"...Είναι φανερό ότι υπάρχει σύγκρουση απόψεων στις ΗΠΑ για την αντιμετώπιση της Τουρκίας (και του ίδιου του Ταγίπ Ερντογάν) και δεν ξέρουμε ποια θα επικρατήσει. Καλό είναι λοιπόν να κρατάμε μικρά καλάθια: κανείς δεν θα κάνει εξωτερική πολιτική για λογαριασμό μας, τα κράτη κάνουν εξωτερική πολιτική για δικό τους λογαριασμό - και πολύ συχνά οι κυβερνήσεις κάνουν εξωτερική πολιτική για λόγους εσωτερικής πολιτικής...."

"ΤΑ ΝΕΑ", 02/07/19

Από "ΤΑ ΝΕΑ"

Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είχε καμιά δυσκολία να μετατρέψει την αμερικανο-τουρκική διένεξη σε υπόθεση εσωτερικής αμερικανικής πολιτικής, δηλώνοντας ότι για την ένταση σχετικά με τους πυραύλους S-400 που θα αποκτήσει η Τουρκία ευθύνεται ο Μπάρακ Ομπάμα: ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε ρητά ότι, λόγω της άρνησης του προκατόχου του να παραχωρηθούν πύραυλοι Patriot, «η Τουρκία δεν είχε άλλη επιλογή από το να αγοράσει το ρωσικό σύστημα». Και επανέλαβε 2-3 φορές ο κ. Τραμπ: «δεν μου φαίνεται ότι του φερθήκαμε σωστά», του Ταγίπ Ερντογάν. Ίσως αυτή η αυτοκριτική να αναφέρεται και στη στάση των ΗΠΑ στο πραξικόπημα του 2016.

Αυτά βρίσκονται στον αντίποδα των πρωτοβουλιών γερουσιαστών να υιοθετήσουν οι ΗΠΑ σκληρή στάση απέναντι στην Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο, στάση η οποία θα ευνοεί τα ισραηλινά, κυπριακά και ελληνικά συμφέροντα. Είναι φανερό ότι υπάρχει σύγκρουση απόψεων στις ΗΠΑ για την αντιμετώπιση της Τουρκίας (και του ίδιου του Ταγίπ Ερντογάν) και δεν ξέρουμε ποια θα επικρατήσει. Καλό είναι λοιπόν να κρατάμε μικρά καλάθια: κανείς δεν θα κάνει εξωτερική πολιτική για λογαριασμό μας, τα κράτη κάνουν εξωτερική πολιτική για δικό τους λογαριασμό - και πολύ συχνά οι κυβερνήσεις κάνουν εξωτερική πολιτική για λόγους εσωτερικής πολιτικής.

Το έχουμε δει αυτό και στη χώρα μας: προφανώς ο ΣΥΡΙΖΑ είχε και κομματικούς στόχους όταν προχώρησε στη συμφωνία των Πρεσπών και εξίσου προφανώς η ΝΔ είχε και αυτή κομματικούς στόχους όταν εναντιώθηκε. Οι αλληλοκατηγορίες για το ποιος είναι «πατριώτης» και ποιος «ενδοτικός» αποβλέπουν ακριβώς να κρύψουν το γεγονός ότι η εξωτερική πολιτική πολύ συχνά δεν είναι παρά πολιτική που αποβλέπει όχι στο εθνικό (ή έστω κρατικό) συμφέρον αλλά στο κομματικό.


Πώς λοιπόν θα κρίνουμε την εξωτερική πολιτική; Νομίζω πως δεν υπάρχει άλλος κανόνας από αυτόν της σύνεσης: οι πλειοδοσίες του τύπου «μία είναι η Μακεδονία και είναι ελληνική» ή «το Αιγαίο είναι μόνο ελληνική θάλασσα και φθάνει ως το Καστελόριζο» προφανώς αρνούνται πραγματικότητες εθνολογικές, ιστορικές, γεωγραφικές. Πρέπει να αποδεχθούμε ότι στις διεθνείς σχέσεις είναι αναγκαίοι οι συμβιβασμοί και όταν η άλλη πλευρά δηλώνει ότι επιζητεί «win-win λύση» στις ελληνο-τουρκο-κυπριακές διαφορές αυτό δεν είναι δυνατόν να θεωρείται «πρόκληση»: άλλωστε την ίδια ακριβώς φράση χρησιμοποίησε και ο κ. Πάιατ.

Βεβαίως, το win-win δεν καθορίζεται μόνο από το διεθνές δίκαιο αλλά και από τις σχέσεις ισχύος. Ενίοτε όμως η αναζήτηση ισχύος, αυτόνομης ή δια συμμαχιών, είναι ακόμη πιο επιζήμια γιατί απλώς αποτελεί στοιχείο της εσωτερικής, κομματικής, πολιτικής - ας θυμηθούμε τις διακυμάνσεις στις σχέσεις με Μόσχα και Ουάσιγκτων της κυβέρνησης Τσίπρα-Καμμένου.