ΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΩΝ....

Aπό την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" (φύλλο Σαββάτου)

1. Ηλεία - Μάτι και ερωτήματα

Κύριε διευθυντά,

Μετά τις πρόσφατες καταστροφές, η κυβέρνηση μέσα σε κλίμα πανικού προσπαθεί πάση θυσία να καλύψει τις ευθύνες της με μεγαλοστομίες και ελπίζοντας ότι με τον χρόνο –όπως άλλωστε συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις– όλα θα ξεχαστούν.

Οπως και η βοήθεια πριν από χρόνια στην περίπτωση της Ηλείας. Σημαντικό μέρος του ποσού που προοριζόταν για την περιοχή ουδέποτε κατεβλήθη και το τότε τέχνασμα υπήρξε η σύσταση της επιτροπής Μολυβιάτη, όπου πιστώθηκαν τα χρήματα και αργότερα χωρίς να δοθούν περαιτέρω εξηγήσεις κατέληξαν σε λογιασμό του υπουργείου Οικονομικών και μάλλον χρησιμοποιήθηκαν για άλλους σκοπούς από την τότε κυβέρνηση. Μια από τις συνέπειες αυτού του χειρισμού ήταν να πληγούν και βιομηχανικές μονάδες της περιοχής και να διακόψουν τη δραστηριότητά τους.

Είναι φυσικό να προκύπτουν ερωτήματα κατά πόσον οι μέχρι σήμερα διαχειρισθέντες τα θέματα με τόση ανικανότητα θα είναι ικανοί να διορθώσουν την παραπαίουσα κρατική μηχανή.

Γ. Μελισσινός

2. Αστικός αναδασμός και «έξυπνη πόλη»

Κύριε διευθυντά,

Οι καταστροφικές και θανατηφόρες πυρκαγιές στην Ανατολική Αττική έχουν ασφαλώς προκληθεί από έναν συνδυασμό εξαιρετικά δυσμενών παραγόντων. Μεταξύ αυτών είναι και η προβληματική –αν όχι μηδενική– πολεοδομική οργάνωση του χώρου. Τούτο είναι αποτέλεσμα πλήθους αυθαιρεσιών που προέρχονται όχι μόνο από τον πολίτη, αλλά και από την πολιτεία στην ευρεία της έννοια.

Ομως σκοπός αυτού του κειμένου δεν είναι η αναζήτηση ευθυνών, αλλά η έγκαιρη επισήμανση της ανάγκης ριζικής ανάπλασης περιοχών που επλήγησαν, όπως λ.χ. το Μάτι. Προφανώς προηγούνται ενέργειες εντοπισμού θυμάτων, περίθαλψης πασχόντων και υποβοήθησης όσων έχουν ανάγκη στέγης κ.λπ. Βεβιασμένες όμως δράσεις επισκευών και ανοικοδομήσεων χωρίς σχεδιασμό δεν θα επιφέρουν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Πρέπει μάλιστα ο σχεδιασμός του χώρου να είναι συστηματικός και καθολικός.

Κατά την προσωπική μου άποψη ο σχεδιασμός αυτός εκτός από τις επιστημονικά και θεσμικά κατοχυρωμένες πτυχές του, θα πρέπει στην περίπτωση της περιοχής Μάτι, αλλά και σε άλλες παρόμοιες περιπτώσεις να βασιστεί και σε δύο σημαντικούς «πυλώνες».

Ο πρώτος είναι το εργαλείο του αστικού αναδασμού και ο δεύτερος είναι η σκόπευση προς την «έξυπνη πόλη» (smart city).

Ως προς τον αστικό αναδασμό, για τον οποίο υπάρχει τεράστια εμπειρία στο εξωτερικό, τούτος θα εξασφαλίσει την πλήρη αναδιοργάνωση προς το καλύτερο τόσο των οικοδομικών τετραγώνων και των λοιπών οικιστικών ενοτήτων, όσο και αυτών τούτων των ιδιοκτησιών. Η έγκαιρη ενημέρωση των ιδιοκτητών ακινήτων της περιοχής, ότι μια στοχευμένη και δίκαιη μείωση της έκτασης του κάθε οικοπέδου, ή η αλλαγή των ορίων του, ώστε να βελτιωθεί και επαυξηθεί ο δημόσιος και ακταίος χώρος, αλλά και το οδικό δίκτυο και οι υποδομές (φυσικά προς όφελος και αυτής τούτης της ιδιοκτησίας), ή ακόμα και η μεταφορά των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων σε άλλη θέση μόνο θετικές συνέπειες θα έχει (εκτός των άλλων και στις αξίες των ακινήτων).

Ο δεύτερος «πυλώνας» είναι να ακολουθηθούν οι σύγχρονες διεθνείς προδιαγραφές και πρακτικές για την «έξυπνη πόλη» (smart city). Το πλήθος των τεχνολογικών εξελίξεων σε συνάρτηση με τις προβλέψεις για την κλιματική αλλαγή επιβάλλουν τη χρήση νέων ψηφιακών και περιβαλλοντικά βιώσιμων καινοτομιών. Τούτες σχετίζονται, τόσο με την ποιότητα, λειτουργικότητα και ανθεκτικότητα των κτιρίων και του αστικού χώρου, όσο και με τις τεχνικές υποδομές. Ξεπερασμένες πρακτικές, που εφαρμόζονταν τον 20ό αιώνα και εξακολουθούν μοιρολατρικά να έχουν εφαρμογή και σήμερα, είναι σε πάρα πολλές περιπτώσεις από άχρηστες έως επικίνδυνες. Τα νέα φιλικά προς το περιβάλλον δίκτυα και εγκαταστάσεις όχι μόνο εξοικονομούν ενέργεια και πόρους, αλλά εξασφαλίζουν μία βελτιωμένη ποιότητα ζωής, καθώς και ανθεκτικότητα του οικιστικού συνόλου, ακόμα και σε ακραία φαινόμενα.

Ας κλείσουμε με την αισιόδοξη σκέψη ότι σε κάποια χρόνια οι ιδιοκτήτες και οι χρήστες της περιοχής, τα παιδιά τους και τα παιδιά των παιδιών τους θα είναι ιδιαίτερα ευγνώμονες προς την πολιτεία. Και τούτο, γιατί η πολιτεία αλλά και το κοινωνικό σύνολο θα έχουν επιδείξει τόλμη στην υλοποίηση του σημαντικού αυτού οράματος με πρόγραμμα και συνέπεια και θα έχουν αγνοήσει το πολιτικό κόστος και τη χιλιοειπωμένη έκφραση: «Aυτά δεν εφαρμόζονται στην Ελλάδα!».

Αθανάσιος Ι. Αραβαντινός,

 Ομότιμος καθηγητής Πολεοδομίας ΕΜΠ

3. Ο «άγνωστος πόλεμος» και το Ξενία Ανδρου

Κύριε διευθυντά,

Με κατάπληξη διάβασα και ξαναδιάβασα στο άρθρο «Ξενία, η χρόνια εκκρεμότητα της Ανδρου», της 7/8/2018, τα εξής: Οτι, ο άγνωστος λοιπών στοιχείων (δικηγόρος; αστυνομικός; υδραυλικός; ιατρός;) Τάσος Μπίρης –σκέτος(!) όπως αναφέρομαι εκεί– συμμετείχα μέσω συγκεκριμένων αρνητικών τοποθετήσεών μου σε θυελλώδη πόλεμο εναντίον του εξαιρετικά αγαπητού σε εμένα, πολύπαθου ξενοδοχείου «Ξενία» της Ανδρου. Μοναδικής αξίας έργο του Αρη Κωνσταντινίδη, ο οποίος δικαίως θεωρείται από τους συνειδητούς Ελληνες μοντερνιστές (και όχι μόνο) διαχρονικός μέντορας ευρέως αρχιτεκτονικού φάσματος και ειδικότερα σε αναφορά με το συγκεκριμένο ρεύμα. Ιδιαιτέρως όπως αυτό εξελίχθηκε στον τόπο μας κυρίως κατά τις δύο δεκαετίες 1950-1960 και έτσι μας επηρεάζει έκτοτε μέχρι και σήμερα.

Η παραπάνω πληροφορία που δημοσιοποιεί το άρθρο (τουλάχιστον στον βαθμό που αναφέρεται στο πρόσωπό μου και μάλιστα ως πρωταγωνιστή ενός, άγνωστου σε εμένα, θυελλώδους πολέμου για το «Ξενία» της Ανδρου) βεβαιώνω ότι είναι απολύτως ανακριβής. Αντιστρατεύεται μάλιστα και γενικότερες αρχές της διδασκαλίας και της αρχιτεκτονικής μου, γνωστές ανέκαθεν στον ευρύτερο αρχιτεκτονικό χώρο. Διδασκαλία, όπου –στο μέτρο του δυνατού και συχνά υπό δύσκολες συνθήκες– το «Ξενία» της Ανδρου αναφέρεται με έμφαση ως υποδειγματική μοντέρνα ελληνική αρχιτεκτονική και ταυτοχρόνως εξαιρετικά συμβατή με τις διεθνείς αρχιτεκτονικές τάσεις. Και έτσι έγραψε και γράφει ιστορία.

Ηταν μια προσπάθειά μου προκειμένου να ενισχυθεί στο μυαλό των σπουδαστριών και σπουδαστών μου ο καθοριστικός ρόλος του Κωνσταντινίδη στα αρχιτεκτονικά μας πράγματα, ως εμβληματικού «εν τη πράξει» μαχόμενου μοντερνιστή που εμπνέει και εμένα τον ίδιο διαρκώς. Αυτός άλλωστε πιστεύω ήταν και ο λόγος που προσκλήθηκα (προσωπικώς από τον γιο του, Δημήτρη Κωνσταντινίδη), ως ομιλητής κατά την τιμητική παρουσίαση στο Μουσείο Μπενάκη (24-5-2011) για την επανέκδοση των τριών βιβλίων του Α.Κ., «Δύο χωριά απ’ τη Μύκονο», «Τα παλιά Αθηναϊκά σπίτια», «Ξωκκλήσια της Μυκόνου», από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.

Τάσος Μπίρης, Αρχιτέκτων, ομότιμος καθηγητής 

Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ, Αθήνα
Απάντηση
Ο συντάκτης του ρεπορτάζ, σεβόμενος απολύτως τα λόγια του εμβληματικού Ελληνα αρχιτέκτονα και πανεπιστημιακού δασκάλου Τάσου Μπίρη, έθεσε την επιστολή υπ’ όψιν του γιου του Αρη Κωνσταντινίδη, Δημήτρη, ο οποίος και παρείχε την ως άνω πληροφορία. Δημοσιεύουμε και την απάντηση του Δημήτρη Κωνσταντινίδη. Προφανώς, η μη διασταύρωση της πληροφορίας βαραίνει τον συντάκτη του ρεπορτάζ.
Δημητρης Αθηνακης

4. Μια ανάμνηση, μια παρεξήγηση

Κύριε διευθυντά

Εάν είχα φροντίσει πρώτα να επικοινωνήσω με τον φίλο αρχιτέκτονα Τάσο Μπίρη, θα είχα αποφύγει να μεταφέρω στον Δημήτρη Αθηνάκη τη λανθασμένη ανάμνηση που είχα μιας προ τριακονταετίας δημόσιας τοποθέτησης του Τάσου. Κακώς, λοιπόν, τον εμφάνισα να επικρίνει και μάλιστα σφοδρά το Ξενία Ανδρου, αφού η πραγματική γνώμη του είναι το ακριβώς αντίθετο. Τριπλή συγγνώμη λοιπόν: στους δύο προαναφερθέντες, αλλά και στους αναγνώστες της «Καθημερινής».

Δημήτρης Κωνσταντινίδης, Αρχιτέκτων

Και τσίκνα ευφραίνει καρδίαν στα ανά την Ελλάδα θερινά πανηγύρια, όπου η ώσμωση ντόπιων και ξένων επισκεπτών και με τη ρέουσα επικουρία του οίνου μένει αλησμόνητη. Ο μικρός περίπλους του παρελθόντος, με μαεστρία χαρτογραφημένος, από τον επιστολογράφο της «Κ», κάνει στάση σε παζάρια, ονηγούς, γλεντοκόπια, κανταδόρους, στίχους-αγκυροβόλια του Τάσου Λειβαδίτη, ένα μνημολόγημα στον Μάνο Ελευθερίου, μια στάλα Ησίοδο αφιερωμένη στους μοχθοδίαιτους, γεφυρώνει Σαββατόβραδα με Δευτέρες· μετά την κατηφόρα ανηφόρα κι άντε ξανά. «Καλή Παναγιά».

5. Η αισιοδοξία των αναμνήσεων, οι ονηγοί, η Μύκονος,τα σαββατόβραδα και οι πικρές Δευτέρες

Κύριε διευθυντά,

Επειδή η πρόσφατη απώλεια του εξαίρετου στιχουργού, ποιητή, συνθέτη και συγγραφέα Μάνου Ελευθερίου, εκτός από τη λύπη, προκάλεσε ένα κύμα νοσταλγικής αναπόλησης και επιστροφής στη δεκαετία του ’60, με σχετικές αναφορές στις εφημερίδες, τα περιοδικά και την τηλεόραση και με συγκρίσεις που επικυρώνουν την «Αισιοδοξία των αναμνήσεων» του Ευ. Παπανούτσου, νομίζω πως υπάρχει μια απολύτως χαρακτηριστική εικόνα της διαφοράς μεταξύ εκείνης της εποχής και της σημερινής. Την προσφέρουν τα ανά την Ελλάδα «παζάρια» που τελούνταν στο παρελθόν και έχουν πάρει τώρα τη μορφή μεγάλων λαϊκών αγορών στους ίδιους τόπους.

Οι τότε λοιπόν επί πώλων όνων καθήμενοι και προσερχόμενοι στο παζάρι από τα γύρω χωριά ονηγοί και ονηλάτες Ελληνες, οι οποίοι παρέδιδαν το ζώο τους στο χάνι και το έπαιρναν πίσω με μισή δραχμή, έρχονται τώρα με το Ι.Χ. και παρκάρουν οπουδήποτε τα συνήθως 2.000 κυβικά τους και τα μεγαλοπρεπή 4Χ4, επιτρέποντας μερικές φορές την πικρή παρατήρηση ότι οι πρώην ονηγοί έγιναν «όνοι-οδηγοί».

Υπάρχει όμως και μια άλλη διαφορά που την εκθέτει ο Ζάχος Χατζηφωτίου σε συνέντευξή του προς την Κλεοπάτρα Πατλάκη (Gala 5/8/18). Αναφέρεται στην εν λόγω δεκαετία, στη Μύκονο και στη σημερινή εποχή: «Τότε στο νησί ερχόσουν με κότερα και όχι με το πλοίο της γραμμής.

Ηταν υπέροχα τα βράδια με γλέντια, τραγούδια, καντάδες. Τότε γλεντούσαμε με την καρδιά μας κι όχι για το θεαθήναι. Σπάζαμε πιάτα, κάναμε πλάκες […]». Ακριβώς τότε ήταν που έγραφε ο Τάσος Λειβαδίτης «Στη Δραπετσώνα πια δεν έχουμε ζωή», ενώ για τα βράδια, και δη τα σαββατόβραδα, ο ίδιος έξοχος ποιητής αναφωνούσε για λογαριασμό του ελληνικού λαού «Αχ! να ’ταν η ζωή μας σαββατόβραδο…», που θα ήταν ποιητική μεταφορά ανέφελου βίου με στοιχεία ανθρώπινης δημιουργικότητας, αν δεν είχε άμεση νοηματική συνέχεια στο «Από Δευτέρα πάλι/πίκρα και σκοτάδι» – γιατί σταματά η διασκέδαση και το καθισιό και ξαναμπαίνουμε στον ζυγό της εργασίας.

Στη φανερή αντίστιξη, το στοιχείο της ταξικής ανισότητας εξηγεί τους στίχους του Μάνου Ελευθερίου «Παραπονεμένα λόγια έχουν τα τραγούδια μας/γιατί τ’ άδικο το ζούμε μέσα από την κούνια μας», που δεν αναιρεί τη διαπίστωση ότι η χώρα μας και ο λαός μας διήνυσαν την απόσταση από τους ονηγούς μέχρι τους «όνους-οδηγούς» και από τον υποσιτισμό στην παχυσαρκία υπό τους ήχους μεμψίμοιρης κουλτούρας, η οποία επικυρώνει την προπολεμική διαπίστωση του Κλέωνος Παράσχου στη «Νέα Εστία», ότι οι Ελληνες είναι από τα αρχαία χρόνια ένας λαός απαισιόδοξος – άρα η «Αισιοδοξία των αναμνήσεων» αντισταθμίζεται με την «Απαισιοδοξία των προοπτικών». Είναι όμως πράγματι έτσι ή μήπως αυτοί οι ίδιοι Ελληνες, που προκόβουν και διαπρέπουν στο εξωτερικό και που τελικά κατάφεραν να εντάξουν τη χώρα στις 30 πιο πλούσιες του πλανήτη, είναι θύματα μιας παρανόησης που από τη μια «θαυμάζει» την αποχαύνωση της Μυκόνου και από την άλλη εξιδανικεύει τη φυγοπονία εν ονόματι της «κλοπής της υπεραξίας»; Διότι τα πράγματα θα ήταν πολύ πιο απλά, αν στη δημόσια σφαίρα κυριαρχούσε η κουλτούρα ότι είναι ένα θεμελιώδες θέμα η αντιμετώπιση της στρεβλής αντίληψης για τη δουλειά.

Οτι δεν είναι δουλεία και ότι ο ελληνικός λαός θα πρέπει να πεισθεί για το ησιόδειο «αεργίη τ’ όνειδος», παράλληλα με την αδιαπραγμάτευτη εξασφάλιση και κατοχύρωση του δικαιώματός του να απολαμβάνει στο ακέραιο τους καρπούς του μόχθου του.

Γεράσιμος Μιχαήλ Δώσσας, Θεσσαλονίκη

6. Από τους Σελλούς ώς τη σελήνη

Κύριε διευθυντά,

Στο κείμενο του κ. Θέμου Γκουλιώνη, «Ελλάς, το φως, περί σέλαος… (28/7/18), οι προτεινόμενες ετυμολογίες των λέξεων, ιδιαίτερα της λέξης «Ελλάς», με την οποία και ορθώς διαφωνεί ο κ. Δημήτρης Γεωργαντάς (18/7/18), είναι άκρως ανυπόστατες και αντιεπιστημονικές, που παραπέμπουν συνειρμικά σε πρόχειρες σχηματοποιήσεις και παρετυμολογικές συσχετίσεις του τύπου Αχ-λάδι=Αχλάδι.

Ασφαλώς, από την ελληνικότατη λέξη το σέλας - σέλαος - σέλαϊ (σέλα) = λαμπρή φλόγα πυρός, λάμψη, λαμπρότητα, απαντώμενη στον Ομηρο, Ησίοδο, τραγικούς, Πίνδαρο, Αριστοφάνη, Αριστοτέλη κ.ά. (βλ. Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης, Δ. Δημητράκου) προέρχεται η λέξη σελήνη (δωρ. σελάνα, αιολ. σελάννα, πρβλ. δέδυκε μεν α σελάννα, Σαπφώ), όπως και άλλες λέξεις: σελαγή, σελαγισμός, σελασφόρος, σελασφορία (βλ. Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσης, Ι. Σταματάκου)· η κοινόχρηστη, όμως, αυτή λέξη δεν έχει καμιά ετυμολογική σχέση προς τις λέξεις Ελλάς και Ελένη.

Η λέξη Ελλάς μάλλον σχετίζεται ετυμολογικά προς τους Σελλούς, ιερείς του Διός στη Δωδώνη (ελλά = καθέδρα), υποφήται, ανιπτόποδες και χαμαιεύναι (Ιλ. Π234, Βλ. Λεξικό Ομηρικό, Ι. Πανταζίδου)· η Ελένη, ενδεχομένως, παράγεται από το ελείν τον αιρώ, καθώς ετυμολογικά αναφέρεται στον Αγαμέμνονα του Αισχύλου: επεί πρεπόντως, ελένα (υ) ς (ελείν-ναυς), έλανδρος (ελείν-ανήρ), ελέπτολις (ελείν-πόλις), στίχ. 689-690. Βλ. A. Bailly, Dictionnaire Grec Français). Είναι αυτονόητο, κορωνίδα των λεξικών –και στον ετυμολογικό τομέα– παραμένει το Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης, των Liddell-Scott.

Εν κατακλείδι, η ακριβής ετυμολογία των λέξεων συμβάλλει, ως είναι φυσικό, και στη σωστή ερμηνεία.

Αναστάσιος Αγγ. Στέφος, δ.φ., 

Ειδικός γραμματέας της ΠΕΦ

7. Το μάθατε; Ο Ορέστης αθωώθηκε στις ΗΠΑ

Κύριε διευθυντά,

Με αφορμή τη θεατρική παράσταση «Ευμενίδες» (Αρχαίο Στάδιο Επιδαύρου 14/7) και του «Ορέστη» από το ΚΘΒΕ (Επίδαυρος 3/8), θα ήθελα να αναφερθώ σε ένα εντυπωσιακό και πρωτόγνωρο γεγονός για τα δικαστικά και νομικά χρονικά, αυτό της απόφασης του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου της Αμερικής να επανεξετάσει τη μυθική δίκη του Ορέστη. Η επανάληψη της δίκης σκοπό είχε, όπως ανακοινώθηκε, να προσθέσει στον παλαιό μύθο και συγκεκριμένα στην αθωωτική απόφαση σύγχρονες αντιλήψεις, δοσμένες με νομικές εκφάνσεις, να απαντήσει δηλαδή στο ερώτημα που πλανάται στους αιώνες. Εδικαιούτο ο μητροκτόνος Ορέστης την αθώωσή του ή έπρεπε της ψυχικής του εξόντωσης να ακολουθήσει και η φυσική; Περιττό να λεχθεί ότι στην Ελλάδα το γεγονός αυτό πέρασε απαρατήρητο.

Κάνοντας μια συντομότατη ανασκόπηση στον μύθο, διαπιστώνουμε ότι ο Ορέστης είναι ο τελευταίος κρίκος μιας αλυσίδας αίματος και φόνων που αρχίζει από τους Τανταλίδες, συνεχίζεται με τους Πελοπίδες και φθάνει στην καταραμένη οικογένεια των Ατρειδών. Κάποτε έπρεπε να σταματήσει αυτή η «άγρια λύσσα», κατά τον Αισχύλο, να βρεθεί ένα εξιλαστήριο θύμα το οποίο θα εξιλεώσει και τις αμαρτίες των προηγούμενων γενεών. Και επιλέγεται από τους θεούς ο Ορέστης, ο οποίος οδηγείται στον διπλό φόνο κατόπιν απειλητικής εντολής των θεών, αλλά και από την Ατη, της καταραμένης οικογένειας των Ατρειδών, στην οποία είναι δέσμιος και δεν μπορεί να ξεφύγει από το «πεπρωμένο» και την «ειμαρμένη». Με τον φόνο όμως (έστω και χωρίς τη θέλησή του), διασαλεύεται η ηθική τάξη, προς αποκατάσταση της οποίας το έγκλημα θα πρέπει να τιμωρηθεί. Ετσι ο Ορέστης, κυνηγημένος από τις Ερινύες (τύψεις συνειδήσεως), καταντάει ένα ψυχικό ράκος, που ζητάει απεγνωσμένα βοήθεια από τους θεούς. Οι θεοί, οι οποίοι είναι οι έφοροι του δικαίου και της ηθικής τάξης στον μυθικό κόσμο, δεν αφήνουν αβοήθητο τον Ορέστη. Αι Λιταί, κόρες του Δία οι οποίες ακολουθούν την Ατη, τη Νέμεση και τις Ερινύες, θα φέρουν την εξιλέωση στον μητροκτόνο με τον εξής τρόπο: τον οδηγούν σε δικαστήριο όπου, κατά τον μύθο, δικάζεται από τους 12 θεούς, κατά δε τον Αισχύλο από 12 θνητούς αυστηρά επιλεγμένους όμως από τη θεά Αθηνά, όπου εκεί, με μια «στημένη» δίκη και προαποφασισμένο το αποτέλεσμα, αθωώνεται. Ετσι ο Ορέστης εξιλεώνεται και εξιλεώνει όλους τους προπάτορές του (είναι ο αίρων τας αμαρτίας). Επίσης, οι Ερινύες ηττώνται και μετατρέπονται σε Ευμενίδες. Οι νέες θεότητες κατανικούν τις παλαιές.

Αντίθετα όμως με τον θεοκεντρικό Αισχύλο, ο νεότερος Ευριπίδης, περισσότερο ανθρωποκεντρικός, θέλει τον Ορέστη να δικάζεται από λαϊκό δικαστήριο και να τιμωρείται με την ποινή του λιθοβολισμού. Αλλά και εδώ, ο από μηχανής θεός Απόλλων τον σώζει την τελευταία στιγμή.

Το Δικαστήριο τώρα της Αμερικής, αποτελούμενο από τρεις ανώτατους εν ενεργεία δικαστάς, 16 ενόρκους και 600 καλεσμένους με δικαίωμα ψήφου, μετά την ακροαματική διαδικασία και αφού ακούσθηκαν όλες οι απόψεις, κατέληξε στην εξής απόφαση: ο Ορέστης εκρίθη ένοχος από τους επαγγελματίες δικαστές κατά πλειοψηφία (2 προς 1), οι ένορκοι διχάστηκαν (8 προς 8). Οι 600 όμως καλεσμένοι ανέτρεψαν την καταδικαστική απόφαση αθωώνοντας και πάλι τον Ορέστη 2.500 χρόνια μετά.

Ι. Κ. Γεωργίου, Καρδιολόγος

8. Η Αγορά Ψυχικού και οι παρεμβάσεις
Kύριε διευθυντά,

Σε απάντηση άρθρου του δημοσιογράφου Γιώργου Λιάλιου, που δημοσιεύτηκε στο φύλλο της 10ης Ιουλίου 2018 της έγκριτης εφημερίδας σας, με τον τίτλο «Ανοίγει ο δρόμος για την Παλαιά Αγορά του Ψυχικού», η οποία έχει κηρυχθεί διατηρητέα τόσο από το υπουργείο Περιβάλλοντος όσο και από το υπουργείο Πολιτισμού, σας αποστέλλουμε παλαιό άρθρο του δημοσιογράφου Νίκου Βατόπουλου, με τον τίτλο «Ο δήμος καταγγέλλει την εταιρεία ΚΕΚΡΟΨ», δοθέντος ότι έκτοτε μέχρι σήμερα, το διατηρητέο παραμένει κακοποιημένο από την εταιρεία. Συγκεκριμένα, η εταιρεία που έχει κριθεί αμετακλήτως ως επικαρπώτρια του ακινήτου της Παλαιάς Αγοράς, της οποίας ο δήμος είναι κύριος και νομέας, παλαιότερα αντικατέστησε παρανόμως, χωρίς μελέτη, τις κεραμοσκεπείς στέγες από μπετόν, κατέλαβε κοινοχρήστους χώρους στοών και αιθρίου 360 τ.μ. και χώρο δημοσίας χρήσεως 270 τ.μ. του Αστυνομικού Καταστήματος, κατασκεύασε πατάρια στα καταστήματα και διπλασίασε σχεδόν την επιφάνειά τους, ενώ δεν προκύπτει αν έχει αποκαταστήσει, έπειτα από τόσες αυθαίρετες παρεμβάσεις, τη στατική επάρκεια του κτιρίου.

Ο δήμαρχος Φιλοθέης-Ψυχικού κ. Ξυριδάκης είχε καταγγείλει με το υπ’ αριθμόν 6776/11-04-2012 έγγραφό του προς την αρμόδια Πολεοδομία του Δήμου Αγίας Παρασκευής όλες τις παραπάνω αυθαιρεσίες, οι οποίες μέχρι σήμερα δεν έχουν αποκατασταθεί. Παρά ταύτα, όπως προκύπτει από την απόφαση 2438/2014 του ΣτΕ ο δήμος άφησε ερήμην την υπ’ αριθμόν καταθέσεως Ε/219/14-1-2013 αίτηση που είχε καταθέσει ενώπιον του ΣτΕ για την ακύρωση των οικοδομικών αδειών με τις οποίες η εταιρεία επιχείρησε να νομιμοποιήσει τις αυθαιρεσίες της...Σημειωτέον ωστόσο ότι σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία δεν είναι δυνατή η νομιμοποίηση αυθαιρεσιών σε διατηρητέα.

Ο Σύλλογος Περιβαλλοντικής Προστασίας Ψυχικού επισήμανε με το υπ’ αρ. πρωτ. 1161/02-03-2015 έγγραφό του προς τα αρμόδια υπουργεία Πολιτισμού και Περιβάλλοντος όλα τα παραπάνω, αλλά μέχρι σήμερα τίποτα δεν έχει αλλάξει. Συνεπώς το πρόσφατο άρθρο είναι ανακριβές, γιατί με την ανοχή της δημοτικής αρχής, η εταιρεία ουδέποτε συμμορφώθηκε. Η δημοτική αρχή δηλαδή δεν απαίτησε μέχρι τέλους ως ώφειλε την αποκατάσταση των αυθαιρεσιών που η ίδια διαπίστωσε με έγγραφά της σε βάρος του διατηρητέου, ενώ έχει αποδεχθεί και την καταπάτηση του χώρου του Α.Τ. που υπήρχε στο συγκρότημα της Παλαιάς Αγοράς.

Το αρχείο μας παραμένει στη διάθεση του αρθρογράφου σας για την ενημέρωσή του με σκοπό την αποκατάσταση της αλήθειας και τη σωστή ενημέρωση των αναγνωστών σας.

Σας παρακαλούμε να δημοσιεύσετε την επιστολή αυτή υπενθυμίζοντας ότι ο Σύλλογός μας έχει μακρά ιστορία παρουσίας στο προάστιο του Ψυχικού και έχει παρέμβει ουσιαστικά σε όλες τις δίκες που αφορούν στην προστασία του με επιτυχία.

Ασφαλώς και όλοι οι κάτοικοι του Ψυχικού επιθυμούμε την επαναλειτουργία του χώρου της Παλαιάς Αγοράς υπό τον όρο όμως της αποκατάστασης της νομιμότητας προς όφελος του προαστίου και της αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς και της διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου της σε χώρο κοινοχρήστου πρασίνου, όπως ορίζεται στο ρυμοτομικό.

Για τον Σύλλογο Περιβαλλοντικής Προστασίας Ψυχικού

Η Γραμματέας Ελένη Ζέππου-Χαρλαύτη, Δικηγόρος

9. Η Βεργίνα, η άδεια και οι ανασκαφές
Κύριε διευθυντά,

Σας γράφω με αφορμή το σχόλιο του συνεργάτη σας κ. Σάκη Ιωαννίδη καθώς και τη δήλωση της προϊσταμένης της ΕΦΑ Ημαθίας, επειδή οφείλω να αποκαταστήσω ορισμένα απαραίτητα στοιχεία της αλήθειας.

– Είναι δυστυχώς η τέταρτη συνεχής χρονιά που ματαιώνεται η ανασκαφή του Ιουλίου, δηλ., η αρχή της ανασκαφής του ΑΠΘ στη Βεργίνα, εξαιτίας της αργοπορημένης έκδοσης της άδειας από μέρους του ΥΠΠΟ. Επομένως το γεγονός έχει «δοκιμαστεί».

– Εξακολουθεί να μας προκαλεί μεγάλη απορία γιατί δεν μπορεί να εκδοθεί εγκαίρως η άδεια της ανασκαφής, ανεξαρτήτως του περιεχομένου (θετικού ή αρνητικού!), αφού είναι γνωστή και δεδομένη εκ των προτέρων η χρονική διάρκεια της συστηματικής ανασκαφής του ΑΠΘ. Για τα προηγούμενα χρόνια οι αιτιάσεις της ΕΦΑ Ημαθίας αφορούσαν κυρίως το θέμα του τείχους. Φέτος η εισήγηση υπήρξε απλώς και γενικώς αρνητική, ωστόσο το ΚΑΣ αποφάσισε να δοθεί η άδεια (και βεβαίως στο τέλος Ιουλίου). Επιτέλους, ποιοι είναι οι πραγματικοί λόγοι της άρνησης όταν τελικά η ανασκαφή εντέλει πραγματοποιείται τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο από τους άλλους δύο πανεπιστημιακούς συναδέλφους;

– Αντιπαρέρχομαι δύο σημαντικά στοιχεία, ότι α) η ανασκαφική αυτή έρευνα του ΑΠΘ αριθμεί 80 χρόνια δράσης και σπουδαίους δασκάλους, β) στην ανασκαφή αυτή (στην αρχή ακόμη και οικονομικά!) οφείλεται το μεγάλο εύρημα των 1976-1980, και επικεντρώνομαι στον εκπαιδευτικό ρόλο αυτού του αρχαιολογικού έργου (όπως και κάθε πανεπιστημιακής ανασκαφής!). Ενας πολύ μεγάλος αριθμός των ενεργών αρχαιολόγων της Αρχαιολ. Υπηρεσίας έχουν ασκηθεί στον χώρο της Βεργίνας στα φοιτητικά τους χρόνια. Και θέτω αμέσως το ερώτημα: Πώς είναι δυνατόν να ακυρώνεται μέρος του εκπαιδευτικού έργου ενός ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος από τις υπηρεσίες ενός άλλου υπουργείου με τόση ευκολία, για να μη καταφύγουμε σε βαρύτερες εκφράσεις; Πώς είναι δυνατόν να ψυχαγωγούνται μαθητές της μέσης εκπαίδευσης μέσα στα μνημεία και να ακυρώνεται η πρακτική άσκηση των φοιτητών Αρχαιολογίας του ΑΠΘ;

– Στην ΕΦΑ Ημαθίας έχουν παραδοθεί κατά καιρούς μνημεία ώστε να καταστούν επισκέψιμα καθώς και άλλα κινητά ευρήματα για τις ανάγκες του νέου μουσείου κ.λπ. κ.λπ.

– Δεν πρόκειται να συνεχίσω τη συζήτηση, γιατί αυτή δεν ανήκει στη δημοσιότητα. Μόνο θα συμβουλεύσω σε πολλούς να ξαναδιαβάσουν το «Χρονικό της Βεργίνας» του Μ. Ανδρόνικου. Τέλος, οφείλω να ζητήσω συγγνώμη από τους φοιτητές μου των τελευταίων χρόνων που στερήθηκαν την ανασκαφική άσκηση.

ΥΓ.: Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στη Βεργίνα εδώ και τρεις εβδομάδες, χωρίς ανασκαφή, με λίγους φοιτητές, κάνοντας μαθήματα, φροντιστήρια κ.λπ.!

Στέλλα Δρούγου, Ομότιμη καθηγήτρια Κλασ. Αρχαιολογίας ΑΠΘ, 

μέλος της ανασκαφής της Βεργίνας του ΑΠΘ

10. Οι «γουρούνες» και οι δρόμοι μας

Κύριε διευθυντά,

Με πρόσφατο νόμο του, τον 4530/30.3.2018, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών απαγόρευσε τις «γουρούνες». Πράγματι, ως ανοικτά τετράκυκλα, χαμηλού κυβισμού και ταχύτητας, με ρόδες πολύ χοντρές, είναι φτιαγμένα μόνο για ανώμαλους δρόμους. Είναι σαν κοντά τρακτέρ.

Με τροπολογία του ίδιου υπουργείου σε άσχετο νόμο, μόλις μετά 3,5 μήνες (7/2018), επετράπη ξανά στις «γουρούνες» να κυκλοφορούν οπουδήποτε. Σημειώνεται ότι, μέχρι να απαγορευτούν, οι «γουρούνες», δημοφιλείς στους τουρίστες, είχαν κατακλύσει πολλούς τουριστικούς προορισμούς. Συνδυάζουν παιχνίδι και αίσθηση σταθερότητας, σε σχέση με τα «παπάκια», όμως τα πολλά ατυχήματα αποδεικνύουν το αντίθετο. Πράγματι, με έναν απότομο ελιγμό, ανατρέπονται.

Είναι οι ελληνικοί δρόμοι κατάλληλοι για γουρούνες; Είναι γνωστό ότι είναι τόσο στενοί ώστε σχεδόν αφαιρέθηκαν τα πεζοδρόμια προς χάριν των αυτοκινήτων. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο δικό μας. Σε όλη την Ευρώπη, κορεσμός, ατυχήματα, ρύπανση, θόρυβος και υποβάθμιση ποιότητας ζωής έχουν υποχρεώσει στην εφαρμογή πολιτικών εξοικονόμησης χώρου. Προωθείται η δημόσια συγκοινωνία, το ποδήλατο και το περπάτημα. Μειώνονται έτσι ατυχήματα, κορεσμός, ρύπανση...

Ενώ λοιπόν επενδύονται σημαντικά ποσά και 170 ελληνικές πόλεις αρχίζουν να εκπονούν στρατηγικές βιώσιμης κινητικότητας, συγχρόνως επιτρέπονται ξανά οι «γουρούνες». Αυτές, αντίθετα, καταναλώνουν υπερβολικό χώρο και ενέργεια και παράγουν δυσανάλογα μεγάλες ποσότητες ρύπων. Ολα αυτά χάριν παιδιάς, όμως με υψηλό ρίσκο. Γιατί το υπουργείο πήρε πίσω τον νόμο του; Οσο για τους επιχειρηματίες στον τουρισμό, πιστεύουν ότι με τις γουρούνες θα ενισχύσουν την ταυτότητα, την ιστορία και την κουλτούρα ενός τόπου και θα αυξήσουν τους επισκέπτες του;

Θάνος Βλαστός, καθηγητής ΕΜΠ
Ευθύμιος Μπακογιάννης, Δρ ΕΜΠ