Από την "Επένδυση" |
| "Eπένδυση"-28/05/16 |
Η Ελλάδα στο «νέο» ΝΑΤΟ σε Ευρώπη και Μεσόγειο
Του Κ.Ι. Αγγελόπουλου/aggelopoulos@ependisinews.gr
Η συμμετοχή του ΝΑΤΟ στην επιχείρηση ελέγχου των προσφυγικών ροών στο Αιγαίο ήταν, φαίνεται, η «εισαγωγή» σε μια υπόθεση ευρύτερης σημασίας για την Ουάσινγκτον και τη Συμμαχία. Τώρα στην έδρα της συζητείται ανοικτά και σε πολιτικό επίπεδο η ενισχυμένη παρουσία του ΝΑΤΟ στην Κεντρική Μεσόγειο, όπου υπάρχει μεν πρόβλημα μεταναστευτικών ροών από τη Β. Αφρική προς την Ευρώπη, κυρίως την Ιταλία, αλλά υπάρχει και το σημαντικό «στρατηγικό» ζήτημα της Λιβύης, το οποίο θα πρέπει κατά κάποιον τρόπο να «τακτοποιηθεί». Οι αποφάσεις που θα λαμβάνονταν για την «εγκατάσταση» του ΝΑΤΟ στην Κεντρική Μεσόγειο ενδιαφέρουν άμεσα την Αθήνα. Ο πρώτος βασικός λόγος γι' αυτό είναι ότι: Η εμπειρία από τη ναυτική παρουσία του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο έδειξε ότι η Τουρκία έσπευσε να «αξιοποιήσει» την «ουδετερότητα» της Συμμαχίας στην υπόθεση των «γκρίζων» περιοχών και να υπογραμμίσει στρατιωτικά τις θέσεις και τους ισχυρισμούς της. Ετσι, η επέκταση της σταθερής παρουσίας του ΝΑΤΟ στην Κεντρική Μεσόγειο θα έφερνε
ενδεχομένως «μπελάδες» στην Αθήνα, που δεν ξεχνά ότι η Τουρκία έφτασε να αμφισβητεί (και ενώπιον του ΟΗΕ ακόμα) την ελληνική ΑΟΖ έως και νότια της Κρήτης.
Συνεργασία
Από την άλλη πλευρά, ο υπουργός Εξωτερικών, Ν. Κοτζιάς, δεν μπόρεσε να αρνηθεί, στην πρόσφατη υπουργική διάσκεψη του ΝΑΤΟ, τη συνεργασία της Συμμαχίας με τις χώρες του Μεσογειακού Διαλόγου, και ιδιαίτερα με την Αίγυπτο. Είναι σαφές, πλέον, ότι ΗΠΑ-ΝΑΤΟ συγκεντρώνουν σήμερα τους «προβληματισμούς» τους στο Αφγανιστάν, στη Μέση Ανατολή και στη Β. Αφρική. Και η ελληνική πλευρά υποχρεώνεται να συμπλέει με αυτά, όσο κι αν μια «επιχείρηση» σε αυτές τις περιοχές θα την έφερνε «απέναντι» σε δυνάμεις του ακραίου Ισλάμ.
Οι προβληματισμοί της ελληνικής κυβέρνησης για τα σχέδια που γνωστοποιεί πλέον η ηγεσία του ΝΑΤΟ είναι ευρύτεροι. Η Αθήνα παρακολουθεί σήμερα εξελίξεις που διαμορφώνονται, μέσω Ουάσινγκτον, στη Συμμαχία με στόχους την επιχειρησιακή «πρόσδεση» της Ε.Ε. στο ΝΑΤΟ και την ενίσχυση της ευρωπαϊκής δύναμης της απέναντι στη Ρωσία. Ήδη οι σχέσεις με τη Μόσχα επηρεάζονται αρνητικά με την πρόσκληση που απηύθυνε το ΝΑΤΟ στο Μαυροβούνιο για να καταστεί 29ο μέλος της Συμμαχίας (μια «αρνητική εξέλιξη που δεν προσφέρει στην ευρωπαϊκή
ασφάλεια», υποστηρίζει η ρωσική πλευρά). Το πρόβλημα για την ελληνική κυβέρνηση είναι η μεγάλη δυσκολία της να «ισορροπήσει» μεταξύ των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ και της Μόσχας. Η Συμμαχία σχεδιάζει τη «σταθερότητα» («projecting stability») πέραν των έως τώρα ορίων της. Και, παράλληλα, αξιοποιεί την προθυμία για στρατιωτική συνεργασία χωρών ευρωπαϊκών, όπως η Πολωνία, η ηγεσία της οποίας δηλώνει ξεκάθαρα ότι «ΗΠΑ και ΝΑΤΟ είναι οι μοναδικές δυνάμεις υπεράσπισης της Ευρώπης». Οι σοβαρές αυτές εξελίξεις -κάποιες από αυτές θα πάρουν τη μορφή αποφάσεων στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Βαρσοβία, τον Ιούλιο- βρίσκουν την Ελλάδα σε περίοδο «δύσκολων» σχέσεων με την Τουρκία, η οποία δυναμώνει τη στρατιωτική πίεση της -στο Αιγαίο, προωθεί ανοικτά την υπόθεση της «τουρκικής μειονότητας» στη Δυτική Θράκη και δεν συζητά στην Κύπρο οποιαδήποτε λύση που δεν θα διασφαλίζει τη στρατιωτική παρουσία της στη νήσο. Δίπλα σε αυτό, η Αθήνα έχει άλλο ένα σοβαρό ζήτημα να την απασχολεί: Η έως τώρα παραγωγική πολιτική που αναπτύσσει τα τελευταία χρόνια στην Ανατολική Μεσόγειο με Ισραήλ, Αίγυπτο και Κύπρο μπορεί να αλλάξει «ισορροπίες», αν μεταβληθεί ένα δεδομένο στο εν λόγω «καρέ», που είναι οι κακές σχέσεις του Ισραήλ με την Τουρκία.
Η Ουάσινγκτον ήταν και είναι θετική στην προσέγγιση των τεσσάρων. Θέλει, μάλιστα, κοντά τους και την Ιορδανία, αλλά την ίδια ώρα επιδιώκει την αποκατάσταση των τουρκο-ισραηλινών σχέσεων. Στην Αθήνα, διπλωματικοί κύκλοι εκτιμούν ότι η εξωτερική πολιτική της χώρας θα κάνει λάθος να εξακολουθεί να θεωρεί «δεδομένες» τις σημερινές σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ.
Επιφυλάξεις για τις στενές σχέσεις Ε.Ε. - Ατλαντικής Συμμαχίας- «Ναι μεν, αλλά» Κοτζιά για τον ρωσικό παράγοντα
Ο Νίκος Κοτζιάς (δεξιά) λέει «ναι» στις νέες πολιτικές του ΝΑΤΟ και σε σχέση με το ζήτημα της Ρωσίας «μπλέκεται»: Αναφέρει μεν ότι η Ρωσία «είναι αναπόσπαστο μέρος στην αρχιτεκτονική της Ευρώπης», αλλά δεν παραλείπει να δηλώσει στο ΝΑΤΟ ότι «η ρωσική συμπεριφορά δημιουργεί προκλήσεις» (κι αυτό παραμονές της επίσκεψης του Βλαδίμηρου Πούτιν (αριστερά στην Αθήνα...). Η Αθήνα αντιμετωπίζει, πάντως, με επιφύλαξη, κατά βάθος, αυτήν τη νέα «ισχυρή» σχέση της Συμμαχίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση, που σε τούτη τη φάση, πέραν άλλων στρατηγικών στόχων, «σημαδεύει» και τη Ρωσία. Η ελληνική πλευρά κρίνει ότι δεν πρέπει να υποτιμάται το τι μπορεί να σημαίνει για τα συμφέροντα της χώρας η «παρουσία» ή η «απουσία» της Ρωσίας στην Ανατολική Μεσόγειο, με δεδομένες, μάλιστα, τις πολύ κακές σχέσεις της Μόσχας με την Αγκυρα. Επιπλέον, η Ελλάδα γνωρίζει, όπως και όλες οι ηγεσίες της Ε.Ε., ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν διαθέτει δική της εξωτερική πολιτική και κοινές πολιτικές ασφάλειας, άρα δεν θα είναι στο εξής με τη «νέα σχέση» παρά μια «συνιστώσα» της υπό αμερικανικό έλεγχο Συμμαχίας. Ουσιαστικά, το ΝΑΤΟ θα αποφασίζει στρατηγικές κινήσεις και επιχειρήσεις για λογαριασμό της Ε.Ε.
Διπλωματικό σταυρόλεξο
Είναι φανερό όχι σήμερα «κινούνται» πολλές και σοβαρές υποθέσεις εξωτερικής πολιτικής και εθνικής ασφάλειας της Ελλάδας. Οι υποθέσεις αυτές εξελίσσονται περίπου ταυτοχρόνως και συνιστούν ένα περίπλοκο σύνολο για την κυβέρνηση του κ.Τσίπρα. Η ελληνική πλευρά είναι υποχρεωμένη να «συνεννοείται», όσο καλύτερα μπορεί, με την Ουάσινγκτον και το ΝΑΤΟ, με την Ευρωπαϊκή Ενωση να οδηγείται πλέον σε θέση στρατιωτικού «παραρτήματος» της Συμμαχίας. Είναι υποχρεωμένη να έχει προσεκτικά «ζυγισμένες» σχέσεις με τη Ρωσία και να διαχειριστεί, με «όρους» της, την υπακοή της συμμετοχής της στην «εγκατάσταση του ΝΑΤΟ στην Κεντρική Μεσόγειο. Παράλληλα, υποχρεώνεται να προετοιμάζεται προσεκτικά για τα «χειρότερα» απέναντι στις επιθετικές πολιτικές της Τουρκίας. Πρόκειται για ένα μεγάλο «πακέτο» προβλημάτων, που μπορεί να καθορίσουν προσεχώς μια «νέα» γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας, αλλά για την ώρα απασχολούν μόνον έναν εξαιρετικά περιορισμένο κύκλο «σχεδιαστών» στην Αθήνα.
Η συμμετοχή του ΝΑΤΟ στην επιχείρηση ελέγχου των προσφυγικών ροών στο Αιγαίο ήταν, φαίνεται, η «εισαγωγή» σε μια υπόθεση ευρύτερης σημασίας για την Ουάσινγκτον και τη Συμμαχία. Τώρα στην έδρα της συζητείται ανοικτά και σε πολιτικό επίπεδο η ενισχυμένη παρουσία του ΝΑΤΟ στην Κεντρική Μεσόγειο, όπου υπάρχει μεν πρόβλημα μεταναστευτικών ροών από τη Β. Αφρική προς την Ευρώπη, κυρίως την Ιταλία, αλλά υπάρχει και το σημαντικό «στρατηγικό» ζήτημα της Λιβύης, το οποίο θα πρέπει κατά κάποιον τρόπο να «τακτοποιηθεί». Οι αποφάσεις που θα λαμβάνονταν για την «εγκατάσταση» του ΝΑΤΟ στην Κεντρική Μεσόγειο ενδιαφέρουν άμεσα την Αθήνα. Ο πρώτος βασικός λόγος γι' αυτό είναι ότι: Η εμπειρία από τη ναυτική παρουσία του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο έδειξε ότι η Τουρκία έσπευσε να «αξιοποιήσει» την «ουδετερότητα» της Συμμαχίας στην υπόθεση των «γκρίζων» περιοχών και να υπογραμμίσει στρατιωτικά τις θέσεις και τους ισχυρισμούς της. Ετσι, η επέκταση της σταθερής παρουσίας του ΝΑΤΟ στην Κεντρική Μεσόγειο θα έφερνε
ενδεχομένως «μπελάδες» στην Αθήνα, που δεν ξεχνά ότι η Τουρκία έφτασε να αμφισβητεί (και ενώπιον του ΟΗΕ ακόμα) την ελληνική ΑΟΖ έως και νότια της Κρήτης.
Συνεργασία
Από την άλλη πλευρά, ο υπουργός Εξωτερικών, Ν. Κοτζιάς, δεν μπόρεσε να αρνηθεί, στην πρόσφατη υπουργική διάσκεψη του ΝΑΤΟ, τη συνεργασία της Συμμαχίας με τις χώρες του Μεσογειακού Διαλόγου, και ιδιαίτερα με την Αίγυπτο. Είναι σαφές, πλέον, ότι ΗΠΑ-ΝΑΤΟ συγκεντρώνουν σήμερα τους «προβληματισμούς» τους στο Αφγανιστάν, στη Μέση Ανατολή και στη Β. Αφρική. Και η ελληνική πλευρά υποχρεώνεται να συμπλέει με αυτά, όσο κι αν μια «επιχείρηση» σε αυτές τις περιοχές θα την έφερνε «απέναντι» σε δυνάμεις του ακραίου Ισλάμ.
Οι προβληματισμοί της ελληνικής κυβέρνησης για τα σχέδια που γνωστοποιεί πλέον η ηγεσία του ΝΑΤΟ είναι ευρύτεροι. Η Αθήνα παρακολουθεί σήμερα εξελίξεις που διαμορφώνονται, μέσω Ουάσινγκτον, στη Συμμαχία με στόχους την επιχειρησιακή «πρόσδεση» της Ε.Ε. στο ΝΑΤΟ και την ενίσχυση της ευρωπαϊκής δύναμης της απέναντι στη Ρωσία. Ήδη οι σχέσεις με τη Μόσχα επηρεάζονται αρνητικά με την πρόσκληση που απηύθυνε το ΝΑΤΟ στο Μαυροβούνιο για να καταστεί 29ο μέλος της Συμμαχίας (μια «αρνητική εξέλιξη που δεν προσφέρει στην ευρωπαϊκή
ασφάλεια», υποστηρίζει η ρωσική πλευρά). Το πρόβλημα για την ελληνική κυβέρνηση είναι η μεγάλη δυσκολία της να «ισορροπήσει» μεταξύ των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ και της Μόσχας. Η Συμμαχία σχεδιάζει τη «σταθερότητα» («projecting stability») πέραν των έως τώρα ορίων της. Και, παράλληλα, αξιοποιεί την προθυμία για στρατιωτική συνεργασία χωρών ευρωπαϊκών, όπως η Πολωνία, η ηγεσία της οποίας δηλώνει ξεκάθαρα ότι «ΗΠΑ και ΝΑΤΟ είναι οι μοναδικές δυνάμεις υπεράσπισης της Ευρώπης». Οι σοβαρές αυτές εξελίξεις -κάποιες από αυτές θα πάρουν τη μορφή αποφάσεων στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Βαρσοβία, τον Ιούλιο- βρίσκουν την Ελλάδα σε περίοδο «δύσκολων» σχέσεων με την Τουρκία, η οποία δυναμώνει τη στρατιωτική πίεση της -στο Αιγαίο, προωθεί ανοικτά την υπόθεση της «τουρκικής μειονότητας» στη Δυτική Θράκη και δεν συζητά στην Κύπρο οποιαδήποτε λύση που δεν θα διασφαλίζει τη στρατιωτική παρουσία της στη νήσο. Δίπλα σε αυτό, η Αθήνα έχει άλλο ένα σοβαρό ζήτημα να την απασχολεί: Η έως τώρα παραγωγική πολιτική που αναπτύσσει τα τελευταία χρόνια στην Ανατολική Μεσόγειο με Ισραήλ, Αίγυπτο και Κύπρο μπορεί να αλλάξει «ισορροπίες», αν μεταβληθεί ένα δεδομένο στο εν λόγω «καρέ», που είναι οι κακές σχέσεις του Ισραήλ με την Τουρκία.
Η Ουάσινγκτον ήταν και είναι θετική στην προσέγγιση των τεσσάρων. Θέλει, μάλιστα, κοντά τους και την Ιορδανία, αλλά την ίδια ώρα επιδιώκει την αποκατάσταση των τουρκο-ισραηλινών σχέσεων. Στην Αθήνα, διπλωματικοί κύκλοι εκτιμούν ότι η εξωτερική πολιτική της χώρας θα κάνει λάθος να εξακολουθεί να θεωρεί «δεδομένες» τις σημερινές σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ.
Επιφυλάξεις για τις στενές σχέσεις Ε.Ε. - Ατλαντικής Συμμαχίας- «Ναι μεν, αλλά» Κοτζιά για τον ρωσικό παράγοντα
Ο Νίκος Κοτζιάς (δεξιά) λέει «ναι» στις νέες πολιτικές του ΝΑΤΟ και σε σχέση με το ζήτημα της Ρωσίας «μπλέκεται»: Αναφέρει μεν ότι η Ρωσία «είναι αναπόσπαστο μέρος στην αρχιτεκτονική της Ευρώπης», αλλά δεν παραλείπει να δηλώσει στο ΝΑΤΟ ότι «η ρωσική συμπεριφορά δημιουργεί προκλήσεις» (κι αυτό παραμονές της επίσκεψης του Βλαδίμηρου Πούτιν (αριστερά στην Αθήνα...). Η Αθήνα αντιμετωπίζει, πάντως, με επιφύλαξη, κατά βάθος, αυτήν τη νέα «ισχυρή» σχέση της Συμμαχίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση, που σε τούτη τη φάση, πέραν άλλων στρατηγικών στόχων, «σημαδεύει» και τη Ρωσία. Η ελληνική πλευρά κρίνει ότι δεν πρέπει να υποτιμάται το τι μπορεί να σημαίνει για τα συμφέροντα της χώρας η «παρουσία» ή η «απουσία» της Ρωσίας στην Ανατολική Μεσόγειο, με δεδομένες, μάλιστα, τις πολύ κακές σχέσεις της Μόσχας με την Αγκυρα. Επιπλέον, η Ελλάδα γνωρίζει, όπως και όλες οι ηγεσίες της Ε.Ε., ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν διαθέτει δική της εξωτερική πολιτική και κοινές πολιτικές ασφάλειας, άρα δεν θα είναι στο εξής με τη «νέα σχέση» παρά μια «συνιστώσα» της υπό αμερικανικό έλεγχο Συμμαχίας. Ουσιαστικά, το ΝΑΤΟ θα αποφασίζει στρατηγικές κινήσεις και επιχειρήσεις για λογαριασμό της Ε.Ε.
Διπλωματικό σταυρόλεξο
Είναι φανερό όχι σήμερα «κινούνται» πολλές και σοβαρές υποθέσεις εξωτερικής πολιτικής και εθνικής ασφάλειας της Ελλάδας. Οι υποθέσεις αυτές εξελίσσονται περίπου ταυτοχρόνως και συνιστούν ένα περίπλοκο σύνολο για την κυβέρνηση του κ.Τσίπρα. Η ελληνική πλευρά είναι υποχρεωμένη να «συνεννοείται», όσο καλύτερα μπορεί, με την Ουάσινγκτον και το ΝΑΤΟ, με την Ευρωπαϊκή Ενωση να οδηγείται πλέον σε θέση στρατιωτικού «παραρτήματος» της Συμμαχίας. Είναι υποχρεωμένη να έχει προσεκτικά «ζυγισμένες» σχέσεις με τη Ρωσία και να διαχειριστεί, με «όρους» της, την υπακοή της συμμετοχής της στην «εγκατάσταση του ΝΑΤΟ στην Κεντρική Μεσόγειο. Παράλληλα, υποχρεώνεται να προετοιμάζεται προσεκτικά για τα «χειρότερα» απέναντι στις επιθετικές πολιτικές της Τουρκίας. Πρόκειται για ένα μεγάλο «πακέτο» προβλημάτων, που μπορεί να καθορίσουν προσεχώς μια «νέα» γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας, αλλά για την ώρα απασχολούν μόνον έναν εξαιρετικά περιορισμένο κύκλο «σχεδιαστών» στην Αθήνα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου