Τυχόν υστέρηση των εσόδων - ήδη ευρωπαϊκές πηγές μιλούν για 2 δισ. ευρώ λιγότερα από τα προϋπολογισθέντα - μπορεί να δώσει πάτημα σε κάποιους ώστε να πιέσουν για περαιτέρω αποκρατικοποιήσεις, ως όρο προκειμένου να συμφωνήσουν στα μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους. Ο φόβος είναι υπαρκτός, καθώς οι στόχοι του συμπληρωματικού Μνημονίου είναι εξαιρετικά φιλόδοξοι. Αρκεί κανείς να σκεφτεί ότι από συνολικά 37 αποκρατικοποιήσεις που υλοποιήθηκαν στο διάστημα μεταξύ 2011 και Ιουνίου του 2017, έχουν επιτευχθεί έσοδα 7,6 δισ. ευρώ. Αλλά ο στόχος του συμπληρωματικού Μνημονίου μιλά για επιπλέον ποσά 2 δισ. ευρώ το 2018 και 1 δισ. ευρώ το 2019. Δηλαδή μέσα στην επόμενη διετία θα πρέπει να επιτευχθούν έσοδα ίσα με το 40% όσων έχουν υλοποιηθεί από την έναρξη των Μνημονίων μέχρι σήμερα!

Από "ΤΑ ΝΕΑ"

Ιδιωτικοποιήσεις: Η λίστα που ζαλίζει
Την Πρωτοχρονιά 19 ΔΕΚΟ μεταβιβάζονται στο Υπερταμείο -Αμέσως πρέπει να τρέξουν οι διαγωνισμοί για τις μαρίνες Αλίμου και Χίου, για την παραχώρηση της Εγνατίας Οδού, να μπει στην τελική ευθεία η πώληση του ΔΕΣΦΑ και να αρχίσουν οι αποκρατικοποιήσεις του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, των ΕΛΠΕ, της ΔΕΠΑ και του ΟΤΕ

Του Γιώργου Φιντικάκη


Ζαλίζει η λίστα των ιδιωτικοποιήσεων και ο ρυθμός με τον οποίο πρέπει να τρέξουν μέσα στο 2018. Στο πολιτικά καυτό πρώτο εξάμηνο της νέας χρονιάς το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων θα πρέπει να προχωρά με ρυθμό περίπου ενός διαγωνισμού κάθε μήνα, προκαλώντας πονοκέφαλο στην κυβέρνηση και δυσπιστία στους δανειστές.

Είναι μια επίδοση που ουδέποτε κατέστη δυνατό να πραγματοποιηθεί. Οχι από αυτή την κυβέρνηση, που για να την πετύχει θα πρέπει να ανέβει ένα βουνό από εσωκομματικές αντιδράσεις, αλλά ακόμη και από προηγούμενες κυβερνήσεις, φιλικές σε μεταρρυθμίσεις και ιδιωτικοποιήσεις.


Ηδη οι δανειστές έχουν καταγράψει τα προβλήματα με τις καθυστερήσεις των προηγουμένων ετών και έχουν προειδοποιήσει ότι η πιστή υλοποίηση από ελληνικής πλευράς των ιδιωτικοποιήσεων θα κρίνει και τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους. Τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις πηγαίνουν κατευθείαν στην εξυπηρέτηση του χρέους, και λαμβάνονται υπόψη στις μελέτες για τη βιωσιμότητά του (DSA), που θα εκπονήσουν η ΕΚΤ και το ΔΝΤ μέσα στο 2018. Τυχόν υστέρηση των εσόδων - ήδη ευρωπαϊκές πηγές μιλούν για 2 δισ. ευρώ λιγότερα από τα προϋπολογισθέντα - μπορεί να δώσει πάτημα σε κάποιους ώστε να πιέσουν για περαιτέρω αποκρατικοποιήσεις, ως όρο προκειμένου να συμφωνήσουν στα μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους.

Φιλόδοξοι στόχοι

Ο φόβος είναι υπαρκτός, καθώς οι στόχοι του συμπληρωματικού Μνημονίου είναι εξαιρετικά φιλόδοξοι. Αρκεί κανείς να σκεφτεί ότι από συνολικά 37 αποκρατικοποιήσεις που υλοποιήθηκαν στο διάστημα μεταξύ 2011 και Ιουνίου του 2017, έχουν επιτευχθεί έσοδα 7,6 δισ. ευρώ. Αλλά ο στόχος του συμπληρωματικού Μνημονίου μιλά για επιπλέον ποσά 2 δισ. ευρώ το 2018 και 1 δισ. ευρώ το 2019. Δηλαδή μέσα στην επόμενη διετία θα πρέπει να επιτευχθούν έσοδα ίσα με το 40% όσων έχουν υλοποιηθεί από την έναρξη των Μνημονίων μέχρι σήμερα! Με το καλημέρα της νέας χρονιάς θα πρέπει να τρέξουν οι διαγωνισμοί για τις μαρίνες Αλίμου και Χίου, για την παραχώρηση της Εγνατίας Οδού, να μπει στην τελική ευθεία η πώληση του ΔΕΣΦΑ (66%) και να αρχίσουν οι αποκρατικοποιήσεις του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών (30%), των ΕΛΠΕ (35%), της ΔΕΠΑ (65%) και του ΟΤΕ (5%). Ταυτόχρονα η κυβέρνηση καλείται να τρέξει την πώληση του 17% της ΔΕΗ, να προκηρύξει τον διαγωνισμό για το καζίνο στο Ελληνικό και να τελειώνει το συντομότερο δυνατό με όλες τις εκκρεμότητες στο πρώην αεροδρόμιο (μετακόμιση φορέων, κ.λπ.), ώστε ώς τον Ιούνιο να έχει κλείσει οικονομικά τη συναλλαγή.

Οι προϋποθέσεις
Σε μια χρονιά που από πολλούς χαρακτηρίζεται προεκλογική, οι παραπάνω αποκρατικοποιήσεις έχουν όλες τις προϋποθέσεις για να φουντώσουν οι ενδοκυβερνητικές και εσωκομματικές αντιδράσεις στον ΣΥΡΙΖΑ.

Οι προγραμματισμένες για του χρόνου ιδιωτικοποιήσεις είναι τέτοιες που στρώνουν το έδαφος σε όσους πολιτευτές, βουλευτές και υπουργούς, επιδιώκουν να διαμορφώσουν διαφορετικό πολιτικό στίγμα, να διαφοροποιηθούν από την κυβέρνηση ενόψει της δύσκολης πολιτικά συνέχειας.

Οι ενδείξεις που προδιαθέτουν για ένα δύσκολο 2018 είναι πολλές. Από τον υπουργό Υποδομών Χρήστο Σπίρτζη που υπό την πίεση των δανειστών αναγκάστηκε να ανακαλέσει την απόφασή του για δωρεάν διέλευση από τα διόδια της Εγνατίας Οδού όσων διαμένουν σε όμορες περιοχές, έως τον Πάνο Σκουρλέτη, ανέκαθεν αντίθετο με την πώληση του 17% της ΔΕΗ από τότε που θήτευε στο υπουργείο Ενέργειας.

Τον Μάρτιο, η κυβέρνηση θα πρέπει να φέρει στη Βουλή τη συμφωνία για τις προς πώληση μονάδες της ΔΕΗ, ενώ παράλληλα θα πρέπει να προκηρύξει, να προχωρήσει ή να κλείσει οκτώ εμβληματικούς διαγωνισμούς. Πιεσμένη προφανώς από τους δανειστές που ζητούν έργα εδώ και τώρα, αποδέχθηκε να υλοποιήσει με ρυθμούς fast track ένα δύσκολα υλοποιήσιμο πρόγραμμα.

Αλλες αποκρατικοποιήσεις, όπως η παραχώρηση της Εγνατίας Οδού με τα 38 νέα διόδια, έχουν υψηλό βαθμό κυρίως πολιτικής δυσκολίας. Από τη μία η κυβέρνηση θα έρθει αντιμέτωπη με μια από τις κορυφαίες αντιπολιτευτικές επιλογές του ΣΥΡΙΖΑ, τη νοοτροπία του «δεν πληρώνω». Από την άλλη η ολοκλήρωση του διαγωνισμού που βρίσκεται σε εξέλιξη αποτελεί προαπαιτούμενο της δεύτερης αξιολόγησης, το οποίο έχει μεταφερθεί στην τρίτη.

Διπλή δυσκολία

Υψηλό βαθμό τόσο πολιτικής όσο και τεχνικής δυσκολίας έχει και η πώληση του 17% της ΔΕΗ. Στο συμπληρωματικό μάλιστα Μνημόνιο, η έναρξη του διαγωνισμού τοποθετείται στον Ιούνιο, ενώ γίνεται λόγος για τη δυνατότητα να εφαρμοστεί κάποια εναλλακτική μέθοδος, πέραν της πώλησης των μετοχών, αρκεί αυτή να έχει τα ίδια οικονομικά οφέλη για το Δημόσιο. Κυβέρνηση και δανειστές φέρεται ότι είχαν συζητήσει την έκδοση ενός ομολόγου, μετατρέψιμου στις προς πώληση μετοχές, και αυτό με το σκεπτικό ότι η χαμηλή χρηματιστηριακή αξία της εταιρείας δεν ευνοεί τη διάθεση του προβλεπόμενου πακέτου μέσω χρηματιστηρίου. Στην πράξη, όλα τα παραπάνω δεν είναι παρά σχέδια επί χάρτου, διότι είναι απίθανο να ξεκινήσουν ταυτόχρονα τον Ιούνιο δύο παράλληλοι διαγωνισμοί για τη ΔΕΗ. Ενας για την πώληση του 17% και ένας για την πώληση των λιγνιτικών της μονάδων. Το πιθανότερο είναι ότι πρώτα θα ξεκαθαρίσει το τι μέλλει γενέσθαι με τις μονάδες, κάτι που καλώς εχόντων των πραγμάτων θα γίνει στα τέλη του 2018, και μετά θα αρχίσει η πώληση του 17%.

Επίσης δύσκολη από κάθε άποψη θεωρείται η ιδιωτικοποίηση των ΕΛΠΕ. Το συμπληρωματικό Μνημόνιο κάνει λόγο για εναλλακτικές μεθόδους, αναφέροντας ότι το Δημόσιο μπορεί να διαθέσει μικρότερο του προβλεπόμενου 35%, υπό την προϋπόθεση ότι θα φέρει ισοδύναμο αποτέλεσμα.

Η παραπάνω διατύπωση φωτογραφίζει την παράλληλη πώληση μεριδίων τόσο του Δημοσίου όσο και του βασικού μετόχου των ΕΛΠΕ, δηλαδή της Paneuropean του ομίλου Λάτση που ελέγχει το 45,47% της εταιρείας, με την ταυτόχρονη είσοδο στην εταιρεία ενός στρατηγικού επενδυτή. Κυβέρνηση και θεσμοί έλαβαν υπόψη ότι ένας επενδυτής δεν έχει κανένα κίνητρο να διεκδικήσει το 35% του Δημοσίου, καθώς ακόμη και αν το αποκτήσει, δεν θα έχει πρόσβαση στο μάνατζμεντ, το οποίο θα παραμείνει στα χέρια του ισχυρότερου μετόχου. Εκτός αυτού, η Paneuropean, με βάση τη συμφωνία του 2003, έχει το δικαίωμα της πρώτης προσφοράς, σε περίπτωση πώλησης του ποσοστού του Δημοσίου. Τούτο σημαίνει ότι το ΤΑΙΠΕΔ οφείλει να απευθυνθεί πρώτα στον όμιλο Λάτση, ο οποίος και κρατά τα «κλειδιά» της ιδιωτικοποίησης των ΕΛΠΕ. Παράγοντες της αγοράς θεωρούν ότι η μόνη πιθανότητα να προχωρήσει αυτή η ιδιωτικοποίηση είναι μια παράλληλη πώληση ποσοστών του Δημοσίου και της Paneuropean. Αρκεί φυσικά κάτι τέτοιο να έχει και τη σύμφωνη γνώμη της τελευταίας.

Τα πιο σίγουρα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις του 2018 θεωρούνται αυτά των ΔΕΣΦΑ και ΟΛΘ, αφού όλες οι άλλες συγκεντρώνουν αυξημένους βαθμούς δυσκολίας για την ολοκλήρωσή τους εντός του έτους. Στην περίπτωση αυτή απειλείται να επιβεβαιωθεί για μια ακόμη φορά ο κανόνας που θέλει κάθε χρονιά να παρουσιάζεται απόκλιση μεταξύ εσόδων και στόχων του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων. Με τη διαφορά ότι το 2018 δεν είναι μια οποιαδήποτε χρονιά - είναι το έτος κατά το οποίο λήγει το 3ο πρόγραμμα.

Οι δύσκολες αποφάσεις

Εδαφος για ισχυρές αντιδράσεις σε πολιτικό επίπεδο στρώνουν και οι εξελίξεις γύρω από το Υπερταμείο. Την Πρωτοχρονιά, συνολικά 19 ΔΕΚΟ μεταβιβάζονται στο Υπερταμείο, το οποίο πρόκειται να πιάσει δουλειά ξεκινώντας από τα βαθιά, δηλαδή με τις πιο ελλειμματικές κρατικές επιχειρήσεις, όπως τα ΕΛΤΑ και ο ΟΑΣΑ, που αμφότερες απασχολούν 15.000 εργαζομένους. Στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ αποτελεί κοινό μυστικό ότι τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα. 

Πολιτικοί παρατηρητές πιστεύουν ότι δύσκολα οι εποπτεύοντες των ΔΕΚΟ υπουργοί θα δεχτούν την απώλεια της εξουσίας που έχουν στις κρατικές επιχειρήσεις. Οι τελευταίες ναι μεν γλιτώνουν την ιδιωτικοποίηση, ωστόσο η αναδιάρθρωση που τους επιφυλάσσει το Ταμείο συνεπάγεται αποφάσεις πολιτικά δύσκολες. Από αλλαγές στο μάνατζμεντ, ώστε αυτό να γίνει πιο επαγγελματικό, δεσμευτικούς στόχους και μετρήσιμες αποδόσεις για κάθε μία, μέχρι μείωση όπου χρειάζεται του μισθολογικού κόστους, περιορισμό της δαπάνης (π.χ. υπερωρίες), αλλαγές στους εσωτερικούς κανονισμούς και εξορθολογισμό στο προσωπικό. Οσο λεπτοί χειρισμοί και να γίνουν, οι αντιδράσεις θεωρούνται δεδομένες.

Με ρυθμο, μία ιδιωτικοποίηση τον μήνα

-Σήμερα 28 Δεκεμβρίου κατατίθεται στο ΣτΕ το προεδρικό διάταγμα για το Ελληνικό

-16 Ιανουαρίου 2018 εκδήλωση ενδιαφέροντος για Μαρίνα Αλίμου (1.100 θέσεις ελλιμενισμού, κατασκευή πολυτελούς ξενοδοχείου)
-18 Ιανουαρίου 2018 εκδήλωση ενδιαφέροντος για Μαρίνα Χίου
-26 Ιανουαρίου 2018 εκδήλωση ενδιαφέροντος για τη σύμβαση παραχώρησης της Εγνατίας Οδού (και τριών κάθετων οδικών αξόνων) για 40 χρόνια
-Φεβρουάριος 2018 κατάθεση δεσμευτικών προσφορών για το 66% του ΔΕΣΦΑ
-Μάρτιος 2018 υποβολή δεσμευτικών προσφορών για Εγνατία Οδό
-Μάρτιος 2018 έναρξη διαγωνισμού για πώληση του 30% του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ)
-Μάρτιος 2018 έναρξη διαγωνισμού για πώληση του 35% των ΕΛΠΕ
-Μάρτιος 2018 έναρξη διαγωνισμού για πώληση του 65% της ΔΕΠΑ
-Μάρτιος 2018 έναρξη διαγωνισμού για πώληση του 5% του ΟΤΕΜάρτιος 2018 κύρωση της σύμβασης παραχώρησης του ΟΛΘ από τη Βουλή

-Απρίλιος 2018 κύρωση της επέκτασης της σύμβασης παραχώρησης του ΔΑΑ από τη Βουλή
-Απρίλιος 2018 έγκριση από Επιτροπή Ανταγωνισμού και κύρωση από Βουλή της σύμβασης για ΟΛΘ
-Ιούνιος 2018 ολοκλήρωση της συναλλαγής πώλησης του 66% του ΔΕΣΦΑ
-Ιούνιος 2018 κλείσιμο κάθε εκκρεμότητας για το Ελληνικό (απομάκρυνση δημόσιων φορέων, προκήρυξη διαγωνισμού για καζίνο) και ολοκλήρωση της οικονομικής συναλλαγής
-Ιούνιος 2018 προκήρυξη διαγωνισμού πώλησης 17% της ΔΕΗ ή λύση με ισοδύναμο αποτέλεσμα

Δεν είναι σαφές αν μέσα στο 2018 θα προκηρυχθούν και οι διαγωνισμοί για την πώληση του 11% της ΕΥΔΑΠ και του 23% της ΕΥΑΘ ή αν αυτό παραπεμφθεί για το 2019