Το διπλό θέμα από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"
(ηλεκτρονική έκδοση)
Του Βασίλη Νέδου
Σε τεστ αντοχής για τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς στο ζήτημα των διαπραγματεύσεων για το ονοματολογικό είναι πιθανόν να μετατραπεί το αυριανό συλλαλητήριο κατά της λύσης του Μακεδονικού, που θα πραγματοποιηθεί στην πλατεία Συντάγματος. Αν και το Μέγαρο Μαξίμου διατηρεί εξαιρετικά ουδέτερη στάση έναντι της πιθανής κατάστασης που τείνει να διαμορφωθεί μέσω των συλλαλητηρίων, είναι σαφές ότι οι κυβερνητικοί χειρισμοί θα επηρεαστούν σε περίπτωση που το συλλαλητήριο είναι μαζικό. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος ήταν ιδιαίτερα προσεκτικός στις διατυπώσεις του, τονίζοντας πως «σε μια δημοκρατία οποιοσδήποτε θέλει να εκφράσει την αγωνία του, έχει αναφαίρετο δικαίωμα στις συγκεντρώσεις, πορείες, διαμαρτυρίες». Ωστόσο, ο κ. Τζανακόπουλος επισήμανε ότι «η αγωνία ενός τμήματος του λαού μπορεί να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης εθνικιστικών, ακροδεξιών και μισαλλόδοξων δυνάμεων». Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος απέφυγε να σχολιάσει και τη στάση της Εκκλησίας, λέγοντας πως δεν είναι δική του δουλειά να κάνει συστάσεις.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος επανέλαβε τους τρεις βασικούς πυλώνες για τη λύση της ονοματολογικής διαφοράς με την ΠΓΔΜ, μιλώντας για «σύνθετη ονομασία, erga omnes, πράγμα που σημαίνει ότι είναι αναγκαία μια συνταγματική αναθεώρηση για να αποκτήσει το erga omnes σάρκα και οστά, το τρίτο είναι αυτό που αφορά τον αλυτρωτισμό, ο οποίος επίσης συνδέεται με μια συνταγματική αναθεώρηση». Επί της ουσίας των διαπραγματεύσεων, ο κ. Τζανακόπουλος άφησε, εμμέσως πλην σαφώς, να εννοηθεί ότι οι πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών της ΠΓΔΜ Νίκολα Ντιμιτρόφ περί ταυτότητας «δεν βοηθούν». Μάλιστα, όπως είπε, «ξέρει πάρα πολύ καλά ο ΥΠΕΞ της γείτονος και έχουν συζητηθεί όλα αυτά τα θέματα μεταξύ του κ. Ζάεφ και του κ. Τσίπρα ότι υπάρχουν συγκεκριμένες πολιτικές απαιτήσεις για να μπορέσουμε να καταλήξουμε σε μια αμοιβαία αποδεκτή συμφωνία που θα κλείσει το ζήτημα».
Επί της διπλωματικής διαδικασίας, αναμένεται ότι τις επόμενες ημέρες ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς θα έχει ολοκληρώσει τη διαδικασία προετοιμασίας του συνολικού συμφώνου που προτείνει ως βάση διαπραγμάτευσης με την ΠΓΔΜ. Αφού ολοκληρωθεί, το προσχέδιο του συμφώνου θα παραδοθεί από τον κ. Κοτζιά στον κ. Ντιμιτρόφ. Σε γενικές γραμμές, κυβερνητικές πηγές ανέφεραν ότι οι διπλωματικές ενέργειες τον Φεβρουάριο είναι ήδη δρομολογημένες. Το χρονοδιάγραμμα δεν θα αλλάξει δραματικά, αν και υπάρχουν πάντα πιθανότητες να γίνουν έκτακτες επαφές, σε περίπτωση που παρατηρηθεί σημαντική πρόοδος στις διαπραγματεύσεις.
Στα Σκόπια γίνεται απολύτως σαφές ότι η κυβέρνηση προλειαίνει το έδαφος για ένα δημοψήφισμα. Ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ Ζόραν Ζάεφ επανήλθε χθες περιγράφοντας ένα δημοψήφισμα ως «επιπλέον εγγύηση» και για τις δύο πλευρές. Σύμφωνα με όσα μετέδωσε το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων MIA, «το δημοψήφισμα θα αποτελέσει μια πρόσθετη εγγύηση για τους Ελληνες φίλους μας, γιατί θα απομακρύνει όλες τις αμφιβολίες, καθώς οι λαοί θα υποστηρίξουν τη λύση. Είμαι σίγουρος ότι οι “Μακεδόνες” είναι έτοιμοι γι’ αυτό». Ο κ. Ζάεφ πρόσθεσε, πάντως, ότι «είμαστε ακόμα εν μέσω διαπραγματεύσεων και ελπίζω ότι η λύση θα διαφυλάσσει την αξιοπρέπεια των “Μακεδόνων” και των Ελλήνων». Ο κ. Ζάεφ εξέφρασε την ελπίδα ότι μέχρι τον Ιούνιο του 2018 θα υπάρχει λύση. Αξιωματούχος του ΝΑΤΟ δήλωνε, πάντως, χθες (ΑΠΕ) ότι «η εξεύρεση λύσης στο θέμα της ονομασίας είναι πρωταρχικής σημασίας για την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ».
Ιστορικές συγκεντρώσεις
στην κεντρική πλατεία των Αθηνών
Tου Σταύρου Παπαντωνίου
"Ραντεβού στο Σύνταγμα». Πόσα τέτοια ραντεβού, άλλοτε με την ιστορία, άλλοτε με τα πάθη του, έχει δώσει ο ελληνικός λαός στην κεντρικότερη πλατεία της πρωτεύουσας από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα; Η πλατεία Συντάγματος έχει, κατά μία μεταφυσική έννοια, βίο παράλληλο με τη σύγχρονη Ιστορία της Ελλάδας. Εκεί, μπροστά από τα πάλαι ποτέ ανάκτορα και τη σημερινή Βουλή, ο αθηναϊκός λαός έχει «ξεδιπλώσει» όλη την γκάμα του μεσογειακού του ταμπεραμέντου και της ομολογουμένως ιδιαίτερης ψυχοσύνθεσής του. Η ιστορία της πλατείας Συντάγματος περιλαμβάνει στις σελίδες της ιστορικά αιτήματα για πολιτικές αλλαγές, ενθουσιώδεις συγκεντρώσεις που άφησαν ανεξίτηλο το στίγμα τους, ελπίδες για ένα καλύτερο μέλλον, εθνικές εξάρσεις, αλλά και οργή και αγανάκτηση. Αν συνθέσει κανείς τα κομμάτια του παζλ, θα έλεγε πως η πλατεία Συντάγματος γνωρίζει από πρώτο χέρι τον τρόπο με τον οποίο οι Ελληνες, ως «τέκνα της στιγμής», εκφράζουν τα συναισθήματά τους, είτε αυτά τους οδηγούν σε νίκες είτε σε πανωλεθρίες. Το Σύνταγμα έχει να μας πει μία ιστορία για όλα.
H «γενέθλια πράξη»
Αναμφισβήτητα ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα έλαβε χώρα την 3η Σεπτεμβρίου 1843, όταν ξέσπασε η επονομαζόμενη «επανάσταση». Η πίεση των Μεγάλων Δυνάμεων για αποπληρωμή του δανείου των 60.000.000 φράγκων έφερε επιπλέον λιτότητα και διόγκωσε τη δυσαρέσκεια του λαού για το Παλάτι, που, σε συνδυασμό με τη στελέχωση της δημόσιας διοίκησης από Βαυαρούς, την έκανε εκρηκτική. Τα γεγονότα που ακολούθησαν, ραγδαία. Το κίνημα που εκδηλώθηκε υπό τον Καλλέργη είχε στο πλευρό του μεγάλο μέρος του αθηναϊκού λαού που διαδήλωνε για νέο Σύνταγμα. Η νίκη επιτεύχθηκε. Ο Οθωνας συνθηκολόγησε, υπέγραψε νέο Σύνταγμα και η «επανάσταση» αποτέλεσε την αιτία να «βαφτιστεί» η κεντρική πλατεία των Αθηνών ως «Συντάγματος» προς υπόμνηση της ιστορικής μετάβασης από την απόλυτη μοναρχία στη συνταγματική μοναρχία.
(Η επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου. Διακρίνεται έφιππος ο Δημήτριος Καλλέργης - Συλλογή Λ. Ευταξία, Αθήνα)
Στρατιωτικός Σύνδεσμος
Ο βασιλιάς Γεώργιος ο Α΄ βγαίνει στον εξώστη των ανακτόρων για να μιλήσει στο συγκεντρωμένο πλήθος. Βρισκόμαστε εν έτει 1909 με το συλλαλητήριο, που είχε ξεκινήσει από το Πεδίον του Αρεως και κατέληξε στην πλατεία Συντάγματος, να έχει οργανωθεί από τον Στρατιωτικό Σύνδεσμο. Η διαμαρτυρία «έστρωσε», ουσιαστικά, τον δρόμο στον «επαναστάτη του Θερίσου» Ελ. Βενιζέλο.
Ελ. Βενιζέλος: «Είπα! Αναθεωρητική!»
Το ημερολόγιο έδειχνε 5/9/1910. Το συγκεντρωμένο πλήθος στην πλατεία Συντάγματος απαιτεί από τον επικεφαλής του νεοσύστατου κόμματος των Φιλελεύθερων Συντακτική Εθνοσυνέλευση. Ηταν η στιγμή που ο Βενιζέλος, αντιμέτωπος με την Ιστορία, πήγε κόντρα στο πλήθος. Η ιαχή «Συντακτική» ανεκόπη απότομα. «Είπα! Αναθεωρητική!», ανταπάντησε ο Ελ. Βενιζέλος. «Η Ελλάς είχε κυβέρνηση. Δεν τον ανεκήρυξεν η φωνή αλλά η σιωπή του λαού», θα σχολίαζε ο Γ. Βεντήρης.
(Ο Ελ. Βενιζέλος)
1944, κόντρα στην πλατεία
Η ομιλία Βενιζέλου δεν ήταν η μόνη φορά που ο ομιλητής πήγε «κόντρα στην πλατεία». Στις 12 Οκτωβρίου 1944 η πλατεία Συντάγματος πανηγυρίζει το τέλος της γερμανικής κατοχής, με πλήθος Ελλήνων να εκδηλώνει την ανείπωτη χαρά του. Στις 18 του μήνα η άφιξη του Γ. Παπανδρέου συνοδεύτηκε από την ιστορική ομιλία του στην πλατεία Συντάγματος από το τότε μπαλκόνι του υπουργείου Συγκοινωνίας (σ.σ.: σημερινό πολυκατάστημα Public). Ο Θεμ. Τσάτσος περιέγραψε τη συγκέντρωση σαν «εορτήν κομμουνιστών εν Μόσχα», λόγω των κόκκινων σημαιών του ΕΑΜ. Ο Γ. Παπανδρέου ισορροπώντας στην κόψη του ξυραφιού μίλησε τόσο για «λαοκρατία» όσο και για «Εθνική Ενωση που σώζει», καταφέροντας οριακά να επιβληθεί στο πλήθος.
«Αλλαγή»
Ηταν 18 Οκτωβρίου 1981. Ακριβώς 37 χρόνια μετά την ιστορική ομιλία του Γεωργίου Παπανδρέου, ο γιος του Ανδρέας θα «άλλαζε σελίδα» όπως έλεγε το «πασοκικό» σύνθημα της εποχής. Τρεις ημέρες πριν, στις 15 Οκτωβρίου, ο Ανδρέας Παπανδρέου θα «βουλιάξει» από κόσμο την πλατεία Συντάγματος, στην πρώτη προεκλογική ομιλία που έχει σκηνοθετική κάλυψη. «Η Αλλαγή» ήταν έτοιμη.
(H προεκλογική συγκέντρωση του ΠΑΣΟΚ στις 15 Οκτωβρίου 1981)
Η μάχη ταυτοτήτων
Στο μεταίχμιο της χιλιετίας το Σύνταγμα γίνεται πεδίο εκδήλωσης μιας μεγάλης μάχης μεταξύ κυβέρνησης - Εκκλησίας. Ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος σηκώνει κυριολεκτικά το Λάβαρο της Επανάστασης, που είχε καταφθάσει από την Αγ. Λαύρα μπροστά σε λαοθάλασσα για να εναντιωθεί στη μη αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες. Η πλατεία δεν κέρδισε. Το θέμα έκλεισε τελικά αθόρυβα, με το «κύκνειο άσμα» να γράφεται το 2007, όταν ο υφ. Εσωτερικών Π. Χηνοφώτης υπενθύμισε τις αποφάσεις της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και του ΣτΕ δηλώνοντας πως «οι αποφάσεις αυτές δεν επιτρέπουν μία αλλαγή πορείας».
Το «όχι» έγινε «ναι»
Μετά τις ογκώδεις συγκεντρώσεις των «αγανακτισμένων», το Σύνταγμα ζει την τελευταία του «μεγάλη στιγμή» στις 3 Ιουλίου του 2015. Ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας μιλώντας σε ένα πολυπληθές κοινό, που διαδηλώνει υπέρ του «όχι» στο επικείμενο δημοψήφισμα, κάνει λόγο για γιορτή της δημοκρατίας απέναντι «στους εκβιασμούς των Ευρωπαίων». Η τεράστια συγκέντρωση δεν ήταν αρκετή. Η νίκη του «όχι» στο δημοψήφισμα έγινε άμεσα «ναι», με την Ελλάδα να υπογράφει ένα τρίτο πρόγραμμα και να συνεχίζει την αργή και δύσβατη προσπάθειά της για έξοδο από την κρίση. Ο Βολταίρος είχε πει πως «τα πάθη για τον άνθρωπο είναι ό,τι ο άνεμος για τα ιστιοφόρα. Παρόλο που μπορεί να τον καταστρέψουν, δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς αυτά». Είτε από αυτή την οπτική είτε με την αρχαία ελληνική –εκ του πάσχω–, το πάθος κατέκλυζε πάντα την πλατεία Συντάγματος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου