"...Υπάρχουν δύο αναγνώσεις. Η μία λέει ότι αποτελεί προϋπόθεση άνευ της οποίας δεν μπορεί να προχωρήσει η Ενωση. Είτε αρέσει είτε όχι, χωρίς ισχυρή γαλλογερμανική ατμομηχανή η Ενωση τελματώνει. Επομένως η εξέλιξη κρίνεται ως εξόχως θετική. Η δεύτερη όμως λέει ότι η γαλλογερμανική ένωση αποτελεί τον προάγγελο, το πρόπλασμα για την οικοδόμηση του «εσωτερικού πυρήνα» της ΕΕ (Core Europe), κάτι που επιμόνως επιδιώκει ο Εμανουέλ Μακρόν (αλλά δεν ενθουσιάζει τη Γερμανία). Και που μπορεί να διασπάσει την Ενωση. Πάντως σε μια εποχή κατακερματισμού του ευρωπαϊκού πολιτικού τοπίου, οποιαδήποτε βήματα σηματοδοτούν βαθύτερη ενοποίηση, μόνο ως ευεργετικά μπορούν να χαρακτηριστούν...."

Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" (κύρια πρωτοσέλιδη φωτογραφία) και "ΤΑ ΝΕΑ"

"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 23/01/19

"ΤΑ ΝΕΑ", 23/01/19

ΒΕΡΟΛΙΝΟ, ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΑΠΠΑ

Η ιδέα ήταν του Εμανουέλ Μακρόν. Ο γάλλος πρόεδρος, στην ιστορική ομιλία του στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης τον Σεπτέμβριο του 2017, είχε θέσει ως βασική επιδίωξη της προεδρίας του ένα νέο Σύμφωνο Φιλίας μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας. Ο σχεδιασμός του ήταν να υπογραφεί τον Ιανουάριο του 2018, με τη συμπλήρωση 55 χρόνων του «Συμφώνου του Ελιζέ» που είχαν υπογράψει ο πρόεδρος της Γαλλίας Σαρλ ντε Γκολ και ο καγκελάριος της Γερμανίας Κόνραντ Αντενάουερ στις 22 Ιανουαρίου 1963 στο Παρίσι. Με έναν χρόνο καθυστέρηση, το νέο γαλλο-γερμανικό Σύμφωνο Φιλίας υπογράφηκε χθες στην πόλη Aαχεν της Γερμανίας, στην Αίθουσα Στέψης του ιστορικού Δημαρχείου της πόλης, όπου απονέμεται κάθε χρόνο το Βραβείο Καρλομάγνου για την ενοποίηση της Ευρώπης.

«Με το Σύμφωνο του Aαχεν ανανεώνονται τα θεμέλια της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών» τόνισε η καγκελάριος Aνγκελα Μέρκελ, σε μια Ευρώπη η οποία «σήμερα δεν είναι συγκρίσιμη με την Ευρώπη προ 56 χρόνων». Πρώτη φορά μία χώρα -η Βρετανία- εγκαταλείπει την ΕΕ και αμφισβητείται η «πολυ-πολική» τάξη πραγμάτων. Η Μέρκελ θέλει τη Γερμανία και τη Γαλλία μελλοντικό «βηματοδότη» στην ψηφιακή εποχή, την εκπαίδευση, την οικονομία. «Υπογραμμίζουμε τη βούλησή μας να αντιμετωπίσουμε χέρι χέρι τις μεγάλες προκλήσεις της εποχής μας» τόνισε η γερμανίδα καγκελάριος.

Ο Εμανουέλ Μακρόν τόνισε από την πλευρά του την ευρωπαϊκή διάσταση της γαλλογερμανικής συνεργασίας που συνεχίζεται με το Σύμφωνο του Aαχεν. Η φιλοπατρία και η ευρωπαϊκή ενσωμάτωση δεν είναι αντίθετες έννοιες, είπε ο γάλλος πρόεδρος. «Αγαπάμε τις πατρίδες μας, μα αγαπάμε και την Ευρώπη» τόνισε, «δεν πρόκειται για το όραμα μιας νέας αυτοκρατορίας, αλλά για ένα δημοκρατικό εγχείρημα. Η Γερμανία και η Γαλλία πρέπει να ανταποκριθούν στις ευθύνες τους». Με το βλέμμα στις ευρωεκλογές του ερχόμενου Μαΐου, ο γάλλος πρόεδρος επισήμανε τις απειλές που συνιστούν για το ευρωπαϊκό εγχείρημα η έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ και η ενίσχυση του εθνικισμού.

Η αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ αναβαθμίζει τη σημασία του γαλλογερμανικού άξονα ως ατμομηχανής της ΕΕ. Κόντρα στον αντιευρωπαϊσμό των Oρμπαν, Κατσίνσκι, Σαλβίνι, Λεπέν κ.ά., οι υπέρμαχοι της ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης επενδύουν πολλά στο δίπολο Παρίσι - Βερολίνο. Προσδοκούν ότι θα λειτουργήσει ως «πρότυπο και κίνητρο για άλλους Ευρωπαίους, ως απόδειξη ότι τα κράτη - έθνη έχουν καθαρό κέρδος εάν επενδύουν στη συνεργασία και όχι στην περιχαράκωση» σημείωσε η μεγαλύτερη εφημερίδα του γερμανόφωνου χώρου «Ζιντόιτσε Τσάιτουνγκ».

Η γαλλογερμανική συνεργασία θεωρείται συστατικό στοιχείο της σημερινής ΕΕ. Δεν ήταν καθόλου αυτονόητη όταν υπεγράφη η πρώτη συμφωνία στο Παρίσι που θεμελίωσε τη φιλία των δύο «αιώνιων εχθρών», Γαλλίας και Γερμανίας. Ο Σαρλ ντε Γκολ με το Σύμφωνο του Ελιζέ επεδίωκε τη μεγαλύτερη πρόσδεση της Γερμανίας στη Γαλλία, ως αντίβαρο στην αμερικανική και βρετανική επιρροή, ήταν μέρος της στρατηγικής που ακολουθούσε σταθερά από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου κατά των ΗΠΑ και της Βρετανίας. Το ίδιο επεδίωκε και ο χριστιανοδημοκράτης, γερμανός καγκελάριος Κόνραντ Αντενάουερ. Υποχρεώθηκε όμως να βάλει νερό στο κρασί του και υποχώρησε στην πίεση των ατλαντιστών του κόμματός του υπό τον μετέπειτα καγκελάριο Λούντβικ Ερχαρντ αποδεχόμενος στο προοίμιο του Συμφώνου τη σύνδεση της Ομοσπονδιακής Γερμανίας με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ, όπως και την υποστήριξη ένταξης της Βρετανίας στην τότε ΕΟΚ, την οποία ο Ντε Γκολ μόλις είχε εμποδίσει με βέτο.

Το πρώτο κεφάλαιο του Συμφώνου είναι αφιερωμένο στην ευρωπαϊκή πολιτική. Οι δύο χώρες δεσμεύονται να εργαστούν για μία αποτελεσματική και ενισχυμένη κοινή πολιτική Εξωτερικών και Ασφάλειας. Επίσης, να εμβαθύνουν την ενσωμάτωση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης.

Στο δεύτερο κεφάλαιο που ασχολείται με την πολιτική Ειρήνης, Ασφάλειας και Αναπτυξιακής Πολιτικής, τονίζεται η επιδίωξη για στενό συντονισμό μεταξύ των δύο χωρών και αναλαμβάνεται η δέσμευση για αλληλοϋποστήριξη σε περίπτωση που μία χώρα δεχθεί επίθεση. Πρόκειται στην ουσία για επανάληψη του Αρθρου 42 της Συνθήκης της ΕΕ που έχει την ίδια πρόβλεψη. Επίσης οι δύο χώρες θα συνεργαστούν «όσο το δυνατόν στενότερα» στον τομέα της πολεμικής βιομηχανίας.

Το τρίτο κεφάλαιο προβλέπει τη συνεργασία στους τομείς του Πολιτισμού, της Εκπαίδευσης, της Ερευνας και τη βελτίωση των ανταλλαγών νεολαίας μεταξύ των δύο χωρών. Το Γαλλο-Γερμανικό Ιδρυμα Νεολαίας είναι το πρώτο που είχε ιδρυθεί με το Σύμφωνο του Ελιζέ το 1963. Στα πρότυπά του η Γερμανία ίδρυσε τη δεκαετία του '90 το Γερμανο-Πολωνικό και ως απότοκο της κρίσης συμφωνήθηκε και το Ελληνο-Γερμανικό Ιδρυμα Νεολαίας.

"ΤΑ ΝΕΑ", 23/01/19

ΑΠΟ ΤΟ 1963, ΣΤΟ 2019

"Οι Συνθήκες είναι όπως τα κορίτσια και τα τριαντάφυλλα. Διαρκούν όσο διαρκούν». Ισχύουν δηλαδή όσο ισχύουν. Με αυτή την περίφημη φράση αντέδρασε ο γάλλος πρόεδρος Σαρλ ντε Γκολ το 1963 λίγο μετά τη σύναψη της Συνθήκης του Ελιζέ μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας. Και αντέδρασε έτσι καθώς η Γερμανία (Κόνραντ Αντενάουερ) δήλωσε ότι παρά τη Συνθήκη θα παραμείνει σε στενή, ειδική σχέση με τις ΗΠΑ. Χθες, ακριβώς πενήντα έξι χρόνια μετά, στο Ααχεν υπεγράφη από τον γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και την καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ μια νέα Γαλλογερμανική Συνθήκη (Συνθήκη του Ααχεν), η οποία δεν αντικαθιστά αυτή του 1963, αλλά τη συμπληρώνει και την επεκτείνει. Πηγαίνει πολύ πιο πέρα, με στόχο να εγκαθιδρύσει ουσιαστικά «μια γαλλογερμανική ένωση μέσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ)» που ελπίζεται ότι θα λειτουργήσει ως υπόδειγμα και ατμομηχανή για βαθύτερη ευρωπαϊκή ενοποίηση σ' όλους τους τομείς.

Η πρωτοβουλία (και) για τη νέα Συνθήκη προέρχεται από τη Γαλλία (Μακρόν). Και ο στόχος της προώθησης της βαθύτερης ενοποίησης και οικοδόμησης της «κυρίαρχης Ευρώπης» καταλαμβάνει περίοπτη θέση. Οι χώρες δεσμεύονται να επεξεργάζονται και παρουσιάζουν κοινές θέσεις σ' όλο το φάσμα των ευρωπαϊκών θεμάτων, μεταξύ άλλων στους τομείς της άμυνας, της ασφάλειας και της εξωτερικής πολιτικής. Ενώ το ίδιο θα επιδιώξουν και στο πλαίσιο του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, όπου για την επόμενη διετία θα συμμετέχει και η Γερμανία ως μη μόνιμο μέλος (η Γαλλία είναι, ως γνωστόν, μόνιμο μέλος). Και στο σημείο αυτό καταγράφηκε η ισχυρότερη δυσκολία, αλλά αναδείχτηκε περίλαμπρα και ο γνωστός γαλλικός εθνικισμός. Στις επίμονες εκκλήσεις του Βερολίνου προς το Παρίσι όπως το τελευταίο παραχωρήσει τη μόνιμη θέση στο Συμβούλιο Ασφαλείας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, η απάντηση ήταν ένα κατηγορηματικό «όχι». Απλώς η Γαλλία δεσμεύτηκε να βοηθήσει τη Γερμανία να καταστεί επίσης μόνιμο μέλος, πράγμα ανέφικτο, καθώς είναι γνωστές οι αντιδράσεις ΗΠΑ, Ρωσίας, Κίνας στις προσπάθειες μεταρρύθμισης του Συμβουλίου Ασφαλείας με την προσθήκη νέων μόνιμων μελών πέρα των σημερινών πέντε.



Τι σημαίνει για την ΕΕ η υπό κατασκευήν γαλλογερμανική ένωση ή «σύγκλιση», όπως επίσημα αποκαλείται; Υπάρχουν δύο αναγνώσεις. Η μία λέει ότι αποτελεί προϋπόθεση άνευ της οποίας δεν μπορεί να προχωρήσει η Ενωση. Είτε αρέσει είτε όχι, χωρίς ισχυρή γαλλογερμανική ατμομηχανή η Ενωση τελματώνει. Επομένως η εξέλιξη κρίνεται ως εξόχως θετική. Η δεύτερη όμως λέει ότι η γαλλογερμανική ένωση αποτελεί τον προάγγελο, το πρόπλασμα για την οικοδόμηση του «εσωτερικού πυρήνα» της ΕΕ (Core Europe), κάτι που επιμόνως επιδιώκει ο Εμανουέλ Μακρόν (αλλά δεν ενθουσιάζει τη Γερμανία). Και που μπορεί να διασπάσει την Ενωση. Πάντως σε μια εποχή κατακερματισμού του ευρωπαϊκού πολιτικού τοπίου, οποιαδήποτε βήματα σηματοδοτούν βαθύτερη ενοποίηση, μόνο ως ευεργετικά μπορούν να χαρακτηριστούν.

Αλλά βεβαίως «οι Συνθήκες είναι τελικά όπως τα κορίτσια και τα ρόδα»...