμο, αφού αφενός δεν είναι δυνατόν να θεωρηθεί ότι τα - διευθυντικά, ιδίως - μέλη μιας οργάνωσης που στηρίζεται στη βία και που ποτέ δεν την αποκήρυξαν δεν είναι επικίνδυνα να διαπράξουν και άλλα εγκλήματα, και αφετέρου δεν έκανε καν τον κόπο, για μια αυστηρά προσωποπαγή κρίση, να διαχωρίσει πρόσωπα και καταστάσεις...

Από "ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ"

"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 24-25/10/20

ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΜΠΟΤΟΠΟΥΛΟΥ

Με την ολοκλήρωση της πρωτόδικης απόφασης για τη Χρυσή Αυγή, και κατά της Χρυσής Αυγής, τι κέρδισε άραγε το δημοκρατικό πολίτευμα και τι δρόμο έχει ακόμα μπροστά του; Ιδού ορισμένες προσωπικές, αλλά ελπίζω γενικότερου ενδιαφέροντος, σκέψεις, υπό θεσμική πάντα οπτική.

1.  Η ελληνική Δικαιοσύνη απέδειξε ότι - «όταν θέλει», θα έλεγε ίσως κάποιος πιο καχύποπτος - μπορεί να φέρει εις πέρας μια «δίκαιη δίκη». Αν εξαιρεθεί το διόλου δευτερεύον για την απόδοση δικαιοσύνης ζήτημα του αδικαιολόγητα μακρού χρόνου εκδίκασης (δυσκολίες εύρεσης αίθουσας και ωρών λειτουργίας, τήρηση πρακτικών με το χέρι από ένα μόνο πρόσωπο, ανάγνωση όλου του υλικού, ανοχή τακτικών κωλυσιεργίας και αρκετά άλλα), κατά τα άλλα η δίκη εκτυλίχθηκε σχεδόν υποδειγματικά: ακούστηκαν ελεύθερα όλες οι απόψεις, τηρήθηκαν οι δικονομικοί κανόνες, οι κατηγορούμενοι δεν στερήθηκαν του παραμικρού δικαιώματος, οι αποφάνσεις είχαν ισχυρή νομική βάση και πειστικότητα.

2 .Συντελέστηκε εν τοις πράγμασι μια κρίσιμη, κυρίως από κοινωνική και παιδαγωγική άποψη, διάκριση ανάμεσα στο περιρρέον «περί δικαίου αίσθημα» και στη διαμόρφωση δικαστικής κρίσης με βάση τα στοιχεία. Το μακράν σημαντικότερο ζήτημα με το οποίο ήρθε αντιμέτωπο το δικαστήριο, δηλαδή ο χαρακτηρισμός ή όχι της Χρυσής Αυγής ως «εγκληματικής οργάνωσης», απαντήθηκε με βάση όσα αποδείχθηκαν κατά τη διαδικασία και όχι όσα θα ήθελε ενδεχομένως - λόγω αυθεντικής δημοκρατικής συνείδησης ή κινούμενη από το ένστικτο της αγέλης - η πλειοψηφία του κοινωνικού σώματος. Η κρίση περί συγκρότησης εγκληματικής οργάνωσης βασίστηκε στον διττό χαρακτήρα της Χρυσής Αυγής ως συγχρόνως πολιτικής και παραστρατιωτικής ομάδας υπό κοινή ηγεσία, στον απολύτως ιεραρχικό και συντεταγμένο τρόπο λήψης αποφάσεων, στη χρήση βίας ως συστατικού και όχι συγκυριακού στοιχείου (κρισιμότατο από αυτή την άποψη είναι το ότι οι πράξεις βίας όχι μόνο δεν σταμάτησαν με την είσοδο της Χρυσής Αυγής στη Βουλή, το 2012, αλλά ενδυναμώθηκαν, με αποκορύφωμα το κύμα βίας του 2013, ως τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα), στην επιλογή των θυμάτων των επιθέσεων με βάση «ιδεολογικά» και συχνά απρόσωπα χαρακτηριστικά (μετανάστες, συνδικαλιστές αριστεριστές ή αναρχικοί). Η πλήρης δικαιική τάξη θα ήθελε να μη μαζευτούν μεγάλες μάζες έξω από το δικαστήριο και να είναι πιο προσεκτικές κάποιες δηλώσεις, αλλά και τα δύο ήταν αναπόφευκτα λόγω του χαρακτήρα της δίκης και όχι καθοριστικά, πιστεύω, για την απόφανση των δικαστών.

3. Δικαιώθηκε η επιλογή του ελληνικού ποινικού συστήματος για πλήρη «απελευθέρωση» της κρίσης των δικαστών της έδρας από τις απόψεις και τις προτάσεις του Εισαγγελέα. Δυο φόρες, στο θέμα της συγκρότησης της «εγκληματικής οργάνωσης» και στο θέμα της χορήγησης αναστολής, χρειάστηκε οι δικαστές της έδρας να πάνε κόντρα στην εισαγγελική πρόταση - στην πραγματικότητα, να τη διορθώσουν, καθώς βασιζόταν όχι μόνο σε εσφαλμένη ερμηνεία, αλλά και σε αλλοιώσεις της πραγματικότητας. Ως προς τον τρόπο διάπραξης των εγκλημάτων, η Εισαγγελεύς ήταν σαν να μην καταλάβαινε τι γινόταν επί 15 χρόνια και τι αποδείκνυαν οι μάρτυρες και τα στοιχεία. Ως προς την αναστολή, εφάρμοσε λάθος τον νόμο, αφού αφενός δεν είναι δυνατόν να θεωρηθεί ότι τα - διευθυντικά, ιδίως - μέλη μιας οργάνωσης που στηρίζεται στη βία και που ποτέ δεν την αποκήρυξαν δεν είναι επικίνδυνα να διαπράξουν και άλλα εγκλήματα, και αφετέρου δεν έκανε καν τον κόπο, για μια αυστηρά προσωποπαγή κρίση, να διαχωρίσει πρόσωπα και καταστάσεις. Η προβληματική στάση της Εισαγγελέως σφραγίστηκε όχι μόνο από τη μη χορήγηση αναστολής σε όλους τους πρώην βουλευτές, αλλά και από τη δημόσια επιτίμηση για «έλλειψη αμεροληψίας» από την Πρόεδρο του δικαστηρίου.

4 .Τέθηκε στο προσκήνιο, με τρόπο που αφορά ολόκληρη την ελληνική κοινωνία και όχι κλειστές οµάδες ειδικών, το µέγα ζήτηµα των όρων λειτουργίας πολιτικών κομμάτων. Μπορεί να γίνει ανεκτό κόμμα που είναι «πολιτικό» μόνο εν είδει μανδύα, ο οποίος κρύβει τη στήριξη στη βία; Ποιος το θέτει στο περιθώριο: ο λαός ή η οργανωμένη Πολιτεία - ή, όπως νομίζω ότι είναι το ορθό, και οι δύο; Τα ζητήματα αυτά θα τα βρούμε μπροστά μας, έχουν όμως ήδη φωτιστεί με το φως όχι της Αυγής αλλά της Δημοκρατίας.