Από την "ΕΣΤΙΑ"
Η ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΑΝΑΛΥΣΗ
ΤΟΥ Κ.Ν. ΣΤΑΜΠΟΛΗ*
ΔΕΝ ΠΕΡΝΑΕΙ σχεδόν ούτε μία ήμερα πού ό αγωγός East Med, ό όποιος σχεδιάζεται γιά νά μεταφέρει φυσικό αέριο άπό τά πλούσια κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου προς τήν Ευρώπη μέσω Ελλάδος, νά μή μονοπωλεί τήν επικαιρότητα. Ό έν λόγω αγωγός -πού μόνο ώς έργο επιστημονικής φαντασίας λογίζεται άπό ορισμένους, λόγω των extreme τεχνικών προδιαγραφών του- αποτελεί χωρίς τήν παραμικρή αμφιβολία μία σημαντική πρόκληση οχι μόνο γιά τήν Ελλάδα άλλα καί γιά τά υπόλοιπα κράτη τής περιοχής, δηλαδή τήν Αίγυπτο, τήν Κύπρο καί τό Ισραήλ, άπό τά κοιτάσματα τών οποίων θά αντλεί ποσότητες γιά νά τίς μεταφέρει μέσω Ελλάδος στή νότιο Ιταλία καί άπό έκεΐ στίς ευρωπαϊκές αγορές.
Ό έν λόγω αγωγός προτάθηκε αρχικά τό 2011 άπό τήν ΔΕΠΑ, η οποία ακολούθως τό 2014 τόν ενέταξε στην κοινοπραξία IGI-Poseidon (στην οποία συμμετέχουν ισόποσα ή ΔΕΠΑ καί η ιταλική Edison) πού στή συνέχεια προχώρησε στην ανάθεση μελέτης σκοπιμότητας σέ διεθνή εταιρεία συμβούλων. Ή έν λόγω μελέτη καθόρισε τόσο τή χάραξη τής διαδρομής τοϋ αγωγού όσο καί τίς τεχνικές προδιαγραφές τοϋ έργου. Σύμφωνα μέ αυτές, τό μήκος τοϋ άγωγοϋ θά φθάσει τά 1.900 χιλιόμετρα, ένώ θά διέρχεται άπό βαθειά ύδατα στό μεγαλύτερο μέρος τής διαδρομής του, φθάνοντας ακόμη καί τά 3.000 μέτρα υπό τήν επιφάνεια τής θαλάσσης. Ό αγωγός θά ξεκινάει άπό τήν θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κύπρου καί Ισραήλ, θά κατευθύνεται στην Κρήτη καί άπό έκεΐ στην Πελοπόννησο γιά νά καταλήγει-στην Θεσπρωτία καί άπό έκεΐ μέσω τής Αδριατικής στό Ότράντο. Στην πρώτη φάση λειτουργίας του ό East Med θά μπορεί νά μεταφέρει 10,0 δισ. κυβικά μέτρα κατ' έτος, ένώ σέ μία δεύτερη φάση ή χωρητικότητα του θά μπορέσει νά αυξηθεί στά 16,0 δισ. κυβικά μέτρα.
Σήμερα ή σχεδίαση τοϋ άγωγοϋ έχει υποστηριχθεί οικονομικά άπό τήν ΕΕ, έχοντας ενταχθεί στά συγχρηματοδοτούμενα εργά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προσελκύοντας συνολική χρηματοδότηση περίπου €35 εκατ. γιά τίς απαιτούμενες αρχικές μελέτες. Όμως τό έργο απέχει πολύ ακόμη άπό τή φάση λήψης τής τελικής επενδυτικής απόφασης, δηλαδή αυτό πού αποκαλούν στή διεθνή επενδυτική ορολογία ώς FDI -Final Investment Decision. Καί αυτό δέν είναι δυνατό έάν δέν εκφραστεί πρώτα κατάλληλο επενδυτικό ενδιαφέρον πού σήμερα, πέραν τής ΔΕΠΑ-Edison, απλούστατα δέν υπάρχει.
Εξυπακούεται οτι γιά νά υλοποιηθεί ένα τεράστιο έργο υποδομής όπως ό East Med, μ’ ενα προϋπολογισμό τής τάξης τών 10,0 δισ. εύρώ, θά πρέπει νά δημιουργηθεί ενα αρκετά ισχυρό consortium πού θά αναλάβει νά εξεύρει τήν απαιτούμενη χρηματοδότηση, νά οργανώσει καί νά επιβλέψει τήν κατασκευή του καί ασφαλώς νά αναλάβει τή λειτουργία τοϋ άγωγοϋ σέ βάθος χρόνου καί σέ επικερδή βάση. Τό μεγαλύτερο, όμως, πρόβλημα πού θά αντιμετωπίσει ή έν λόγω κοινοπραξία, παρά τή διάχυτη αισιοδοξία καί ενθουσιασμό που επιδεικνύουν σήμερα οι κυβερνήσεις τών χωρών πού υποστηρίζουν-πολιτικά καί μόνο- τό project, δηλαδή Ελλάδα, Ιταλία, Ισραήλ καί Κύπρος, είναι ή εξασφάλιση τών απαραίτητων ποσοτήτων αερίου καί μάλιστα σέ ανταγωνιστικές τιμές, ώστε αυτή νά μπορεί νά διαπραγματευθεί καί νά κλείσει συμβόλαια πώλησης μέ ευρωπαϊκές ενεργειακές εταιρείες σέ μακροπρόθεσμη βάση. Ή δέ εξασφάλιση μιας αρχικής ποσότητας 10,0 δισ. κυβικών μέτρων άπό τήν ευρύτερη περιοχή τής Ανατολικής Μεσογείου, μέ ορίζοντα παράδοσης τό 2027-2029, δέν είναι τόσο αυτονόητη όπως υποστηρίζουν διάφοροι αναλυτές, γιατί ήδη έχει αναπτυχθεί μεγάλος ανταγωνισμός μεταξύ Ισραήλ καί Αιγύπτου, τών σημερινών παραγωγών στην περιοχή, γιά τή διάθεση ποσοτήτων σέ εμπορικούς καί μεγάλους βιομηχανικούς πελάτες τής ευρύτερης περιοχής.
Αλλά ακόμα καί έάν εξευρεθούν επαρκείς ποσότητες φυσικού αερίου άπό τή λεκάνη τής Ανατολικής Μεσογείου, υπάρχει τό θέμα τής τιμής διάθεσης προς τίς ευρωπαϊκές εταιρείες, οι όποίες σήμερα αγοράζουν αέριο σέ λίαν ανταγωνιστικές τιμές, στά 4,0 μέ 4,5 εύρώ άνά mbtu, τόσο άπό εγχώριους παραγωγούς και Νορβηγία άλλά καί άπό τήν Gazprom, ιδίως μετά τή συμφωνία τής τελευταίας μέ τήν Ευρωπαϊκή Επιτροπή τόν περασμένο Μάιο. Σήμερα, ή Gazprom, έχοντας αποδεχθεί πλήρως τό καθεστώς τής εσωτερικής αγοράς αερίου τής ΕΕ καί έχοντας μάλιστα αναλάβει πολύ συγκεκριμένες δεσμεύσεις προς τήν Κομμισσιόν σέ θέματα μεταφοράς καί διάθεσης ποσοτήτων, συμμετέχει ισότιμα στην αγορά μέ ανταγωνιστικά τιμολόγια καί πρόσβαση στους αγωγούς της, έπί ευρωπαϊκού εδάφους, άπό ευρωπαϊκές εταιρείες.
Θά πρέπει δέ νά τονισθεί οτι ή έν λόγω ρωσσική ενεργειακή εταιρεία είναι σήμερα ό βασικός προμηθευτής τής Ευρώπης, διοχετεύοντας 200 δισ. κυβικά μέτρα τό χρόνο, ποσότητα που ισοδυναμεί μέ τό 40% τοϋ συνολικού μεγέθους τής αγοράς. Επιπλέον, μέσα στά επόμενα χρόνια ή ευρωπαϊκή αγορά πρόκειται νά κατακλυσθεί άπό ενα τσουνάμι φθηνού LNG τόσο άπό τήν Αφρική οσο καί άπό τίς ΗΠΑ (ήδη τό πρώτο αμερικανικό φορτίο LNG στή Ρεβυθούσα είναι γεγονός), πού θά έλθει νά ανταγωνισθεί μέ τό διατιθέμενο σήμερα αέριο μέσω χερσαίων αγωγών. Στην περιοχή μας ένας ακόμα σοβαρός ανταγωνιστής τοϋ East Med θά είναι αναμφίβολα ό αγωγός TAP, πού ήδη άπό τό 2020 θά αρχίσει νά προμηθεύει τήν ευρωπαϊκή αγορά μέ Άζέρικο αέριο στην αρχή μέ 10,0 δισ. κυβικά μέτρα τό χρόνο καί μετά τό 2026-2027 -όταν δηλαδή θά είναι έτοιμες (έάν φυσικά κατασκευασθεί) νά λειτουργήσει ό East Med- μέ επιπλέον 10 δίσ. κυβικά μέτρα. Άρα προμηνύεται οξύς ανταγωνισμός, κατά τά επόμενα χρόνια, μεταξύ τών διαφόρων προμηθευτών τόσο μέσω αγωγών άλλα καί μέσω LNG.
Βάσει τών ανωτέρω καθίσταται προφανές οτι υπάρχουν σήμερα πολλά ερωτήματα ώς προς τήν οικονομική βιωσιμότητα τοϋ East Med υπό τίς παρούσες, καί τίς ύπό διαμόρφωση συνθήκες, τόσο στην ευρωπαϊκή αγορά οσο καί σέ αυτή τής Ανατολικής Μεσογείου. Ή ευρεία πολιτική στήριξη πού απολαμβάνει σήμερα τό γιγάντιο αυτό έργο είναι δυσανάλογα μεγάλη τοϋ περιορισμένου οικονομικού καί εμπορικού ενδιαφέροντος πού αυτό έχει προσελκύσει μέχρι τώρα. Ή δέ χρησιμότητα τοϋ άγωγοϋ αύτοϋ στή συνολικότερη προσπάθεια τής ΕΕ γιά απεξάρτηση άπό τό ρωσσικό αέριο (στην οποία συμπεριλαμβάνεται καί ό TAP) θά πρέπει νά αξιολογηθεί στό πλαίσιο ενός εξωπραγματικού διαχρονικού ευρωπαϊκού «αφηγήματος», πού θέλει τήν Ευρώπη νά αρνείται τή γεωγραφική καί πολιτιστική της ταυτότητα καί τήν Ελλάδα νά ενισχύει τό εθνικό της γόητρο ώς οιονεί ανερχόμενος «ενεργειακός κόμβος». Δηλαδή μία πλήρης άρνηση τής πραγματικότητας, άφοϋ στην καλύτερη περίπτωση ό East Med θά μπορεί νά καλύπτει τό 2,5% τής ετήσιας ευρωπαϊκής ενεργειακής προμήθειας!
Όμως ακόμα καί έάν επιτευχθεί μία περίλαμπρη διακρατική συμφωνία μεταξύ τών ενδιαφερομένων σήμερα κρατών (Ελλάδος, Ισραήλ, Ιταλίας-καί Κύπρου), ουδεμία εγγύηση υπάρχει οτι τό έργο θά εισέλθει σύντομα σέ τροχιά υλοποίησης. Έχουμε πολλά παραδείγματα όπου μέ υπογεγραμμένες διακρατικές συμβάσεις οι αγωγοί μείναν' στά χαρτιά, μέ πλέον χαρακτηριστικό αυτό τοϋ πετρελαιοαγωγοϋ Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη. Αυτό ασφαλώς δέ σημαίνει οτι ό East Med θά πρέπει νά επανεξεταστεί συνολικά ή καί νά εγκαταλειφθεί, άφού η έπί χάρτου καί μόνο ύπαρξη του βοηθά στην ενίσχυση μιας ευρύτερης στρατηγικής συμμαχίας μεταξύ τών κρατών τής περιοχής -τής Αιγύπτου συμπεριλαμβανομένης- που έρχεται νά αντιπαρατεθεί μέ τήν αυξανόμενη τουρκική προκλητικότητα καί τίς επεκτατικές βλέψεις τής Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο. Ύπό αυτή τήν έννοια ό East Med θά παραμείνει ακόμα γιά αρκετό διάστημα ένας καθαρά «πολιτικός» αγωγός, μέ προοπτική υλοποίησης έάν καί εφόσον διασφαλισθούν οι κατάλληλες συνθήκες προμήθειας καί διάθεσης αερίου άπό τά μέλλοντα νά αναπτυχθούν κοιτάσματα τής περιοχής.
 |
| "ΕΣΤΙΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 26-27/01/19 |
Η ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΑΝΑΛΥΣΗ
ΤΟΥ Κ.Ν. ΣΤΑΜΠΟΛΗ*
ΔΕΝ ΠΕΡΝΑΕΙ σχεδόν ούτε μία ήμερα πού ό αγωγός East Med, ό όποιος σχεδιάζεται γιά νά μεταφέρει φυσικό αέριο άπό τά πλούσια κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου προς τήν Ευρώπη μέσω Ελλάδος, νά μή μονοπωλεί τήν επικαιρότητα. Ό έν λόγω αγωγός -πού μόνο ώς έργο επιστημονικής φαντασίας λογίζεται άπό ορισμένους, λόγω των extreme τεχνικών προδιαγραφών του- αποτελεί χωρίς τήν παραμικρή αμφιβολία μία σημαντική πρόκληση οχι μόνο γιά τήν Ελλάδα άλλα καί γιά τά υπόλοιπα κράτη τής περιοχής, δηλαδή τήν Αίγυπτο, τήν Κύπρο καί τό Ισραήλ, άπό τά κοιτάσματα τών οποίων θά αντλεί ποσότητες γιά νά τίς μεταφέρει μέσω Ελλάδος στή νότιο Ιταλία καί άπό έκεΐ στίς ευρωπαϊκές αγορές.
Ό έν λόγω αγωγός προτάθηκε αρχικά τό 2011 άπό τήν ΔΕΠΑ, η οποία ακολούθως τό 2014 τόν ενέταξε στην κοινοπραξία IGI-Poseidon (στην οποία συμμετέχουν ισόποσα ή ΔΕΠΑ καί η ιταλική Edison) πού στή συνέχεια προχώρησε στην ανάθεση μελέτης σκοπιμότητας σέ διεθνή εταιρεία συμβούλων. Ή έν λόγω μελέτη καθόρισε τόσο τή χάραξη τής διαδρομής τοϋ αγωγού όσο καί τίς τεχνικές προδιαγραφές τοϋ έργου. Σύμφωνα μέ αυτές, τό μήκος τοϋ άγωγοϋ θά φθάσει τά 1.900 χιλιόμετρα, ένώ θά διέρχεται άπό βαθειά ύδατα στό μεγαλύτερο μέρος τής διαδρομής του, φθάνοντας ακόμη καί τά 3.000 μέτρα υπό τήν επιφάνεια τής θαλάσσης. Ό αγωγός θά ξεκινάει άπό τήν θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κύπρου καί Ισραήλ, θά κατευθύνεται στην Κρήτη καί άπό έκεΐ στην Πελοπόννησο γιά νά καταλήγει-στην Θεσπρωτία καί άπό έκεΐ μέσω τής Αδριατικής στό Ότράντο. Στην πρώτη φάση λειτουργίας του ό East Med θά μπορεί νά μεταφέρει 10,0 δισ. κυβικά μέτρα κατ' έτος, ένώ σέ μία δεύτερη φάση ή χωρητικότητα του θά μπορέσει νά αυξηθεί στά 16,0 δισ. κυβικά μέτρα.
Σήμερα ή σχεδίαση τοϋ άγωγοϋ έχει υποστηριχθεί οικονομικά άπό τήν ΕΕ, έχοντας ενταχθεί στά συγχρηματοδοτούμενα εργά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προσελκύοντας συνολική χρηματοδότηση περίπου €35 εκατ. γιά τίς απαιτούμενες αρχικές μελέτες. Όμως τό έργο απέχει πολύ ακόμη άπό τή φάση λήψης τής τελικής επενδυτικής απόφασης, δηλαδή αυτό πού αποκαλούν στή διεθνή επενδυτική ορολογία ώς FDI -Final Investment Decision. Καί αυτό δέν είναι δυνατό έάν δέν εκφραστεί πρώτα κατάλληλο επενδυτικό ενδιαφέρον πού σήμερα, πέραν τής ΔΕΠΑ-Edison, απλούστατα δέν υπάρχει.
Εξυπακούεται οτι γιά νά υλοποιηθεί ένα τεράστιο έργο υποδομής όπως ό East Med, μ’ ενα προϋπολογισμό τής τάξης τών 10,0 δισ. εύρώ, θά πρέπει νά δημιουργηθεί ενα αρκετά ισχυρό consortium πού θά αναλάβει νά εξεύρει τήν απαιτούμενη χρηματοδότηση, νά οργανώσει καί νά επιβλέψει τήν κατασκευή του καί ασφαλώς νά αναλάβει τή λειτουργία τοϋ άγωγοϋ σέ βάθος χρόνου καί σέ επικερδή βάση. Τό μεγαλύτερο, όμως, πρόβλημα πού θά αντιμετωπίσει ή έν λόγω κοινοπραξία, παρά τή διάχυτη αισιοδοξία καί ενθουσιασμό που επιδεικνύουν σήμερα οι κυβερνήσεις τών χωρών πού υποστηρίζουν-πολιτικά καί μόνο- τό project, δηλαδή Ελλάδα, Ιταλία, Ισραήλ καί Κύπρος, είναι ή εξασφάλιση τών απαραίτητων ποσοτήτων αερίου καί μάλιστα σέ ανταγωνιστικές τιμές, ώστε αυτή νά μπορεί νά διαπραγματευθεί καί νά κλείσει συμβόλαια πώλησης μέ ευρωπαϊκές ενεργειακές εταιρείες σέ μακροπρόθεσμη βάση. Ή δέ εξασφάλιση μιας αρχικής ποσότητας 10,0 δισ. κυβικών μέτρων άπό τήν ευρύτερη περιοχή τής Ανατολικής Μεσογείου, μέ ορίζοντα παράδοσης τό 2027-2029, δέν είναι τόσο αυτονόητη όπως υποστηρίζουν διάφοροι αναλυτές, γιατί ήδη έχει αναπτυχθεί μεγάλος ανταγωνισμός μεταξύ Ισραήλ καί Αιγύπτου, τών σημερινών παραγωγών στην περιοχή, γιά τή διάθεση ποσοτήτων σέ εμπορικούς καί μεγάλους βιομηχανικούς πελάτες τής ευρύτερης περιοχής.
Αλλά ακόμα καί έάν εξευρεθούν επαρκείς ποσότητες φυσικού αερίου άπό τή λεκάνη τής Ανατολικής Μεσογείου, υπάρχει τό θέμα τής τιμής διάθεσης προς τίς ευρωπαϊκές εταιρείες, οι όποίες σήμερα αγοράζουν αέριο σέ λίαν ανταγωνιστικές τιμές, στά 4,0 μέ 4,5 εύρώ άνά mbtu, τόσο άπό εγχώριους παραγωγούς και Νορβηγία άλλά καί άπό τήν Gazprom, ιδίως μετά τή συμφωνία τής τελευταίας μέ τήν Ευρωπαϊκή Επιτροπή τόν περασμένο Μάιο. Σήμερα, ή Gazprom, έχοντας αποδεχθεί πλήρως τό καθεστώς τής εσωτερικής αγοράς αερίου τής ΕΕ καί έχοντας μάλιστα αναλάβει πολύ συγκεκριμένες δεσμεύσεις προς τήν Κομμισσιόν σέ θέματα μεταφοράς καί διάθεσης ποσοτήτων, συμμετέχει ισότιμα στην αγορά μέ ανταγωνιστικά τιμολόγια καί πρόσβαση στους αγωγούς της, έπί ευρωπαϊκού εδάφους, άπό ευρωπαϊκές εταιρείες.
Θά πρέπει δέ νά τονισθεί οτι ή έν λόγω ρωσσική ενεργειακή εταιρεία είναι σήμερα ό βασικός προμηθευτής τής Ευρώπης, διοχετεύοντας 200 δισ. κυβικά μέτρα τό χρόνο, ποσότητα που ισοδυναμεί μέ τό 40% τοϋ συνολικού μεγέθους τής αγοράς. Επιπλέον, μέσα στά επόμενα χρόνια ή ευρωπαϊκή αγορά πρόκειται νά κατακλυσθεί άπό ενα τσουνάμι φθηνού LNG τόσο άπό τήν Αφρική οσο καί άπό τίς ΗΠΑ (ήδη τό πρώτο αμερικανικό φορτίο LNG στή Ρεβυθούσα είναι γεγονός), πού θά έλθει νά ανταγωνισθεί μέ τό διατιθέμενο σήμερα αέριο μέσω χερσαίων αγωγών. Στην περιοχή μας ένας ακόμα σοβαρός ανταγωνιστής τοϋ East Med θά είναι αναμφίβολα ό αγωγός TAP, πού ήδη άπό τό 2020 θά αρχίσει νά προμηθεύει τήν ευρωπαϊκή αγορά μέ Άζέρικο αέριο στην αρχή μέ 10,0 δισ. κυβικά μέτρα τό χρόνο καί μετά τό 2026-2027 -όταν δηλαδή θά είναι έτοιμες (έάν φυσικά κατασκευασθεί) νά λειτουργήσει ό East Med- μέ επιπλέον 10 δίσ. κυβικά μέτρα. Άρα προμηνύεται οξύς ανταγωνισμός, κατά τά επόμενα χρόνια, μεταξύ τών διαφόρων προμηθευτών τόσο μέσω αγωγών άλλα καί μέσω LNG.
Βάσει τών ανωτέρω καθίσταται προφανές οτι υπάρχουν σήμερα πολλά ερωτήματα ώς προς τήν οικονομική βιωσιμότητα τοϋ East Med υπό τίς παρούσες, καί τίς ύπό διαμόρφωση συνθήκες, τόσο στην ευρωπαϊκή αγορά οσο καί σέ αυτή τής Ανατολικής Μεσογείου. Ή ευρεία πολιτική στήριξη πού απολαμβάνει σήμερα τό γιγάντιο αυτό έργο είναι δυσανάλογα μεγάλη τοϋ περιορισμένου οικονομικού καί εμπορικού ενδιαφέροντος πού αυτό έχει προσελκύσει μέχρι τώρα. Ή δέ χρησιμότητα τοϋ άγωγοϋ αύτοϋ στή συνολικότερη προσπάθεια τής ΕΕ γιά απεξάρτηση άπό τό ρωσσικό αέριο (στην οποία συμπεριλαμβάνεται καί ό TAP) θά πρέπει νά αξιολογηθεί στό πλαίσιο ενός εξωπραγματικού διαχρονικού ευρωπαϊκού «αφηγήματος», πού θέλει τήν Ευρώπη νά αρνείται τή γεωγραφική καί πολιτιστική της ταυτότητα καί τήν Ελλάδα νά ενισχύει τό εθνικό της γόητρο ώς οιονεί ανερχόμενος «ενεργειακός κόμβος». Δηλαδή μία πλήρης άρνηση τής πραγματικότητας, άφοϋ στην καλύτερη περίπτωση ό East Med θά μπορεί νά καλύπτει τό 2,5% τής ετήσιας ευρωπαϊκής ενεργειακής προμήθειας!
Όμως ακόμα καί έάν επιτευχθεί μία περίλαμπρη διακρατική συμφωνία μεταξύ τών ενδιαφερομένων σήμερα κρατών (Ελλάδος, Ισραήλ, Ιταλίας-καί Κύπρου), ουδεμία εγγύηση υπάρχει οτι τό έργο θά εισέλθει σύντομα σέ τροχιά υλοποίησης. Έχουμε πολλά παραδείγματα όπου μέ υπογεγραμμένες διακρατικές συμβάσεις οι αγωγοί μείναν' στά χαρτιά, μέ πλέον χαρακτηριστικό αυτό τοϋ πετρελαιοαγωγοϋ Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη. Αυτό ασφαλώς δέ σημαίνει οτι ό East Med θά πρέπει νά επανεξεταστεί συνολικά ή καί νά εγκαταλειφθεί, άφού η έπί χάρτου καί μόνο ύπαρξη του βοηθά στην ενίσχυση μιας ευρύτερης στρατηγικής συμμαχίας μεταξύ τών κρατών τής περιοχής -τής Αιγύπτου συμπεριλαμβανομένης- που έρχεται νά αντιπαρατεθεί μέ τήν αυξανόμενη τουρκική προκλητικότητα καί τίς επεκτατικές βλέψεις τής Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο. Ύπό αυτή τήν έννοια ό East Med θά παραμείνει ακόμα γιά αρκετό διάστημα ένας καθαρά «πολιτικός» αγωγός, μέ προοπτική υλοποίησης έάν καί εφόσον διασφαλισθούν οι κατάλληλες συνθήκες προμήθειας καί διάθεσης αερίου άπό τά μέλλοντα νά αναπτυχθούν κοιτάσματα τής περιοχής.
*Άντιπρόεδρος καί Έκτελεστικός Διευθυντής στο Ινστιτούτο
Ένέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ)
Ένέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου