Θέλω να είμαι καλοπροαίρετος. Προσπαθώ λοιπόν εντίμως να καταλάβω τι εννοεί ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν με τις πρόσφατες δηλώσεις του (9/12). Μας λέει κατ’ αρχήν ότι «υποστηρίζουμε την άποψη της δίκαιης μοιρασιάς στην Ανατολική Μεσόγειο». Καμία αντίρρηση. Το δίκαιο ορίζεται από τον νόμο. Αλλά δεν μας λέει τι ακριβώς μοιράζουμε. Ούτε πώς το μοιράζουμε. Ούτε ποιοι μετέχουν στη μοιρασιά και για ποιον λόγο. Μας λέει επίσης ότι «υποστηρίζουμε την εξέταση όλων των διαφορών του Αιγαίου ως ένα σύνολο, να βρεθεί λύση στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και της καλής γειτονίας με ουσιαστικό και εποικοδομητικό τρόπο». Ωραία ιδέα. Αλλά ποιες είναι οι διαφορές που αποτελούν το σύνολο των διαφορών; Και ποιο είναι το πρόβλημα στο οποίο ψάχνουμε λύση; Διότι προβλήματα ασφαλώς υπάρχουν, όπως με τις θαλάσσιες ζώνες, και οι δύο χώρες τα έχουν συζητήσει πολλές φορές. Αλλά κατά τα άλλα το Αιγαίο είναι μια θάλασσα κατά το μεγαλύτερο μέρος ελληνικής κυριαρχίας με έλληνες κατοίκους και ελληνικά νησιά, τα προβλήματα των οποίων δεν νομίζω να ενδιαφέρουν ιδιαίτερα έναν τούρκο υπουργό Εξωτερικών. Συνεπώς σε τι ακριβώς συνίσταται το «σύνολο» των «διαφορών του Αιγαίου»; Εντόπισε καθυστερήσεις στα δρομολόγια για την Αμοργό; Ή μήπως έκλεισε κανένα μπιτσόμπαρο στη Ρόδο και του λείπει ο ντι τζέι; Είπα όμως ότι είμαι καλοπροαίρετος. Κι ασφαλώς κανείς δεν θέλει να στερήσει την Τουρκία από τα όποια νόμιμα δικαιώματά της ως «παράκτια χώρα» στο Αιγαίο. Οποια είναι και όσα είναι. Αλλά ούτε συνιδιοκτήτες είμαστε, ούτε συγκυρίαρχοι. Αν λοιπόν έχουν κάτι άλλο στο μυαλό τους, καλύτερα να το ξεχάσουν ή να το συζητήσουν με την παρέα τους. Διότι αυτό είναι το πρόβλημα. Πως όλοι από την εδώ πλευρά του Αιγαίου έχουμε την εντύπωση πως στην πραγματικότητα υπηρετούν μια κρυφή ατζέντα. Και πως η ατζέντα αυτή περιλαμβάνει όχι μόνο την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας αλλά και την ανάδειξη της Τουρκίας σε έναν ηγεμονικό περιφερειακό ρόλο. Τον οποίο φυσικά η ελληνική πλευρά δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να αποδεχθεί. Αυτή είναι η θεμελιώδης διαφορά μεταξύ των δύο χωρών. Κι η οποία δεν θα επιλυθεί, ούτε θα ξεπεραστεί, αν η Τουρκία δεν παραιτηθεί από ομολογημένες ή ανομολόγητες αναθεωρητικές επιδιώξεις με τις οποίες καμία «καλή γειτονία» δεν μπορεί να συμβιώσει «με ουσιαστικό και εποικοδομητικό τρόπο». Και κυρίως αν δεν εγκαταλείψει τη μεγαλομανία να θεωρεί τον εαυτό της κάτι άλλο από εκείνο που είναι....

 Aπό "ΤΑ ΝΕΑ",και...

"ΤΑ ΝΕΑ", 11/12/25

.....από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 11/12/25

ΤΟΥ ΣΑΚΗ ΜΟΥΜΤΖΗ

Είναι σωστό στις σχέσεις δύο κρατών να μην υπάρχουν προκαταλήψεις. Αυτή είναι μια δεοντολογική προσέγγιση εν κενώ Ιστορίας και πολιτικής. Οταν συζητούν τις σημερινές διαφορές τους μοιραία εμφιλοχωρούν και όλα τα προβλήματα που έρχονται από το παρελθόν, πρόσφατο και μακρινό.

Στην Ιστορία και στη μνήμη των λαών δεν υψώνονται φράκτες που την τέμνουν ούτε υπάρχει κάποιος μηχανισμός συλλογικής απώθησης όλων αυτών που τους ταλαιπώρησαν. Η Ιστορία είναι πανταχού παρούσα, παραμονεύει και υπενθυμίζει γεγονότα και καταστάσεις. Κάποιοι υποστηρίζουν πως έτσι δηλητηριάζει και υπονομεύει το παρόν και το μέλλον. Συμφωνώ, αλλά η ιστορική μνήμη δεν τιθασεύεται, δεν ελέγχεται, λειτουργεί αυτόνομα, θα έλεγα και ανεξέλεγκτα.

Σε αυτόν τον κανόνα ενίοτε υπάρχουν και οι εξαιρέσεις, όπως συνέβη με τις γαλλογερμανικές σχέσεις. Δύο γείτονες που διασταύρωσαν πολλές φορές τα ξίφη τους στο παρελθόν, εδώ και σχεδόν 75 χρόνια πορεύονται από κοινού. Γιατί συνέβη αυτό; Διότι πρόκειται για δύο ισομεγέθεις χώρες, με κοινό πολιτισμικό υπόβαθρο και η μία εξ αυτών, η Γερμανία, βγήκε παντελώς κατεστραμμένη από την τελευταία της προσπάθεια να κυριαρχήσει στην Ευρώπη. Ενας συνδυασμός παραγόντων που έφερε τη μεταπολεμική αγαστή συνεργασία.

Τι είπε προχθές ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Χακάν Φιντάν; Να καθίσουμε σε ένα τραπέζι και να συζητήσουμε όλες τις διαφορές μας και να καταλήξουμε σε μια δίκαιη μοιρασιά. Αυτό ακούγεται εκ πρώτης όψεως καλό. Ποιος δεν θέλει διάλογο και ειρηνική επίλυση των διαφορών; Το πρόβλημα έγκειται στο ότι οι εξ ανατολών γείτονές μας βάζουν πολλά προβλήματα στο καλάθι ώστε στο τέλος της ημέρας κάτι να κερδίσουν. Εντελώς άλλη τροπή παίρνει ένας διάλογος επάνω σε ένα θέμα και άλλη σε ένα πακέτο θεμάτων.

Προφανώς και δεν θα κάνω αναδρομή στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά αν δεν ανατρέξουμε σε αυτές δεν θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε ότι οι προτάσεις των γειτόνων μας, οι οποίες εμφανίζονται ως μετριοπαθείς και φιλειρηνικές, υποκρύπτουν τις πάγιες θέσεις τους που απορρίπτουμε ασυζητητί.

Ετσι, έχει διαμορφωθεί η εθνική γραμμή της μιας και μοναδικής διαφοράς, την οποία ακολουθεί και η σημερινή κυβέρνηση, καθησυχάζοντας τους οψίμως ανησυχούντες.

Τι είπε προχθές ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Χακάν Φιντάν; Να καθίσουμε σε ένα τραπέζι και να συζητήσουμε όλες τις διαφορές μας και να καταλήξουμε σε μια δίκαιη μοιρασιά. Αυτό ακούγεται εκ πρώτης όψεως καλό. Ποιος δεν θέλει διάλογο και ειρηνική επίλυση των διαφορών;

Το πρόβλημα έγκειται στο ότι οι εξ ανατολών γείτονές μας βάζουν πολλά προβλήματα στο καλάθι ώστε στο τέλος της ημέρας κάτι να κερδίσουν. Εντελώς άλλη τροπή παίρνει ένας διάλογος επάνω σε ένα θέμα και άλλη σε ένα πακέτο θεμάτων.

Η Τουρκία από την ελληνική μονοθεματική ατζέντα δεν θα βγει κερδισμένη ή, να το διατυπώσω διαφορετικά, θα πάρει πολύ λιγότερα από αυτά που προσδοκά και επάνω στα οποία έχει κτίσει όλη τη στρατηγική της.

Από την άλλη πλευρά η Ελλάδα θα κερδίσει, αλλά δεν θα πετύχει το μάξιμουμ των απαιτήσεών της που συνθέτουν αυτό που αποκαλούμε «κυριαρχικά δικαιώματα».

Ετσι, είναι εύλογο η Τουρκία να μη θέλει να εμπλακεί σε μια τέτοια διαπραγμάτευση περιορισμένων προσδοκιών.

Το ερώτημα είναι: πώς θα συνέλθει το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας όταν υπάρχει τόσο σημαντική απόκλιση στην ατζέντα των προβλημάτων; Ο Χακάν Φιντάν με τα όσα υποστήριξε στην τουρκική Εθνοσυνέλευση ήθελε να βοηθήσει ή να τορπιλίσει την προοπτική της συνάντησης;