Μπορούμε να προσβλέπουμε στην ξαφνική στροφή του Ερντογάν και στις διαβεβαιώσεις ότι η Τουρκία βλέπει το μέλλον της στην Ευρώπη; Για όποιον λόγο κι αν γίνεται, αν είναι ειλικρινής, ο αναπροσανατολισμός της Τουρκίας, θα ήταν εξαιρετικός. Ταυτόχρονα, όμως, χρειάζεται να έχουμε υπόψη δυο πράγματα: Το πρώτο: ότι οι ελληνοτουρκικές διαφορές δεν θα λυθούν αν η γετονική χώρα αλλάξει γεωπολιτική κατεύθυνση. Κι ότι η Ελλάδα, σε αντίθεση με τις έως σήμερα κυρίαρχες πρακτικές της κωλυσιεργίας, οφείλει να συνεχίσει να κινείται στην κατεύθυνση μιας οριστικής επίλυσής τους βάσει του διεθνούς δικαίου. Και το δεύτερο: ότι η Ευρώπη είναι πρωτίστως σύνολο κανόνων, ένας πολιτισμικός χώρος που περιλαμβάνει τη δημοκρατία, τις ελευθερίες, το κοσμικό κράτος δικαίου. Μια χώρα όπως η Τουρκία, που έχει γεμάτες τις φυλακές της με δημοσιογράφους, συγγραφείς και λογής άλλους αντικυβερνητικούς, δεν έχει σχέση με την Ευρώπη. Κι αν θέλει όντως να βαδίσει τον ευρωπαϊκό δρόμο, ας αρχίσει από εκεί...

Από "ΤΑ ΝΕΑ"

"ΤΑ ΝΕΑ", 25/11/20

Ποιά Τουρκία στην Ευρώπη

Η Τουρκία είναι γειτονική χώρα. Ο,τι κι αν λέμε, συμφέρον της Ελλάδας είναι να έχουμε ένα γείτονα με τον οποίο, στοιχειωδώς, θα καταλαβαινόμαστε. Το γνωρίζει άριστα η ελληνική διπλωματία, το γνωρίζει και η πολιτική ηγεσία. Στη συνέντευξή του στον Γιάννη Πρετεντέρη για «τα ΝΕΑ» (12/10/2020), ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν σαφής: «Εγώ δεν ψάχνομαι για καβγά και νομίζω ότι κανείς δεν πρέπει να ψάχνεται για καβγά χωρίς λόγο».

Στην ίδια συνέντευξη, ο Πρωθυπουργός περιγράφει την πρόσφατη ελληνοτουρκική όξυνση ως αλληλουχία τουρκικών προκλήσεων. Στην αρχή ήταν το μνημόνιο της Τουρκίας με τη Λιβύη, ακολούθησε η εργαλειοποίηση της μεταναστευτικής πίεσης και η ώθηση μεγάλων ομάδων οικονομικών μεταναστών και προσφύγων να διαβούν τα σύνορα στον Εβρο και στη συνέχεια ήρθαν οι τουρκικές NAVTEX και οι έρευνες του Ορουτς Ρέις στην Ανατολική Μεσόγειο. Επίσης, μια σειρά κυβερνητικοί αξιωματούχοι στην Τουρκία δεν προλαβαίνουν να κάνουν προσβλητικές δηλώσεις για την Ελλάδα, ενώ ο τρόπος με τον οποίο η γειτονική χώρα αντιμετωπίζει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις δείχνει ότι ο Ερντογάν δεν αρκείται σε μια διευθέτηση συγκεκριμένων διαφορών αλλά η πίεση ξεκινά από την αναθεώρηση του σημερινού status quο.

Υπό αυτούς τους όρους, η ελληνική κυβέρνηση κινήθηκε δραστήρια προς διάφορες κατευθύνσεις. Ιδιαίτερα αποτελεσματική αποδείχτηκε η πολιτική να μετατρέψει την ελληνοτουρκική διαφορά σε ευρωτουρκική. Η πίεση της ελληνικής πλευράς, όχι τόσο προς τους - για διάφορους λόγους - πρόθυμους εταίρους να εναντιωθούν στο γεωπολιτικό όραμα του Ερντογάν, αλλά κυρίως στους υπόλοιπους, και πρωτίστως στη Γερμανία, φαίνεται ότι λειτουργεί. Οι πρόσφατες εντάσεις της Τουρκίας με το Βερολίνο είναι, σε σημαντικό βαθμό, αποτέλεσμα αυτής της ελληνικής πίεσης. Αποτέλεσμά της είναι και η συμπερίληψη στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής των ευρωπαίων ηγετών ενός σχεδίου επιβολής κυρώσεων, αν η Τουρκία επιμείνει σε πολιτικές έντασης.

Από εκεί και πέρα, οφείλουμε κι εμείς να γνωρίζουμε ότι ελληνοτουρκική διαφορά υφίσταται. Ο έλληνας Πρωθυπουργός, στην ίδια συνέντευξη, δεν την έκρυψε: «Το γεγονός ότι η Ελλάδα έρχεται και συζητάει ένα ζήτημα που αφορά την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο σημαίνει πως αναγνωρίζουμε ότι αυτή είναι μια περιοχή όπου και η Τουρκία έχει διεκδικήσεις. Εάν δεν το αναγνωρίζαμε αυτό, δεν θα πηγαίναμε σε συζήτηση».

***

Με δεδομένα όλα τα παραπάνω, μπορούμε να προσβλέπουμε στην ξαφνική στροφή του Ερντογάν και στις διαβεβαιώσεις ότι η Τουρκία βλέπει το μέλλον της στην Ευρώπη;

Για όποιον λόγο κι αν γίνεται, αν είναι ειλικρινής, ο αναπροσανατολισμός της Τουρκίας, θα ήταν εξαιρετικός. Ταυτόχρονα, όμως, χρειάζεται να έχουμε υπόψη δυο πράγματα:

Το πρώτο: ότι οι ελληνοτουρκικές διαφορές δεν θα λυθούν αν η γετονική χώρα αλλάξει γεωπολιτική κατεύθυνση. Κι ότι η Ελλάδα, σε αντίθεση με τις έως σήμερα κυρίαρχες πρακτικές της κωλυσιεργίας, οφείλει να συνεχίσει να κινείται στην κατεύθυνση μιας οριστικής επίλυσής τους βάσει του διεθνούς δικαίου.

Και το δεύτερο: ότι η Ευρώπη είναι πρωτίστως σύνολο κανόνων, ένας πολιτισμικός χώρος που περιλαμβάνει τη δημοκρατία, τις ελευθερίες, το κοσμικό κράτος δικαίου. Μια χώρα όπως η Τουρκία, που έχει γεμάτες τις φυλακές της με δημοσιογράφους, συγγραφείς και λογής άλλους αντικυβερνητικούς, δεν έχει σχέση με την Ευρώπη. Κι αν θέλει όντως να βαδίσει τον ευρωπαϊκό δρόμο, ας αρχίσει από εκεί.

Το λεφτόδεντρο ξεράθηκε

Χρειάζεται να το λέμε. Χρειάζεται, με κάθε ευκαιρία, να γίνεται γνωστό ότι λεφτόδεντρο δεν υπάρχει, ότι ποσοτική χαλάρωση δεν σημαίνει ακόμα μια ευκαιρία να ρίξουμε τα ταμεία έξω κι ότι δεν είναι δυνατόν να είναι όλα δημόσια, ιδίως όταν ο δημόσιος τομέας είναι αντιπαραγωγικός και δεν παράγει πλούτο.

Κάπως έτσι σκέφτηκε και ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θόδωρος Σκυλακάκης, ο οποίος, χθες, στην έναρξη της συζήτησης στη Βουλή του κρατικού προϋπολογισμού για το 2021, προειδοποίησε ότι η χώρα δεν είναι σε θέση να ξοδεύει ανεξέλεγκτα. «Κάθε ευρώ που δαπανούμε είναι μελλοντικοί φόροι! Δεν υπάρχει ένας καλός πατερούλης που ανακάλυψε δισεκατομμύρια και δίνει ευρώ. Υπάρχουν μελλοντικοί φόροι», είπε ο υπουργός, απευθυνόμενος ουσιαστικά στο νέο κύμα κρατισμού την ενίσχυση του οποίου παροτρύνει, με κάθε τρόπο, η αντιπολίτευση. Είναι προφανές ότι, όσο κι αν δεν αρέσει σε πολλούς, ότι δεν υπάρχει υπεύθυνη κυβέρνηση που θα κάνει ανεξέλεγκτους διορισμούς, ούτε καν στους τομείς στους οποίους η χώρα δοκιμάζεται – στην υγεία και στην παιδεία. Η πανδημία δεν μπορεί να κρύψει τη μεγάλη είδηση: το λεφτόδεντρο ξεράθηκε. Η ζωή μας γίνεται πιο ανταγωνιστική. Αλλά στο χέρι μας είναι να την κερδίσουμε.