Δεν συμφωνώ. Το Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας, της Ακαδημίας Αθηνών (2014), στο λήμμα «πρόσφυγας», αναφέρει: «άτομο που ωθείται σε αναγκαστική εγκατάλειψη της πατρίδας του ή του τόπου κατοικίας του, κυρίως λόγω πολέμου ή πολιτικών διώξεων». Ο ορισμός αυτός περιγράφει ακριβώς τι συνέβη στην Αγία Οικογένεια: αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Βηθλεέμ εξαιτίας της απειλής θανάτου του νεογέννητου Ιησού από τον βασιλιά Ηρώδη. Εις επίρρωσιν των ανωτέρω, για να έρθω σε πιο σύγχρονους καιρούς, με αυτό το πνεύμα επικράτησε ο χαρακτηρισμός «πρόσφυγες» για τους βιαίως εκτοπισθέντες Ελληνοκύπριους που, μετά την τουρκική εισβολή το 1974, εγκατέλειψαν τις εστίες τους στο βόρειο τμήμα της Κύπρου και εγκαταστάθηκαν στο νότιο τμήμα του νησιού. «Πρόσφυγες» τους χαρακτηρίζει και η πρόσφατη έκθεση του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων «Κύπρος, 1974. Η μνήμη είναι η μόνη πατρίδα των ανθρώπων». Με άλλα λόγια, ο βιαίως εκτοπισθείς χαρακτηρίζεται πρόσφυγας, ακόμη κι αν ο εκτοπισμός του λαμβάνει χώρα στην ίδια επικράτεια. Συμπέρασμα: Ο όρος «πρόσφυγας» είναι απολύτως δόκιμος για να χαρακτηριστεί η διά της βίας εγκατάλειψη της εστίας ενός ανθρώπου. Ο νεογέννητος Ιησούς ήταν ένας από αυτούς. ,,,,

 Aπό την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 31/12/24

«Δόξα τω Θεώ, ήταν μόνο μεθυσμένος»...

Κύριε διευθυντά,

Αφορμή να σας απευθύνω την παρούσα υπήρξε η δημοσίευση στην αγαπητή μας «Καθημερινή» επιστολών αναγνωστών, οι οποίοι ενθυμούνται τραγικά ή γενικώς σημαντικά και ενδιαφέροντα γεγονότα της φοβερής για την πατρίδα μας περιόδου της δεκαετίας του 1940. Τελευταίες επιστολές που διάβασα ήσαν αυτές των κυρίων Α. Δρακάτου και Γ. Κουρμούση στις 4/12 και 5/12/2024.

Διαβάζοντας λοιπόν αυτές και άλλες αναλόγου περιεχομένου επιστολές, θυμήθηκα κι εγώ ένα γεγονός που συνέβη κάποια βραδιά του Δεκεμβρίου 1944, που μας τρομοκράτησε αλλά που είχε ένα μάλλον ευτράπελο τέλος.

Το σπίτι μας, το σπίτι των γονέων μου, βρισκόταν σε κάποιον μικρό δρόμο στη συνοικία του Νέου Κόσμου στην Αθήνα, σχετικά κοντά στον ναό του Αγ. Ιωάννου Βουλιαγμένης. Ο δρόμος ήταν κτισμένος με μονοκατοικίες κολλητά η μία στην άλλη, που σχεδόν όλες είχαν και μία αυλή ή κήπο στο πίσω μέρος τους.

Εγώ τότε ήμουν περίπου 11 ετών. Η περιοχή μας τη χρονική αυτή περίοδο ελεγχόταν κυρίως από τον ΕΛΑΣ. Περιττό να περιγράψω τις συνθήκες τρόμου και αγωνίας που επικρατούσαν. Οι κάτοικοι, κατά τη διάρκεια της ημέρας, έβγαιναν από τα σπίτια τους με μύριες προφυλάξεις μόνο για να βρουν τα αναγκαία για την επιβίωσή τους. Το βράδυ από νωρίς κλειδαμπαρώνονταν οι πάντες στα σπίτια τους με την αναμονή και την ευχή να ξημερώσει με το καλό η επόμενη ημέρα, χωρίς να μεσολαβήσει κανένα κακό.

Θυμάμαι λοιπόν κάποιο βράδυ, πριν προσπαθήσουμε σχεδόν νηστικοί να κοιμηθούμε, να ακούμε με τρόμο δυνατά χτυπήματα στην εξώπορτά μας και στη συνέχεια μια αγριοφωνάρα από κάποιον, να μας καλεί να ανοίξουμε γρήγορα διότι τον έχει στείλει ο ΕΛΑΣ και θα ανατινάξει το σπίτι! Στο σπίτι μας εκείνη την περίοδο κατοικούσαμε η χήρα μητέρα μου, ο μεγάλος αδελφός μου με τη γυναίκα του και το μωρό τους και ίσως φιλοξενούσαμε κάποιον συγγενή. Δεν θυμάμαι καλά. Δεν ανοίξαμε ούτε δώσαμε κανένα σημείο ζωής. Είχαμε μαζευτεί στη γωνιά ενός δωματίου και περιμέναμε τις εξελίξεις.

Κάποια στιγμή, μετά τους χτύπους και τις αγριοφωνάρες, επικράτησε ηρεμία. Τότε οι μεγαλύτεροι με φώναξαν και μου είπαν να βγω με προσοχή στην αυλή από την πίσω πόρτα και να ανέβω στην ταράτσα να κοιτάξω κάτω να δω τι συμβαίνει.

Πράγματι, βγήκα από την πίσω πόρτα και από τη σιδερένια σκάλα ανέβηκα στην ταράτσα. Οπότε ξαφνιασμένος ακούω από τη διπλανή ταράτσα τη φωνή της γειτόνισσας, της κυρίας Αντωνέττας, να με ρωτάει με αγωνία, «παιδί μου, τι γυρεύεις τέτοια ώρα εδώ επάνω;», οπότε εγώ απαντώ: «Κυρία Αντωνέττα κάποιος θέλει να μας ανατινάξει το σπίτι». Κι εμάς το ίδιο, μου απαντά. Τρέχουμε τότε ο καθένας προς την άκρη της ταράτσας του, προσπαθώντας να κοιτάξουμε κάτω στον δρόμο να
δούμε τι συμβαίνει. Και τι αντικρίσαμε μέσα στο μισοσκόταδο; Ενας ηλικιωμένος, όπως εκτιμήσαμε, άνδρας έφευγε από το σπίτι μας και προσπαθούσε να κατευθυνθεί στο διπλανό. Αλλά πώς πήγαινε; Εκανε ένα βήμα μπρος, δύο πίσω. Επεφτε, σηκωνόταν και ούτω καθεξής. Εν ολίγοις, φαινόταν να είναι τύφλα στο μεθύσι. Βγήκε τότε ένα αυθόρμητο «ουφ» ανακούφισης από τα στόματά μας και μάλλον προσπαθήσαμε να χαμογελάσουμε. Σπεύσαμε τρέχοντας να κατεβούμε να μεταφέρουμε το. νέο στους τρομοκρατημένους δικούς μας...

ΠΕΤΡΟΣ ΑΝΔΡΟΥΛΑΚΗΣ 

Νέα Σμύρνη

«Οσμίζομαι» παράνομες συνδέσεις

Κύριε διευθυντά

Με αφορμή το τελευταίο περιστατικό με την πλημμυρισμένη λεωφόρο Ποσειδώνος στο ύψος της πεζογέφυρας Καλαμακίου, ακούστηκε ότι έχουν γίνει παράνομες συνδέσεις αγωγών ομβρίων στο δίκτυο ακαθάρτων, εξ ου και η δυσώδης κατάσταση που διαμορφώθηκε. Λίγο δύσκολο να το φανταστώ. Πώς; Και κυρίως από πού θα έβγαιναν τα λύματα από το δίκτυο ακαθάρτων; Εκεί κοντά μάλιστα λειτουργεί αντλιοστάσιο λυμάτων που αφορά μόνο ακάθαρτα. Η μόνη λογική εξήγηση που δίνω εγώ είναι ότι έχουν γίνει παράνομες συνδέσεις αγωγών ακαθάρτων από οικίες στο δίκτυο ομβρίων, οι αγωγοί του τελευταίου τοπικά αστόχησαν (υποδιστασιολόγηση), λειτούργησαν ίσως και υπό πίεση αντί για τον προβλεπόμενο λόγο πλήρωσης 70% και το δυσώδες μείγμα ομβρίων - ακαθάρτων βγήκε από τις σχάρες και τα στόμια των φρεατίων υδροσυλλογής των ομβρίων. Πολλοί άσχετοι κυκλοφορούν στην πιάτσα, ο κόσμος μπερδεύεται και με το δίκιο του.

ΣΠΥΡΟΣ ΓΊΑΚΟΥΜΑΚΗΣ


Ο Θεάνθρωπος και περί προσφυγιάς

Κύριε διευθυντά

Ο επιστολογράφος της «Καθημερινής» κ. Χρόνης Π. Μπάλογλου επικρίνει την εκ μέρους μου χρήση του όρου «πρόσφυγας» για τον νεογέννητο Ιησού (βλ. «Ιησούς Χριστός ο πρόσφυγας», 22/12/2024). Θεωρεί ότι, εφόσον ο Ιησούς γεννήθηκε εντός της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, όταν η Αγία Οικογένεια διέφυγε στην Αίγυπτο, απλώς μετακινήθηκε, δεν μετατράπηκε σε προσφυγική.

Δεν συμφωνώ. Το Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας, της Ακαδημίας Αθηνών (2014), στο λήμμα «πρόσφυγας», αναφέρει: «άτομο που ωθείται σε αναγκαστική εγκατάλειψη της πατρίδας του ή του τόπου κατοικίας του, κυρίως λόγω πολέμου ή πολιτικών διώξεων».

Ο ορισμός αυτός περιγράφει ακριβώς τι συνέβη στην Αγία Οικογένεια: αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Βηθλεέμ εξαιτίας της απειλής θανάτου του νεογέννητου Ιησού από τον βασιλιά Ηρώδη.

Εις επίρρωσιν των ανωτέρω, για να έρθω σε πιο σύγχρονους καιρούς, με αυτό το πνεύμα επικράτησε ο χαρακτηρισμός «πρόσφυγες» για τους βιαίως εκτοπισθέντες Ελληνοκύπριους που, μετά την τουρκική εισβολή το 1974, εγκατέλειψαν τις εστίες τους στο βόρειο τμήμα της Κύπρου και εγκαταστάθηκαν στο νότιο τμήμα του νησιού.

«Πρόσφυγες» τους χαρακτηρίζει και η πρόσφατη έκθεση του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων «Κύπρος, 1974. Η μνήμη είναι η μόνη πατρίδα των ανθρώπων». Με άλλα λόγια, ο βιαίως εκτοπισθείς χαρακτηρίζεται πρόσφυγας, ακόμη κι αν ο εκτοπισμός του λαμβάνει χώρα στην ίδια επικράτεια.

Συμπέρασμα: Ο όρος «πρόσφυγας» είναι απολύτως δόκιμος για να χαρακτηριστεί η διά της βίας εγκατάλειψη της εστίας ενός ανθρώπου. Ο νεογέννητος Ιησούς ήταν ένας από αυτούς. 

ΧΑΡΙΔΗΜΟΣ Κ. ΤΣΟΥΚΑΣ 

Λευκωσία


«Εκ του Πατρός... προ πάντων των αιώνων»

Κύριε διευθυντά

Ο τακτικός επιστολογράφος κ. Κ. Βίτκος («Η Καθημερινή», 27/12/2024) αποφαίνεται ότι η Παναγία πρέπει να ονομάζεται Χριστοτόκος και όχι Θεοτόκος. Να θυμίσουμε ότι αυτό ακριβώς δίδασκε ο αιρετικός Αρειος, τον οποίο καταδίκασε η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος, που τα 1.700 χρόνια από τη σύγκλησή της θα εορτάσουμε το 2025.

Για όσους πιστεύουν κατά το Ορθόδοξο δόγμα, ο Ιησούς Χριστός, «εκ του Πατρός γεννηθείς προ πάντων των αιώνων» ως Θεός κατά το Σύμβολο της Πίστεως, γεννήθηκε από την Παναγία ως τέλειος άνθρωπος «μη εκστάς της αυτού θεότητος», όπως χαρακτηριστικά και πολύ λιτά λέγεται στην υμνογραφία της Εκκλησίας.

Οσο για την αναφορά του σε Θεάνθρωπο και «Θεανδρίτη», μάλλον αποτελεί γλωσσικό σόφισμα. Πάντως, ας γνωρίζει ότι και πάλι στην υμνογραφία αναφερόμαστε στον «θεανδρικόν τόκον» της Παναγίας.

ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ 

Ιατρός, Δρ. Ι., Δρ. Θ. Θεσσαλονίκη