Η Αθήνα έχει ήδη παρέμβει σε επίπεδο ΝΑΤΟ, ώστε οι πτήσεις των UAV τύπου Global Hawk να γίνονται κατόπιν κατάθεσης σχεδίου πτήσης, προ της εισόδου τους στο FIR Αθηνών. Σε διάφορα επίπεδα η Τουρκία παρενέβη ουκ ολίγες φορές, προκειμένου να μη γίνει δυνατή μια τέτοια εξέλιξη. Τελικά υιοθετήθηκε η μέθοδος της κατάθεσης Επιστολής Συμφωνίας («Letter of Agreement»), η οποία θα καθορίζει λεπτομερώς τους όρους και τις προϋποθέσεις της διεξαγωγής των συμμαχικών πτήσεων στον ελληνικό χώρο ευθύνης. Τέτοιες επιστολές έχουν χρησιμοποιηθεί και από άλλα μέλη στο παρελθόν, όπως η Γερμανία και η Πορτογαλία. Μια τέτοια συμφωνία θα αποτελέσει την πρώτη φορά που το ΝΑΤΟ αναγνωρίζει την πάγια ελληνική θέση ότι υπάρχει υποχρέωση κατάθεσης σχεδίου πτήσης εντός του FIR Αθηνών, ακόμα και αν πρόκειται, όπως στην παρούσα περίπτωση, για τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη της Συμμαχίας, τα οποία επιχειρούν από την αεροπορι βάση της Σιγκονέλα στη Σικελία....

Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 23/02/20

Το διπλό θέμα του Βασίλη Νέδου

ΣΧΕΔΙΑ ΠΤΗΣΗΣ ΤΟΥ ΝΑΤΟ ΣΤΟ FIR AΘΗΝΩΝ

Εντονο παρασκήνιο σε επίπεδο Ε.Ε. αλλά και ΝΑΤΟ, όπου ελήφθησαν αποφάσεις σημαντικές για τις ελληνικές θέσεις στην περιοχή, καταγράφηκε τις προηγούμενες ημέρες. Η «Κ» αποκαλύπτει σήμερα λεπτομέρειες. 

Η πρώτη απόφαση αφορά τη δημιουργία νέας, ξεχωριστής αεροναυτικής ευρωπαϊκής αποστολής με σκοπό την εφαρμογή του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη, στα βόρεια των ακτών της χώρας. Η δεύτερη αφορά την επί της αρχής συμφωνία ανάμεσα στο ΝΑΤΟ και την Ελλάδα, για την υποχρεωτική κατάθεση σχεδίου πτήσης από τα UAV Global Hawk της Συμμαχίας, τα οποία εδρεύουν στη Σικελία, κάθε φορά που περνούν το FIR Αθηνών για επιχειρήσεις επιτήρησης.

Συγκεκριμένα, στην πρώτη περίπτωση, ένα πρόβλημα ξεκίνησε από τις πολύ πρωινές ώρες της περασμένης Δευτέρας, όταν ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, ευρισκόμενος στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων (ΣΕΥ) στις Βρυξέλλες, διαπίστωσε ότι οι ομόλογοί του της Αυστρίας Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ, της Ουγγαρίας Πέτερ Σιγιάρτο και της Ιταλίας Λουίτζι ντι Μάιο διαφωνούσαν με την πρόταση διαχωρισμού της επιχείρησης για το μεταναστευτικό στην Κεντρική Μεσόγειο με την επωνυμία «Sophia» από την επιτήρηση του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη. Κοινή ανησυχία Ουγγαρίας και Αυστρίας ήταν η πιθανή αναζωπύρωση του προσφυγικού. Παράλληλα, στη Βιέννη θεωρούν ότι ο νεοοθωμανισμός τον οποίο προβάλλει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τροφοδοτεί το προσφυγικό.

Στο πρόγευμα εργασίας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), το οποίο προηγήθηκε του ΣΕΥ, ο κ. Δένδιας είχε εκτενείς συζητήσεις με τον κ. Σάλενμπεργκ για το θέμα, ο οποίος πείστηκε για την ανάγκη μιας τέτοιας επιχείρησης και στη συνέχεια ανέλαβε να μεταπείσει και τον Ούγγρο ομόλογό του. Ο δίαυλος του κ. Δένδια με τον Ιταλό ομόλογό του ήταν, εκ των πραγμάτων, εκτός ΕΛΚ.

Ο Ελληνας υπουργός διευκρίνισε σε όλους τους συνομιλητές του ότι οι στόχοι της Αθήνας είναι ίδιοι με εκείνους που έχουν τεθεί από τη διάσκεψη του Βερολίνου. Ο στόχος της ελληνικής πλευράς ήταν η άφιξη ευρωπαϊκών φρεγατών στην περιοχή, κάτι που εκτιμάται ότι θα οδηγήσει στην εκ των πραγμάτων αραίωση της τουρκικής παρουσίας στα ανοικτά της Λιβύης, υπό τον φόβο των νηοψιών σε πλοία τα οποία μεταφέρουν οπλισμό και ενισχύσεις στις αντιμαχόμενες πλευρές. Η συγκεκριμένη εξέλιξη θα οδηγήσει, εν ολίγοις, ευρωπαϊκές ναυτικές μονάδες ακόμα και στα νότια της Κρήτης, στην περιοχή που αυτή τη στιγμή ορίζεται εντός του αποκαλούμενου μνημονίου Αγκυρας - Τρίπολης.

Στη δεύτερη περίπτωση, η Αθήνα έχει ήδη παρέμβει σε επίπεδο ΝΑΤΟ, ώστε οι πτήσεις των UAV τύπου Global Hawk να γίνονται κατόπιν κατάθεσης σχεδίου πτήσης, προ της εισόδου τους στο FIR Αθηνών. Σε διάφορα επίπεδα η Τουρκία παρενέβη ουκ ολίγες φορές, προκειμένου να μη γίνει δυνατή μια τέτοια εξέλιξη. Τελικά υιοθετήθηκε η μέθοδος της κατάθεσης Επιστολής Συμφωνίας («Letter of Agreement»), η οποία θα καθορίζει λεπτομερώς τους όρους και τις προϋποθέσεις της διεξαγωγής των συμμαχικών πτήσεων στον ελληνικό χώρο ευθύνης. Τέτοιες επιστολές έχουν χρησιμοποιηθεί και από άλλα μέλη στο παρελθόν, όπως η Γερμανία και η Πορτογαλία.

Μια τέτοια συμφωνία θα αποτελέσει την πρώτη φορά που το ΝΑΤΟ αναγνωρίζει την πάγια ελληνική θέση ότι υπάρχει υποχρέωση κατάθεσης σχεδίου πτήσης εντός του FIR Αθηνών, ακόμα και αν πρόκειται, όπως στην παρούσα περίπτωση, για τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη της Συμμαχίας, τα οποία επιχειρούν από την αεροπορική βάση της Σιγκονέλα στη Σικελία.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΜΟΝΙΜΑ ΣΤΗ ΣΟΥΔΑ

Στην επιτάχυνση των δράσεων οι οποίες θα οδηγήσουν στην εδραίωση της νέας Διοίκησης Επιχειρήσεων Ανατολικής Μεσογείου (ΔΕΑΜ), με έδρα τον Ναύσταθμο Κρήτης στη Σούδα, προχωρεί με ταχείς βηματισμούς η στρατιωτική ηγεσία. Ηδη τις τελευταίες εβδομάδες σταθμεύει στον ναύσταθμο ένα υποβρύχιο του Πολεμικού Ναυτικού, ενώ ανά διαστήματα βρίσκεται ελλιμενισμένη και φρεγάτα. Δεν είναι τυχαίο ότι την προηγούμενη εβδομάδα πραγματοποιήθηκε γύρω από την Κρήτη άσκηση με τη συμμετοχή υποβρυχίων, τα οποία έφθασαν από τα δυτικά του νησιού έως και το Καστελλόριζο. Το Π.Ν. πραγματοποιεί εντατικές προσπάθειες ώστε να είναι δυνατή η μόνιμη στάθμευση τριών μονάδων στην Κρήτη, στο πλαίσιο της ΔΕΑΜ.

Ενα υποβρύχιο και μία φρεγάτα θα σταθμεύουν μόνιμα στον Ναύσταθμο Κρήτης στη Σούδα, όπου ήδη υφίστανται υποδομές για τη στέγαση περίπου 500 ατόμων (κάποια από τα κτίρια ανεγέρθηκαν τα προηγούμενα χρόνια από τα πλεονάζοντα της επέκτασης της παρακείμενης νατοϊκής βάσης). Στην «ομπρέλα» της ΔΕΑΜ θα είναι ενταγμένη και η Προκεχωρημένη Ναυτική Βάση Κυριαμαδίου, στην Ανατολική Κρήτη. Εκεί, θα βρίσκεται σε μόνιμη βάση μια πυραυλάκατος της Διοίκησης Ταχέων Σκαφών, με προφανή την στόχευση ενίσχυσης των δυνατοτήτων παρέμβασης στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η ΔΕΑΜ δεν αναμένεται ωστόσο να εδραιωθεί επισήμως πριν περάσουν ακόμη ορισμένοι μήνες. Η παρουσία όμως των μονάδων του Π.Ν. στην Κρήτη στοχεύει ακριβώς στην ανάγκη άμεσης πρόσβασης στην Ανατολική Μεσόγειο, ιδιαίτερα μετά την υπογραφή του τουρκολιβυκού μνημονίου για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών και την εύλογη ανησυχία για τις επόμενες κινήσεις της Αγκυρας στην περιοχή. Η περίπτωση του πλου του τουρκικού ερευνητικού σκάφους «Ορούτς Ρέις» στην περιοχή ευθύνης της Ελληνικής Δημοκρατίας προ τριών εβδομάδων και ο ολονύκτιος πλους της φρεγάτας «Νικηφόρος Φωκάς», προκειμένου να βρίσκεται εν καιρώ στην Κάρπαθο, αποτελεί ένα σχετικά πρόσφατο και γνωστό παράδειγμα για την κρισιμότητα που έχει η εγγύτητα στο θέατρο επιχειρήσεων της Ανατολικής Μεσογείου. Αυτή τη στιγμή το σύνολο του Στόλου έχει ως βάση τον Ναύσταθμο Σαλαμίνας και την Αμφιάλη.

Η βούληση του Π.Ν. να προχωρήσει σε αυτή την κίνηση μεταφοράς εν καιρώ ακόμα και ναυτικής μοίρας στην Κρήτη είναι δεδομένη, παρά ορισμένα ζωτικά προβλήματα τα οποία εξακολουθούν να υπάρχουν. Πέρα από τις συζητήσεις περί νέας κύριας μονάδας επιφανείας και εξεύρεσης ενδιάμεσης λύσης, οι κυβερνήτες αντιμετωπίζουν ένα αρκετά πιο πιεστικό πρόβλημα, εκείνο της επαρκούς στελέχωσης. Οι Σχολές Ναυτικών Δοκίμων και Μόνιμων Υπαξιωματικών Ναυτικού παράγουν πολύ λιγότερα στελέχη απ’ ό,τι προ δεκαετίας, κάτι που έχει αρχίσει να ασκεί σοβαρή πίεση στην καθημερινή προσπάθεια του Στόλου.