Σας γράφω όχι ως πολίτης, αλλά ως όμηρος. Ομηρος σε μια πόλη που, μέρα με τη μέρα, μετατρέπεται σε ένα αχανές, βομβαρδισμένο τοπίο από την αδιαφορία, την έλλειψη σχεδιασμού και, κυρίως, την ανεξέλεγκτη δράση κάθε εταιρείας που αποφασίζει να σκάψει. Η Αθήνα βρίσκεται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και η νυν δημοτική αρχή, με επικεφαλής τον δήμαρχο Χάρη Δούκα, παρακολουθεί αμέτοχη –ή, ακόμη χειρότερα, ανέχεται– το θέαμα. Ποιος έδωσε το ελεύθερο σε κάθε πάροχο δικτύου να ανοίγει δρόμους και πεζοδρόμια χωρίς να υπάρχει η παραμικρή ένδειξη συντονισμού; Βλέπουμε το ίδιο σημείο να σκάβεται από διαφορετικές εταιρείες μέσα σε λίγες εβδομάδες. Πρόκειται για οικονομική αφέλεια ή εγκληματική αμέλεια; Το πιο εξοργιστικό είναι η απουσία κάθε δέσμευσης. Ενας λάκκος ανοίγεται σήμερα και παραμένει ανοιχτός για εβδομάδες ή μήνες, μετατρέποντας τις γειτονιές μας σε πίστες εμποδίων για τους πεζούς και σε κόλαση για τους οδηγούς. Πού είναι τα χρονοδιαγράμματα, κύριε δήμαρχε; Η υποχρέωση να γνωρίζει ο πολίτης πότε θα τελειώσει το μαρτύριό του είναι το ελάχιστο της διαφάνειας. Και εδώ ερχόμαστε στο μεγάλο ερώτημα: Ο προκάτοχος, κ. Μπακογιάννης, είχε τουλάχιστον προχωρήσει σε περιορισμούς και, ναι, είχε κινηθεί νομικά κατά των ασυνεπών εταιρειών. Είχε προσπαθήσει να επιβάλει έστω μια κάποια τάξη. Τι κάνει η δημοτική αρχή; Διότι, με την κατάσταση που επικρατεί, το μήνυμα που περνάει στις εταιρείες είναι: «Σκάψτε όποτε θέλετε, αφήστε τα μπάζα όποτε θέλετε, κανείς δεν σας ελέγχει». Αντί για λύσεις, εισπράττουμε κοινωνική και αστική υποβάθμιση. Δεν ζητάω χάρη, ζητάω την αυτονόητη λειτουργία της πρωτεύουσας. Αν η απάντησή τους είναι απλώς «πετάμε χαρτοπόλεμο», τότε η ευθύνη για το αθηναϊκό χάος είναι αποκλειστικά δική τους.....

 Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

• Φύλλο 22/11/25

Ο θρυλικός Νέλσον και το «ύπουλο» βόλι

Κύριε διευθυντά

Σε συνέχεια της πολύ ενδιαφέρουσας επιστολής του κ. Ματθαίου Δημητρίου της 25/10/2025 σχετικά με τη ναυμαχία του Τραφάλγκαρ της 21/10/1805, που εδραίωσε την κυριαρχία της Βρετανικής Αυτοκρατορίας στις θάλασσες του κόσμου για πάνω από 100 χρόνια, επιτρέψτε μου να συμπληρώσω μερικά ακόμα ενδιαφέροντα ιστορικά στοιχεία.

Ο αγγλικός στόλος παρατάχθηκε και επιτέθηκε σε δύο φάλαγγες, προπορευόμενης της φάλαγγος του ναυάρχου Κόλινγουντ επί του Royal Sovereign και με τη φάλαγγα του ναυάρχου Νέλσον να έπεται επί της ναυαρχίδας Victory. Το τελευταίο πλοίο στη φάλαγγα του Νέλσον ήταν το Orion με κυβερνήτη τον νεαρό τότε πλοίαρχο Εντουαρντ Κόδριγκτον, μετέπειτα διοικητή του στόλου της Μεσογείου και επικεφαλής του συμμαχικού στόλου στη ναυμαχία του Ναυαρίνου το 1827.

Πριν από τη ναυμαχία, ο Νέλσον ζήτησε από τον σηματωρό του, νεαρό αξιωματικό Pascoe, να διαμηνύσει προς τον στόλο του το σήμα: «Η Αγγλία έχει εμπιστοσύνη (confides) ότι όλοι κάνουν το καθήκον τους». Ο Pascoe του είπε ότι έπρεπε να σχηματίσει τη λέξη «confides» γράμμα προς γράμμα και του πρότεινε αντ’ αυτού να σχηματίσει τη λέξη «αναμένει» (expects) και έτσι εστάλη το σήμα στα πλοία όπου οι μισοί ναύτες ζητωκραύγασαν και οι άλλοι μισοί λοιδόρησαν τον ναύαρχο, λέγοντας περίπου «αν είναι δυνατόν να μας ζητάει να κάνουμε το καθήκον μας, λες και υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία γι’ αυτό».

Αυτό θεωρείται ότι ήταν το τελευταίο σήμα του Νέλσον και έτσι έχει μείνει στην Ιστορία, αλλά αυτό δεν είναι σωστό.

Το τελευταίο σήμα του Νέλσον στη ναυμαχία αυτή, αλλά και το σήμα κάθε Αγγλου ναυάρχου σε κάθε εμπλοκή με τον εχθρό ήταν το περίφημο «engage the enemy more closely» (εμπλακείτε με τον εχθρό όσο πλησιέστερα γίνεται). Αυτή ήταν πάντοτε η τελευταία διαταγή κάθε Αγγλου ναυάρχου προς τα πλοία τους.

Η εμπλοκή των δύο στόλων ξεκίνησε κατά τις 11.45 το πρωί της 21/10/1805 με πρώτη επιτιθέμενη τη φάλαγγα του Κόλινγουντ, ο οποίος οδήγησε τα πλοία του με αποφασιστικότητα κατά της παράταξης των πλοίων του εχθρού, κάνοντας τον Νέλσον να αναφωνήσει, «δείτε πώς επιτίθεται ο γενναίος μου Κόλινγουντ!». Επειτα από λίγο, ήρθε και η σειρά της φάλαγγος του Νέλσον να εμπλακεί, με πρώτο το Victory. Οταν η ναυμαχία άναψε για τα καλά, ο Νέλσον στράφηκε προς τον πλοίαρχο του Victory, Τόμας Χάρντι και του είπε ενθουσιασμένος: «Hardy, this is too hot to last for long», δηλαδή «Χάρντι, η συμπλοκή είναι πολύ έντονη για να κρατήσει πολύ».

Λίγο αργότερα έπεφτε θανάσιμα τραυματισμένος από τη σφαίρα του ελεύθερου σκοπευτή στο επάνω κατάρτι του γαλλικού Redoutable.

Eτσι κατέληξε ο σπουδαίος αυτός ναύαρχος που μαζί με τον Ουέλινγκτον θεωρούνται οι ενδοξότεροι ήρωες της Αγγλίας.

Για τους αναγνώστες σας να σημειώσω ότι στο Iδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη στον Πειραιά φυλάσσεται η μεγαλύτερη εκτός Αγγλίας συλλογή για τον Νέλσον αποτελούμενη από περίπου 2.000 βιβλία για αυτόν, άνω των 100 πρωτότυπων ιδιόχειρων επιστολών του (πολλές από αυτές αδημοσίευτες), καθώς και πολλά ενθυμήματα, όπως ατομικά του αντικείμενα, προσωπικά του είδη και άλλα πολύτιμα τεκμήριά του. Η συλλογή είναι ανοιχτή για το κοινό σε όλες τις εργάσιμες μέρες.

ΔΡ Π.Κ. ΛΑΣΚΑΡΙΔΗΣ

Υποναύαρχος (ε.τ.) Π.Ν.

Σύντομη ιστορία του Πενταγώνου

Κύριε διευθυντά,

Το σχετικό άρθρο της «Κ» της 30ής Οκτωβρίου για το «νέο Πεντάγωνο», έρχεται ως επιβεβαίωση της επιστολής μου του Σαββάτου 1ης Νοεμβρίου. Πουθενά δεν αναφέρεται το όνομα του αρχιτέκτονα του «Πενταγώνου» που ποτέ δεν ήταν πεντάγωνο, αλλά πήρε το όνομά του από το αμερικανικό υπουργείο Αμύνης, ούτε και η ιστορία του. Το κτίριο του Αρχηγείου Στρατού, επί της λεωφόρου Μεσογείων λοιπόν, σχεδιάστηκε και μελετήθηκε το 1962-72 από τον αρχιτέκτονα καθηγητή του ΕΜΠ Κυπριανό Μπίρη (1907-1990) σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Φ. Παναγιωτόπουλο.

Το κτίριο προοριζόταν να στεγάσει το Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών, δυναμικού 160 κλινών. Στον σχεδιασμό τόσο του κτιρίου αυτού όσο και των άλλων νοσοκομείων που μελέτησε ο Μπίρης (Οδοντιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Πατρών, Χειρουργικό Σωτηρίας, Θεραπευτικό Ινστιτούτο Πειραιώς κ.ά.) είναι φανερή η αναζήτηση καθαρών γεωμετρικών και απλών γραμμών τόσο στις κατόψεις όσο και στις όψεις. Οπως πολύ σωστά αναφέρεται στη μονογραφία του, που εκδόθηκε από το ΕΜΠ το 2003: «Η σύνθεση δεν είναι στατική αλλά εν δράσει» με τις επιμέρους ενότητές της, ιεραρχημένες ως προς τις λειτουργίες και το νόημα που η κάθε μια εκφράζει.

Η μετατροπή του σε Γενικό Επιτελείο Στρατού και η διασκευή μετά την κατασκευή του ήταν απόφαση ανάγκης που αν και δεν έβλαψε ουσιαστικά την αρχική σύνθεση, οπωσδήποτε δεν την ωφέλησε. Η σημερινή αλλαγή της πρόσοψης του κτιρίου από τον Κώστα Βαρώτσο μένει να κριθεί στο μέλλον όταν θα έχει τελειώσει το έργο, καθώς όπως και ο ίδιος ο καλλιτέχνης τόνισε, η νέα αισθητική παρέμβαση δεν έχει ολοκληρωθεί, πολύ περισσότερο που μια βιοκλιματική όψη δεν αρκεί για να έχουμε ένα βιοκλιματικό κτίριο.

Θα ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρον αν μπορούσαμε να έχουμε κάποιο προσχέδιο της μελέτης στο σύνολό της, για να μπορέσουμε να εκφράσουμε μια όσο το δυνατόν περισσότερο γόνιμη άποψη. Οψόμεθα.

ΥΓ.: Οπωσδήποτε η σημαντική αυτή παρέμβαση στο ΓΕΕΘΑ που «εκφράζει τη νέα εικόνα των Ενόπλων Δυνάμεων» δεν πρέπει να επεκταθεί, όπως διάβασα κάπου, και στο Μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη, που δεν χρειάζεται καμία απολύτως αλλαγή προκειμένου να αναδειχθεί σε σύμβολο εθνικής ενότητα και κοινής ιστορικής αναφοράς, αφού αυτό ακριβώς είναι. Το μόνο που χρειάζεται είναι σεβασμός.

ΜΑΡΩ ΚΑΡΔΑΜΊΤΣΗ ΑΔΑΜΗ

Ομότιμη καθηγήτρια ΕΜΠ

Η μακρά ιστορία του «Θεμιστοκλή»

Κύριε διευθυντά

Οταν έχεις υπηρετήσει επί 4,5 δύσκολα και αξέχαστα χρόνια (1973-1978) σε ένα αντιτορπιλικό, έχεις γίνει σχεδόν ένα με τις λαμαρίνες του και έχεις ζήσει με την οικογένειά σου το πολύ ένα εξάμηνο! Οταν έχεις «γράψει» αυτά τα χρόνια χιλιάδες ναυτικά μίλια, πλέοντας στα πελάγη μας και στη Μεσόγειο. Οταν έχεις αρχίσει την υπηρεσία σου σ’ αυτό νέος Υποπλοίαρχος και έχεις φύγει Πλωτάρχης, όταν... όταν και ακούς ότι το όνομά του θα συνεχίσει να υπάρχει, για πολλά ακόμη χρόνια, με ορειχάλκινα γράμματα στην πλευρά της υπερκατασκευής στο μεσόστεγο της 4ης υπερσύγχρονης φρεγάτας Belharra, δακρύζεις και αναπολείς νιάτα, ορμή, αφοσίωση στο καθήκον και την πατρίδα, στιγμές δράσης και αγωνίας, συναδέλφους, ιστορία.

Το «ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ» σχίζει με την πλώρη του τα γαλανά νερά του Αιγαίου μας και όχι μόνον επί 54 συνεχή χρόνια. Το ίδιο όνομα σε διαφορετικά πλοία. Ξεκίνησε το 1971 ως Α/Τ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ D-210 μέχρι το 1992. Συνεχίστηκε με το Α/Τ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ D-221 από το 1992 μέχρι το 2003 και με την Φ/Γ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ F-465 από το 2003 μέχρι και σήμερα. Αυτή θ’ αντικατασταθεί από τη νέα υψηλής τεχνολογίας φρεγάτα Belharra, που στις 17/11/2025 υπεγράφη η σύμβαση για την απόκτησή της.

Εύχομαι και παρακαλώ τον Θεό, όταν με το καλό υψωθεί η σημαία μας στο νέο μας «ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ» να ζω, να παραστώ στην τελετή και να περπατήσω πάνω στις λαμαρίνες του. Θα είμαι ευλογημένος.

ΜΑΤΘΑΙΟΣ Μ. ΔΗΜΗΤΡΊΟΥ

Πλοίαρχος Π.Ν. ε.α.

Ο Καποδίστριας και η Φιλική Εταιρεία

Kύριε διευθυντά,

Στο νέο τρέιλερ της ταινίας του Γιάννη Σμαραγδή «Καποδίστριας» εμφανίζεται μια σκηνή όπου ο Ιωάννης Καποδίστριας φέρεται να ορκίζει μέλη –προφανώς– της Φιλικής Εταιρείας. Η εικόνα αυτή, όσο εντυπωσιακή κι αν είναι, δεν ευσταθεί ιστορικά. Ο Καποδίστριας ούτε υπήρξε μέλος ούτε δέχθηκε να μυηθεί, όπως προκύπτει από τις μαρτυρίες του Φιλήμονα για τις αρνήσεις του τόσο προς τον Γαλάτη (1816) όσο και προς τον Καμαρηνό.

Αντίθετα, για τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄ η κυρίαρχη λαϊκή αντίληψη ότι ήταν ξένος προς τη Φιλική Εταιρεία δεν συμβαδίζει με τις πηγές. Ο Εμμανουήλ Ξάνθος, ένας από τους τρεις ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, στα Απομνημονεύματά του, αλλά και ο Ιωάννης Φιλήμων στο Δοκίμιόν του, αναφέρουν ότι ο Πατριάρχης μυήθηκε το 1818 από τον Ιωάννη Φαρμάκη. Επιπλέον, η επιστολή του προς τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη (1819), όπου επαινεί την ίδρυση «σχολείων» –λέξη που στο κρυπτογραφικό σύστημα της Φιλικής Εταιρείας δήλωνε την ίδια την Οργάνωση– υποδηλώνει σαφή υποστήριξη. Δεν πρέπει, επίσης, να ξεχνάμε ότι η μεταφορά της έδρας της Φιλικής Εταιρείας από την Οδησσό στην Κωνσταντινούπολη δεν θα ήταν δυνατή χωρίς κάποια μορφή ανοχής ή έμμεσης στήριξης από εκκλησιαστικούς και κοινοτικούς θεσμούς.

Η ιστορική κρίση οφείλει να στηρίζεται στα τεκμήρια της εποχής, όχι σε στερεότυπα ή σύγχρονες προβολές. Ο Καποδίστριας υπήρξε μεγάλος ηγέτης· δεν είναι όμως απαραίτητο να του προσδίδουμε ιδιότητες που δεν είχε. Από την άλλη μεριά, ο Γρηγόριος Ε΄ δεν ήταν αντίπαλος· οι πηγές δείχνουν το αντίθετο. Η αλήθεια της Επανάστασης βρίσκεται στις πηγές της, όχι στις απλουστεύσεις.

ΠΕΤΡΟΣ ΠΛΑΚΟΓΙΆΝΝΗΣ

«Σας ευχαριστούμε, κύριε Βατόπουλε»

Κύριε διευθυντά,

Το Σάββατο 15 Νοεμβρίου είχα την τύχη, την ευκαιρία και την τιμή να παρακολουθήσω την περιήγηση-ξενάγηση στις γειτονιές της Κυψέλης από τον έγκριτο και διακεκριμένο Αθηναιογράφο κ. Νίκο Βατόπουλο.

Διαβάζοντας από χρόνια με ενδιαφέρον τα κείμενα του κ. Βατόπουλου, θαύμαζα τη γραφή του, που έμοιαζε με αποτύπωση ποιητικού λόγου, με τη γλώσσα, τις εικόνες, το βάθος, την έμπνευση, τη διείσδυση, την απλότητα, τη θεματολογία και τα άλλα στοιχεία ενός χαρισματικού πνευματικού ανθρώπου.

Στην περιήγηση-ξενάγηση ήταν η πρώτη φορά που τον έβλεπα εκ του «σύνεγγυς».

Το πρώτο στοιχείο που με εξέπληξε ήταν η εκφορά του προφορικού του λόγου. Χειμαρρώδης, ποιητικός, μουσικός, εύληπτος, παλλόμενος.

Το δεύτερο στοιχείο ήταν η πολύπλευρη ανάλυση της εικόνας. Η εικόνα της παλαιάς και της σύγχρονης Κυψέλης. Τη σύγχρονη βέβαια τη ζούμε, γιατί την κατοικούμε. Την παλαιά όμως Κυψέλη μάς την «ανέστησε», μας την ζωντάνεψε ο κ. Βατόπουλος. Σε όλο της το μεγαλείο.

Τα σωζόμενα παλιά αρχοντόσπιτα, που άντεξαν στους μεγάλους σεισμούς και έμειναν όρθια, αποτελούν μνημεία ενός κόσμου όχι μακρινού και είναι μνημεία πολιτισμού. Πρέπει να διατηρηθούν, «πάση θυσία», με τη φροντίδα της πολιτείας, του δήμου, όλων των φορέων και όλων των ανθρώπων του πνεύματος και των γραμμάτων.

Ισως είναι αναγκαίο να καταρτιστεί ένα είδος μητρώου. Να φωτογραφηθούν, να αποτυπωθούν, να γίνει για καθένα από τα παλιά αρχοντικά ένα μικρό ιστορικό, ένα «βιογραφικό». Εάν ο κ. Βατόπουλος θελήσει να ηγηθεί ενός τέτοιου κινήματος, θα έχει τη συμπαράσταση όλων μας.

ΜΙΧΑΛΗΣ ΙΩ. ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

Κάτοχοι ηθικού πλεονεκτήματος...

Κύριε διευθυντά,

Ζούμε στη χώρα των «ηθικών πλεονεκτημάτων». Κάθε προσανατολισμός, πολιτικός, ποδοσφαιρικός, συντεχνιακός, συμπλεγματικός και πάει λέγοντας, χορηγεί στον ενδιαφερόμενο μία άυλη ταυτότητα «ηθικού πλεονεκτήματος». Οσοι από τους κατόχους αυτών των ταυτοτήτων είναι περιθωριακοί ή ακραίοι, έχουν εξασφαλίσει προ πολλού το δικαίωμα να εξωτερικεύουν τα εσώψυχα και τους καημούς τους έχοντας στη διάθεσή τους πλούσιο οπλοστάσιο: πέτρες, ξύλα, μολότοφ, φλεγόμενους κάδους, αποκλεισμούς δρόμων. Μετά το πέρας αυτών των εκδηλώσεων ακολουθεί, συνήθως, η ησυχία και το συμμάζεμα.

Υπάρχει όμως, φευ, πάντοτε στα χέρια όλων αυτών και το ανίκητο υπερόπλο που έχει καταντήσει την πατρίδα μας μια απέραντη μουντζούρα και δεν είναι άλλο από τη λαδομπογιά! Κρυμμένη μέσα σε κουτιά ή σπρέι εξορμά τις άγριες ώρες και σαρώνει οποιαδήποτε απροστάτευτη επιφάνεια. Τα αποτελέσματα τα βλέπουμε όλοι κάθε μέρα μόλις ανοίξουμε την πόρτα του σπιτιού μας. Το χειρότερο είναι πως έχουμε αποδεχθεί αυτό το απερίγραπτο χάλι μοιραίοι, άβουλοι και αποκαρδιωμένοι, επειδή απλούστατα και η Πολιτεία είναι στην ίδια κατάσταση με εμάς. Ως πότε όμως;

Οταν ρώτησα κάποτε τη μακαρίτισσα γιαγιά μου γιατί άφηνε την πόρτα του σπιτιού της ανοιχτή, μου είχε πει: Ο φόβος φυλάει τα έρημα...

ΠΑΝΟΣ ΔΟΒΑΣ

Αθήνα

Ο συντονισμός είναι για... τα μπάζα

Κύριε διευθυντά

Σας γράφω όχι ως πολίτης, αλλά ως όμηρος. Ομηρος σε μια πόλη που, μέρα με τη μέρα, μετατρέπεται σε ένα αχανές, βομβαρδισμένο τοπίο από την αδιαφορία, την έλλειψη σχεδιασμού και, κυρίως, την ανεξέλεγκτη δράση κάθε εταιρείας που αποφασίζει να σκάψει. Η Αθήνα βρίσκεται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και η νυν δημοτική αρχή, με επικεφαλής τον δήμαρχο Χάρη Δούκα, παρακολουθεί αμέτοχη –ή, ακόμη χειρότερα, ανέχεται– το θέαμα.

Ποιος έδωσε το ελεύθερο σε κάθε πάροχο δικτύου να ανοίγει δρόμους και πεζοδρόμια χωρίς να υπάρχει η παραμικρή ένδειξη συντονισμού; Βλέπουμε το ίδιο σημείο να σκάβεται από διαφορετικές εταιρείες μέσα σε λίγες εβδομάδες. Πρόκειται για οικονομική αφέλεια ή εγκληματική αμέλεια; Το πιο εξοργιστικό είναι η απουσία κάθε δέσμευσης. Ενας λάκκος ανοίγεται σήμερα και παραμένει ανοιχτός για εβδομάδες ή μήνες, μετατρέποντας τις γειτονιές μας σε πίστες εμποδίων για τους πεζούς και σε κόλαση για τους οδηγούς. Πού είναι τα χρονοδιαγράμματα, κύριε δήμαρχε; Η υποχρέωση να γνωρίζει ο πολίτης πότε θα τελειώσει το μαρτύριό του είναι το ελάχιστο της διαφάνειας.

Και εδώ ερχόμαστε στο μεγάλο ερώτημα: Ο προκάτοχος, κ. Μπακογιάννης, είχε τουλάχιστον προχωρήσει σε περιορισμούς και, ναι, είχε κινηθεί νομικά κατά των ασυνεπών εταιρειών. Είχε προσπαθήσει να επιβάλει έστω μια κάποια τάξη. Τι κάνει η δημοτική αρχή; Διότι, με την κατάσταση που επικρατεί, το μήνυμα που περνάει στις εταιρείες είναι: «Σκάψτε όποτε θέλετε, αφήστε τα μπάζα όποτε θέλετε, κανείς δεν σας ελέγχει». Αντί για λύσεις, εισπράττουμε κοινωνική και αστική υποβάθμιση.

Δεν ζητάω χάρη, ζητάω την αυτονόητη λειτουργία της πρωτεύουσας. Αν η απάντησή τους είναι απλώς «πετάμε χαρτοπόλεμο», τότε η ευθύνη για το αθηναϊκό χάος είναι αποκλειστικά δική τους.

ΣΠΥΡΟΣ ΜΙΡΜΙΔΗΣ

«Σνομπάρουν» τη γλώσσα μας;

Κύριε διευθυντά

Κάθε πρωί που ανοίγω το ραδιόφωνο για τις ειδήσεις από την ΕΡΤ ακούω εδώ και αρκετό καιρό: «Το Πρώτο έγινε ΕΡΤ news radio» (σε άψογη ομολογουμένως αγγλική προφορά), και μάλιστα επαναληπτικά για να το συνηθίσουμε και να μη μας ενοχλεί! Δεν γνωρίζω τον λόγο που το Εθνικό Ραδιόφωνο αποφάσισε να αμερικανοποιηθεί (προηγήθηκε η Εθνική τηλεόραση), σε κάθε όμως περίπτωση το θεωρώ εντελώς απαράδεκτο, καθόσον το έργο του είναι πρωτίστως παιδευτικό, να μορφώνεται ο λαός ακούγοντας σωστά ελληνικά και όχι να σνομπάρεται η ελληνική γλώσσα με τέτοια περιφρονητική συμπεριφορά.

ΠΑΝΑΓΊΩΤΗΣ Κ. ΜΑΖΗΣ

Δ.Ν. Δικηγόρος

• Φύλλο 21/11/25

Ο καθρέφτης της Ε.Ε. και ο ΟΠΕΚΕΠΕ

Κύριε διευθυντά

Στην πρόσφατη συνέντευξή της στην «Κ», η Ευρωπαία εισαγγελέας Λάουρα Κοβέσι ανέφερε: «Κάποιοι για πολλά χρόνια έκλεβαν ευρωπαϊκά λεφτά, που έπρεπε να βοηθούν τίμιους αγρότες για να καλλιεργούν την υπέροχη αυτή χώρα, όχι για βίλες και ακριβά αμάξια. Εγινε το ακρωνύμιο της διαφθοράς ο ΟΠΕΚΕΠΕ».

Για να κατανοήσω τη σοβαρή καταγγελία της κ. Κοβέσι, προσέφυγα στις ετήσιες εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO), του οργανισμού που διευθύνει.

Στην Ετήσια Εκθεση 2024, τα στοιχεία για τις έρευνες σε εξέλιξη στα «προγράμματα γεωργικής και αγροτικής ανάπτυξης» είναι τα εξής: Ε.Ε. σύνολο (428), Αυστρία (1), Βέλγιο (4), Βουλγαρία (72), Κροατία (21), Κύπρος (1), Τσεχία (3), Εσθονία (3), Φινλανδία (2), Γαλλία (16), Γερμανία (9), Ελλάδα (25), Ιταλία (117), Λετονία (8), Λιθουανία (10), Λουξεμβούργο (0), Μάλτα (4), Κάτω Χώρες (5), Πορτογαλία (5), Ρουμανία (67), Σλοβακία (37), Σλοβενία (1), Ισπανία (17). Τα στοιχεία αυτά αφορούν μόνο σε μία θεματική κατηγορία από τις δεκατέσσερις (14) συνολικά, που αναφέρονται στην έκθεση (EPPO).

Εντούτοις, η κ. Κοβέσι σε άλλο σημείο αναφέρει: «Αν θεωρείτε ότι υπάρχει διαφθορά μόνο στην Ελλάδα, δεν είναι έτσι. Υπάρχει παντού. Το θέμα είναι πώς καταγράφουμε αυτά τα φαινόμενα. Θα μιλήσω για δύο διαφορετικά φαινόμενα. Υπάρχει διαφθορά με τις αγροτικές επιδοτήσεις και σε άλλα κράτη-μέλη».

Αλλά και ο Θεόδωρος Πάγκαλος, στο βιβλίο του «Τα φάγαμε όλοι μαζί», Αθήνα, πρώτη έκδοση (ηλεκτρονική Αύγουστος 2012), αφού καταδικάζει τις παρανομίες αγροτών στην Ελλάδα, αναφέρει: «Θέλω να σημειώσω και κάτι τελευταίο. Μη θεωρήσετε ότι είμαστε ο μοναδικός έξυπνος λαός, που κοροϊδέψαμε τους υπόλοιπους Ευρωπαίους και τους πήραμε επιδοτήσεις που δεν τις δικαιούμαστε. Αντίθετα, οι Ευρωπαίοι ήξεραν –και ξέρουν– πολύ καλά τι γίνεται και σε πολλές περιπτώσεις έχουν παρέμβει στο παρελθόν για τη διόρθωση στρεβλώσεων. Σε άλλες, πάλι, περιπτώσεις δεν προχωράνε σε ενέργειες, προφανώς για κάποιους τεκμηριωμένους λόγους ή γιατί τα ίδια ή ανάλογα συμβαίνουν και σε άλλες χώρες».

Επομένως, όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί θα πρέπει να γνώριζαν περί των στρεβλώσεων αυτών (τουλάχιστον από το 2012) και θα πρέπει να πουν τι έπραξαν για να διορθώσουν την κατάσταση που τώρα καταγγέλλουν. Ιδιαίτερα ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης, που ήταν μέλος της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου (AGRI) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατά την περίοδο 2014-2019.

Από τα παραπάνω στοιχεία δεν προκύπτουν τα κριτήρια που χρησιμοποίησε η κ. Κοβέσι για την ιδιαίτερα αιχμηρή για τη χώρα μας δημόσια καταγγελία της, δηλαδή ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ έγινε το ακρωνύμιο της διαφθοράς. Επομένως, θα ήταν χρήσιμο να δημοσιοποιήσει τα κριτήρια που χρησιμοποίησε για μια τόσο σοβαρή καταγγελία. Επειδή η καταγγελία έγινε δημοσίως, έτσι και τα κριτήρια θα πρέπει να δημοσιοποιηθούν.

Η χώρα μας έχει συμβάλει ουσιαστικά στην Ε.Ε. Ενδεικτικά αναφέρω: Στην προεδρία του 1988 παρουσίασε μια Ενιαία Κοινωνική Πολιτική που ενσωματώθηκε στις Συνθήκες της Ε.Ε. Στην προεδρία του 1994 υπεγράφησαν οι Πράξεις Προσχώρησης της Αυστρίας, Φινλανδίας και Σουηδίας, αφού ο τότε υπουργός Εξωτερικών κατάφερε να αμβλύνει την αντίθεση ορισμένων χωρών-μελών με κοινή συμφωνία, που έχει ονομαστεί «Συμβιβασμός των Ιωαννίνων». Στην προεδρία του 2003 συζητήθηκε το σχέδιο του Ευρωπαϊκού Συντάγματος και επετεύχθη η υπογραφή των Συνθηκών Προσχώρησης των δέκα κρατών της πρώην Σοβιετικής Ενωσης. Η προσχώρηση των δέκα κρατών συνέβαλε στην επανένωση της Ευρώπης, γεγονός που γιορτάστηκε συμβολικά μπροστά στην Ακρόπολη. Θα ήθελα εδώ να υπενθυμίσω ότι η Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ενωση ορίζει στο άρθρο 1:

«Η παρούσα Συνθήκη διανοίγει νέα φάση στη διαδικασία μιας διαρκώς στενότερης ένωσης των λαών της Ευρώπης, στην οποία οι αποφάσεις λαμβάνονται όσο το δυνατόν πιο ανοικτά και όσο το δυνατόν εγγύτερα στους πολίτες».

Δυστυχώς, ο διαχωρισμός των χωρών-μελών στο σκάνδαλο των γεωργικών επιδοτήσεων, ως προαναφέρθηκε, από την Ευρωπαία εισαγγελέα δεν συμβάλλει στη «διαδικασία μιας διαρκώς στενότερης ένωσης». Τελικά, πιστεύω ότι όλος ο πολιτικός κόσμος στη χώρα μας θα πρέπει να μεριμνήσει ώστε η εξεταστική επιτροπή της Βουλής, με την προσήκουσα σοβαρότητα και αντικειμενικότητα, να αποκαλύψει όλη την αλήθεια και τα αποτελέσματά της να είναι υψηλού επιπέδου, ώστε να καταστούν πρότυπο για όλες τις χώρεςμέλη. Αυτό θα ήταν μία ακόμη ουσιαστική συμβολή της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΣΠΊΘΑΣ, PHD

Εύγε και ευχές σε νέους εργαζομένους

Κύριε Διευθυντά

Το καλοκαιράκι του 2025 και όχι μόνο σε όλα τα γεωγραφικά σημεία της χώρας (νησιά, παραλίες, παραθεριστικά κέντρα), αλλά και σε καταστήματα των πόλεων προσέφεραν και προσφέρουν τις υπηρεσίες τους νέοι και νέες. Σπουδαστές ή τελειόφοιτοι της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Παραθέτω ενδεικτικά ονόματα και ιδιότητες: Η Σοφία, αεροναυπηγός. Η Ελένη, παιδαγωγός. Η Παυλίνα, μάγειρας. Ο Θάνος, μαθηματικός. Ο Γιώργος, γεωπόνος. Ο Γιάννος, νοσηλευτής. Η Αμαλία, δικηγόρος. Η Δώρα, ιατρός.

Η προσφερόμενη εργασία δεν έχει σχέση με τις σπουδές τους, ώστε να θεωρηθεί πρακτική εξάσκηση. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν υπάρχει σύμπτωση θέσεων εργασίας και σπουδών. Εστω κι έτσι: 

– Οι νέοι/ες αποκτούν εμπειρία συνεργασίας μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων. 

– Γνωρίζουν τα προϊόντα που προσφέρει η επιχείρηση που δουλεύουν.

– Εξοικονομούν ένα χρηματικό ποσό για τα έξοδα της φοιτητικής χρονιάς.

– Πάντα με ευγένεια προσπαθούν να εξυπηρετούν τους πελάτες.

Θα πρέπει τα προσόντα αυτά να ενισχύουν το βιογραφικό τους στις περιπτώσεις που θα διεκδικήσουν μία μόνιμη θέση εργασίας.

Εύχομαι σε όλους ό,τι καλύτερο!

ΧΡΗΣΤΟΣ ΡΊΤΣΟΣ

Αποκέντρωση, ίσως η μόνη λύση

Κύριε διευθυντά,

Δύο ενδιαφέροντα και με κοινό παρονομαστή άρθρα δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στην εφημερίδα σας («Η Καθημερινή», 15/11/2025). Το ένα ήταν του Ηλία Μαγκλίνη και αφορούσε τις επιπτώσεις από την ακατάσχετη ηχορρύπανση στις ελληνικές μεγαλουπόλεις. Τα κορναρίσματα, οι εξατμίσεις, οι φωνές, τα κινητά, αλλά και η «μουσική» πέμπτης κατηγορίας που ακούγεται παντού (ακόμα και σε φαρμακεία!), είναι ήχοι δυνατοί και συγκεχυμένοι που εμποδίζουν –μεταξύ άλλων– την ανάπτυξη του εγκεφάλου, τη γνωστική απόδοση και το «νοικοκύρεμα της ψυχής».

To άλλο ήταν της Δέσποινας Κόντη που μας ενημέρωσε ότι το 2024 ο κάθε οδηγός στην Αττική έχασε 111 ώρες «κολλημένος» στην κίνηση, ώρες που αντιστοιχούν σε περίπου 14 χαμένα μεροκάματα. Ας προστεθεί εδώ και η τιμή του καυσίμου που σπαταλήθηκε, τα έξοδα που αναλογούν για την ασφάλιση-συντήρηση του αυτοκινήτου, αλλά και τα μελλοντικά έξοδα για την αποκατάσταση σωματικής και ψυχικής υγείας λόγω της υπερέντασης και της έκθεσης σε θορύβους και στην επιβαρυμένη από μικροσωματίδια ατμόσφαιρα.

Ο κοινός παρονομαστής είναι, αφενός, τα μεγάλα αστικά κέντρα όπου, με πρωτοστάτη την πρωτεύουσά μας, έχει άναρχα στοιβαχτεί μακριά από το ζωογόνο φυσικό περιβάλλον η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της χώρας, και, αφετέρου, η παράβλεψη των αρθρογράφων να συμπεριλάβουν στις προτάσεις τους το αυτονόητο: ότι η αποτελεσματικότερη λύση στα όσα σωστά αναφέρουν είναι η περιβόητη αποκέντρωση. Αλλωστε η Ελλάδα εκτός αθηναϊκών τειχών είναι πανέμορφη και επιβεβαιώνεται από τους γείτονές μας που αγοράζουν μπιρ παρά ό,τι βρουν μπροστά τους...

ΓΊΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΕΝΤΑΚΗΣ

Ομότιμος καθηγητής

Παράκλησή μας: Ας κλείνουν τους κάδους

Κύριε διευθυντά

Θέλω να ευχαριστήσω θερμά τον αξιότιμο κ. δήμαρχο της Αθήνας και την υπηρεσία καθαριότητας του δήμου, για την ανείπωτη χαρά που μας δίνουν να κλείνουμε μόνοι μας τους ανοικτούς κάδους απορριμμάτων στη γειτονιά μας, στο Κέντρο της Αθήνας. Διατυπώνω όμως ταπεινά την παράκληση για λίγη βοήθεια στο έργο μας αυτό. Μήπως δηλαδή θα μπορούσαν οι εργαζόμενοι του δήμου που αδειάζουν τους κάδους, να τους τοποθετούν και πάλι ΚΛΕΙΣΤΟΥΣ πίσω στη θέση τους; Ξέρω ότι αυτό προϋποθέτει επιπλέον μυϊκή εργασία, η οποία ίσως δεν αποζημιώνεται επαρκώς από τον δήμο. Είμαι όμως βέβαιος ότι ο κύριος δήμαρχος θα δείξει κατανόηση και θα διευθετήσει και τη μικρή αυτή λεπτομέρεια αν προκύψει.

ΜΑΝΏΛΗΣ ΜΑΝΕΣΗΣ

Ιατρός