ΑΝΟΜΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΣΤΡΕΦΟΥΝ ΛΕΥΚΟΙ Ή "ΛΕΥΚΑΘΕΝΤΕΣ" ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΕΝΤΙΜΟΥ ΒΙΟΥ Ή ΚΑΙ ΤΙΜΙΟΤΗΤΑΑ ΑΝΑ ΧΕΙΡΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΑΝΗΙΘΙΚΟΙ ΠΟΥ ΠΑΙΖΟΥΝ "ΗΘΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ" ΩΣΤΕ ΝΑ ΜΑΣ ΞΕΓΕΛΑΣΟΥΝ...

Aπό "ΤΑ ΝΕΑ"

                                                               "TA NEA"-02/06/16

Συμψηφιστική ηθική: "ΕΝΟΧΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ" του Γιάννη Πανούση

Ο νεκρός ποτέ δεν γύρισε σπίτι του.
Περιπλανιέται μέσα μας
Νικ. Φωτόπουλος, «Τεφροδόχος»

Αναρωτιέμαι συχνά «ποιος ορίζει ή έστω ποιος οριοθετεί την έννοια και το περιεχόμενο του ήθους στη χώρα μας». Πρόκειται για έναν αυτοπροσδιοριζόμενο κι αυτοαναφερόμενο όρο; Μήπως είναι παιδί (γνήσιο ή νόθο) των κοινωνικών και πολιτισμικών συγκυριών; Ή μήπως αναδεικνύεται μέσα από τις δημοσκοπήσεις (του πλήθους ή της «αντιπροσωπευτικής» ομάδας, μιας αόριστης κι αόρατης κοινής γνώμης);

Το ερώτημα δεν είναι θεωρητικό ή ακαδημαϊκό. Συνδέεται άρρηκτα αφενός με τα ηθικά πρότυπα της κοινωνίας (και της πολιτικής) κι αφετέρου με την εμπορία ηθικής (απ)αξίας που ασκούν, ουχί αφιλοκερδώς, ποικιλόμορφοι θεσμοί και φορείς.

Το καλό και το κακό, η αγάπη και το μίσος δεν σχετίζονται όμως με στατιστικά μεγέθη ή με τηλεοπτικές απο-καλύψεις. Απορρέουν από ένα σύστημα διαχρονικών αξιών κι αξιολογήσεων με διάρκεια, βάθος και βίωση αλήθειας που δεν έχουν καμία σχέση με τους στιγμιαίους εντυπωσιασμούς ενός ηθικολογούντος show.

Από την άλλη πλευρά, η «ηθική» που προκύπτει από καταναγκασμούς και παράγει καταστολή χρησιμοποιεί τον «άγιο σκοπό» ως «σατανικό μέσο» για να ικανοποιήσει ανθρώπινα πάθη (στα οποία ούτε η ιδιοτέλεια ούτε η ανηθικότητα απουσιάζουν).

Δεν συνιστά συνεπώς ηθικό πρότυπο για κανέναν (και κυρίως για τους νέους) η προσχηματική ρητορική της ηθικής κάθαρσης, όταν η φύση της εξουσίας και η νοσηρότητα των διαπλεκόμενων σχέσεων δεν αφήνουν περιθώρια για την απελευθέρωση από αντιλήψεις και πρακτικές του χθες.

Ηθικός είναι αυτός που πάντοτε βλέπει κι όχι εκείνος που άλλοτε βλέπει (και γνωρίζει) κι άλλοτε όχι. Αυτός ο τελευταίος - πολιτικός, διανοούμενος, δικαστής, δημοσιογράφος, παπάς - μπορεί να θεωρείται ισορροπιστής ή συμβιβασμένος, ηθικό πάντως παράδειγμα δεν είναι.

Πάνω στη σύγχυση περί του ήθους και της ηθικής (ατόμων, εκπροσώπων, θεσμών)στηρίζεται κι αναπτύσσεται η εμπορία της «ηθικής». Οι αδικίες και οι ανισότητες, τα λάθη, οι αδυναμίες των «κακών άλλων», εφόσον προβληθούν με τον κατάλληλο τρόπο μέσω των media, όχι μόνο κερδίζουν τη συμπάθεια του (αφελούς;) κοινού, αλλά ενθαρρύνουν και κινήσεις φιλανθρωπίας ή εκκαθάρισης αντιπάλων.

Τελικά όλα μπορεί να επιτραπούν, όλα να συγχωρεθούν, όλα να συν-καλυφθούν εάν ένας ισχυρός οργανισμός, ένα μεγάλο κόμμα, ένας θεσμικός παράγοντας, ένας πρόεδρος, ακόμα κι ένας μη-κυβερνητικός μηχανισμός, αποφασίσουν ότι η αλήθεια βλάπτει περισσότερο από το ψέμα.

Ετσι καθημερινά εκδίδονται πιστοποιητικά έντιμου βίου ή και τιμιότητας, τα οποία χρυσοπληρώνονται για να διευκολύνουν τους άνομους να επιστρέψουν λευκοί ή « λευκαθέντες» στην καλή κοινωνία και να συνεχίσουν το «ευάρεστον έργο τους» στην πολιτική. Οι πολιτικά ανήθικοι παίζουν «ηθικά σενάρια» για να καταφέρουν να μας ξεγελάσουν (αντικαθιστώντας όμοιους με ομοίους). Να μας πείσουν ότι μία είναι η οδός της επιτυχίας και της «σωτηρίας» κι ότι αυτός ο (μονό)δρομος περνάει αποκλειστικά μέσα από τους δικούς τους ιστούς.

Ώς πότε θα δεχόμαστε να (αυτ)απατώμεθα ακόμα και σε ζητήματα πολιτικής ηθικής και ηθικής τάξης;

-Ο καθηγητής Γιάννης Πανούσης είναι πρώην υπουργός