 |
| "ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", κύριο θέμα, 03-05/06/17 |
 |
| "ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 03-05/06/17 |
Η ευθεία γραμμή του Βερολίνου και – πιθανότατα – η πιο ευέλικτη πρόταση που επεξεργάζεται το Παρίσι είναι οι μοναδικές επιλογές που θα τεθούν στην κυβέρνηση στο προσεχές Eurogroup
Της 'Ελενας Λάσκαρη
Ξημερώματα 16ης Ιουνίου. Λουξεμβούργο. Υστερα από μια ακόμα μαραθώνια συνεδρίαση του Eurogroup, ο Γερούν Ντεϊσελμπλούμ ανακοινώνει την επίτευξη συμφωνίας για την Ελλάδα με άμεση εκταμίευση μιας σούπερ δόσης 10 δισ. ευρώ, συμβιβασμό επί των διατυπώσεων στο θέμα του χρέους, ο οποίος δεν ανοίγει τον δρόμο για ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, ούτε για πλήρη συμμετοχή του ΔΝΤ, και δίνει ραντεβού τον Σεπτέμβριο για την επόμενη αξιολόγηση.
Ξημερώματα 16ης Ιουνίου. Λουξεμβούργο. Υστερα από μια ακόμα μαραθώνια συνεδρίαση του Eurogroup, ο Γερούν Ντεϊσελμπλούμ ανακοινώνει την επίτευξη συμφωνίας για την Ελλάδα με άμεση εκταμίευση μιας σούπερ δόσης 10 δισ. ευρώ, συμβιβασμό επί των διατυπώσεων στο θέμα του χρέους, ο οποίος δεν ανοίγει τον δρόμο για ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, ούτε για πλήρη συμμετοχή του ΔΝΤ, και δίνει ραντεβού τον Σεπτέμβριο για την επόμενη αξιολόγηση.
Ενα ήρεμο καλοκαίρι ξεκινά. Η κυβέρνηση έχει αναγκαστεί να συνθηκολογήσει σε μια παραλλαγή της εκδοχής λύσης την οποία είχε απορρίψει στις 22 Μαΐου. Αναζητά το νέο αφήγημα προκειμένου να καλύψει το αδιέξοδο στο οποίο εγκλωβίστηκε, στο τέλος του οποίου έμεινε χωρίς καθαρό διάδρομο για το χρέος, με σκληρά μέτρα 4,9 δισ. ευρώ, τα οποία ο Πρωθυπουργός έχει υιοθετήσει πλήρως (αυτή η συμφωνία είναι δική μας, έχει πει στη Βουλή) και κυρίως με την ορατή απειλή ενός νέου Μνημονίου. Ελπίζει όμως ότι μετά τις γερμανικές εκλογές το σκηνικό θα αλλάξει.
Το παραπάνω σενάριο υπάρχουν ακόμα πολλές μέρες για να ανατραπεί. Είτε προς μια ελαφρώς καλύτερη εκδοχή είτε προς μια ακόμα χειρότερη. Επί του παρόντος, όμως, είναι αυτό το οποίο περιγράφουν ως το επικρατέστερο ευρωπαϊκές πηγές (το Bloomberg χθες υποστήριξε ότι η Ελλάδα δύσκολα θα πάρει μια καλύτερη λύση από αυτή που της προτάθηκε στις 22 Μαΐου) και σκιαγράφησε με περισσή σαφήνεια ένας από τους πέντε σοφούς του Βερολίνου.
Ο Λαρς Φελντ, ένας από τους πέντε σοφούς του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων της γερμανικής κυβέρνησης, με συνέντευξή του στην «Deutsche Welle» είπε χθες μεταξύ άλλων: «Κάποια συμφωνία θα πρέπει να υπάρξει στις 15 Ιουνίου, ακόμη κι αν είναι μόνο τυπική. Δεν πιστεύω όμως ότι στις 15 θα αποφασιστούν ήδη μέτρα ελάφρυνσης του χρέους. Κατά συνέπεια, αυτό θα σημαίνει ότι το ΔΝΤ δεν θα είναι διατεθειμένο να διαθέσει πόρους και άλλα δάνεια στην Ελλάδα. Αυτό σημαίνει μια συμβιβαστική φόρμουλα, βάσει της οποίας το ΔΝΤ θα παραμείνει τυπικά στο πρόγραμμα, αλλά θα εκταμιεύσει χρήματα το 2018. Αυτό είναι στα όρια του εφικτού. Η πρόταση κατατέθηκε ήδη κατά την τελευταία συνάντηση, αλλά η Ελλάδα δεν μπορούσε να την αποδεχτεί. Τώρα όμως ενδεχομένως να βρεθεί λύση προς αυτή την κατεύθυνση».
Ο Λαρς Φελντ, ένας από τους πέντε σοφούς του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων της γερμανικής κυβέρνησης, με συνέντευξή του στην «Deutsche Welle» είπε χθες μεταξύ άλλων: «Κάποια συμφωνία θα πρέπει να υπάρξει στις 15 Ιουνίου, ακόμη κι αν είναι μόνο τυπική. Δεν πιστεύω όμως ότι στις 15 θα αποφασιστούν ήδη μέτρα ελάφρυνσης του χρέους. Κατά συνέπεια, αυτό θα σημαίνει ότι το ΔΝΤ δεν θα είναι διατεθειμένο να διαθέσει πόρους και άλλα δάνεια στην Ελλάδα. Αυτό σημαίνει μια συμβιβαστική φόρμουλα, βάσει της οποίας το ΔΝΤ θα παραμείνει τυπικά στο πρόγραμμα, αλλά θα εκταμιεύσει χρήματα το 2018. Αυτό είναι στα όρια του εφικτού. Η πρόταση κατατέθηκε ήδη κατά την τελευταία συνάντηση, αλλά η Ελλάδα δεν μπορούσε να την αποδεχτεί. Τώρα όμως ενδεχομένως να βρεθεί λύση προς αυτή την κατεύθυνση».
Στην κατεύθυνση αυτή ενδέχεται να συμβάλει μια συμβιβαστική πρόταση την οποία φέρεται να έχει υποβάλει η γαλλική κυβέρνηση (το σχέδιο αποκάλυψε η «Handelsblatt»), σύμφωνα με την οποία τα μέτρα για το χρέος θα συνδεθούν σε βάθος χρόνου με τον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Αν επιτυγχάνεται επαρκής ανάπτυξη, εφόσον τα πρωτογενή πλεονάσματα παραμείνουν στη ζώνη του 2% του ΑΕΠ ακόμα και μετά το 2022, τα πρόσθετα μέτρα θα είναι αχρείαστα. Αν η ανάπτυξη κινείται στη ζώνη των προβλέψεων του ΔΝΤ (1%), τότε θα έρχονται οι παρεμβάσεις στο χρέος να δώσουν προοπτική στην οικονομία.
Κατά την εκτίμηση του γερμανού υπουργού Οικονομικών, το ζητούμενο δεν είναι οι παρεμβάσεις στο χρέος, αλλά οι μεταρρυθμίσεις και η ανάπτυξη. Αν η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται με ρυθμό 1% για τα επόμενα 40 χρόνια, τότε τα προγράμματα είναι μάταια, είπε προ ημερών ο Σόιμπλε.
Αυτή του η διατύπωση, σε συνδυασμό με την ενισχυμένη ρητορική των τελευταίων ημερών από όλους τους εμπλεκόμενους θεσμούς στο ελληνικό ζήτημα περί της ανάγκης επιμονής στις μεταρρυθμίσεις, τήρησης των δεσμεύσεων και υιοθεσίας του προγράμματος, φέρνει σε πρώτο πλάνο τις νέες προκλήσεις τις οποίες θα κληθεί σύντομα να διαχειριστεί η κυβέρνηση.
Η τρίτη αξιολόγηση από Σεπτέμβριο - Οκτώβριο (με την ελπίδα να μην ολοκληρωθεί του χρόνου το καλοκαίρι) θα αναδείξει μια σειρά από μεταρρυθμίσεις ιδίως στο πεδίο των αποκρατικοποιήσεων και των εργασιακών.
Ακόμα και εάν η κυβέρνηση καταφέρει να διαχειριστεί πολιτικά την ήττα στο χρέος (σε σχέση με τις τόσο υψηλές προσδοκίες τις οποίες η ίδια καλλιέργησε), σύντομα θα βρεθεί αντιμέτωπη και πάλι με τον ίδιο της τον εαυτό. Κι αυτό στο καλύτερο σενάριο, όπου δεν θα ανακύψουν νέες απαιτήσεις δημοσιονομικών μέτρων από το ΔΝΤ, το οποίο δεν έχει μεταβάλει τις εκτιμήσεις του, σύμφωνα με τις οποίες δεν επιτυγχάνεται πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018.
"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 03-05/06/17
ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΕΩΝ
Οι πρωθυπουργικές εκτιμήσεις για γραβάτες και απρόσμενα θετικές εξελίξεις διαψεύστηκαν και τώρα αντιμετωπίζει τον κίνδυνο «να φορέσει φέσι», όπως ο ίδιος ο Τσίπρας παραδέχθηκε χθες στο υπουργείο Εσωτερικών
Του Αιμίλιου Περδικάρη
Βγαίνει ή δεν βγαίνει το σχέδιο της κυβέρνησης; Ο χρόνος τρέχει και οι οριστικές απαντήσεις θα δοθούν αναλόγως των εξελίξεων με το χρέος. Για την ώρα, το Μαξίμου στοιχειώνουν αυταπάτες. Αυτές στις οποίες είχε παλαιότερα αναφερθεί ο Αλέξης Τσίπρας, εννοώντας την «περήφανη διαπραγμάτευση» του 2015, αλλά συνεχίζουν να κάνουν την εμφάνισή τους.
Οι ίδιες αυταπάτες οδήγησαν τον Πρωθυπουργό να είναι σήμερα ενώπιος ενωπίω με το αδιέξοδο. Οι εκτιμήσεις για γραβάτες και απρόσμενα θετικές εξελίξεις διαψεύστηκαν και τώρα - κατά τη χθεσινή δήλωση του ιδίου στο υπουργείο Εσωτερικών - αντιμετωπίζει τον κίνδυνο «να φορέσει φέσι» και να ακυρωθεί όλο το κυβερνητικό πλάνο για έξοδο από την κρίση. Αυταπάτη ήταν επίσης η έγκαιρη ολοκλήρωση της αξιολόγησης, η οποία εκκρεμεί από πέρυσι το φθινόπωρο και ακόμη σέρνεται, χωρίς καν να έχει εκταμιευθεί η δόση και ο κίνδυνος πιστωτικής ασφυξίας να επικρέμαται ως δαμόκλειος σπάθη.
Οσο για την πρόταση Σόιμπλε για το χρέος, η οποία απορρίφθηκε μετά βαΐων και κλάδων στο Eurogroup του Μαΐου; Ενδεχομένως η απόρριψή της να αποτελεί ακόμη μία αυταπάτη, δεδομένου ότι οι εταίροι δύσκολα θα προσφέρουν βελτιωμένη πρόταση στην ελληνική πλευρά, οπότε τυχόν αποδοχή της θα ακυρώσει και την προοπτική εξόδου από την επιτροπεία, με τη συνέχισή της για αρκετά ακόμη χρόνια.
ΣΕ ΑΝΟΙΧΤΗ ΓΡΑΜΜΗ. Ο Πρωθυπουργός επιμένει σε «καθαρή λύση» και αυτό ζητάει από τους ηγέτες και τους αξιωματούχους με τους οποίους βρίσκεται σε ανοιχτή γραμμή ενόψει του Eurogroup της 15ης Ιουνίου και της Συνόδου Κορυφής μία εβδομάδα αργότερα. Οπερ μεθερμηνευόμενον, σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, η λύση που θα επιτρέψει την απρόσκοπτη έξοδο της Ελλάδας στις αγορές. Με δεδομένο, ωστόσο, ότι η πρόταση Σόιμπλε είναι αυτή που παραμένει στο τραπέζι, η Αθήνα προσπαθεί να λειάνει τις γωνίες και να κερδίσει ακόμη και μέσα από τεχνικές διατυπώσεις το μέγιστο δυνατό.
Ο Τσίπρας πάντως εμφανίζεται αποφασισμένος να θέσει το ζήτημα σε υψηλό πολιτικό επίπεδο, δηλαδή στη Σύνοδο Κορυφής, εάν δεν υπάρξουν θετικές εξελίξεις στο Eurogroup. Τι μπορεί να προκύψει σ' αυτήν την περίπτωση; Ουσιαστικά τίποτα, όπως έχει αποδείξει το πρόσφατο παρελθόν, δεδομένου ότι οι ηγέτες απλώς θα παραπέμψουν στους υπουργούς Οικονομικών τους, δηλαδή ξανά στο Eurogroup. Πρόκειται, ωστόσο, για μια κίνηση υψηλού συμβολισμού, η οποία συνδέεται με την τακτική του Μαξίμου να ισχυριστεί απέναντι στους εταίρους πως το πρόβλημα στην περίπτωση εμπλοκής για το χρέος θα αφορά ολόκληρη την ευρωζώνη και όχι μόνο την Ελλάδα. Την ίδια στιγμή, ο Πρωθυπουργός κλιμακώνει την πίεσή του προς την αντιπολίτευση - ή την προσπάθειά του να αποσείσει τις ευθύνες, κατά τους αντιπάλους του - ζητώντας εθνική γραμμή για το χρέος. Γεγονός που αφήνει ανοιχτό παράθυρο για σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών ή προσπάθεια συνεννόησης, μολονότι επισήμως το Μαξίμου λέει ότι δεν εξετάζει το ενδεχόμενο «αυτή τη στιγμή».
ΜΕΡΕΣ ΤΟΥ '15; Θυμίζει όλο αυτό το σκηνικό κάτι από το κολασμένο καλοκαίρι του 2015; Αυτό θα αναρωτιόταν εύλογα κάποιος. Η κυβέρνηση λοιπόν το ξορκίζει και αποφεύγει ακόμη και την παραμικρή αναφορά σ' αυτό το ενδεχόμενο. Ούτε δείχνει να εξετάζει το σενάριο ρήξης, όπως πρότεινε σε δηλώσεις του ο Νίκος Ξυδάκης.
Ετσι, το μόνο που θα μπορούσε να παραπέμπει στο 2015 είναι η συνεδρίαση του Eurogroup στις 10 Ιουλίου, η οποία αποτελεί ουσιαστικά το απώτερο χρονικό όριο για συμφωνία ή οριστικό ναυάγιο. Πρόκειται για την τελευταία συνεδρίαση του συμβουλίου των υπουργών πριν από τις καλοκαιρινές διακοπές, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι πέραν αυτής της ημερομηνίας οι εξελίξεις παραπέμπονται για... καλό φθινόπωρο. Και συγκεκριμένα μετά τις γερμανικές εκλογές, αφού η επόμενη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης είναι προγραμματισμένη για τις 15 Σεπτεμβρίου και οι γερμανικές εκλογές περίπου μία εβδομάδα αργότερα.
Μια οριστική απόφαση ακόμα και στο Eurogroup της 10ης Ιουλίου μπορεί παράλληλα να φέρει θετικές εξελίξεις, έστω και στο παρά ένα, στο ζήτημα της ποσοτικής χαλάρωσης (QE), διότι η ΕΚΤ συνεδριάζει για τελευταία φορά εντός του θέρους στις 21 Ιουλίου. Η συμμετοχή στο QE αποτελεί βασική συνθήκη για έξοδο της χώρας στις αγορές, κάτι που αποτελεί, ωστόσο, στο εξής την κορωνίδα του κυβερνητικού αφηγήματος, με τον στόχο για το QE να έχει «χαμηλώσει» στον λόγο του Πρωθυπουργού το τελευταίο διάστημα ή να αποσιωπάται, πίσω από τη ρητορεία για την έξοδο στις αγορές.
Γενικότερα, η απόφαση να χαμηλώσουν οι τόνοι και ο πήχης των προσδοκιών είναι ειλημμένη και υπαγορεύτηκε από το γεγονός ότι η κυβέρνηση και προσωπικά ο Πρωθυπουργός πέρασαν... από κάτω όλο το προηγούμενο διάστημα. Στην κυβέρνηση μιλούν με αισιοδοξία μεν για τις εξελίξεις, αλλά αποφεύγουν τις ακραίες κορόνες.Ο λόγος είναι σαφώς και εσωτερικής κατανάλωσης. Μετά το «κόψιμο» της γραβάτας και το δώρον άδωρον για τα αντίμετρα ή τη δέσμευση Τσίπρα για μη εφαρμογή των μέτρων που ψηφίστηκαν εάν δεν δοθεί λύση για το χρέος και αποχωρήσει το ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα, οι κυβερνητικοί βουλευτές αναζητούν άλλοθι ακόμη για να πείσουν εαυτούς για ποιο λόγο ψήφισαν ένα από τα πιο σκληρά πακέτα μέτρων στην εποχή των Μνημονίων. Διότι η πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν είναι ακόμη μια μετέωρη αξιολόγηση και μια αμφίβολη εκταμίευση της δόσης.
Ετσι, είναι απόλυτα λογικό να υπάρχουν έντονες ανησυχίες στους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίες πάντως δεν θα εκφραστούν σε κρίσιμη κοινοβουλευτική διαδικασία, δεδομένου ότι τα τελευταία - εκτός απροόπτου - μνημονιακά μέτρα έως το 2019 είναι αυτά που οι ίδιοι ψήφισαν πριν από δύο εβδομάδες. Ασφαλώς, όμως, ο Αλέξης Τσίπρας δεν θα ήθελε να δει ούτε «λευκή απεργία» των βουλευτών του ούτε «ανταρσίες» σε μείζονος ή ήσσονος σημασίας κοινοβουλευτικές διαδικασίες.
Ούτως ή άλλως, με βάση το πλάνο του Μαξίμου, θα ανοίξει σύντομα το κεφάλαιο της συνταγματικής αναθεώρησης, το οποίο αγγίζει πολλά ευαίσθητα ζητήματα για την ιδεολογία του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και νομοσχέδια-τομές για την Παιδεία, την Αυτοδιοίκηση κ.λπ., κατά την ψήφιση των οποίων τα «ατυχήματα» είναι απευκταία.
Κυρίως ο Τσίπρας δεν θέλει επ' ουδενί να δει την εσωκομματική του παντοδυναμία να αμφισβητείται, ιδιαίτερα μετά την αποχώρηση της «ενοχλητικής» αριστερής πτέρυγας το καλοκαίρι του 2015. Προς τούτο, δεν είναι μόνο η ομάδα των 53+ που αποκτά όλο και περισσότερους υποστηρικτές στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ (όπως ο Νίκος Φίλης), αλλά και η ομάδα των πασοκογενών που πιέζει για στροφή προς τη σοσιαλδημοκρατία και τη μετεξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ. Χαρακτηριστικό ήταν το άρθρο του Αντώνη Κοτσακά στην «Αυγή», το οποίο αποτέλεσε αντικείμενο εσωτερικών συζητήσεων.
Προχθές, εξάλλου, έλαβε χώρα μια «μυστική» σύναξη του Πολιτικού Συμβουλίου του ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή, κατά την οποία εκφράστηκαν κάποιες αντιδράσεις. Οι πιο έντονες ήταν από την Τασία Χριστοδουλοπούλου. Η αντιπρόεδρος της Βουλής - και μέλος των 53+ - φέρεται να υποστήριε πως η ψήφιση των μέτρων χωρίς να έχει «κλειδώσει» η ρύθμιση του χρέους ήταν επικοινωνιακό και ουσιαστικό λάθος.
Είχε προηγηθεί η παραίτηση του Χάρη Γολέμη - επίσης μέλους των 53+ - από την Κεντρική Επιτροπή του κόμματος και το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς, εκφράζοντας τη διαφωνία του με τη διαπραγματευτική τακτική της κυβέρνησης. Αντίστοιχες συνεδριάσεις των κομματικών οργάνων θα ακολουθήσουν τις επόμενες ημέρες, προκειμένου να εκτονωθούν οι όποιες αντιδράσεις και να αντιστραφεί το κλίμα, ιδιαίτερα εάν ο Πρωθυπουργός ή ο υπουργός Οικονομικών κομίσουν θετικές εξελίξεις. Κάποιες πρώτες ενδείξεις είναι πιθανό να διαφανούν στις αρχές της εβδομάδας, όταν και θα συνεδριάσει το EuroWorking Group.
ΤΟ ΧΡΕΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗ
Του Διονύση Νασόπουλου
Η παρέμβαση στη Φρανκφούρτη ήταν μελετημένη σε κάθε λέξη της. Δεν είχε τον χαρακτήρα έκκλησης προς δανειστές. Επρόκειτο περισσότερο για διαπιστώσεις και προβλέψεις ως προς την εξέλιξη των πραγμάτων εάν οι πόρτες των αγορών παραμείνουν κλειστές για την Αθήνα. Ο λόγος ισορροπούσε ανάμεσα στην εικόνα του πολιτικού και του τεχνοκράτη. Το Βερολίνο και το ΔΝΤ πρέπει, επιτέλους, να καταλάβουν. Ωστόσο, κεντρικός αποδέκτης αυτής της παρέμβασης του Ευκλείδη Τσακαλώτου ήταν η ΕΚΤ. Ο Μάριο Ντράγκι και ο Μπενουά Κερέ έχουν μια λύση στα χέρια τους και βρίσκονταν στην πρώτη σειρά του ακροατηρίου. Φεύγοντας από το διεθνές συνέδριο του Economist για τη δική τους έδρα, μερικά τετράγωνα πιο κάτω, θα μπορούσαν να δρομολογήσουν κάποιες θετικές εξελίξεις. Η προσέγγιση του Γιάννη Στουρνάρα, άλλωστε, για ενεργοποίηση κι έναν μεσολαβητικό ρόλο στην ΕΚΤ, είχε ήδη ξεκινήσει από την Αθήνα. Χωρίς απαραιτήτως οι λεπτομέρειες να έχουν συζητηθεί με το Μέγαρο Μαξίμου - όχι από τον διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος, αλλά από τον υπουργό Οικονομικών.
Ο Τσακαλώτος απέφυγε στη Φρανκφούρτη τις εξάρσεις, δημιουργώντας σε πολλούς την αίσθηση μιας κόπωσης - που ερμηνεύτηκε και ως δείγμα πολιτικής απόγνωσης. Στις κατ' ιδίαν συζητήσεις, ωστόσο, οι περισσότεροι αντελήφθησαν ότι αυτό είναι το στυλ του υπουργού με την αγγλοσαξονική προφορά και σκέψη. Στα όργανα του ΣΥΡΙΖΑ το βλέπουν διαφορετικά: η μεταφορά στα ελληνικά των αγγλικών του Ευκλείδη αποσυντονίζει και αρκετοί περιμένουν την 15η Ιουνίου ως «ημέρα της κρίσης» και για τον υπουργό. Η διάσταση με τον αναπληρωτή του, Γιώργο Χουλιαράκη, επανέρχεται στο προσκήνιο και η προοπτική της μετακόμισης τροφοδοτεί νέες συζητήσεις. Ο Χουλιαράκης είχε σοβαρές επιφυλάξεις για τον χριστουγεννιάτικο «μποναμά» στους χαμηλοσυνταξιούχους και ακόμη μεγαλύτερες ενστάσεις για την πολύμηνη παράταση των διαπραγματεύσεων. Ο Τσακαλώτος είχε κινηθεί με την προσδοκία ότι η καθυστέρηση όλο και κάτι καλό θα φέρει. Στην Κουμουνδούρου αναγνωρίζουν την προσπάθεια, αντιλαμβάνονται τη στόχευση, αλλά δεν βλέπουν τη δικαίωσή του.
Στις Βρυξέλλες, τη Φρανκφούρτη και το Βερολίνο, η εικόνα του Τσακαλώτου είναι ισχυρότερη από ποτέ - το πιο δυνατό asset της κυβέρνησης Τσίπρα και ο πιο αξιόπιστος συνομιλητής στην Αθήνα. Το γνωρίζει καλά και ο Αλέξης Τσίπρας. Στο Eυrogroup και τα διεθνή πάνελ, ο υπουργός Οικονομικών δεν εμφανίζεται ως επικεφαλής της αριστερής πτέρυγας του ΣΥΡΙΖΑ. Οι αναλύσεις στους ομολόγους δεν ακολουθούν τις παρουσιάσεις στους 53+. Ισως εξηγεί και τη διαφορετική ανάγνωση της παρέμβασης στη Φρανκφούρτη που έκανε η εγχώρια ομάδα σε σχέση με το διεθνές ακροατήριο του Economist: οι σύντροφοι δεν έδωσαν ιδιαίτερη σημασία στην αδυναμία του Ευκλείδη να βρει το τέρμα στο γήπεδο του χρέους, αλλά στην εικόνα ενός υπουργού που βλέπει εαυτόν όχι ως παίκτη, αλλά ως προπονητή της ομάδας. Το κοουτσάρισμα ανοίγει κι άλλες συζητήσεις.
Από τη Φρανκφούρτη ο Τσακαλώτος επέστρεψε χωρίς αναπτερωμένο ηθικό. Η οριστική λύση για το χρέος έχει ουσιαστικά φύγει από το τραπέζι και πλέον η προσπάθεια επικεντρώνεται σε μια φόρμουλα που θα μείωνε τις αντιστάσεις του ΔΝΤ και θα επέτρεπε στην ΕΚΤ να ανοίξει την πόρτα της ποσοτικής χαλάρωσης. Δεν είναι εύκολο εγχείρημα, πολύ περισσότερο από τη στιγμή που το Βερολίνο δεν ενδιαφέρεται να πιέσει τη Λαγκάρντ για μια μεσοβέζικη λύση. Χωρίς χρέος και χωρίς QE, ο Τσίπρας δεν έχει αφήγημα και ο Τσακαλώτος εγγυητική επιστολή για τις αγορές. Κάπως έτσι, η συζήτηση για μια μετακίνηση στο υπουργείο Εξωτερικών αποκτά νόημα, έστω κι αν φαίνεται δύσκολος στόχος. Το αντιλαμβάνεται κανείς κι από τη μουρμούρα στο νεοκλασικό της Βασιλίσσης Σοφίας.
"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 03-05/06/17
ΚΑΜΙΑ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΣΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
Παρά τη σιγή ασυρμάτου, λόγω του θανάτου του επίτιμου προέδρου της, η ΝΔ διαμηνύει προς τον κυβερνητικό συνασπισμό πως δεν υπάρχει περίπτωση να βρει στις τάξεις της αξιωματικής αντιπολίτευσης «συνενόχους» στο αδιέξοδο της διαπραγμάτευσης
Βγαίνει ή δεν βγαίνει το σχέδιο της κυβέρνησης; Ο χρόνος τρέχει και οι οριστικές απαντήσεις θα δοθούν αναλόγως των εξελίξεων με το χρέος. Για την ώρα, το Μαξίμου στοιχειώνουν αυταπάτες. Αυτές στις οποίες είχε παλαιότερα αναφερθεί ο Αλέξης Τσίπρας, εννοώντας την «περήφανη διαπραγμάτευση» του 2015, αλλά συνεχίζουν να κάνουν την εμφάνισή τους.
Οι ίδιες αυταπάτες οδήγησαν τον Πρωθυπουργό να είναι σήμερα ενώπιος ενωπίω με το αδιέξοδο. Οι εκτιμήσεις για γραβάτες και απρόσμενα θετικές εξελίξεις διαψεύστηκαν και τώρα - κατά τη χθεσινή δήλωση του ιδίου στο υπουργείο Εσωτερικών - αντιμετωπίζει τον κίνδυνο «να φορέσει φέσι» και να ακυρωθεί όλο το κυβερνητικό πλάνο για έξοδο από την κρίση. Αυταπάτη ήταν επίσης η έγκαιρη ολοκλήρωση της αξιολόγησης, η οποία εκκρεμεί από πέρυσι το φθινόπωρο και ακόμη σέρνεται, χωρίς καν να έχει εκταμιευθεί η δόση και ο κίνδυνος πιστωτικής ασφυξίας να επικρέμαται ως δαμόκλειος σπάθη.
Οσο για την πρόταση Σόιμπλε για το χρέος, η οποία απορρίφθηκε μετά βαΐων και κλάδων στο Eurogroup του Μαΐου; Ενδεχομένως η απόρριψή της να αποτελεί ακόμη μία αυταπάτη, δεδομένου ότι οι εταίροι δύσκολα θα προσφέρουν βελτιωμένη πρόταση στην ελληνική πλευρά, οπότε τυχόν αποδοχή της θα ακυρώσει και την προοπτική εξόδου από την επιτροπεία, με τη συνέχισή της για αρκετά ακόμη χρόνια.
ΣΕ ΑΝΟΙΧΤΗ ΓΡΑΜΜΗ. Ο Πρωθυπουργός επιμένει σε «καθαρή λύση» και αυτό ζητάει από τους ηγέτες και τους αξιωματούχους με τους οποίους βρίσκεται σε ανοιχτή γραμμή ενόψει του Eurogroup της 15ης Ιουνίου και της Συνόδου Κορυφής μία εβδομάδα αργότερα. Οπερ μεθερμηνευόμενον, σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, η λύση που θα επιτρέψει την απρόσκοπτη έξοδο της Ελλάδας στις αγορές. Με δεδομένο, ωστόσο, ότι η πρόταση Σόιμπλε είναι αυτή που παραμένει στο τραπέζι, η Αθήνα προσπαθεί να λειάνει τις γωνίες και να κερδίσει ακόμη και μέσα από τεχνικές διατυπώσεις το μέγιστο δυνατό.
Ο Τσίπρας πάντως εμφανίζεται αποφασισμένος να θέσει το ζήτημα σε υψηλό πολιτικό επίπεδο, δηλαδή στη Σύνοδο Κορυφής, εάν δεν υπάρξουν θετικές εξελίξεις στο Eurogroup. Τι μπορεί να προκύψει σ' αυτήν την περίπτωση; Ουσιαστικά τίποτα, όπως έχει αποδείξει το πρόσφατο παρελθόν, δεδομένου ότι οι ηγέτες απλώς θα παραπέμψουν στους υπουργούς Οικονομικών τους, δηλαδή ξανά στο Eurogroup. Πρόκειται, ωστόσο, για μια κίνηση υψηλού συμβολισμού, η οποία συνδέεται με την τακτική του Μαξίμου να ισχυριστεί απέναντι στους εταίρους πως το πρόβλημα στην περίπτωση εμπλοκής για το χρέος θα αφορά ολόκληρη την ευρωζώνη και όχι μόνο την Ελλάδα. Την ίδια στιγμή, ο Πρωθυπουργός κλιμακώνει την πίεσή του προς την αντιπολίτευση - ή την προσπάθειά του να αποσείσει τις ευθύνες, κατά τους αντιπάλους του - ζητώντας εθνική γραμμή για το χρέος. Γεγονός που αφήνει ανοιχτό παράθυρο για σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών ή προσπάθεια συνεννόησης, μολονότι επισήμως το Μαξίμου λέει ότι δεν εξετάζει το ενδεχόμενο «αυτή τη στιγμή».
ΜΕΡΕΣ ΤΟΥ '15; Θυμίζει όλο αυτό το σκηνικό κάτι από το κολασμένο καλοκαίρι του 2015; Αυτό θα αναρωτιόταν εύλογα κάποιος. Η κυβέρνηση λοιπόν το ξορκίζει και αποφεύγει ακόμη και την παραμικρή αναφορά σ' αυτό το ενδεχόμενο. Ούτε δείχνει να εξετάζει το σενάριο ρήξης, όπως πρότεινε σε δηλώσεις του ο Νίκος Ξυδάκης.
Ετσι, το μόνο που θα μπορούσε να παραπέμπει στο 2015 είναι η συνεδρίαση του Eurogroup στις 10 Ιουλίου, η οποία αποτελεί ουσιαστικά το απώτερο χρονικό όριο για συμφωνία ή οριστικό ναυάγιο. Πρόκειται για την τελευταία συνεδρίαση του συμβουλίου των υπουργών πριν από τις καλοκαιρινές διακοπές, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι πέραν αυτής της ημερομηνίας οι εξελίξεις παραπέμπονται για... καλό φθινόπωρο. Και συγκεκριμένα μετά τις γερμανικές εκλογές, αφού η επόμενη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης είναι προγραμματισμένη για τις 15 Σεπτεμβρίου και οι γερμανικές εκλογές περίπου μία εβδομάδα αργότερα.
Μια οριστική απόφαση ακόμα και στο Eurogroup της 10ης Ιουλίου μπορεί παράλληλα να φέρει θετικές εξελίξεις, έστω και στο παρά ένα, στο ζήτημα της ποσοτικής χαλάρωσης (QE), διότι η ΕΚΤ συνεδριάζει για τελευταία φορά εντός του θέρους στις 21 Ιουλίου. Η συμμετοχή στο QE αποτελεί βασική συνθήκη για έξοδο της χώρας στις αγορές, κάτι που αποτελεί, ωστόσο, στο εξής την κορωνίδα του κυβερνητικού αφηγήματος, με τον στόχο για το QE να έχει «χαμηλώσει» στον λόγο του Πρωθυπουργού το τελευταίο διάστημα ή να αποσιωπάται, πίσω από τη ρητορεία για την έξοδο στις αγορές.
Γενικότερα, η απόφαση να χαμηλώσουν οι τόνοι και ο πήχης των προσδοκιών είναι ειλημμένη και υπαγορεύτηκε από το γεγονός ότι η κυβέρνηση και προσωπικά ο Πρωθυπουργός πέρασαν... από κάτω όλο το προηγούμενο διάστημα. Στην κυβέρνηση μιλούν με αισιοδοξία μεν για τις εξελίξεις, αλλά αποφεύγουν τις ακραίες κορόνες.Ο λόγος είναι σαφώς και εσωτερικής κατανάλωσης. Μετά το «κόψιμο» της γραβάτας και το δώρον άδωρον για τα αντίμετρα ή τη δέσμευση Τσίπρα για μη εφαρμογή των μέτρων που ψηφίστηκαν εάν δεν δοθεί λύση για το χρέος και αποχωρήσει το ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα, οι κυβερνητικοί βουλευτές αναζητούν άλλοθι ακόμη για να πείσουν εαυτούς για ποιο λόγο ψήφισαν ένα από τα πιο σκληρά πακέτα μέτρων στην εποχή των Μνημονίων. Διότι η πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν είναι ακόμη μια μετέωρη αξιολόγηση και μια αμφίβολη εκταμίευση της δόσης.
Ετσι, είναι απόλυτα λογικό να υπάρχουν έντονες ανησυχίες στους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίες πάντως δεν θα εκφραστούν σε κρίσιμη κοινοβουλευτική διαδικασία, δεδομένου ότι τα τελευταία - εκτός απροόπτου - μνημονιακά μέτρα έως το 2019 είναι αυτά που οι ίδιοι ψήφισαν πριν από δύο εβδομάδες. Ασφαλώς, όμως, ο Αλέξης Τσίπρας δεν θα ήθελε να δει ούτε «λευκή απεργία» των βουλευτών του ούτε «ανταρσίες» σε μείζονος ή ήσσονος σημασίας κοινοβουλευτικές διαδικασίες.
Ούτως ή άλλως, με βάση το πλάνο του Μαξίμου, θα ανοίξει σύντομα το κεφάλαιο της συνταγματικής αναθεώρησης, το οποίο αγγίζει πολλά ευαίσθητα ζητήματα για την ιδεολογία του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και νομοσχέδια-τομές για την Παιδεία, την Αυτοδιοίκηση κ.λπ., κατά την ψήφιση των οποίων τα «ατυχήματα» είναι απευκταία.
Κυρίως ο Τσίπρας δεν θέλει επ' ουδενί να δει την εσωκομματική του παντοδυναμία να αμφισβητείται, ιδιαίτερα μετά την αποχώρηση της «ενοχλητικής» αριστερής πτέρυγας το καλοκαίρι του 2015. Προς τούτο, δεν είναι μόνο η ομάδα των 53+ που αποκτά όλο και περισσότερους υποστηρικτές στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ (όπως ο Νίκος Φίλης), αλλά και η ομάδα των πασοκογενών που πιέζει για στροφή προς τη σοσιαλδημοκρατία και τη μετεξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ. Χαρακτηριστικό ήταν το άρθρο του Αντώνη Κοτσακά στην «Αυγή», το οποίο αποτέλεσε αντικείμενο εσωτερικών συζητήσεων.
Προχθές, εξάλλου, έλαβε χώρα μια «μυστική» σύναξη του Πολιτικού Συμβουλίου του ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή, κατά την οποία εκφράστηκαν κάποιες αντιδράσεις. Οι πιο έντονες ήταν από την Τασία Χριστοδουλοπούλου. Η αντιπρόεδρος της Βουλής - και μέλος των 53+ - φέρεται να υποστήριε πως η ψήφιση των μέτρων χωρίς να έχει «κλειδώσει» η ρύθμιση του χρέους ήταν επικοινωνιακό και ουσιαστικό λάθος.
Είχε προηγηθεί η παραίτηση του Χάρη Γολέμη - επίσης μέλους των 53+ - από την Κεντρική Επιτροπή του κόμματος και το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς, εκφράζοντας τη διαφωνία του με τη διαπραγματευτική τακτική της κυβέρνησης. Αντίστοιχες συνεδριάσεις των κομματικών οργάνων θα ακολουθήσουν τις επόμενες ημέρες, προκειμένου να εκτονωθούν οι όποιες αντιδράσεις και να αντιστραφεί το κλίμα, ιδιαίτερα εάν ο Πρωθυπουργός ή ο υπουργός Οικονομικών κομίσουν θετικές εξελίξεις. Κάποιες πρώτες ενδείξεις είναι πιθανό να διαφανούν στις αρχές της εβδομάδας, όταν και θα συνεδριάσει το EuroWorking Group.
ΤΟ ΧΡΕΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗ
Του Διονύση Νασόπουλου
Η παρέμβαση στη Φρανκφούρτη ήταν μελετημένη σε κάθε λέξη της. Δεν είχε τον χαρακτήρα έκκλησης προς δανειστές. Επρόκειτο περισσότερο για διαπιστώσεις και προβλέψεις ως προς την εξέλιξη των πραγμάτων εάν οι πόρτες των αγορών παραμείνουν κλειστές για την Αθήνα. Ο λόγος ισορροπούσε ανάμεσα στην εικόνα του πολιτικού και του τεχνοκράτη. Το Βερολίνο και το ΔΝΤ πρέπει, επιτέλους, να καταλάβουν. Ωστόσο, κεντρικός αποδέκτης αυτής της παρέμβασης του Ευκλείδη Τσακαλώτου ήταν η ΕΚΤ. Ο Μάριο Ντράγκι και ο Μπενουά Κερέ έχουν μια λύση στα χέρια τους και βρίσκονταν στην πρώτη σειρά του ακροατηρίου. Φεύγοντας από το διεθνές συνέδριο του Economist για τη δική τους έδρα, μερικά τετράγωνα πιο κάτω, θα μπορούσαν να δρομολογήσουν κάποιες θετικές εξελίξεις. Η προσέγγιση του Γιάννη Στουρνάρα, άλλωστε, για ενεργοποίηση κι έναν μεσολαβητικό ρόλο στην ΕΚΤ, είχε ήδη ξεκινήσει από την Αθήνα. Χωρίς απαραιτήτως οι λεπτομέρειες να έχουν συζητηθεί με το Μέγαρο Μαξίμου - όχι από τον διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος, αλλά από τον υπουργό Οικονομικών.
Ο Τσακαλώτος απέφυγε στη Φρανκφούρτη τις εξάρσεις, δημιουργώντας σε πολλούς την αίσθηση μιας κόπωσης - που ερμηνεύτηκε και ως δείγμα πολιτικής απόγνωσης. Στις κατ' ιδίαν συζητήσεις, ωστόσο, οι περισσότεροι αντελήφθησαν ότι αυτό είναι το στυλ του υπουργού με την αγγλοσαξονική προφορά και σκέψη. Στα όργανα του ΣΥΡΙΖΑ το βλέπουν διαφορετικά: η μεταφορά στα ελληνικά των αγγλικών του Ευκλείδη αποσυντονίζει και αρκετοί περιμένουν την 15η Ιουνίου ως «ημέρα της κρίσης» και για τον υπουργό. Η διάσταση με τον αναπληρωτή του, Γιώργο Χουλιαράκη, επανέρχεται στο προσκήνιο και η προοπτική της μετακόμισης τροφοδοτεί νέες συζητήσεις. Ο Χουλιαράκης είχε σοβαρές επιφυλάξεις για τον χριστουγεννιάτικο «μποναμά» στους χαμηλοσυνταξιούχους και ακόμη μεγαλύτερες ενστάσεις για την πολύμηνη παράταση των διαπραγματεύσεων. Ο Τσακαλώτος είχε κινηθεί με την προσδοκία ότι η καθυστέρηση όλο και κάτι καλό θα φέρει. Στην Κουμουνδούρου αναγνωρίζουν την προσπάθεια, αντιλαμβάνονται τη στόχευση, αλλά δεν βλέπουν τη δικαίωσή του.
Στις Βρυξέλλες, τη Φρανκφούρτη και το Βερολίνο, η εικόνα του Τσακαλώτου είναι ισχυρότερη από ποτέ - το πιο δυνατό asset της κυβέρνησης Τσίπρα και ο πιο αξιόπιστος συνομιλητής στην Αθήνα. Το γνωρίζει καλά και ο Αλέξης Τσίπρας. Στο Eυrogroup και τα διεθνή πάνελ, ο υπουργός Οικονομικών δεν εμφανίζεται ως επικεφαλής της αριστερής πτέρυγας του ΣΥΡΙΖΑ. Οι αναλύσεις στους ομολόγους δεν ακολουθούν τις παρουσιάσεις στους 53+. Ισως εξηγεί και τη διαφορετική ανάγνωση της παρέμβασης στη Φρανκφούρτη που έκανε η εγχώρια ομάδα σε σχέση με το διεθνές ακροατήριο του Economist: οι σύντροφοι δεν έδωσαν ιδιαίτερη σημασία στην αδυναμία του Ευκλείδη να βρει το τέρμα στο γήπεδο του χρέους, αλλά στην εικόνα ενός υπουργού που βλέπει εαυτόν όχι ως παίκτη, αλλά ως προπονητή της ομάδας. Το κοουτσάρισμα ανοίγει κι άλλες συζητήσεις.
Από τη Φρανκφούρτη ο Τσακαλώτος επέστρεψε χωρίς αναπτερωμένο ηθικό. Η οριστική λύση για το χρέος έχει ουσιαστικά φύγει από το τραπέζι και πλέον η προσπάθεια επικεντρώνεται σε μια φόρμουλα που θα μείωνε τις αντιστάσεις του ΔΝΤ και θα επέτρεπε στην ΕΚΤ να ανοίξει την πόρτα της ποσοτικής χαλάρωσης. Δεν είναι εύκολο εγχείρημα, πολύ περισσότερο από τη στιγμή που το Βερολίνο δεν ενδιαφέρεται να πιέσει τη Λαγκάρντ για μια μεσοβέζικη λύση. Χωρίς χρέος και χωρίς QE, ο Τσίπρας δεν έχει αφήγημα και ο Τσακαλώτος εγγυητική επιστολή για τις αγορές. Κάπως έτσι, η συζήτηση για μια μετακίνηση στο υπουργείο Εξωτερικών αποκτά νόημα, έστω κι αν φαίνεται δύσκολος στόχος. Το αντιλαμβάνεται κανείς κι από τη μουρμούρα στο νεοκλασικό της Βασιλίσσης Σοφίας.
"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 03-05/06/17
ΚΑΜΙΑ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΣΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
Παρά τη σιγή ασυρμάτου, λόγω του θανάτου του επίτιμου προέδρου της, η ΝΔ διαμηνύει προς τον κυβερνητικό συνασπισμό πως δεν υπάρχει περίπτωση να βρει στις τάξεις της αξιωματικής αντιπολίτευσης «συνενόχους» στο αδιέξοδο της διαπραγμάτευσης
Του Μάνου Χαραλαμπάκη
Η ΝΔ δεν προτίθεται να προσφέρει καμία συναίνεση στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, ειδικά σε μία στιγμή κατά την οποία - όπως εκτιμά το γαλάζιο στρατηγείο - ο κυβερνητικός συνασπισμός βρίσκεται σε απόλυτο αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές για το χρέος και την αξιολόγηση και αναζητά εναγωνίως «συνενόχους». Συνακόλουθα, η αξιωματική αντιπολίτευση θεωρεί ότι το αίτημά της για πολιτική αλλαγή και προσφυγή στις κάλπες παραμένει επίκαιρο, αφού η αδυναμία της κυβέρνησης να διαπραγματευτεί με τους εταίρους και να διαχειριστεί τα θέματα της καθημερινότητας είναι ολοφάνερη.
Αν και η ΝΔ βρισκόταν σε «παύση πυρών» από την περασμένη Δευτέρα, λόγω του θανάτου του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, αυτό δεν σημαίνει ότι άλλαξε ο αντιπολιτευτικός σχεδιασμός της. Κάθε άλλο. Υψηλόβαθμα στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης επισημαίνουν ότι η ΝΔ θα συνεχίσει να αναδεικνύει τις συνεχείς παλινωδίες, τα ψέματα και την αναξιοπιστία της κυβέρνησης. Ειδικά δε για όσα είχαν διαρρεύσει από την πλευρά της συγκυβέρνησης μέσα στην εβδομάδα και το ενδεχόμενο σύγκλησης του Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών, το σαφές μήνυμα που στέλνει η Πειραιώς είναι «δεν μπαίνουμε καν στη συζήτηση. Αλλωστε, η ίδια η κυβέρνηση το διέρρευσε και ύστερα το διέψευσε». Μάλιστα, τα ίδια στελέχη επισημαίνουν πως δεν υπάρχει περίπτωση η ΝΔ να παράσχει συναίνεση στο Μαξίμου για τις διαπραγματεύσεις «από τη στιγμή που ο Αλέξης Τσίπρας έχει χάσει την εμπιστοσύνη των κομμάτων και των πολιτικών αρχηγών ήδη από το καλοκαίρι του 2015. Τότε που κορόιδεψε τους πάντες και πήγε σε εκλογές».
Με αυστηρή κριτική: Βασική προτεραιότητα της γαλάζιας παράταξης είναι να εξηγήσει στους πολίτες ότι και η νέα αποτυχία της κυβέρνησης στο θέμα του χρέους και της αξιολόγησης προστίθεται στη μακρά λίστα των προηγούμενων και φέρει τη σφραγίδα του Αλέξη Τσίπρα και του Πάνου Καμμένου. Οπως σχολιάζουν χαρακτηριστικά από τη ΝΔ «η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ είναι αυτή που έφερε το 4ο Μνημόνιο και τα σκληρά μέτρα, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ είναι αυτή που διαπραγματεύτηκε και είχε την ευθύνη για το φιάσκο στο Eurogroup, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ χαμήλωσε τον πήχη, ενώ καλλιεργούσε κλίμα θριάμβου και έλεγε ότι θα φορέσει... γραβάτες. Για ό,τι συμβεί στο νέο Eurogroup είναι υπεύθυνη η κυβέρνηση».
Σ' αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε μάλιστα προχθές η ομιλία του αντιπροέδρου της ΝΔ, Κωστή Χατζηδάκη, στη γενική συνέλευση του ΣΕΒ. Ο αντιπρόεδρος επιτέθηκε στην κυβέρνηση, αλλά και στους δανειστές, σημειώνοντας πως «εκείνο που διαφαίνεται μέχρι στιγμής είναι ότι θα έχουμε μια μεσοβέζικη λύση, με την οποία κυβέρνηση και δανειστές θα κλωτσήσουν το τενεκεδάκι παρακάτω, καταδικάζοντας, παράλληλα, τη χώρα σε υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα για πολλές δεκαετίες». Και συμπλήρωσε ότι αυτό φαίνεται από την αμηχανία με την οποία τοποθετείται η κυβέρνηση, που σε μερικές μόνο μέρες πέρασε από τους πρόωρους πανηγυρισμούς του Πρωθυπουργού για γραβάτες, στην ανώμαλη προσγείωση. Και από τη θέση «"εμείς θα τα καταγγείλουμε όλα και δεν θα εφαρμόσουμε τα μέτρα" στο "δεχόμαστε ως αφετηρία τη λύση Σόιμπλε" και στο "λύση να 'ναι κι όποτε είναι να 'ρθει"». Παράλληλα με την αυστηρή κριτική που θα ασκεί η ΝΔ για τα διαδοχικά κυβερνητικά λάθη στη διαπραγμάτευση, θα αναδεικνύει συνεχώς όλες τις υποσχέσεις της κυβέρνησης που αποδείχθηκαν φρούδες. Πεποίθηση του γαλάζιου στρατοπέδου είναι πως τα ψέματα της κυβέρνησης αποτελούν ένα «υπερόπλο» της αντιπολιτευτικής τακτικής της. Εδώ και καιρό όλα τα στελέχη της ΝΔ ταυτίζουν την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ με το ψέμα και την εξαπάτηση και προεξοφλείται ότι αυτό θα εξακολουθήσει να γίνεται ακόμη πιο συστηματικά.
Σε εκλογικό συναγερμό
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, τις πρόσφατες αρνητικές εξελίξεις στο Eurogroup, αλλά και το χαμήλωμα των προσδοκιών από την ίδια την κυβέρνηση, η ΝΔ εκτιμά ότι ο κυβερνητικός συνασπισμός βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο. Γι' αυτόν τον λόγο, οι επιτελείς της αξιωματικής αντιπολίτευσης όχι μόνο δεν προτίθενται να δείξουν ανοχή στο Μαξίμου, αλλά είναι αποφασισμένοι να επαναφέρουν με ακόμη πιο ηχηρό τρόπο το αίτημα για προσφυγή στις κάλπες. Η Πειραιώς τις επόμενες ημέρες αναμένεται να διαμηνύει ανοιχτά πως «αν η κυβέρνηση δεν μπορεί να τα καταφέρει θα πρέπει να βγει και να το πει και να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές». Αλλωστε, αυτό το γαλάζιο επιχείρημα χρησιμοποιείται συχνά από πολλά στελέχη της ΝΔ, τώρα όμως εκτιμάται ότι αυτή η ρητορική θα βρει εκ νέου πρόσφορο έδαφος. Υπενθυμίζεται άλλωστε ότι μόλις πριν από μία εβδομάδα ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε σημάνει εκλογικό συναγερμό στο κόμμα στη σύνοδο των νομαρχιακών οργανώσεων. Η εντολή του προς όλους ήταν να είναι έτοιμοι ανά πάσα στιγμή και για ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις που θα οδηγούσαν και στις κάλπες.
Βασική στόχευση της ΝΔ είναι επίσης να δοθεί βάρος στη μεγάλη υπεροχή του Κυριάκου Μητσοτάκη - όπως υποστηρίζεται - έναντι του Αλέξη Τσίπρα. Η Πειραιώς θεωρεί πως το μομέντουμ είναι πολύ κακό για τον Πρωθυπουργό και γι' αυτό κρίνεται απαραίτητο να αναδειχθούν οι κυβερνητικές ικανότητες και τα πλεονεκτήματα του αρχηγού της ΝΔ. Αυτά τα στοιχεία άλλωστε, σημειώνει το γαλάζιο επιτελείο, προκύπτουν και από τις περισσότερες δημοσκοπήσεις.
Η επαφή με τον λαό: Την ίδια ώρα, ο γαλάζιος αντιπολιτευτικός σχεδιασμός βασίζεται και στην ενεργοποίηση του κομματικού μηχανισμού για την παρουσίαση του εναλλακτικού κυβερνητικού σχεδίου που διαθέτει η ΝΔ για την έξοδο της χώρας από την κρίση. Μπορεί οι περιοδείες του Κυριάκου Μητσοτάκη να σταμάτησαν αυτή την εβδομάδα, λόγω της απώλειας του πατέρα του και της έντονης συναισθηματικής φόρτισης, όμως τις αμέσως επόμενες ημέρες θα συνεχιστούν με νέα δυναμική. Πρόσφατα εξάλλου, σε κομματική εκδήλωση, ο αρχηγός της ΝΔ είχε δώσει το στίγμα αυτής της τακτικής, τονίζοντας πως αυτός πρώτος έχει βγει μπροστά και δίνει το παράδειγμα για συνεχή δουλειά και επαφή με την κοινωνία. Για τις περιοδείες του Κυριάκου Μητσοτάκη σε όλη την Ελλάδα καταρτίζεται ειδικό πρόγραμμα, ενώ σε ειδικό πρόγραμμα εξορμήσεων έχουν κληθεί να ενταχθούν και όλα τα κομματικά στελέχη. Από την Πειραιώς υπογραμμίζεται ότι στόχος αυτών των επαφών με τους πολίτες, στα καφενεία, σε εκδηλώσεις, σε κάθε γειτονιά είναι ο κόσμος να αντιληφθεί πως «στην πολιτική δεν είμαστε όλοι ίδιοι. Υπάρχει και ένας διαφορετικός δρόμος, αυτός που παρουσιάζει η ΝΔ». Εξηγούν, δηλαδή, ότι το πρόγραμμα της ΝΔ διαθέτει τις μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη η χώρα αλλά και το διαφορετικό μείγμα δημοσιονομικής πολιτικής με τα χαμηλά πλεονάσματα και τη μειωμένη φορολόγηση.
ΣΧΕΔΙΑΣΜΕΝΑ ΝΕΦΕΛΩΜΑΤΑ
Του Δημήτρη Σεβαστάκη*
Τα πρόσφατα μέτρα θα εφαρμοστούν μετά τη λήξη του προγράμματος. Οι γερμανικές εκλογές είναι το φθινόπωρο. Επομένως, υπάρχει περιθώριο μερικών μηνών (μετά δηλαδή τις γερμανικές εκλογές) ώστε να αποφασιστεί, σχεδιαστεί η αναρρύθμιση του ελληνικού χρέους. Περιθώριο δε, πάνω από έναν χρόνο διαβούλευσης, για τις αποφάσεις εφαρμογής αυτής της αναρρύθμισης. Το χρέος αναγκαστικά θα ανασχεδιαστεί, αναμορφωθεί, αναρρυθμιστεί ώστε να καταστεί βιώσιμο - κυρίως επιτρεπτικό στη βιώσιμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας - μετά τις γερμανικές εκλογές και η περίοδος εφαρμογής θα αρχίσει μετά τη λήξη του προγράμματος. Πού τα χαλάμε; Στο ότι πρέπει να υπάρξει ΤΩΡΑ μια ευκρινέστερη, σαφέστερη περιγραφή για την κατεύθυνση αναρρύθμισης και το προφίλ του χρέους, ώστε να μπούμε στην ποσοτική χαλάρωση, το QE, δηλαδή να ενταχθούμε στον κύκλο επιείκειας, ήτοι αξιοπιστίας, από τον κύκλο τιμωρίας τόσων χρόνων. Ελπιδοφόρα νεύματα.
Η ΝΔ δεν προτίθεται να προσφέρει καμία συναίνεση στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, ειδικά σε μία στιγμή κατά την οποία - όπως εκτιμά το γαλάζιο στρατηγείο - ο κυβερνητικός συνασπισμός βρίσκεται σε απόλυτο αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές για το χρέος και την αξιολόγηση και αναζητά εναγωνίως «συνενόχους». Συνακόλουθα, η αξιωματική αντιπολίτευση θεωρεί ότι το αίτημά της για πολιτική αλλαγή και προσφυγή στις κάλπες παραμένει επίκαιρο, αφού η αδυναμία της κυβέρνησης να διαπραγματευτεί με τους εταίρους και να διαχειριστεί τα θέματα της καθημερινότητας είναι ολοφάνερη.
Αν και η ΝΔ βρισκόταν σε «παύση πυρών» από την περασμένη Δευτέρα, λόγω του θανάτου του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, αυτό δεν σημαίνει ότι άλλαξε ο αντιπολιτευτικός σχεδιασμός της. Κάθε άλλο. Υψηλόβαθμα στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης επισημαίνουν ότι η ΝΔ θα συνεχίσει να αναδεικνύει τις συνεχείς παλινωδίες, τα ψέματα και την αναξιοπιστία της κυβέρνησης. Ειδικά δε για όσα είχαν διαρρεύσει από την πλευρά της συγκυβέρνησης μέσα στην εβδομάδα και το ενδεχόμενο σύγκλησης του Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών, το σαφές μήνυμα που στέλνει η Πειραιώς είναι «δεν μπαίνουμε καν στη συζήτηση. Αλλωστε, η ίδια η κυβέρνηση το διέρρευσε και ύστερα το διέψευσε». Μάλιστα, τα ίδια στελέχη επισημαίνουν πως δεν υπάρχει περίπτωση η ΝΔ να παράσχει συναίνεση στο Μαξίμου για τις διαπραγματεύσεις «από τη στιγμή που ο Αλέξης Τσίπρας έχει χάσει την εμπιστοσύνη των κομμάτων και των πολιτικών αρχηγών ήδη από το καλοκαίρι του 2015. Τότε που κορόιδεψε τους πάντες και πήγε σε εκλογές».
Με αυστηρή κριτική: Βασική προτεραιότητα της γαλάζιας παράταξης είναι να εξηγήσει στους πολίτες ότι και η νέα αποτυχία της κυβέρνησης στο θέμα του χρέους και της αξιολόγησης προστίθεται στη μακρά λίστα των προηγούμενων και φέρει τη σφραγίδα του Αλέξη Τσίπρα και του Πάνου Καμμένου. Οπως σχολιάζουν χαρακτηριστικά από τη ΝΔ «η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ είναι αυτή που έφερε το 4ο Μνημόνιο και τα σκληρά μέτρα, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ είναι αυτή που διαπραγματεύτηκε και είχε την ευθύνη για το φιάσκο στο Eurogroup, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ χαμήλωσε τον πήχη, ενώ καλλιεργούσε κλίμα θριάμβου και έλεγε ότι θα φορέσει... γραβάτες. Για ό,τι συμβεί στο νέο Eurogroup είναι υπεύθυνη η κυβέρνηση».
Σ' αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε μάλιστα προχθές η ομιλία του αντιπροέδρου της ΝΔ, Κωστή Χατζηδάκη, στη γενική συνέλευση του ΣΕΒ. Ο αντιπρόεδρος επιτέθηκε στην κυβέρνηση, αλλά και στους δανειστές, σημειώνοντας πως «εκείνο που διαφαίνεται μέχρι στιγμής είναι ότι θα έχουμε μια μεσοβέζικη λύση, με την οποία κυβέρνηση και δανειστές θα κλωτσήσουν το τενεκεδάκι παρακάτω, καταδικάζοντας, παράλληλα, τη χώρα σε υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα για πολλές δεκαετίες». Και συμπλήρωσε ότι αυτό φαίνεται από την αμηχανία με την οποία τοποθετείται η κυβέρνηση, που σε μερικές μόνο μέρες πέρασε από τους πρόωρους πανηγυρισμούς του Πρωθυπουργού για γραβάτες, στην ανώμαλη προσγείωση. Και από τη θέση «"εμείς θα τα καταγγείλουμε όλα και δεν θα εφαρμόσουμε τα μέτρα" στο "δεχόμαστε ως αφετηρία τη λύση Σόιμπλε" και στο "λύση να 'ναι κι όποτε είναι να 'ρθει"». Παράλληλα με την αυστηρή κριτική που θα ασκεί η ΝΔ για τα διαδοχικά κυβερνητικά λάθη στη διαπραγμάτευση, θα αναδεικνύει συνεχώς όλες τις υποσχέσεις της κυβέρνησης που αποδείχθηκαν φρούδες. Πεποίθηση του γαλάζιου στρατοπέδου είναι πως τα ψέματα της κυβέρνησης αποτελούν ένα «υπερόπλο» της αντιπολιτευτικής τακτικής της. Εδώ και καιρό όλα τα στελέχη της ΝΔ ταυτίζουν την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ με το ψέμα και την εξαπάτηση και προεξοφλείται ότι αυτό θα εξακολουθήσει να γίνεται ακόμη πιο συστηματικά.
Σε εκλογικό συναγερμό
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, τις πρόσφατες αρνητικές εξελίξεις στο Eurogroup, αλλά και το χαμήλωμα των προσδοκιών από την ίδια την κυβέρνηση, η ΝΔ εκτιμά ότι ο κυβερνητικός συνασπισμός βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο. Γι' αυτόν τον λόγο, οι επιτελείς της αξιωματικής αντιπολίτευσης όχι μόνο δεν προτίθενται να δείξουν ανοχή στο Μαξίμου, αλλά είναι αποφασισμένοι να επαναφέρουν με ακόμη πιο ηχηρό τρόπο το αίτημα για προσφυγή στις κάλπες. Η Πειραιώς τις επόμενες ημέρες αναμένεται να διαμηνύει ανοιχτά πως «αν η κυβέρνηση δεν μπορεί να τα καταφέρει θα πρέπει να βγει και να το πει και να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές». Αλλωστε, αυτό το γαλάζιο επιχείρημα χρησιμοποιείται συχνά από πολλά στελέχη της ΝΔ, τώρα όμως εκτιμάται ότι αυτή η ρητορική θα βρει εκ νέου πρόσφορο έδαφος. Υπενθυμίζεται άλλωστε ότι μόλις πριν από μία εβδομάδα ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε σημάνει εκλογικό συναγερμό στο κόμμα στη σύνοδο των νομαρχιακών οργανώσεων. Η εντολή του προς όλους ήταν να είναι έτοιμοι ανά πάσα στιγμή και για ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις που θα οδηγούσαν και στις κάλπες.
Βασική στόχευση της ΝΔ είναι επίσης να δοθεί βάρος στη μεγάλη υπεροχή του Κυριάκου Μητσοτάκη - όπως υποστηρίζεται - έναντι του Αλέξη Τσίπρα. Η Πειραιώς θεωρεί πως το μομέντουμ είναι πολύ κακό για τον Πρωθυπουργό και γι' αυτό κρίνεται απαραίτητο να αναδειχθούν οι κυβερνητικές ικανότητες και τα πλεονεκτήματα του αρχηγού της ΝΔ. Αυτά τα στοιχεία άλλωστε, σημειώνει το γαλάζιο επιτελείο, προκύπτουν και από τις περισσότερες δημοσκοπήσεις.
Η επαφή με τον λαό: Την ίδια ώρα, ο γαλάζιος αντιπολιτευτικός σχεδιασμός βασίζεται και στην ενεργοποίηση του κομματικού μηχανισμού για την παρουσίαση του εναλλακτικού κυβερνητικού σχεδίου που διαθέτει η ΝΔ για την έξοδο της χώρας από την κρίση. Μπορεί οι περιοδείες του Κυριάκου Μητσοτάκη να σταμάτησαν αυτή την εβδομάδα, λόγω της απώλειας του πατέρα του και της έντονης συναισθηματικής φόρτισης, όμως τις αμέσως επόμενες ημέρες θα συνεχιστούν με νέα δυναμική. Πρόσφατα εξάλλου, σε κομματική εκδήλωση, ο αρχηγός της ΝΔ είχε δώσει το στίγμα αυτής της τακτικής, τονίζοντας πως αυτός πρώτος έχει βγει μπροστά και δίνει το παράδειγμα για συνεχή δουλειά και επαφή με την κοινωνία. Για τις περιοδείες του Κυριάκου Μητσοτάκη σε όλη την Ελλάδα καταρτίζεται ειδικό πρόγραμμα, ενώ σε ειδικό πρόγραμμα εξορμήσεων έχουν κληθεί να ενταχθούν και όλα τα κομματικά στελέχη. Από την Πειραιώς υπογραμμίζεται ότι στόχος αυτών των επαφών με τους πολίτες, στα καφενεία, σε εκδηλώσεις, σε κάθε γειτονιά είναι ο κόσμος να αντιληφθεί πως «στην πολιτική δεν είμαστε όλοι ίδιοι. Υπάρχει και ένας διαφορετικός δρόμος, αυτός που παρουσιάζει η ΝΔ». Εξηγούν, δηλαδή, ότι το πρόγραμμα της ΝΔ διαθέτει τις μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη η χώρα αλλά και το διαφορετικό μείγμα δημοσιονομικής πολιτικής με τα χαμηλά πλεονάσματα και τη μειωμένη φορολόγηση.
ΣΧΕΔΙΑΣΜΕΝΑ ΝΕΦΕΛΩΜΑΤΑ
Του Δημήτρη Σεβαστάκη*
Τα πρόσφατα μέτρα θα εφαρμοστούν μετά τη λήξη του προγράμματος. Οι γερμανικές εκλογές είναι το φθινόπωρο. Επομένως, υπάρχει περιθώριο μερικών μηνών (μετά δηλαδή τις γερμανικές εκλογές) ώστε να αποφασιστεί, σχεδιαστεί η αναρρύθμιση του ελληνικού χρέους. Περιθώριο δε, πάνω από έναν χρόνο διαβούλευσης, για τις αποφάσεις εφαρμογής αυτής της αναρρύθμισης. Το χρέος αναγκαστικά θα ανασχεδιαστεί, αναμορφωθεί, αναρρυθμιστεί ώστε να καταστεί βιώσιμο - κυρίως επιτρεπτικό στη βιώσιμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας - μετά τις γερμανικές εκλογές και η περίοδος εφαρμογής θα αρχίσει μετά τη λήξη του προγράμματος. Πού τα χαλάμε; Στο ότι πρέπει να υπάρξει ΤΩΡΑ μια ευκρινέστερη, σαφέστερη περιγραφή για την κατεύθυνση αναρρύθμισης και το προφίλ του χρέους, ώστε να μπούμε στην ποσοτική χαλάρωση, το QE, δηλαδή να ενταχθούμε στον κύκλο επιείκειας, ήτοι αξιοπιστίας, από τον κύκλο τιμωρίας τόσων χρόνων. Ελπιδοφόρα νεύματα.
Το προσδοκώμενο από την ελληνική πλευρά κείμενο, σε τεχνικό και πολιτικό επίπεδο, πρέπει να γεφυρώνει όλες τις άλυτες αντιφάσεις, τόσο της ευρωζώνης όσο και της τεχνικής με την οποία προσπαθεί να επιλύσει την κρίση οικονομίας και ταυτότητας. ΔΝΤ, Βορράς, Νότος - Ελλάδα. Αυτό το αναμορφούμενο πολύπλευρο πρέπει να κουμπώσει στο κείμενο που παράλληλα θα (πρέπει να) αποτελεί και μια ποιοτικά ευκρινέστερη δέσμευση ή περιγραφή του χρέους και των σεναρίων επίλυσης. Και αυτό είναι πολιτικό στοιχείο που ορθά διεκδικείται από την ελληνική πλευρά. Πού μπλέκεται το πράγμα; Στα δευτερεύοντα και μικροπολιτικά. Αφενός στο άγχος πολλών να γίνουν πιο περιγραφικοί και πιο ευχάριστοι λέγοντας πράγματα αβέβαια και αναποφάσιστα ως προς τα περιεχόμενα και τις επιπτώσεις τους στη δομή της οικονομίας, αφετέρου σε μια σκληρότατη, κοντόφθαλμη και αιχμαλωτιστική πολιτική αντιπολίτευση, που καθηλώνει τη συζήτηση όχι στο πραγματικό, όχι στο αναγκαίο, αλλά στο «τι είπες» ή πώς μεταφράστηκε αυτό που είπες μιντιακά. Πράγματι, τεράστιοι πολιτικοί «πόροι» ξοδεύονται για να αναδιατυπωθούν κουβέντες, κατηγορηματικές δηλώσεις, που είτε ξέφυγαν είτε διαστρεβλωτικά παραποιήθηκαν. Ο αντιπολιτευτικός λόγος αναπτύσσεται σε δύο πεδία, εξίσου ρηχά και θνησιγενή: «Τι έλεγες παλιά - τι κάνεις τώρα». Ξεπερνώντας βεβαίως έντεχνα το «τι βρήκες, τι συνάντησες, ποια ήταν η πραγματική κατάσταση». Οργανώνεται έτσι ένα νεφέλωμα, πολύ φτωχό για να στηριχθεί κανείς πάνω του.
Τι χάνεται; Το τέμπο και πιθανόν το θέρος. Γιατί αν χαθεί η τουριστική «έκρηξη» και δεν στεφθεί με επενδυτικές λειτουργίες (όχι μόνο καινούργιες επενδύσεις, αλλά κυρίως αυξητική απόδοση των ενεργών επενδύσεων), νομίζω, αποδυναμώνονται η οικονομική ορμητικότητα, οι επενδυτικοί ρυθμοί, που οργανώνουν όχι μόνο τη ροή χρημάτων όσο την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, το κλίμα, την οικονομική ρυθμική. Για στενοκέφαλους «οικονομιστές» αυτά φαντάζουν ψιλά γράμματα, για άλλους φαίνεται ένας ακραιφνής, στα ιδεολογικά του προλεγόμενα, καπιταλισμός. Ομως πάνω στην παραγωγική απερήμωση, τη νέκρα που έχει απλωθεί τόσα χρόνια, ο τόπος μας έχει ανάγκη από διαφορετικό δημόσιο οικονομικό χώρο. Οχι μόνο να γίνεται κάτι, αλλά και να θεάται, να γίνεται κοινωνικά ορατό, καταληπτό.
Τι χάνεται; Το τέμπο και πιθανόν το θέρος. Γιατί αν χαθεί η τουριστική «έκρηξη» και δεν στεφθεί με επενδυτικές λειτουργίες (όχι μόνο καινούργιες επενδύσεις, αλλά κυρίως αυξητική απόδοση των ενεργών επενδύσεων), νομίζω, αποδυναμώνονται η οικονομική ορμητικότητα, οι επενδυτικοί ρυθμοί, που οργανώνουν όχι μόνο τη ροή χρημάτων όσο την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, το κλίμα, την οικονομική ρυθμική. Για στενοκέφαλους «οικονομιστές» αυτά φαντάζουν ψιλά γράμματα, για άλλους φαίνεται ένας ακραιφνής, στα ιδεολογικά του προλεγόμενα, καπιταλισμός. Ομως πάνω στην παραγωγική απερήμωση, τη νέκρα που έχει απλωθεί τόσα χρόνια, ο τόπος μας έχει ανάγκη από διαφορετικό δημόσιο οικονομικό χώρο. Οχι μόνο να γίνεται κάτι, αλλά και να θεάται, να γίνεται κοινωνικά ορατό, καταληπτό.
*Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Σάμου και πρόεδρος της Διαρκούς Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου