Πέντε κείμενα παρέμβασης, από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"
1. Δομικά βαρίδια
Του Αλέξη Παπαχελά
Η χώρα έχει ορισμένα βαρίδια στα πόδια της, που θα τη δυσκολέψουν πολύ να σταθεί ξανά στο ύψος των δυνατοτήτων της. Το χρέος είναι ένα ζήτημα. Υπάρχουν, όμως, δομικά βαρίδια που δύσκολα ξεπερνιούνται.
Ενα παράδειγμα είναι ο θεσμοθετημένος λαϊκισμός. Το πολιτικό σύστημα έχει φροντίσει να κάνει τον βίο αβίωτο σε όποιον θέλει να αφήσει για λίγο τη δουλειά του και να προσφέρει από κάποια θέση. Βάζει «οροφή» στις αμοιβές για στελέχη τραπεζών, ΔΕΚΟ και άλλων οργανισμών. Το κάνει για να πατάξει δήθεν το φαινόμενο των golden boys. Οπότε οι μόνοι ενδιαφερόμενοι είναι οι συνωστιζόμενοι στα κομματικά γραφεία, που δεν θα μπορούσαν ποτέ να εργασθούν στον ιδιωτικό τομέα. Και, βεβαίως, όσοι ξέρουν να βγάλουν χρήματα με άλλον τρόπο. Εκείνοι που θέλουν να προσφέρουν, γιατί έχουν κάνει πέντε πράγματα στη ζωή τους, ξέρουν επίσης ότι θα έχουν απέναντί τους ένα τερατώδες «πόθεν έσχες» σε δημόσια θέα, συχνές επισκέψεις σε ανακριτές και τη μεγάλη πιθανότητα να δουν τον εαυτό τους κρεμασμένο στα «μανταλάκια». Οπότε, όποιος σοβαρός άνθρωπος καλείται να προσφέρει από μία θέση απαντά: «Ευχαρίστως να βοηθήσω, αλλά... από το σπίτι μου».
Αλλο βαρίδι είναι, μιας και μιλάμε για τα «μανταλάκια», το επίπεδο της ενημέρωσης. Εκβιαστές, μικρομεσαίοι, αλλά και μεγαλοθεσμικοί υπήρχαν πάντοτε. Βιώνουμε, όμως, στην Ελλάδα το παγκόσμιο φαινόμενο της διάχυσης και του εκφυλισμού της ενημέρωσης. Εδώ απλώς έχει και μια έντονη βαλκανική οσμή. Με λίγα χρήματα «δολοφονείς» προσωπικότητες και ισοπεδώνεις ιδέες και αξίες. Πάτος δεν υπάρχει. Ούτε και φίλτρο για να καταλάβει ο μέσος πολίτης τι είναι αλήθεια και τι ψέμα μέσα στον πολτό του copy paste και της υπερβολής. Το έχουμε ήδη πληρώσει ακριβά αυτό. Ακόμη και αυτοί που κυβερνούν σήμερα καταλαβαίνουν πόσο άρρωστο και αδηφάγα δολοφονικό είναι το ενημερωτικό σύστημα, το οποίο απερίσκεπτα καβάλησαν για να έλθουν στην εξουσία. Οσο για την περιώνυμη μάχη κατά της διαπλοκής, και ναυάγησε και προκάλεσε σε ορισμένους κυβερνώντες νοσταλγία για την παλαιά διαπλοκή που δεν έμοιαζε και τόσο πολύ με Φαρ Ουέστ.
Αφήνω στην άκρη τα κλισέ, που όμως είναι ζωτικά, για τη Δικαιοσύνη και τη δημόσια διοίκηση.
Το χειρότερο θεσμικό βαρίδι, τέλος, το έβαλε ο κ. Τσίπρας στα πόδια μας και γι’ αυτό έχει ιστορική ευθύνη. Η απλή αναλογική μπορεί εύκολα να είναι αυτή που θα οδηγήσει τη χώρα εκτός Ευρωζώνης, εάν στις επόμενες εκλογές δεν γίνει κάτι πολύ θεαματικό. Σκεφθείτε πόσα και ποια κόμματα μπορεί να μπουν στη Βουλή. Σκεφθείτε τη χαρά των ολιγαρχών, που με λίγες χορηγίες θα μπορούν εύκολα να ελέγχουν εύθραυστες και σύνθετες πλειοψηφίες. Και πάνω απ’ όλα, αναλογισθείτε τον κίνδυνο της ακυβερνησίας σε μια στιγμή που η χώρα θα χρειάζεται γενναίες και άμεσες αποφάσεις.
Το πρόβλημα είναι ότι κανένα από τα βαρίδια δεν μπορεί να αφαιρεθεί εύκολα από τα πόδια της χώρας. Πράγμα που σημαίνει ότι ο επόμενος που θα κληθεί να κυβερνήσει αυτήν τη χώρα θα καταλάβει πολύ γρήγορα ότι μπορεί να μην είναι και εντελώς κυβερνήσιμη, εκτός εάν λειτουργήσει σαν καμικάζι.
"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 15/01/17
2. Νοοτροπία και Δημόσια Διοίκηση
Του Άγγελου Στάγκου
Η κυβέρνηση πέφτει συνεχώς πάνω σε τοίχους, αντιμετωπίζει νέα διλήμματα και η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης παίρνει νέες παρατάσεις, κρίνοντας από τις τελευταίες δηλώσεις του Σόιμπλε. Η Ν.Δ. επελαύνει, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, και ο Κ. Μητσοτάκης προσπαθεί τώρα να κτίσει προσβάσεις στον λεγόμενο λαϊκό κόσμο. Στη Δημοκρατική Συμπαράταξη - ΠΑΣΟΚ σημειώνονται τάσεις συσπείρωσης και γενικά στον χώρο του Κέντρου παρατηρούνται ζυμώσεις που δίνουν την εντύπωση ότι κάτι κινείται, αλλά με ασαφή αποτελέσματα και άγνωστη δυναμική.
Αυτή περίπου είναι η εικόνα από τα γεγονότα και τις εξελίξεις της εβδομάδας που μόλις τελείωσε. Δημιουργούν εντυπώσεις κάποιας κινητικότητας στα πολιτικά πράγματα και ενδεχομένως σωστά. Μπορεί να είναι τα προεόρτια αλλαγής του πολιτικού σκηνικού, πιθανώς όχι στο πολύ μακρινό μέλλον, μπορεί και όχι. Το ερώτημα είναι όμως ποια είναι η σημασία τους για τον μέσο πολίτη και τη χώρα στο σύνολό της, αν όντως αλλάξει το πολιτικό σκηνικό. Δυστυχώς, με την εμπειρία που έχει αποκτηθεί, οι προσδοκίες δεν είναι μεγάλες. Για δύο πολύ βασικούς λόγους που είναι αλληλένδετοι, αλληλοτροφοδοτούνται και αλληλοεπηρεάζονται.
Ο πρώτος λόγος είναι η νοοτροπία μεγάλου μέρους του ελληνικού λαού που οδήγησε στο αποτέλεσμα του 61,5% - 38,5% μεταξύ του «Οχι» και του «Ναι»στο δημοψήφισμα, ασχέτως της μεγαλειώδους «κωλοτούμπας» που επακολούθησε σε κυβερνητικό επίπεδο. Αν τα ποσοστά αυτά δεν αντιμετατεθούν με την έννοια του τι εξέφραζαν και εκφράζουν, καμία προσπάθεια αλλαγής δεν πρόκειται να ευοδωθεί. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι όποιος και όποιο κόμμα να βρίσκεται στην εξουσία, η Ελλάδα δεν πρόκειται να ξεφύγει από την κρίση και ακόμη περισσότερο, από την παρακμή, αν δεν αποκτήσει δημόσια διοίκηση, δηλαδή κρατική και αυτοδιοικητική μηχανή που να ανταποκρίνεται στοιχειωδώς στις ανάγκες των καιρών.
Αν δεν αλλάξει νοοτροπία ο μέσος Ελληνας, δεν πρόκειται η χώρα αυτή να γίνει κράτος και θα παραμείνει... ιδέα. Αν πάλι δεν μεταβληθεί σε κράτος, από ιδέα, η Ελλάδα, δεν πρόκειται να αλλάξει νοοτροπία ο μέσος πολίτης. Ολα τα υπόλοιπα ηρωικά που ακούγονται και λέγονται είναι αυταπάτες, κατάλληλες για οπαδούς του Σώρρα. Ανάλογες και ισοδύναμες με εκείνες που διακατείχαν την κυβέρνηση Συρανέλ στην πρώτη θητεία της, όπως παραδέχθηκε ο πρωθυπουργός, δίχως ωστόσο να έχουν αντικατασταθεί από γνώση, λογική και ρεαλισμό κατά τη δεύτερη. Η χώρα συνεχίζει να ονειροβατεί και να καρκινοβατεί γιατί αρνείται πεισματικά να αλλάξει.
Το πρόβλημα δεν είναι καθόλου εύκολο. Είναι δυσεπίλυτο, ακόμη και αν υπάρχει πραγματική πολιτική βούληση να λυθεί. Ο ψεκασμός με μύθους, στρεβλώσεις (και εξαιρέσεις) επί διακόσια χρόνια έχει δημιουργήσει ένα ξεχωριστό DNA που επηρεάζει τη συμπεριφορά της μεγάλης πλειοψηφίας της ελληνικής κοινωνίας και, βεβαίως, της πολιτικής τάξης. Το κράτος και η δημόσια διοίκηση μπορεί να είναι απρόσωπα σαν έννοιες, αλλά από πρόσωπα συγκροτούνται και από πρόσωπα καθοδηγούνται. Πρόσωπα επίσης επιβάλλουν θεσμούς, νόμους, συνήθειες, ήθη και έθιμα. Από την πρώτη στιγμή της συγκρότησης του νεοελληνικού κράτους ο στόχος ήταν να γίνει η Ελλάδα κανονική χώρα, με πρότυπα τις διάφορες ευρωπαϊκές. Στα λόγια, καθώς ο στόχος παραμένει ίδιος, πάλι στα λόγια.
Οι παραπάνω σκέψεις οδηγούν ασφαλώς σε απαισιόδοξα συμπεράσματα. Ιδιαίτερα που η κυβέρνηση και οι υποστηρικτές της σε διάφορα επίπεδα ηγεσίας κάνουν ό,τι μπορούν για να παραμείνει η χώρα αγκυλωμένη, προβάλλοντας ως φόβητρο τον... νεοφιλελευθερισμό και πορθητές τους ξένους, που στους δικούς τους μηχανισμούς (ΝΑΤΟ, Ε.Ε. κ.λπ.) πασχίσαμε να ενταχθούμε (εκόντες) και τρέμουμε μήπως βγούμε (άκοντες). Περιττό να τονισθεί βέβαια ότι πίσω από το φόβητρο του νεοφιλελευθερισμού κρύβεται η βαθιά επιθυμία να παραμείνει όπως ακριβώς είναι, χωρίς να μεταρρυθμιστεί, η περιβόητη «ελληνική πραγματικότητα», παρά τη θλιβερή καθημερινότητα θιασωτών και αντιπάλων.
Από την άλλη πλευρά, αξίζει η προσπάθεια να αλλάξει αυτή η «ελληνική πραγματικότητα». Μόνο που εκείνοι που εμφανίζονται αποφασισμένοι να προσπαθήσουν πρέπει να πλαισιωθούν και από αντίστοιχα αποφασισμένους και κατάλληλους ανθρώπους, μέσα και έξω από κόμματα. Οι μάχες που θα χρειαστεί να δοθούν θα είναι τόσο σκληρές, που μόνον αποφασισμένοι θα μπορούν να τις δώσουν. Ανθρωποι που συνειδητοποιούν ότι αν δεν αλλάξουν η νοοτροπία και η δημόσια διοίκηση, δεν υπάρχει ελπίδα. Υπάρχουν άραγε τέτοιοι στην Ελλάδα σήμερα;
3. Πολιτικοί και κοινωνία
Του Κώστα Ιορδανίδη
Σε περιόδους ομαλότητος και αναπτύξεως –επίπλαστης ή υγιούς, αδιάφορο– αμβλύνονται οι αιχμές τουλάχιστον στα κόμματα εξουσίας, ο σκληρός τους πυρήνας αδρανοποιείται, το «πολιτικό κέντρο» αποκτά μεταφυσικές διαστάσεις, η Δεξιά μεταβάλλεται σε Κεντροδεξιά, οι Σοσιαλιστές σε Σοσιαλδημοκράτες, και τα «άκρα» λειτουργούν κυρίως ως οχληροί ή ανατρεπτικοί παράγοντες και αναλόγως αντιμετωπίζονται από την εκάστοτε κυβέρνηση.
Η πολιτική τάξη που δημιουργείται σε τέτοιες περιόδους έχει χαρακτηριστικά «χυλού», εύγευστου παρά ταύτα, για τη συντριπτική πλειοψηφία, και η κομματική αντιπαράθεση διεξάγεται με αμείωτη οξύτητα, πλην όμως για επουσιώδη θέματα. Eχουμε δηλαδή στις ολιγότερο ανεπτυγμένες χώρες μία υπερ-ιδεολογικοποίηση της πολιτικής ζωής ή έναν αυτοματισμό στα κράτη του ευρωπαϊκού Βορρά.
Η κρίση επέρχεται ως καθαρτήριος δύναμη, και ενώ η αντιμετώπισή της απαιτεί πλήρη αναθεώρηση της σχέσεως πολιτικών και κοινωνίας. Oι ηγέτες παραιτούνται απλώς της προσπαθείας και νέα πρόσωπα εμφανίζονται, που φαίνεται να ασκούν έλξη δαιμονική στους άλλοτε απαθείς πολίτες.
Πριν από λίγους μήνες μόνον, η κ. Aγκελα Μέρκελ ήταν η καγκελάριος πανευρωπαϊκής αποδοχής, η δεξιοτέχνης των ισορροπιών, αλλά η μεταναστευτική πολιτική της υπέσκαψε τη δημοτικότητά της. Στην Ιταλία, ο πρώην πρωθυπουργός κ. Ματέο Ρέντσι εθεωρείτο γενικώς ως η ενσάρκωση του εκσυγχρονιστή «αριστερού ηγέτη». Σήμερα ιδιωτεύει, μετά την ήττα που υπέστη στο δημοψήφισμα. Κοινό στοιχείο των καθιερωμένων πολιτικών της Δύσεως είναι η αυταρέσκειά τους, η βεβαιότητά τους πως είναι κάτοχοι της μόνης αληθείας ότι εκφράζουν τη μόνη δυνατή πολιτική. Απώλεσαν κάθε ανθρώπινο στοιχείο, συμπεριφέρονται ως αυθεντίες. Από άτομα έχουν σταδιακώς μεταβληθεί σε σύμβολα εξουσίας· έχουν, με άλλα λόγια, υποστεί μετάλλαξη ανάλογη εκείνης των παλαιών ηγετών της ΕΣΣΔ, με βεβαιότητες εξίσου ακλόνητες, αν και εκ διαμέτρου αντίθετες.
Αλλα ενδιαφέροντα συμβαίνουν στη Βρετανία, όμως. Στην πρώτη μείζονα πολιτική της ομιλία, την περασμένη εβδομάδα, η πρωθυπουργός, κ. Τερέζα Μέι, ανέδειξε με τρόπο ανατρεπτικό το θέμα της σχέσεως του πολιτικού ηγέτη με την κοινωνία. Σε αντίθεση με τη Μάργκαρετ Θάτσερ, που ισχυρίσθηκε πως «δεν υπάρχει αυτό που λέγεται κοινωνία»· σε αντίθεση με τον προκάτοχό της Ντέιβιντ Κάμερον που προέβαλε την ιδέα της «Μεγάλης Κοινωνίας», όπου οι ανισότητες θα καλύπτονται με «φιλανθρωπίες», η κ. Μέι προέβαλε την αντίληψη της Κοινωνίας στην οποία μετέχουν όλοι.
«Υπάρχει κάτι σημαντικότερο στη ζωή από τον ατομικισμό και το προσωπικό συμφέρον», είπε η κ. Μέι και η ομιλία της χαρακτηρίστηκε ως αναθεωρητική της κυριάρχου αντιλήψεως των Συντηρητικών, που επί δεκαετίες υποστήριζαν ότι ο καλύτερος τρόπος να βοηθηθούν οι πλέον ενδεείς είναι η εξασφάλιση οικονομικής αναπτύξεως διά της ελευθέρας αγοράς.
Εάν η κ. Μέι επιστρέφει στις αρχές του Μπέντζαμιν Ντισραέλι περί Συντηρητικού Κόμματος που εκφράζει όλο το έθνος, έχει θεωρητική σημασία. Το βέβαιο είναι ότι μόνον σε αυτήν τη βάση μπορεί να διατηρηθεί η ενότητα των παραδοσιακών κομμάτων της Δεξιάς, να αποτραπεί η αποσύνθεσή τους. Αλλως θα αναδεικνύονται διαρκώς νέα πολιτικά όντα, δύσμορφα και απεχθή και οι ηγέτες μας θα ολοφύρονται διότι η «εβαρβαρώθη η Ρωμανία» και συνεπώς «τι περιμένομεν!».
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΔΟΞΙΑΔΗΣ*
4. Τρεις δίκες, καμία κηδεία και μια εθνική νίκη
Την εβδομάδα που πέρασε κυριάρχησαν στην ειδησεογραφία δύο θέματα: οι δίκες των οκτώ Τούρκων αξιωματικών στον Αρειο Πάγο και οι διασκέψεις για το Κυπριακό στη Γενεύη.
Η υπόθεση των Οκτώ έχει συνδεθεί στην κοινή γνώμη, αλλά και στις παραπολιτικές στήλες, άλλοτε με λιγότερο άλλοτε με περισσότερο βάσιμα επιχειρήματα, με το Κυπριακό και τα ελληνοτουρκικά. Πίσω από κάθε σύνδεση, βρίσκεται ένα κοινό στοιχείο: η επιμονή με την οποία ο Ερντογάν ζητά την έκδοση των ικετών Τούρκων αξιωματικών.
Ομολογώ ότι δεν καταλάβαινα ώς τώρα την έντασή της. Μέχρι σήμερα έχουν συλληφθεί στην Τουρκία περισσότεροι από 43.000, αξιωματικοί και πολίτες, ως εμπλεκόμενοι στο αποτυχημένο πραξικόπημα. Ο αριθμός και μόνο δείχνει ότι αυτό που συμβαίνει δεν είναι παρά ένα κυνήγι μαγισσών, γιατί συνωμοσία την οποία γνωρίζουν... 43.000 άνθρωποι, ούτε έχει υπάρξει ούτε θα υπάρξει στην Ιστορία. Απορείς λοιπόν: με τόσες χιλιάδες ανθρώπους στα μπουντρούμια του, με αναρίθμητα σώματα να βασανίσει και ψυχές να ατιμάσει ή να εξοντώσει, γιατί ζητά ο Ερντογάν με τόσο πείσμα οκτώ πιλότους ελικοπτέρων διάσωσης;
Η αφανής τουρκική προπαγάνδα, χωρίς να προσκομίζει το παραμικρό στοιχείο, διαρρέει, ελπίζοντας να επηρεάσει πολιτικούς και δικαστικούς κύκλους μας, ότι κάποιοι εκ των Οκτώ συμμετείχαν τάχα στην ομάδα που θα εκτελούσε τον Ερντογάν. Στον Αρειο Πάγο αυτό αποδομήθηκε πλήρως, με βάση βίντεο της τουρκικής τηλεόρασης που δείχνει ότι τα ελικόπτερα όπου υπηρετούσαν οι Οκτώ δεν έφεραν τον παραμικρό οπλισμό, ότι πέταξαν εκείνο το βράδυ μόνο με το βασικό τους πλήρωμα, εκτελώντας σωστική αποστολή στην περιοχή της Κωνσταντινούπολης, ενώ την ίδια ώρα ο Ερντογάν, τον οποίο υποτίθεται θα δολοφονούσαν, ήταν στη Μαρμαρίδα, σε απόσταση 500 χιλιομέτρων.
Αφού λοιπόν οι Οκτώ δεν συμμετείχαν ούτε στο ελάχιστο στη φερόμενη ως απόπειρα δολοφονίας του, παραμένει η απορία: γιατί τους θέλει τόσο παθιασμένα ο Ερντογάν;
Τον λόγο τον κατάλαβα στον Αρειο Πάγο, ακούγοντας τις απολογίες των ίδιων των Οκτώ. Ως Τούρκοι στρατιωτικοί, ξέρουν πολύ καλύτερα από εμάς την εθνική τους μυθολογία, και βάσει αυτής μας εξήγησαν πειστικότατα το τι έγινε. Εμείς λέμε την Τουρκία, στην εθνικιστική ρητορική μας, «προαιώνιο εχθρό». Για την άλλη πλευρά, όμως, η Ελλάδα δαιμονοποιήθηκε από το 1919, όταν ο Ατατούρκ έχτισε τον ιδρυτικό μύθο του νέου τουρκικού κράτους στην έξωση από τη Μικρά Ασία των Ελλήνων «εισβολέων», όπως τους χαρακτήριζε. Κατά συνέπεια οι Οκτώ, ερχόμενοι στην Ελλάδα για να σωθούν, προσέβαλαν το κεντρικό αφήγημα του τουρκικού εθνικισμού. Εξ ου και οι Τούρκοι αξιωματούχοι σε κάθε ευκαιρία αναφέρονται σε αυτούς ως «οι προδότες», όχι απλά «οι πραξικοπηματίες».
Πού να φανταστούν οι Οκτώ ότι διαλέγοντας την Ελλάδα, ως την «πιο ευρωπαϊκή χώρα» στην περιφέρεια, όπως τη χαρακτήρισαν, θα πρόσφεραν στον Ερντογάν μια χρυσή ευκαιρία να εξοπλίσει την εθνολαϊκίστικη, ακραία στρατηγική του, με έναν διπλό στόχο: από τη μια το αίμα οκτώ «προδοτών», και από την άλλη την ατίμωση της ελληνικής κυβέρνησης που θα τους παραδώσει.
Παρακολουθώντας όμως τις δίκες στον Αρειο Πάγο ένιωσα ότι οι Οκτώ διάλεξαν σωστά. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό, ίσως καθοριστικό για την τελική απόφαση, ότι και οι τρεις εισαγγελείς, η κ. Θεοδώρου, ο κ. Βουρλιώτης και ο κ. Παντελής, πρότειναν την απόρριψη του αιτήματος της Τουρκίας, δηλώνοντας τη βεβαιότητα ότι αν εκδοθούν οι Οκτώ αποκλείεται να έχουν δίκαιη δίκη, θα βασανιστούν, και πιθανότατα θα θανατωθούν. Η φράση ενός των εισαγγελέων, να «μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας για το τι συμβαίνει στην Τουρκία», τα είπε όλα με τρόπο απλό και καίριο.
Θέλω να πιστεύω ότι κανείς Ελληνας αρεοπαγίτης δεν «κρύβεται πίσω από το δάχτυλό του». Σύγχρονοι άνθρωποι είναι, έξυπνοι, ενημερωμένοι, που επιπλέον άκουσαν στη δίκη έναν τεράστιο όγκο τεκμηρίων για τη φρικτή κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην Τουρκία. Οι αρεοπαγίτες εξέτασαν με ιδιαίτερη προσοχή τα στοιχεία αυτά, εστιάζοντας στο κύριο θέμα κάθε δίκης έκδοσης: το ζήτημα δεν είναι τι αδικήματα αποδίδει στους εκζητούμενους η χώρα που ζητά την έκδοση, αλλά τι πιθανότητα υπάρχει, αν εκδοθούν, να έχουν δίκαιη δίκη. Στον Αρειο Πάγο βεβαιώθηκε πολλαπλά ότι δεν υπάρχει απολύτως καμία τέτοια πιθανότητα.
Κι έτσι αισιοδοξώ. Πιστεύω ότι στις 23 Ιανουαρίου, με την ανακοίνωση της απόφασης, η Ελλάδα όχι μόνο δεν θα στείλει τους Οκτώ στον θάνατο, αλλά θα σημειώσει μια πολλαπλή εθνική νίκη: μια νίκη του ελληνικού πολιτισμού που θέτει πάνω από όλα τον άνθρωπο, μια νίκη ενός ευρωπαϊκού κράτους δικαίου, που λειτουργεί με άρχοντα τον νόμο, μια νίκη της δημοκρατίας, που ξέρει να διακρίνει τις εξουσίες, και μια νίκη της ελευθερίας, μιας χώρας που αρνείται να υποκύψει στους εκβιασμούς ενός απειλητικού αυταρχικού γείτονα.
Σώζοντας τους Οκτώ, ο Αρειος Πάγος θα προσφέρει ύψιστη υπηρεσία όχι μόνο στο Δίκαιο, αλλά και στην Πολιτεία. Γιατί αν οι δικαστές μας, ο μη γένοιτο, αποφασίσουν να εκδώσουν τους Οκτώ, την τελική ευθύνη της έκδοσης θα την πάρει η κυβέρνηση. Και το δίλημμά της θα είναι τερατώδες: είτε, αν υποκύψει στον τουρκικό εκβιασμό, θα υποστεί τεράστιο πλήγμα στο εσωτερικό και ρεζιλίκι στο εξωτερικό, αναλαμβάνοντας ταυτόχρονα και την ευθύνη του αίματος των Οκτώ, είτε, αν αρνηθεί, να προκαλέσει την οργή του Ερντογάν.
Αντίθετα, αν αρνηθεί ο Αρειος Πάγος την έκδοση, θα λύσει το πρόβλημα για όλους. Μια απόφαση της κυβέρνησής μας, ο Ερντογάν μπορεί να τη βρει πάτημα να κάνει ό,τι θέλει. Ομως για το ότι είμαστε ένα κράτος δικαίου, όπου αποφασίζουν τα δικαστήρια σύμφωνα με τον νόμο, κάθε κατηγόρια του θα είναι για μας τίτλος τιμής.
* Ο. Απόστολος Δοξιάδης είναι συγγραφέας.
5. Πολιτική ανανέωση
 |
| "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 15/01/17 |
Του Αλέξη Παπαχελά
Η χώρα έχει ορισμένα βαρίδια στα πόδια της, που θα τη δυσκολέψουν πολύ να σταθεί ξανά στο ύψος των δυνατοτήτων της. Το χρέος είναι ένα ζήτημα. Υπάρχουν, όμως, δομικά βαρίδια που δύσκολα ξεπερνιούνται.
Ενα παράδειγμα είναι ο θεσμοθετημένος λαϊκισμός. Το πολιτικό σύστημα έχει φροντίσει να κάνει τον βίο αβίωτο σε όποιον θέλει να αφήσει για λίγο τη δουλειά του και να προσφέρει από κάποια θέση. Βάζει «οροφή» στις αμοιβές για στελέχη τραπεζών, ΔΕΚΟ και άλλων οργανισμών. Το κάνει για να πατάξει δήθεν το φαινόμενο των golden boys. Οπότε οι μόνοι ενδιαφερόμενοι είναι οι συνωστιζόμενοι στα κομματικά γραφεία, που δεν θα μπορούσαν ποτέ να εργασθούν στον ιδιωτικό τομέα. Και, βεβαίως, όσοι ξέρουν να βγάλουν χρήματα με άλλον τρόπο. Εκείνοι που θέλουν να προσφέρουν, γιατί έχουν κάνει πέντε πράγματα στη ζωή τους, ξέρουν επίσης ότι θα έχουν απέναντί τους ένα τερατώδες «πόθεν έσχες» σε δημόσια θέα, συχνές επισκέψεις σε ανακριτές και τη μεγάλη πιθανότητα να δουν τον εαυτό τους κρεμασμένο στα «μανταλάκια». Οπότε, όποιος σοβαρός άνθρωπος καλείται να προσφέρει από μία θέση απαντά: «Ευχαρίστως να βοηθήσω, αλλά... από το σπίτι μου».
Αλλο βαρίδι είναι, μιας και μιλάμε για τα «μανταλάκια», το επίπεδο της ενημέρωσης. Εκβιαστές, μικρομεσαίοι, αλλά και μεγαλοθεσμικοί υπήρχαν πάντοτε. Βιώνουμε, όμως, στην Ελλάδα το παγκόσμιο φαινόμενο της διάχυσης και του εκφυλισμού της ενημέρωσης. Εδώ απλώς έχει και μια έντονη βαλκανική οσμή. Με λίγα χρήματα «δολοφονείς» προσωπικότητες και ισοπεδώνεις ιδέες και αξίες. Πάτος δεν υπάρχει. Ούτε και φίλτρο για να καταλάβει ο μέσος πολίτης τι είναι αλήθεια και τι ψέμα μέσα στον πολτό του copy paste και της υπερβολής. Το έχουμε ήδη πληρώσει ακριβά αυτό. Ακόμη και αυτοί που κυβερνούν σήμερα καταλαβαίνουν πόσο άρρωστο και αδηφάγα δολοφονικό είναι το ενημερωτικό σύστημα, το οποίο απερίσκεπτα καβάλησαν για να έλθουν στην εξουσία. Οσο για την περιώνυμη μάχη κατά της διαπλοκής, και ναυάγησε και προκάλεσε σε ορισμένους κυβερνώντες νοσταλγία για την παλαιά διαπλοκή που δεν έμοιαζε και τόσο πολύ με Φαρ Ουέστ.
Αφήνω στην άκρη τα κλισέ, που όμως είναι ζωτικά, για τη Δικαιοσύνη και τη δημόσια διοίκηση.
Το χειρότερο θεσμικό βαρίδι, τέλος, το έβαλε ο κ. Τσίπρας στα πόδια μας και γι’ αυτό έχει ιστορική ευθύνη. Η απλή αναλογική μπορεί εύκολα να είναι αυτή που θα οδηγήσει τη χώρα εκτός Ευρωζώνης, εάν στις επόμενες εκλογές δεν γίνει κάτι πολύ θεαματικό. Σκεφθείτε πόσα και ποια κόμματα μπορεί να μπουν στη Βουλή. Σκεφθείτε τη χαρά των ολιγαρχών, που με λίγες χορηγίες θα μπορούν εύκολα να ελέγχουν εύθραυστες και σύνθετες πλειοψηφίες. Και πάνω απ’ όλα, αναλογισθείτε τον κίνδυνο της ακυβερνησίας σε μια στιγμή που η χώρα θα χρειάζεται γενναίες και άμεσες αποφάσεις.
Το πρόβλημα είναι ότι κανένα από τα βαρίδια δεν μπορεί να αφαιρεθεί εύκολα από τα πόδια της χώρας. Πράγμα που σημαίνει ότι ο επόμενος που θα κληθεί να κυβερνήσει αυτήν τη χώρα θα καταλάβει πολύ γρήγορα ότι μπορεί να μην είναι και εντελώς κυβερνήσιμη, εκτός εάν λειτουργήσει σαν καμικάζι.
"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 15/01/17
2. Νοοτροπία και Δημόσια Διοίκηση
Του Άγγελου Στάγκου
Η κυβέρνηση πέφτει συνεχώς πάνω σε τοίχους, αντιμετωπίζει νέα διλήμματα και η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης παίρνει νέες παρατάσεις, κρίνοντας από τις τελευταίες δηλώσεις του Σόιμπλε. Η Ν.Δ. επελαύνει, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, και ο Κ. Μητσοτάκης προσπαθεί τώρα να κτίσει προσβάσεις στον λεγόμενο λαϊκό κόσμο. Στη Δημοκρατική Συμπαράταξη - ΠΑΣΟΚ σημειώνονται τάσεις συσπείρωσης και γενικά στον χώρο του Κέντρου παρατηρούνται ζυμώσεις που δίνουν την εντύπωση ότι κάτι κινείται, αλλά με ασαφή αποτελέσματα και άγνωστη δυναμική.
Αυτή περίπου είναι η εικόνα από τα γεγονότα και τις εξελίξεις της εβδομάδας που μόλις τελείωσε. Δημιουργούν εντυπώσεις κάποιας κινητικότητας στα πολιτικά πράγματα και ενδεχομένως σωστά. Μπορεί να είναι τα προεόρτια αλλαγής του πολιτικού σκηνικού, πιθανώς όχι στο πολύ μακρινό μέλλον, μπορεί και όχι. Το ερώτημα είναι όμως ποια είναι η σημασία τους για τον μέσο πολίτη και τη χώρα στο σύνολό της, αν όντως αλλάξει το πολιτικό σκηνικό. Δυστυχώς, με την εμπειρία που έχει αποκτηθεί, οι προσδοκίες δεν είναι μεγάλες. Για δύο πολύ βασικούς λόγους που είναι αλληλένδετοι, αλληλοτροφοδοτούνται και αλληλοεπηρεάζονται.
Ο πρώτος λόγος είναι η νοοτροπία μεγάλου μέρους του ελληνικού λαού που οδήγησε στο αποτέλεσμα του 61,5% - 38,5% μεταξύ του «Οχι» και του «Ναι»στο δημοψήφισμα, ασχέτως της μεγαλειώδους «κωλοτούμπας» που επακολούθησε σε κυβερνητικό επίπεδο. Αν τα ποσοστά αυτά δεν αντιμετατεθούν με την έννοια του τι εξέφραζαν και εκφράζουν, καμία προσπάθεια αλλαγής δεν πρόκειται να ευοδωθεί. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι όποιος και όποιο κόμμα να βρίσκεται στην εξουσία, η Ελλάδα δεν πρόκειται να ξεφύγει από την κρίση και ακόμη περισσότερο, από την παρακμή, αν δεν αποκτήσει δημόσια διοίκηση, δηλαδή κρατική και αυτοδιοικητική μηχανή που να ανταποκρίνεται στοιχειωδώς στις ανάγκες των καιρών.
Αν δεν αλλάξει νοοτροπία ο μέσος Ελληνας, δεν πρόκειται η χώρα αυτή να γίνει κράτος και θα παραμείνει... ιδέα. Αν πάλι δεν μεταβληθεί σε κράτος, από ιδέα, η Ελλάδα, δεν πρόκειται να αλλάξει νοοτροπία ο μέσος πολίτης. Ολα τα υπόλοιπα ηρωικά που ακούγονται και λέγονται είναι αυταπάτες, κατάλληλες για οπαδούς του Σώρρα. Ανάλογες και ισοδύναμες με εκείνες που διακατείχαν την κυβέρνηση Συρανέλ στην πρώτη θητεία της, όπως παραδέχθηκε ο πρωθυπουργός, δίχως ωστόσο να έχουν αντικατασταθεί από γνώση, λογική και ρεαλισμό κατά τη δεύτερη. Η χώρα συνεχίζει να ονειροβατεί και να καρκινοβατεί γιατί αρνείται πεισματικά να αλλάξει.
Το πρόβλημα δεν είναι καθόλου εύκολο. Είναι δυσεπίλυτο, ακόμη και αν υπάρχει πραγματική πολιτική βούληση να λυθεί. Ο ψεκασμός με μύθους, στρεβλώσεις (και εξαιρέσεις) επί διακόσια χρόνια έχει δημιουργήσει ένα ξεχωριστό DNA που επηρεάζει τη συμπεριφορά της μεγάλης πλειοψηφίας της ελληνικής κοινωνίας και, βεβαίως, της πολιτικής τάξης. Το κράτος και η δημόσια διοίκηση μπορεί να είναι απρόσωπα σαν έννοιες, αλλά από πρόσωπα συγκροτούνται και από πρόσωπα καθοδηγούνται. Πρόσωπα επίσης επιβάλλουν θεσμούς, νόμους, συνήθειες, ήθη και έθιμα. Από την πρώτη στιγμή της συγκρότησης του νεοελληνικού κράτους ο στόχος ήταν να γίνει η Ελλάδα κανονική χώρα, με πρότυπα τις διάφορες ευρωπαϊκές. Στα λόγια, καθώς ο στόχος παραμένει ίδιος, πάλι στα λόγια.
Οι παραπάνω σκέψεις οδηγούν ασφαλώς σε απαισιόδοξα συμπεράσματα. Ιδιαίτερα που η κυβέρνηση και οι υποστηρικτές της σε διάφορα επίπεδα ηγεσίας κάνουν ό,τι μπορούν για να παραμείνει η χώρα αγκυλωμένη, προβάλλοντας ως φόβητρο τον... νεοφιλελευθερισμό και πορθητές τους ξένους, που στους δικούς τους μηχανισμούς (ΝΑΤΟ, Ε.Ε. κ.λπ.) πασχίσαμε να ενταχθούμε (εκόντες) και τρέμουμε μήπως βγούμε (άκοντες). Περιττό να τονισθεί βέβαια ότι πίσω από το φόβητρο του νεοφιλελευθερισμού κρύβεται η βαθιά επιθυμία να παραμείνει όπως ακριβώς είναι, χωρίς να μεταρρυθμιστεί, η περιβόητη «ελληνική πραγματικότητα», παρά τη θλιβερή καθημερινότητα θιασωτών και αντιπάλων.
Από την άλλη πλευρά, αξίζει η προσπάθεια να αλλάξει αυτή η «ελληνική πραγματικότητα». Μόνο που εκείνοι που εμφανίζονται αποφασισμένοι να προσπαθήσουν πρέπει να πλαισιωθούν και από αντίστοιχα αποφασισμένους και κατάλληλους ανθρώπους, μέσα και έξω από κόμματα. Οι μάχες που θα χρειαστεί να δοθούν θα είναι τόσο σκληρές, που μόνον αποφασισμένοι θα μπορούν να τις δώσουν. Ανθρωποι που συνειδητοποιούν ότι αν δεν αλλάξουν η νοοτροπία και η δημόσια διοίκηση, δεν υπάρχει ελπίδα. Υπάρχουν άραγε τέτοιοι στην Ελλάδα σήμερα;
 |
| "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 15/01/17 |
3. Πολιτικοί και κοινωνία
Του Κώστα Ιορδανίδη
Σε περιόδους ομαλότητος και αναπτύξεως –επίπλαστης ή υγιούς, αδιάφορο– αμβλύνονται οι αιχμές τουλάχιστον στα κόμματα εξουσίας, ο σκληρός τους πυρήνας αδρανοποιείται, το «πολιτικό κέντρο» αποκτά μεταφυσικές διαστάσεις, η Δεξιά μεταβάλλεται σε Κεντροδεξιά, οι Σοσιαλιστές σε Σοσιαλδημοκράτες, και τα «άκρα» λειτουργούν κυρίως ως οχληροί ή ανατρεπτικοί παράγοντες και αναλόγως αντιμετωπίζονται από την εκάστοτε κυβέρνηση.
Η πολιτική τάξη που δημιουργείται σε τέτοιες περιόδους έχει χαρακτηριστικά «χυλού», εύγευστου παρά ταύτα, για τη συντριπτική πλειοψηφία, και η κομματική αντιπαράθεση διεξάγεται με αμείωτη οξύτητα, πλην όμως για επουσιώδη θέματα. Eχουμε δηλαδή στις ολιγότερο ανεπτυγμένες χώρες μία υπερ-ιδεολογικοποίηση της πολιτικής ζωής ή έναν αυτοματισμό στα κράτη του ευρωπαϊκού Βορρά.
Η κρίση επέρχεται ως καθαρτήριος δύναμη, και ενώ η αντιμετώπισή της απαιτεί πλήρη αναθεώρηση της σχέσεως πολιτικών και κοινωνίας. Oι ηγέτες παραιτούνται απλώς της προσπαθείας και νέα πρόσωπα εμφανίζονται, που φαίνεται να ασκούν έλξη δαιμονική στους άλλοτε απαθείς πολίτες.
Πριν από λίγους μήνες μόνον, η κ. Aγκελα Μέρκελ ήταν η καγκελάριος πανευρωπαϊκής αποδοχής, η δεξιοτέχνης των ισορροπιών, αλλά η μεταναστευτική πολιτική της υπέσκαψε τη δημοτικότητά της. Στην Ιταλία, ο πρώην πρωθυπουργός κ. Ματέο Ρέντσι εθεωρείτο γενικώς ως η ενσάρκωση του εκσυγχρονιστή «αριστερού ηγέτη». Σήμερα ιδιωτεύει, μετά την ήττα που υπέστη στο δημοψήφισμα. Κοινό στοιχείο των καθιερωμένων πολιτικών της Δύσεως είναι η αυταρέσκειά τους, η βεβαιότητά τους πως είναι κάτοχοι της μόνης αληθείας ότι εκφράζουν τη μόνη δυνατή πολιτική. Απώλεσαν κάθε ανθρώπινο στοιχείο, συμπεριφέρονται ως αυθεντίες. Από άτομα έχουν σταδιακώς μεταβληθεί σε σύμβολα εξουσίας· έχουν, με άλλα λόγια, υποστεί μετάλλαξη ανάλογη εκείνης των παλαιών ηγετών της ΕΣΣΔ, με βεβαιότητες εξίσου ακλόνητες, αν και εκ διαμέτρου αντίθετες.
Αλλα ενδιαφέροντα συμβαίνουν στη Βρετανία, όμως. Στην πρώτη μείζονα πολιτική της ομιλία, την περασμένη εβδομάδα, η πρωθυπουργός, κ. Τερέζα Μέι, ανέδειξε με τρόπο ανατρεπτικό το θέμα της σχέσεως του πολιτικού ηγέτη με την κοινωνία. Σε αντίθεση με τη Μάργκαρετ Θάτσερ, που ισχυρίσθηκε πως «δεν υπάρχει αυτό που λέγεται κοινωνία»· σε αντίθεση με τον προκάτοχό της Ντέιβιντ Κάμερον που προέβαλε την ιδέα της «Μεγάλης Κοινωνίας», όπου οι ανισότητες θα καλύπτονται με «φιλανθρωπίες», η κ. Μέι προέβαλε την αντίληψη της Κοινωνίας στην οποία μετέχουν όλοι.
«Υπάρχει κάτι σημαντικότερο στη ζωή από τον ατομικισμό και το προσωπικό συμφέρον», είπε η κ. Μέι και η ομιλία της χαρακτηρίστηκε ως αναθεωρητική της κυριάρχου αντιλήψεως των Συντηρητικών, που επί δεκαετίες υποστήριζαν ότι ο καλύτερος τρόπος να βοηθηθούν οι πλέον ενδεείς είναι η εξασφάλιση οικονομικής αναπτύξεως διά της ελευθέρας αγοράς.
Εάν η κ. Μέι επιστρέφει στις αρχές του Μπέντζαμιν Ντισραέλι περί Συντηρητικού Κόμματος που εκφράζει όλο το έθνος, έχει θεωρητική σημασία. Το βέβαιο είναι ότι μόνον σε αυτήν τη βάση μπορεί να διατηρηθεί η ενότητα των παραδοσιακών κομμάτων της Δεξιάς, να αποτραπεί η αποσύνθεσή τους. Αλλως θα αναδεικνύονται διαρκώς νέα πολιτικά όντα, δύσμορφα και απεχθή και οι ηγέτες μας θα ολοφύρονται διότι η «εβαρβαρώθη η Ρωμανία» και συνεπώς «τι περιμένομεν!».
 |
| "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 15/01/17 |
4. Τρεις δίκες, καμία κηδεία και μια εθνική νίκη
Την εβδομάδα που πέρασε κυριάρχησαν στην ειδησεογραφία δύο θέματα: οι δίκες των οκτώ Τούρκων αξιωματικών στον Αρειο Πάγο και οι διασκέψεις για το Κυπριακό στη Γενεύη.
Η υπόθεση των Οκτώ έχει συνδεθεί στην κοινή γνώμη, αλλά και στις παραπολιτικές στήλες, άλλοτε με λιγότερο άλλοτε με περισσότερο βάσιμα επιχειρήματα, με το Κυπριακό και τα ελληνοτουρκικά. Πίσω από κάθε σύνδεση, βρίσκεται ένα κοινό στοιχείο: η επιμονή με την οποία ο Ερντογάν ζητά την έκδοση των ικετών Τούρκων αξιωματικών.
Ομολογώ ότι δεν καταλάβαινα ώς τώρα την έντασή της. Μέχρι σήμερα έχουν συλληφθεί στην Τουρκία περισσότεροι από 43.000, αξιωματικοί και πολίτες, ως εμπλεκόμενοι στο αποτυχημένο πραξικόπημα. Ο αριθμός και μόνο δείχνει ότι αυτό που συμβαίνει δεν είναι παρά ένα κυνήγι μαγισσών, γιατί συνωμοσία την οποία γνωρίζουν... 43.000 άνθρωποι, ούτε έχει υπάρξει ούτε θα υπάρξει στην Ιστορία. Απορείς λοιπόν: με τόσες χιλιάδες ανθρώπους στα μπουντρούμια του, με αναρίθμητα σώματα να βασανίσει και ψυχές να ατιμάσει ή να εξοντώσει, γιατί ζητά ο Ερντογάν με τόσο πείσμα οκτώ πιλότους ελικοπτέρων διάσωσης;
Η αφανής τουρκική προπαγάνδα, χωρίς να προσκομίζει το παραμικρό στοιχείο, διαρρέει, ελπίζοντας να επηρεάσει πολιτικούς και δικαστικούς κύκλους μας, ότι κάποιοι εκ των Οκτώ συμμετείχαν τάχα στην ομάδα που θα εκτελούσε τον Ερντογάν. Στον Αρειο Πάγο αυτό αποδομήθηκε πλήρως, με βάση βίντεο της τουρκικής τηλεόρασης που δείχνει ότι τα ελικόπτερα όπου υπηρετούσαν οι Οκτώ δεν έφεραν τον παραμικρό οπλισμό, ότι πέταξαν εκείνο το βράδυ μόνο με το βασικό τους πλήρωμα, εκτελώντας σωστική αποστολή στην περιοχή της Κωνσταντινούπολης, ενώ την ίδια ώρα ο Ερντογάν, τον οποίο υποτίθεται θα δολοφονούσαν, ήταν στη Μαρμαρίδα, σε απόσταση 500 χιλιομέτρων.
Αφού λοιπόν οι Οκτώ δεν συμμετείχαν ούτε στο ελάχιστο στη φερόμενη ως απόπειρα δολοφονίας του, παραμένει η απορία: γιατί τους θέλει τόσο παθιασμένα ο Ερντογάν;
Τον λόγο τον κατάλαβα στον Αρειο Πάγο, ακούγοντας τις απολογίες των ίδιων των Οκτώ. Ως Τούρκοι στρατιωτικοί, ξέρουν πολύ καλύτερα από εμάς την εθνική τους μυθολογία, και βάσει αυτής μας εξήγησαν πειστικότατα το τι έγινε. Εμείς λέμε την Τουρκία, στην εθνικιστική ρητορική μας, «προαιώνιο εχθρό». Για την άλλη πλευρά, όμως, η Ελλάδα δαιμονοποιήθηκε από το 1919, όταν ο Ατατούρκ έχτισε τον ιδρυτικό μύθο του νέου τουρκικού κράτους στην έξωση από τη Μικρά Ασία των Ελλήνων «εισβολέων», όπως τους χαρακτήριζε. Κατά συνέπεια οι Οκτώ, ερχόμενοι στην Ελλάδα για να σωθούν, προσέβαλαν το κεντρικό αφήγημα του τουρκικού εθνικισμού. Εξ ου και οι Τούρκοι αξιωματούχοι σε κάθε ευκαιρία αναφέρονται σε αυτούς ως «οι προδότες», όχι απλά «οι πραξικοπηματίες».
Πού να φανταστούν οι Οκτώ ότι διαλέγοντας την Ελλάδα, ως την «πιο ευρωπαϊκή χώρα» στην περιφέρεια, όπως τη χαρακτήρισαν, θα πρόσφεραν στον Ερντογάν μια χρυσή ευκαιρία να εξοπλίσει την εθνολαϊκίστικη, ακραία στρατηγική του, με έναν διπλό στόχο: από τη μια το αίμα οκτώ «προδοτών», και από την άλλη την ατίμωση της ελληνικής κυβέρνησης που θα τους παραδώσει.
Παρακολουθώντας όμως τις δίκες στον Αρειο Πάγο ένιωσα ότι οι Οκτώ διάλεξαν σωστά. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό, ίσως καθοριστικό για την τελική απόφαση, ότι και οι τρεις εισαγγελείς, η κ. Θεοδώρου, ο κ. Βουρλιώτης και ο κ. Παντελής, πρότειναν την απόρριψη του αιτήματος της Τουρκίας, δηλώνοντας τη βεβαιότητα ότι αν εκδοθούν οι Οκτώ αποκλείεται να έχουν δίκαιη δίκη, θα βασανιστούν, και πιθανότατα θα θανατωθούν. Η φράση ενός των εισαγγελέων, να «μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας για το τι συμβαίνει στην Τουρκία», τα είπε όλα με τρόπο απλό και καίριο.
Θέλω να πιστεύω ότι κανείς Ελληνας αρεοπαγίτης δεν «κρύβεται πίσω από το δάχτυλό του». Σύγχρονοι άνθρωποι είναι, έξυπνοι, ενημερωμένοι, που επιπλέον άκουσαν στη δίκη έναν τεράστιο όγκο τεκμηρίων για τη φρικτή κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην Τουρκία. Οι αρεοπαγίτες εξέτασαν με ιδιαίτερη προσοχή τα στοιχεία αυτά, εστιάζοντας στο κύριο θέμα κάθε δίκης έκδοσης: το ζήτημα δεν είναι τι αδικήματα αποδίδει στους εκζητούμενους η χώρα που ζητά την έκδοση, αλλά τι πιθανότητα υπάρχει, αν εκδοθούν, να έχουν δίκαιη δίκη. Στον Αρειο Πάγο βεβαιώθηκε πολλαπλά ότι δεν υπάρχει απολύτως καμία τέτοια πιθανότητα.
Κι έτσι αισιοδοξώ. Πιστεύω ότι στις 23 Ιανουαρίου, με την ανακοίνωση της απόφασης, η Ελλάδα όχι μόνο δεν θα στείλει τους Οκτώ στον θάνατο, αλλά θα σημειώσει μια πολλαπλή εθνική νίκη: μια νίκη του ελληνικού πολιτισμού που θέτει πάνω από όλα τον άνθρωπο, μια νίκη ενός ευρωπαϊκού κράτους δικαίου, που λειτουργεί με άρχοντα τον νόμο, μια νίκη της δημοκρατίας, που ξέρει να διακρίνει τις εξουσίες, και μια νίκη της ελευθερίας, μιας χώρας που αρνείται να υποκύψει στους εκβιασμούς ενός απειλητικού αυταρχικού γείτονα.
Σώζοντας τους Οκτώ, ο Αρειος Πάγος θα προσφέρει ύψιστη υπηρεσία όχι μόνο στο Δίκαιο, αλλά και στην Πολιτεία. Γιατί αν οι δικαστές μας, ο μη γένοιτο, αποφασίσουν να εκδώσουν τους Οκτώ, την τελική ευθύνη της έκδοσης θα την πάρει η κυβέρνηση. Και το δίλημμά της θα είναι τερατώδες: είτε, αν υποκύψει στον τουρκικό εκβιασμό, θα υποστεί τεράστιο πλήγμα στο εσωτερικό και ρεζιλίκι στο εξωτερικό, αναλαμβάνοντας ταυτόχρονα και την ευθύνη του αίματος των Οκτώ, είτε, αν αρνηθεί, να προκαλέσει την οργή του Ερντογάν.
Αντίθετα, αν αρνηθεί ο Αρειος Πάγος την έκδοση, θα λύσει το πρόβλημα για όλους. Μια απόφαση της κυβέρνησής μας, ο Ερντογάν μπορεί να τη βρει πάτημα να κάνει ό,τι θέλει. Ομως για το ότι είμαστε ένα κράτος δικαίου, όπου αποφασίζουν τα δικαστήρια σύμφωνα με τον νόμο, κάθε κατηγόρια του θα είναι για μας τίτλος τιμής.
* Ο. Απόστολος Δοξιάδης είναι συγγραφέας.
 |
| "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 15/01/17 |
5. Πολιτική ανανέωση
με υλικά κατεδάφισης
Του Στάμου Ζούλα
Ηθελα να ’ξερα. Υπάρχουν συνέλληνες, που περίμεναν με ανυπομονησία, που χάρηκαν ή και ενθουσιάστηκαν, από τον νέο πολιτικό γάμο του κ. Γ. Παπανδρέου και της κ. Φώφης Γεννηματά; Αναφέρομαι ειδικά στους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ. Αυτούς τους πολλούς, που έφυγαν προς τον ΣΥΡΙΖΑ ή αυτούς τους λίγους, που του έχουν μείνει. Ο κ. Γ. Π. έχασε την πρωθυπουργία και μετά την αρχηγία του κόμματός του, ως αποτυχών. Η αποτυχία του αυτή επισφραγίστηκε και με τη λαϊκή αποδοκιμασία του μορφώματος (ΚΙΔΗΣΟ), στις τελευταίες εκλογές. Τώρα, το μόρφωμα αυτό εντάσσεται στη Δημοκρατική Συμπαράταξη και μετέχει στη σύνθεση των κομματικών οργάνων...
Ειλικρινά, δεν έχω τίποτε με τον Γ. Π. ούτε με την κ. Γεννηματά, ώστε να τους αφιερώσω, έστω και αρνητικά, το σημερινό γραπτό μου. Εκείνο που με προβληματίζει είναι η νοοτροπία αρκετών πολιτικών μας, οι οποίοι δεν μπορούν να ξεκολλήσουν από το παρελθόν. Το δικό τους και των κομμάτων τους. Το ΠΑΣΟΚ, όπως και η Ν.Δ., έχουν βαρύτατες ευθύνες για τη σημερινή κατάσταση της χώρας αλλά και την ανάδειξη του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Διότι, για να μην ξεχνάμε, ένα αριστερό κόμμα του 3 ή του 4%, δεν θα μπορούσε ποτέ να αποκτήσει, μέσα σε λίγους μήνες, δεκαπλάσια –και «αριστερή»– πελατεία.
Αυτό το «θαύμα» δεν οφείλεται στον κ. Τσίπρα, αλλά κυρίως στους πολιτικούς του αντιπάλους, με βασικότερους τα δύο πρώην κόμματα εξουσίας. Τι θα ’πρεπε, λοιπόν, να είναι παρελθόν για τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ; Κατά πρώτο λόγο οι πρώην αρχηγοί τους. Διότι, καλώς ή κακώς, στους ηγέτες επιρρίπτεται η ευθύνη, για κάθε αποτυχία, προκειμένου να διασωθεί και να επιβιώσει η πολιτική τους παράταξη. Στην Ν.Δ. ανέλαβαν την ευθύνη αυτή οι κ. Κ. Καραμανλής και Αντ. Σαμαράς. Ο πρώτος παραμένει στο πολιτικό παρασκήνιο, περίπου επί μία τετραετία, ως απλός βουλευτής. Το ίδιο πράττει, έως τώρα και ο δεύτερος, αποφεύγοντας κάθε ανάμειξη στο κόμμα του. Για να ανακτήσει, όμως, ένα κόμμα την εμπιστοσύνη της λαϊκής του βάσης, απαιτείται και η θυσία της ομάδος των στελεχών που πρωτοστάτησαν στην πολιτική της προηγούμενης κομματικής ηγεσίας. Αυτό συνέβη με τη διακυβέρνηση Καραμανλή και το ίδιο σκοπεύει να πράξει και ο κ. Μητσοτάκης. Ο νόμος της πολιτικής ανανέωσης ενός κόμματος μπορεί για μερικούς να είναι άδικος, ωστόσο είναι ανελέητος όσο και απαραίτητος.
Ας προσθέσουμε, επίσης, το δεδομένο ότι η Ν.Δ. πέτυχε να συγκρατήσει σημαντικό ποσοστό της εκλογικής της βάσης, σε αντίθεση με το ΠΑΣΟΚ, το οποίο έχει συρρικνωθεί περί το 5%. Το γεγονός αυτό πιστοποιεί πως το κόμμα της κ. Γεννηματά βρίσκεται ακόμη μακριά από το να βρει τον πολιτικό του βηματισμό. Πέραν τούτου, υπάρχουν αρκετά από τα παλαιά στελέχη του που κινούνται για την «ανασυγκρότηση» κάποιου «νέου» κεντροαριστερού σχήματος. Αυτές τις παραμέτρους αγνόησε η κ. Γεννηματά, καλώντας τον κ. Γ. Παπανδρέου να επανέλθει στο ΠΑΣΟΚ, ως κομματικός εταίρος. Κατά τ’ άλλα, η «εξέλιξη» αυτή πιστοποιεί πως ένα σημαντικό τμήμα του πολιτικού μας συστήματος αδυνατεί να αντιμετωπίσει τη σημερινή πραγματικότητα της παρακμής και της ανυποληψίας. Το «λεφτά υπάρχουν» του Γ. Π. παραμένει ανεξίτηλο στη μνήμη των συνελλήνων. Και γι’ αυτό, κ. Γεννηματά, δεν υπάρχουν ψηφοφόροι σας...
Του Στάμου Ζούλα
Ηθελα να ’ξερα. Υπάρχουν συνέλληνες, που περίμεναν με ανυπομονησία, που χάρηκαν ή και ενθουσιάστηκαν, από τον νέο πολιτικό γάμο του κ. Γ. Παπανδρέου και της κ. Φώφης Γεννηματά; Αναφέρομαι ειδικά στους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ. Αυτούς τους πολλούς, που έφυγαν προς τον ΣΥΡΙΖΑ ή αυτούς τους λίγους, που του έχουν μείνει. Ο κ. Γ. Π. έχασε την πρωθυπουργία και μετά την αρχηγία του κόμματός του, ως αποτυχών. Η αποτυχία του αυτή επισφραγίστηκε και με τη λαϊκή αποδοκιμασία του μορφώματος (ΚΙΔΗΣΟ), στις τελευταίες εκλογές. Τώρα, το μόρφωμα αυτό εντάσσεται στη Δημοκρατική Συμπαράταξη και μετέχει στη σύνθεση των κομματικών οργάνων...
Ειλικρινά, δεν έχω τίποτε με τον Γ. Π. ούτε με την κ. Γεννηματά, ώστε να τους αφιερώσω, έστω και αρνητικά, το σημερινό γραπτό μου. Εκείνο που με προβληματίζει είναι η νοοτροπία αρκετών πολιτικών μας, οι οποίοι δεν μπορούν να ξεκολλήσουν από το παρελθόν. Το δικό τους και των κομμάτων τους. Το ΠΑΣΟΚ, όπως και η Ν.Δ., έχουν βαρύτατες ευθύνες για τη σημερινή κατάσταση της χώρας αλλά και την ανάδειξη του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Διότι, για να μην ξεχνάμε, ένα αριστερό κόμμα του 3 ή του 4%, δεν θα μπορούσε ποτέ να αποκτήσει, μέσα σε λίγους μήνες, δεκαπλάσια –και «αριστερή»– πελατεία.
Αυτό το «θαύμα» δεν οφείλεται στον κ. Τσίπρα, αλλά κυρίως στους πολιτικούς του αντιπάλους, με βασικότερους τα δύο πρώην κόμματα εξουσίας. Τι θα ’πρεπε, λοιπόν, να είναι παρελθόν για τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ; Κατά πρώτο λόγο οι πρώην αρχηγοί τους. Διότι, καλώς ή κακώς, στους ηγέτες επιρρίπτεται η ευθύνη, για κάθε αποτυχία, προκειμένου να διασωθεί και να επιβιώσει η πολιτική τους παράταξη. Στην Ν.Δ. ανέλαβαν την ευθύνη αυτή οι κ. Κ. Καραμανλής και Αντ. Σαμαράς. Ο πρώτος παραμένει στο πολιτικό παρασκήνιο, περίπου επί μία τετραετία, ως απλός βουλευτής. Το ίδιο πράττει, έως τώρα και ο δεύτερος, αποφεύγοντας κάθε ανάμειξη στο κόμμα του. Για να ανακτήσει, όμως, ένα κόμμα την εμπιστοσύνη της λαϊκής του βάσης, απαιτείται και η θυσία της ομάδος των στελεχών που πρωτοστάτησαν στην πολιτική της προηγούμενης κομματικής ηγεσίας. Αυτό συνέβη με τη διακυβέρνηση Καραμανλή και το ίδιο σκοπεύει να πράξει και ο κ. Μητσοτάκης. Ο νόμος της πολιτικής ανανέωσης ενός κόμματος μπορεί για μερικούς να είναι άδικος, ωστόσο είναι ανελέητος όσο και απαραίτητος.
Ας προσθέσουμε, επίσης, το δεδομένο ότι η Ν.Δ. πέτυχε να συγκρατήσει σημαντικό ποσοστό της εκλογικής της βάσης, σε αντίθεση με το ΠΑΣΟΚ, το οποίο έχει συρρικνωθεί περί το 5%. Το γεγονός αυτό πιστοποιεί πως το κόμμα της κ. Γεννηματά βρίσκεται ακόμη μακριά από το να βρει τον πολιτικό του βηματισμό. Πέραν τούτου, υπάρχουν αρκετά από τα παλαιά στελέχη του που κινούνται για την «ανασυγκρότηση» κάποιου «νέου» κεντροαριστερού σχήματος. Αυτές τις παραμέτρους αγνόησε η κ. Γεννηματά, καλώντας τον κ. Γ. Παπανδρέου να επανέλθει στο ΠΑΣΟΚ, ως κομματικός εταίρος. Κατά τ’ άλλα, η «εξέλιξη» αυτή πιστοποιεί πως ένα σημαντικό τμήμα του πολιτικού μας συστήματος αδυνατεί να αντιμετωπίσει τη σημερινή πραγματικότητα της παρακμής και της ανυποληψίας. Το «λεφτά υπάρχουν» του Γ. Π. παραμένει ανεξίτηλο στη μνήμη των συνελλήνων. Και γι’ αυτό, κ. Γεννηματά, δεν υπάρχουν ψηφοφόροι σας...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου