"....Τό «μάρμαρο» όλων αυτών -καί όχι μόνον- πληρώνουμε τώρα. Ήλθε ό καιρός νά συνειδητοποιήσουμε ότι ήταν πολύ εύκολο καί βολικό νά αδειάσουμε λέξεις-κλειδιά άπό τήν έννοια τους καί νά τίς κάνουμε φετίχ. Αλλά τά «αδειανά πουκάμισα» πληρώνονται πολύ ακριβά..."

Από την "ΕΣΤΙΑ"

"ΕΣΤΙΑ", 02/01/17

Στραβός είναι ό τιμονιέρης

Του Νικόλαου Ι. Μέρτζου *

ΕΙΝΑΙ ό γιαλός στραβός ή στραβά αρμενίζουμε; Τήν απάντηση έδωσαν ή Ιρλανδία, ή Πορτογαλία καί ή Κύπρος. Αρμένισαν σωστά καί βγήκαν άπό τό Μνημόνιο τους. Γιατί μας πάνε στραβά κι ανάποδα όλα έδώ; Μήπως αρμενίζουμε στραβά; Έξι χρόνια τώρα αλλάζουμε κάθε λίγο τιμονιέρη γιά νά μας πάει πρίμα, άλλα πάμε άπό τό κακό στο χειρότερο. «Τόν Αράπη κι αν τόν πλένεις, τό σαπούνι σου χαλνάς». Οί κυβερνήτες αλλάζουν συνεχώς ονόματα καί οράματα, αλλά τό χούι δέν τό αλλάζουν. Απανωτά ψηφίζουν στή Βουλή όσα ό καθένας τους υπέγραψε στό Μνημόνιο «του», αλλά έπειτα είτε δέν τά εφαρμόζουν είτε εφαρμόζουν κάποια άλά κάρτ είτε στην πράξη τά υπονομεύουν. Μέτρα καί μεταρρυθμίσεις ακούμε συνεχώς άλλα φώς δέν βλέπουμε ποτέ. Κάθε επόμενος Σωτήρας διαπράττει όσα ό ίδιος είχε καταγγείλει. Ποτέ κανείς τους δέν μάς είπε ένα «ήμαρτον» ούτε μάς ζήτησε ποτέ συγγνώμην.

Ύπό αυτές τίς πάγιες πιά συνθήκες ή τελευταία δημοσκόπηση αποκαλύπτει χάσμα εμπιστοσύνης - 77% δηλώνει ότι φέτος είμαστε χειρότερα άπό πέρσι καί 64,5% ότι του χρόνου θά είμαστε χειρότερα άπό φέτος. Άλλά τό 51 % δέν θέλει πρόωρες εκλογές καί μόνον 38,5% τίς θέλει. Αυτό σημαίνει απελπισία. «Αυτό τό έργο τό έχουμε ξαναδεί πολλές φορές άλλα χαίρι δέν είδαμε ποτέ», σού λέει ή πλειοψηφία. Ό Θουκυδίδης μάς διδάσκει ότι τά ίδια αίτια παράγουν τά ίδια αίτιατά-άποτελέσματα. Συνεπώς ήσαν ήδη ορατά άπό καιρό όσα επακολούθησαν κατά τά 5,5 τελευταία μοιραία χρόνια. Ό υποφαινόμενος ακολούθησε, λοιπόν, τήν πεπατημένη τής Ιστορίας, πού βαθύτατα περιφρονούν, καί, γι' αυτό, βαρύτατα πληρώνουν οι Έλληνες. Σέ αλλεπάλληλα άρθρα του τό 2010 επεσήμανε τά αίτια τής κρίσης καί προεξόφλησε τά επακόλουθα αιτιατά. Ματαιοπονούσε, βέβαια. Αλλά πονούσε. Αυτούσια αποσπάσματα παλαιών άρθρων του αναμεταδίδονται σήμερα.

Τόν Ιούλιο τού 2010 έγραφε στην εφημερίδα «Αγγελιοφόρος»:

Δέν αμφισβητείται, βέβαια, ότι τά επώδυνα μέτρα γιά τή σωτηρία τής χώρας αφαιρούν καί θά συνεχίσουν νά αφαιρούν εισόδημα καί προνόμια άπό τους Έλληνες. Διόλου μάλιστα ισομερώς. Ωστόσο, έφ' όσον τό Μνημόνιο εφαρμοσθεί μέ πληρότητα καί αποτελεσματικότητα όλα τά χρόνια, ή Ελλάδα θά είναι μιά άλλη χώρα. Ακόμη καί οϊ έως πρόσφατα έπικρι-τικότατοι «Financial Times» σημείωναν τόν Ιούνιο ότι «ή Ελλάδα θά μπορούσε, πιθανόν σέ μερικά χρόνια, νά γίνει πρότυπο ευρωπαϊκής οικονομίας» ώς πρώτος προορισμός ευπόρων τουριστών άλλα καί επιχειρηματιών. Φυσικά, οι πιθανότητες νά διαλυθεί ή χώρα παραμένουν μεγάλες, διότι εξαρτώνται άπό τήν υπευθυνότητα καί τήν ικανότητα τής ελληνικής ηγεσίας σέ
όλα τά επίπεδα: πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό, δημοσιογραφικό καί, άν προκύψει, πνευματικό. Πρόσφατα οι δηλώσεις Καστανίδη γιά τήν μάλλον θεολογική «ανάγκη» προώρων εκλογών μεσοπέλαγα καί ή
ιταμή άρνηση δικαστών νά απογραφούν ώς δημόσιοι υπάλληλοι (επειδή προφανώς
όλοι είμαστε ίσοι άλλά οι δικαστές «πιό ίσοι άπό τους ϊσους»)
δείχνουν ότι έκτακτα καιρικά
φαινόμενα μπορεί νά ξεσπάσουν
άπό τό πουθενά καί νά μάς κάνουν όλους λίμπα. Είναι δημόσιος κίνδυνος όσοι ακόμη ζουν
στον δικό τους κόσμο καί κρατούν θέσεις-κλειδιά.

Όλοι μάθαμε πιά ότι υπάρχουν πράγματα πού λέγονται άλλα δέν γίνονται καί πράγματα πού γίνονται άλλά δέν λέγονται. Ωστόσο, πολλοί ακόμη θέλουμε νά αγνοούμε ότι υπάρχουν καί πράγματα δίχως τά όποία δέν γίνεται τίποτε. Είναι όροι sine qua non. Δέν γίνεται π.χ. οικονομική ανάπτυξη σέ συνθήκες πτώχευσης ούτε αύξηση αποδοχών άπό άδεια ταμεία ούτε υπουργός αντίθετος ή αδιάφορος στην κυβερνητική πολιτική. Ούτε δανεικά κι άγύριστα.Ένα άπό τά αφανέστερα άλλά ισχυρά αίτια τής τωρινής κρίσης έρχεται άπό πολύ μακριά. Είναι τό ακλόνητο γεγονός ότι:

• Πολλές μεγάλες ελληνικές βιομηχανίες, επιχειρήσεις καί τεχνικές εταιρείες στήθηκαν μέ δανεικά κι αγύριστα. Γι' αυτό χάθηκαν. 

• Τά αστρονομικά κέρδη, πού επέτυχαν οί όμιλοι επιχειρηματιών καί οι τράπεζες, δέν προέρχονται άπό τήν επιχειρηματικότητά τους ούτε άπό τήν Αγορά αλλά άπό τό Χρηματιστήριο Αθηνών. Γι' αυτό χάθηκαν έκεί οί περιουσίες τών κοινών θνητών-παικτών. 

• Ή κοινωνική πολιτική χρηματοδοτήθηκε εικονικά άπό τά ελλείμματα τού κρατικού προϋπολογισμού πού καλύπτονταν συστηματικά μέ ολοένα μεγαλύτερο δανεισμό άπό τό εξωτερικό. Γι' αυτό κατέρρευσε. Αλλά τό χρέος μένει καί μάς τρώει τίς σάρκες. 

• Ή ακριτική Ελλάδα «θωρακίσθηκε» μόνον στά χαρτιά μέ θηριώδη κρατική δανειοδότηση υπερτιμημένων επενδύσεων. Οι επενδυτές πήραν τά δάνεια καί, μετά, μετέφεραν τίς επιχειρήσεις τους στό εξωτερικό ή τίς έκλεισαν. 

• Εξίσου θηριώδεις επιδοτήσεις εισπράττουν συνεχώς έπί τριάντα χρόνια οι αγρότες γιά νά αναδιαρθρώσουν τήν παραγωγή τους καί νά τήν κάνουν ανταγωνιστική. Έκαναν απανωτά μπλόκα γιά «όλα τά κιλά, όλα τά λεφτά» γιά προϊόντα ασυναγώνιστα μόνον σέ υψηλές τιμές. Γι' αυτό τρώμε παραδοσιακά μας προϊόντα άπό Χιλή, Αργεντινή, Αίγυπτο, Ισραήλ κ.ά. 

Τό «μάρμαρο» όλων αυτών -καί όχι μόνον- πληρώνουμε τώρα. Ήλθε ό καιρός νά συνειδητοποιήσουμε ότι ήταν πολύ εύκολο καί βολικό νά αδειάσουμε λέξεις-κλειδιά άπό τήν έννοια τους καί νά τίς κάνουμε φετίχ. Αλλά τά «αδειανά πουκάμισα» πληρώνονται πολύ ακριβά.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ι. ΜΕΡΤΖΟΣ
*Πρώην Πρόεδρος τής Εταιρείας Μακεδόνικων Σπουδών, Ιστορικός