οι κηπουροι τησ αυγησ

Δευτέρα 24 Φεβρουαρίου 2020

Η άρνηση των προστατευόμενων μαρτύρων να προσέλθουν και να εξεταστούν από την προανακριτική επιτροπή, που έχει καθήκοντα εισαγγελέα, και κυρίως η άρνησή τους να δώσουν απαντήσεις σε σειρά ερωτημάτων που έχουν προκύψει από τις καταθέσεις τους στην Εισαγγελία Διαφθοράς, έχει προκαλέσει, εύλογα, πλήγματα στην αξιοπιστία τους. Και τούτο διότι, όπως τόνιζαν νομικές πηγές, οι συγκεκριμένοι μάρτυρες είναι εκείνοι –και οι μόνοι– που κατήγγειλαν δέκα πολιτικούς ως δωρολήπτες, καταθέτοντας συγκεκριμένα περιστατικά, για τα οποία οφείλουν να δώσουν πειστικές και αξιόπιστες απαντήσεις. Οι ίδιες πηγές επισήμαιναν ότι η εξέτασή τους από την Προανακριτική είναι επιπροσθέτως αναγκαία και από το γεγονός ότι για τους επτά από τους δέκα πολιτικούς η υπόθεση έχει ήδη μπει στο αρχείο, καθώς οι μαρτυρίες τους δεν επιβεβαιώθηκαν από άλλα στοιχεία κατά τη διάρκεια πολύμηνων δικαστικών ερευνών και ως εκ τούτου οι μαρτυρίες τους δεν αποδείχθηκαν ότι ήταν αληθείς. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, πολιτικοί, τα ονόματα των οποίων οι ίδιοι οι μάρτυρες ενέπλεξαν στην υπόθεση της Novartis για δωροληψίες, έχουν κινηθεί δικαστικά εναντίον τους χαρακτηρίζοντάς τους «ψευδομάρτυρες και κατασκευασμένους».

Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 23/02/20
ΤΟ ΔΙΠΛΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΙΩΑΝΝΑΣ ΜΑΝΔΡΟΥ
Η ωρα της αλήθειας γιά τον "Σαράφη"

Οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών στην προανακριτική επιτροπή για την υπόθεση Novartis και η οξεία πολιτική αντιπαράθεση που προκλήθηκε για τον τρόπο εξέτασης των προστατευόμενων μαρτύρων προσέδωσαν χαρακτήρα κορύφωσης των ερευνών, που στρέφονται γύρω από την ενοχοποίηση δέκα πολιτικών αλλά και τη διερεύνηση και άλλων καταγγελιών για παρεμβάσεις στον χώρο της Δικαιοσύνης. Η κίνηση της Προανακριτικής, όπως αναμενόταν, να καλέσει σε κατάθεση τους προστατευόμενους μάρτυρες, στις καταθέσεις των οποίων στηρίχθηκε το οικοδόμημα των κατηγοριών εις βάρος των δέκα πολιτικών, είχε απρόβλεπτες εξελίξεις, καθώς οι μάρτυρες, που τελούν σε καθεστώς προστασίας, αρνήθηκαν αρχικώς να προσέλθουν.

Ο ένας, με την κωδική ονομασία «Μάξιμος Σαράφης», επικαλέστηκε διαφωνία με τον τρόπο εξέτασής του, έτσι όπως είχε οριστεί από την Προανακριτική. Ο άλλος, με τον κωδικό «Αικατερίνη Κελέση», δήλωσε πως δεν επιθυμεί να καταθέσει ενώπιον των μελών του Κοινοβουλίου. Στην άρνηση των προστατευόμενων μαρτύρων προστέθηκε η οξύτατη αντίδραση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που έκανε λόγο για παραβίαση της νομιμότητας και κατάλυση του θεσμού, ενώ η συνέχεια δόθηκε στη Δικαιοσύνη.

Η προσφυγή της Προανακριτικής στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου για να διασφαλιστεί η κατάθεση των προστατευόμενων μαρτύρων είχε ως συνέπεια να δοθεί εισαγγελική απάντηση για τη νομιμότητα των ενεργειών της επιτροπής και κατευθύνσεις για το δέον γενέσθαι. Ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Παν. Μπρακουμάτσος υποστήριξε ότι και οι προστατευόμενοι μάρτυρες έχουν λόγο για τον τρόπο της εξέτασής τους, διευκολύνοντας την εξέταση τουλάχιστον του ενός εξ αυτών, του «Μάξιμου Σαράφη», ο οποίος ήδη είχε εκδηλώσει και πριν από την εισαγγελική τοποθέτηση την πρόθεσή του να εξεταστεί από την προανακριτική επιτροπή. Η εξέλιξη που σημειώθηκε αργά το βράδυ της Παρασκευής, με τον εν λόγω μάρτυρα να προσέρχεται αυτοβούλως στη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση, επιβεβαίωσε τις πληροφορίες που ήθελαν την άρση του αδιεξόδου στο θέμα της εξέτασης των προστατευόμενων μαρτύρων και τελικώς η κατάθεση του συγκεκριμένου μάρτυρα έχει δρομολογηθεί και εκτός απροόπτου θα γίνει ενώπιον της Προανακριτικής.

Πάντως, η άρνηση των προστατευόμενων μαρτύρων να προσέλθουν και να εξεταστούν από την προανακριτική επιτροπή, που έχει καθήκοντα εισαγγελέα, και κυρίως η άρνησή τους να δώσουν απαντήσεις σε σειρά ερωτημάτων που έχουν προκύψει από τις καταθέσεις τους στην Εισαγγελία Διαφθοράς, έχει προκαλέσει, εύλογα, πλήγματα στην αξιοπιστία τους. Και τούτο διότι, όπως τόνιζαν νομικές πηγές, οι συγκεκριμένοι μάρτυρες είναι εκείνοι –και οι μόνοι– που κατήγγειλαν δέκα πολιτικούς ως δωρολήπτες, καταθέτοντας συγκεκριμένα περιστατικά, για τα οποία οφείλουν να δώσουν πειστικές και αξιόπιστες απαντήσεις. Οι ίδιες πηγές επισήμαιναν ότι η εξέτασή τους από την Προανακριτική είναι επιπροσθέτως αναγκαία και από το γεγονός ότι για τους επτά από τους δέκα πολιτικούς η υπόθεση έχει ήδη μπει στο αρχείο, καθώς οι μαρτυρίες τους δεν επιβεβαιώθηκαν από άλλα στοιχεία κατά τη διάρκεια πολύμηνων δικαστικών ερευνών και ως εκ τούτου οι μαρτυρίες τους δεν αποδείχθηκαν ότι ήταν αληθείς. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, πολιτικοί, τα ονόματα των οποίων οι ίδιοι οι μάρτυρες ενέπλεξαν στην υπόθεση της Novartis για δωροληψίες, έχουν κινηθεί δικαστικά εναντίον τους χαρακτηρίζοντάς τους «ψευδομάρτυρες και κατασκευασμένους».

Σε κάθε περίπτωση, όμως, η αξιοπιστία των εν λόγω μαρτύρων θα δοκιμαστεί επί του πεδίου, κατά την εξέτασή τους από την Προανακριτική, όπου και θα δεχθούν ερωτήσεις για όσα έχουν καταθέσει στη Δικαιοσύνη για τους δέκα πολιτικούς και θα εξηγήσουν αν τα γνωρίζουν από πρώτο χέρι ή τα άκουσαν και από ποιον. Αλλωστε, από την εξέτασή τους, έστω του ενός που έχει ήδη δρομολογηθεί η κατάθεσή του, θα εξαρτηθούν πολλά για την έρευνα της Προανακριτικής, που διερευνά τυχόν ευθύνες του τέως υπουργού Δημήτρη Παπαγγελόπουλου, αλλά είναι αποδέκτης και καταγγελιών και για άλλες υποθέσεις. Η εξέταση του προστατευόμενου μάρτυρα «Μάξιμου Σαράφη» έχει προσδιοριστεί για τη Δευτέρα, ενώ για τον τρόπο, μετά και την εισαγγελική απάντηση από τον κ. Μπρακουμάτσο, η Προανακριτική θα συνεδριάσει για να καθορίσει τις λεπτομέρειες.

Πάντως, μέλη της Προανακριτικής δήλωναν ότι θα λάβουν υπόψη τους τις εισαγγελικές παρατηρήσεις, ενώ η βάση για την εξέταση των προστατευόμενων μαρτύρων αρχικώς είχε οριστεί από την Προανακριτική με το δεδομένο της εξέτασής τους ενώπιον της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου τον περασμένο Δεκέμβριο, δηλαδή με φυσική παρουσία και μερική αλλοίωση των χαρακτηριστικών τους. Υπό το φως των νέων δεδομένων, δεν αποκλείεται τελικά ο πρώτος από τους δύο μάρτυρες να εξεταστεί με αλλοίωση της φωνής ή και με άλλον τρόπο (σε άλλο δωμάτιο από εκείνο όπου θα βρίσκονται τα μέλη της επιτροπής ή οτιδήποτε άλλο εμπίπτει στον σχετικό νόμο).

Επρεπε να ενταχθούν σε καθεστώς προστασίας;


Ενώ η εξέταση των προστατευόμενων μαρτύρων προκάλεσε πολιτική αντιπαράθεση, που εκ πρώτης όψεως φάνηκε ότι ήταν δυσανάλογα έντονη σε σχέση με το θέμα, εντούτοις το ζήτημα που ανέκυψε –κατά πολύ σημαντικότερο από την εξέταση των μαρτύρων– ήταν το καθεστώς της προστασίας τους.

Το θέμα αυτό που έχει ήδη τεθεί από την προανακριτική επιτροπή προς επανεξέταση από τις αρμόδιες εισαγγελικές αρχές, είναι μείζον, καθώς αν αποδειχθεί –τώρα ή στο μέλλον– ότι δεν έπρεπε οι εν λόγω μάρτυρες να μπουν καν σε καθεστώς προστασίας, τότε η επιβεβαίωση εκείνων που μιλούν για στημένη σκευωρία εις βάρος πολιτικών αντιπάλων, θα είναι κυριολεκτικά «στο πιάτο».

Προς τούτο άλλωστε τα μέλη της προανακριτικής επιτροπής που έθεσαν σειρά θεμάτων στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, όπου προσήλθαν την περασμένη Πέμπτη, έθεσαν προς αξιολόγηση και καταθέσεις που έχουν στα χέρια τους (είναι μέσα στη δικογραφία της Novartis) με τις οποίες άλλοι μάρτυρες μιλούν για την ύπαρξη οικονομικών ωφελημάτων σε σχέση με τους προστατευόμενους μάρτυρες και την υπόθεση της Novartis, ενώ υπάρχει και μαρτυρία πρώην προστατευόμενου μάρτυρα, που τους κατονομάζει με τα πραγματικά τους ονόματα, ως πρόσωπα που είχαν ποινικές εμπλοκές στην υπόθεση και ως εκ τούτου δεν θα έπρεπε να τεθούν σε καθεστώς προστασίας.

Η επανεξέταση του καθεστώτος προστασίας τους από τις εισαγγελικές αρχές (Εισαγγελία Διαφθοράς και τον εποπτεύοντα αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου) αναμένεται να γίνει τις επόμενες ημέρες, ενώ δεν αποκλείεται το θέμα να τεθεί και πάλι στο μέλλον αν προκύψουν δεδομένα και στοιχεία που ενδεχομένως θα κλονίζουν τις προϋποθέσεις ένταξης των μαρτύρων αυτών σε προστατευτικό καθεστώς, όπως για παράδειγμα ποινικές εμπλοκές στη διερευνώμενη υπόθεση ή η προσδοκία για οικονομικά οφέλη από τη μαρτυρία τους.

Ο θεσμός άλλωστε των προστατευόμενων μαρτύρων, που έχει καθιερωθεί και στη χώρα μας, θέτει αυστηρές προϋποθέσεις, ώστε ο μάρτυρας να είναι «καθαρός» για να μπει σε προστατευτικό καθεστώς και να μην κλονίζεται η αξιοπιστία της μαρτυρίας του από οικονομικά «πάρε δώσε» ή από την ανάγκη να «γλιτώσει» από δικές του ποινικές ευθύνες.

Το πόσο σοβαρό είναι να αποδειχθεί ότι οι προστατευόμενοι μάρτυρες στην υπόθεση της Novartis είχαν όλες τις νόμιμες προϋποθέσεις για να μπουν στο προστατευτικό καθεστώς, σε σχέση με τις καταγγελίες περί σκευωρίας, εξηγεί ίσως και την οξύτατη πολιτική αντιπαράθεση που ξέσπασε μόλις το θέμα αυτό έπεσε στο τραπέζι της Προανακριτικής.

Η προανακριτική επιτροπή όμως πέραν των θεμάτων που σχετίζονται με τους προστατευόμενους μάρτυρες, την εξέτασή τους και το καθεστώς της προστασίας τους, στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου έχει θέσει και ένα ακόμα σημαντικό ζήτημα. Τη μη αποστολή στην επιτροπή κρίσιμων εγγράφων του FBI που έχει στα χέρια της η επικεφαλής της Εισαγγελίας Διαφθοράς Ελένη Τουλουπάκη.

Τα έγγραφα του FBI

Το θέμα με τα έγγραφα του FBI έχει προκύψει από καιρό, καθώς στην Προανακριτική είχε τεθεί ότι η εισαγγελέας δεν είχε στείλει στη Βουλή όσα έγγραφα είχε, αλλά ότι είχε προβεί σε κάποιους αποκλεισμούς.

Προς τούτο είχε απευθυνθεί ερώτημα στον αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ευάγγελο Ζαχαρή που διενεργεί έρευνα για τους χειρισμούς της Εισαγγελίας Διαφθοράς στην υπόθεση της Novartis, o οποίος με τη σειρά του είχε δώσει απάντηση στην Προανακριτική.

Ο ανώτατος εισαγγελικός λειτουργός είχε υποστηρίξει ότι στη Βουλή πρέπει να δοθούν τα πάντα, στο πλαίσιο της έρευνας που διενεργεί, καθώς δεν αναγνωρίζεται απόρρητο στις κοινοβουλευτικές έρευνες, αφού η Βουλή έχει στην πραγματικότητα αλλά και από το Σύνταγμα καθήκοντα εισαγγελέα. Ωστόσο, η εισαγγελέας Διαφθοράς Ελένη Τουλουπάκη, που ήδη απέστειλε και την περασμένη Πέμπτη νέο πακέτο εγγράφων στην προανακριτική επιτροπή, και πάλι απέφυγε να αποστείλει τα επίμαχα προαναφερθέντα έγγραφα του FBI, επιμένοντας στο απόρρητο έναντι του Κοινοβουλίου.

Πάντως, το θέμα των εγγράφων αυτών απασχολεί ήδη τις αρμόδιες εισαγγελικές αρχές καθώς τέθηκε στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, όταν επισκέφθηκαν τον εισαγγελέα του ανωτάτου δικαστηρίου Βασίλειο Πλιώτα τα μέλη της Προανακριτικής και αναμένεται να κριθεί τις επόμενες ημέρες.

Η οξύτατη πολιτική αντιπαράθεση και η ανάγκη της επιβεβαίωσης της νομιμότητας ενεργειών της Προανακριτικής οδηγούν πολλά θέματα προς κρίση στη Δικαιοσύνη, που σχετίζονται με την κοινοβουλευτική έρευνα περί Novartis και λοιπά, όπως μεταξύ των άλλων και το θέμα της έκδοσης των ενταλμάτων βίαιης προσαγωγής των προστατευόμενων μαρτύρων, όταν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αρνήθηκαν να εμφανιστούν στην Προανακριτική και να καταθέσουν.

Τα εντάλματα βίαιης προσαγωγής των προστατευόμενων μαρτύρων –το ένα εκτελέστηκε μόλις εμφανίστηκε το βράδυ της Παρασκευής στη ΓΑΔΑ ο «Μάξιμος Σαράφης»– κρίθηκε από την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου ότι νόμιμα εκδόθηκαν, καθώς η προανακριτική επιτροπή της Βουλής έχει καθήκοντα εισαγγελέα.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου