",,,Αν ο Μάνφρεντ Βέμπερ τεθεί ουσιαστικά εκτός της κούρσας για τη διαδοχή του Ζαν - Κλοντ Γιούνκερ στην προεδρία της Κομισιόν (κάτι που είχε διαφανεί κατά τη Σύνοδο της Οσάκα, αλλά τώρα ξαναμπαίνει στο τραπέζι) ανοίγονται ουσιαστικά μπροστά του δύο επιλογές: είτε η προεδρία του Ευρωκοινοβουλίου είτε εναλλακτικά να χριστεί πρώτος αντιπρόεδρος της Κομισιόν. Βασικός αντίπαλος της ιδέας ότι θα πρέπει να υπάρχει μόνο ένας Spitzenkandidat για την προεδρία της Κομισιόν ήταν ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, που αντιτάχθηκε σφόδρα στην υποψηφιότητα Βέμπερ, μολονότι το ΕΛΚ αναδείχθηκε πρώτη δύναμη στις ευρωεκλογές. Βέβαια, ο Μακρόν υποστήριξε και κάτι άλλο που δεν φαίνεται να υλοποιείται. Είχε δηλώσει πως οι ηγέτες στα 4 πρόσωπα για τα βασικά αξιώματα που θα προτείνουν θα πρέπει να περιλάβουν τουλάχιστον δύο γυναίκες. Μέχρι στιγμής κι αυτό δεν φαίνεται πιθανό...."

Από "ΤΑ ΝΕΑ"

"ΤΑ ΝΕΑ", 01/07/19

ΤΗΣ ΝΑΤΑΣΑΣ ΜΠΑΣΤΕΑ

Σε πολύωρο νυχτερινό θρίλερ εξελίχθηκε άλλη μια έκτακτης Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ. Οι 28 ηγέτες ήθελαν να καταλήξουν χθες στα πρόσωπα που θα αναλάβουν την προεδρία της Κομισιόν, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του Ευρωκοινοβουλίου και την εκπροσώπηση για την εξωτερική πολιτική, όμως οι διαφωνίες ήταν μεγάλες. Νωρίτερα είχε διαφανεί μια συμβιβαστική λύση στο πρόσωπο του Φρανς Τίμερμανς για την Κομισιόν, όμως οι Ανατολικοευρωπαίοι πάτησαν πόδι.

Η Σύνοδος ξεκίνησε με τρεις ώρες καθυστέρηση και έπειτα από άγονες συζητήσεις τριών ωρών, γύρω στις 2 μετά τα μεσάνυχτα ώρα Ελλάδας, διακόπηκε προκειμένου ο Ντόναλντ Τουσκ να συζητήσει ιδιαιτέρως με κάποιους ηγέτες, προκειμένου να βρεθεί λύση στο αδιέξοδο και κατόπιν να καθίσουν και πάλι όλοι στο τραπέζι. Εκείνη την ώρα, ως πιο πιθανή λύση συζητιόταν μια νέα Σύνοδος στις 15 Ιουλίου.

Ο ολλανδός σοσιαλιστής Φρανς Τίμερμανς, αντιπρόεδρος της απερχόμενης Κομισιόν, θεωρείτο το φαβορί για τη διαδοχή του Ζαν - Κλοντ Γιούνκερ (η θητεία του οποίου λήγει στις 31 Οκτωβρίου), αλλά αντιμετώπιζε την αντίδραση των ηγετών των ανατολικοευρωπαϊκών χωρών. Ο Τίμερμανς, πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ολλανδίας που μιλά έξι γλώσσες, αποτέλεσε τη συμβιβαστική λύση μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας – μια λύση που, σύμφωνα με πληροφορίες, βρέθηκε στο περιθώριο της Συνόδου του G20 στην Ιαπωνία το Σάββατο. Εάν επικυρωθεί, θα αποτελέσει μια μεγάλη λύση για τους κεντρώους, που αντέδρασαν σε αυτό που θεωρούν ως αυξανόμενη γερμανική κυριαρχία στις Βρυξέλλες (την οποία εκπροσωπούσε ο υποψήφιος του ΕΛΚ Μάνφρεντ Βέμπερ) και σημαίνει το τέλος 15 ετών ελέγχου της Κομισιόν από την Κεντροδεξιά.

Αν ο Μάνφρεντ Βέμπερ τεθεί ουσιαστικά εκτός της κούρσας για τη διαδοχή του Ζαν - Κλοντ Γιούνκερ στην προεδρία της Κομισιόν (κάτι που είχε διαφανεί κατά τη Σύνοδο της Οσάκα, αλλά τώρα ξαναμπαίνει στο τραπέζι) ανοίγονται ουσιαστικά μπροστά του δύο επιλογές: είτε η προεδρία του Ευρωκοινοβουλίου είτε εναλλακτικά να χριστεί πρώτος αντιπρόεδρος της Κομισιόν. Βασικός αντίπαλος της ιδέας ότι θα πρέπει να υπάρχει μόνο ένας Spitzenkandidat για την προεδρία της Κομισιόν ήταν ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, που αντιτάχθηκε σφόδρα στην υποψηφιότητα Βέμπερ, μολονότι το ΕΛΚ αναδείχθηκε πρώτη δύναμη στις ευρωεκλογές. Βέβαια, ο Μακρόν υποστήριξε και κάτι άλλο που δεν φαίνεται να υλοποιείται. Είχε δηλώσει πως οι ηγέτες στα 4 πρόσωπα για τα βασικά αξιώματα που θα προτείνουν θα πρέπει να περιλάβουν τουλάχιστον δύο γυναίκες. Μέχρι στιγμής κι αυτό δεν φαίνεται πιθανό.

Προσερχόμενη στις συνομιλίες για τις 5 θέσεις - κλειδιά της ΕΕ η γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ προέβλεψε σωστά πως «δεν θα είναι εύκολες». Και δικαιώθηκε πολύ γρήγορα. Πρώτα ο Ζαν - Κλοντ Γιούνκερ έκανε πολύωρες διαπραγματεύσεις με τους ηγέτες, καθυστερώντας την έναρξη της Συνόδου, μήπως βρεθεί κοινός τόπος. Οι προσπάθειες δεν ευοδώθηκαν. Και όταν ξεκίνησε η Σύνοδος πληροφορηθήκαμε ότι η Μέρκελ είχε επιστρέψει στην αρχική της θέση και επέμενε υπέρ του Βέμπερ τονίζοντας πως αφού το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα αναδείχθηκε πρώτη δύναμη στις ευρωεκλογές, η θέση του προέδρου της Κομισιόν τού ανήκει.

Την άποψη ότι τη θέση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πρέπει να πάρει ο κορυφαίος υποψήφιος του κόμματος που ήρθε πρώτο τις ευρωεκλογές, δηλαδή ο Μάνφρεντ Βέμπερ, επανέλαβε ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Αντόνιο Ταγιάνι λίγο μετά την ολοκλήρωση του πρώτου μέρους της Συνόδου. Ανακοίνωσε επίσης πως ενημέρωσε τους ηγέτες ότι το Ευρωκοινοβούλιο θα εκλέξει τον δικό του πρόεδρο «ασχέτως των αποφάσεων του Συμβουλίου», στην πρώτη του συνεδρίαση που ξεκινά αύριο και ολοκληρώνεται την Πέμπτη.

Των δηλώσεων αυτών{ARXS} είχαν προηγηθεί οι έντονες διαφωνίες των Ανατολικοευρωπαίων προς την επιλογή του Τίμερμανς. Ο ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπαν αποκάλεσε την πρόταση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ για να τεθεί ο 58χρονος ολλανδός πολιτικός επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «ιστορικό λάθος». Σε επιστολή προς τον Ζοζέφ Ντολ, πρόεδρο του ΕΛΚ, την οποία ανήρτησε στο Twitter η Γιουντίτ Βάργκα, υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της χώρας, ο Ορμπαν διαμαρτυρήθηκε για τον ενδεχόμενο διορισμό του Τίμερμανς. Η συμμετοχή του κόμματος του Ορμπαν, Fidesz, στο ΕΛΚ ανεστάλη τον Μάρτιο λόγω της επιθετικής στάσης του κατά των Βρυξελλών. Δώδεκα ευρωβουλευτές του κόμματoς, όμως, συνδέονται με το ΕΛΚ. Ο ούγγρος πρωθυπουργός χαρακτήρισε «ταπεινωτικό» το γεγονός ότι το ΕΛΚ, το οποίο κατέλαβε την πρώτη θέση στις ευρωεκλογές του Μαΐου, ενδέχεται να «αφήσει το κορυφαίο αξίωμα της Ενωσης σε έναν λιγότερο κατάλληλο υποψήφιο». Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο Τίμερμανς ήταν εκείνος που είχε εκκινήσει διαδικασία εναντίον των κυβερνήσεων της Ουγγαρίας και της Πολωνίας για παραβίαση του κράτους δικαίου. Στο πλευρό των δύο αυτών κρατών είναι άλλες δύο χώρες της λεγόμενης ομάδας Βίσεγκραντ, η Τσεχία και η Σλοβακία.

ΤΟΥ Π.Κ.ΙΩΑΚΕΙΜΙΔΗ

Τι θα συναντήσει λοιπόν η νέα κυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) αφού αναλάβει την εξουσία; Η κάθε κυβέρνηση χώρας-μέλους αποτελεί τμήμα ενός ευρύτερου κυβερνητικού ευρωπαϊκού σχήματος γνωστού ως «πολυεπίπεδης διακυβέρνησης», συνυπάρχει δηλαδή με το κυβερνητικό θεσμικό σύστημα της Ενωσης αλλά και τις υπόλοιπες κυβερνήσεις των κρατών-μελών. Ετσι τα όρια δράσης και αυτονομίας της προσδιορίζονται μέσα σ' αυτό το πλαίσιο. Καμιά κυβέρνηση σε κράτος-μέλος δεν είναι εντελώς αυτόνομη στη δράση της. Πρώτα απ' όλα λοιπόν η νέα κυβέρνηση, που όπως όλα δείχνουν θα είναι της συντηρητικής Νέας Δημοκρατίας (ΝΔ), θα ξεκινήσει και διανύσει ουσιαστικά τον βίο της με νέα (και αδοκίμαστη) ηγεσία στους θεσμούς/ όργανα της Ενωσης (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα - ΕΚΤ - κ.λπ.). Αυτό είναι θετικό και αρνητικό ταυτόχρονα. Θετικό με την έννοια ότι θα έχει να συνεργασθεί με νέους επικεφαλής χωρίς τις οδυνηρές μνήμες της αρχικής διαπραγμάτευσης της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ αλλά και χωρίς τις οποιεσδήποτε «επενδεδυμένες φιλικές σχέσεις» του παρελθόντος. Αρνητικό καθώς θα είναι μια νέα ηγεσία χωρίς τη βαθύτερη γνώση του ελληνικού λεγόμενου προβλήματος (και κρίσης), αδοκίμαστη στη διαχείρισή του και χωρίς επίγνωση των περίπλοκων προβλημάτων της περιοχής μας.

Από την άλλη μεριά, η κυβέρνηση θα βρεθεί σε ένα πολιτικό περιβάλλον όχι και τόσο συγγενικό ιδεολογικά προς τις απόψεις της ως συντηρητικού, φιλελεύθερου κόμματος. Η κεντρική συγγενής ιδεολογικά πολιτική μορφή, η καγκελάριος της Γερμανίας Α. Μέρκελ, οδεύει προς το τέλος της πολιτικά εξασθενισμένη (αν και βέβαια η συντηρητική της ιδεολογική φυσιογνωμία δεν την εμπόδισε να αναπτύξει στενούς δεσμούς με τον Αλ. Τσίπρα). Ταυτόχρονα φαίνεται να διαμορφώνεται ένα πολιτικό σχήμα - δίπολο στο οποίο κυριαρχούν αφενός ακροδεξιές ή ακραία συντηρητικές κυβερνήσεις (Ιταλία, χώρες Ανατολικής Ευρώπης, Βίσεγκραντ, κ.α.) και αφετέρου κεντροαριστερές, σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις των οποίων ο αριθμός μάλιστα διευρύνεται. Ετσι μετά την Πορτογαλία, Ισπανία, Σουηδία, Φινλανδία έχει ήδη προστεθεί και η Δανία με τη νέα πρωθυπουργό Μέτε Φρεντερίκσεν. Σε καμιά περίπτωση δεν σημαίνει βέβαια ότι οι κυβερνήσεις αυτές θα είναι «εχθρικές» προς την ελληνική κυβέρνηση. Κάθε άλλο. Η Ισπανία π.χ. του Πέδρο Σάντσεθ, χώρα και ηγέτης που αυξάνουν ραγδαία την επιρροή τους στην Ενωση, θα συνεχίσει να συνεργάζεται στενά με την Ελλάδα ως μεσογειακή χώρα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι βασικοί ιδεολογικοί προσανατολισμοί δεν παίζουν και κάποιο ρόλο στις κεντρικές επιλογές και προτεραιότητες πολιτικής. Αν και σ' ορισμένα ζωτικά θέματα της ευρωπαϊκής ατζέντας των επόμενων χρόνων, όπως είναι η εμβάθυνση της ευρωζώνης (με δημοσιονομική ένωση, προϋπολογισμό, πλήρη τραπεζική ένωση κ.λπ.), οι μεσογειακές χώρες συγκλίνουν ανεξάρτητα από ιδεολογικές κατευθύνσεις.

Εν πάση περιπτώσει, η πρώτη πράξη και το στίγμα της νέας κυβέρνησης θα δοθεί με την πρότασή της για τον νέο επίτροπο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή που θα αναλάβει καθήκοντα από την 1η Νοεμβρίου. Θα ακολουθήσει η δύσκολη διαπραγμάτευση για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) και κάπως αργότερα για το υπερμέγεθες ελληνικό πρωτογενές πλεόνασμα αφού προηγουμένως βέβαια η κυβέρνηση αναδείξει την αξιοπιστία της. Και για να λυθεί και το μυστήριο του Γ. Πρετεντέρη («ΤΑ ΝΕΑ», 29/6) η Ενωση δεν έχει μηχανισμούς για να απορρίπτει ούτε προβλήματα ούτε εκλεγμένες προσωπικότητες-ηγέτες. Από τη στιγμή που θα έλθουν στο διαπραγματευτικό τραπέζι αυτομάτως γίνονται προβλήματα και δρώντες της ΕΕ είτε είναι νούμερα είτε όχι.

-Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.