Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"
Πειραιάς, 1949. Ελληνικό ιστιοφόρο μετατράπηκε σε πλωτή, περιοδεύουσα μάλιστα, έκθεση του Σχεδίου Μάρσαλ, το οποίο συνέβαλε τα μέγιστα στην ταχεία ανάκαμψη των καθημαγμένων από τον Β΄ Π.Π. χωρών της Δυτικής Ευρώπης. Το Σχέδιο στάθηκε αφορμή θερμών διπλωματικών επεισοδίων ΕΣΣΔ - ΗΠΑ, ένα αναγνωριστικό προανάκρουσμα του κατοπινού Ψυχρού Πολέμου. Αυτονόητο ότι στην Ελλάδα η διαχείριση των πόρων αποτέλεσε αντικείμενο σκληρών αντιπαραθέσεων, ενώ σημειώθηκε πλεόνασμα καταγγελιών περί διασπάθισης ζεστού εισαγόμενου χρήματος. Η φωτογραφία από το βιβλίο - αφιέρωμα του Μιχάλη Ν. Κατσίγερα «Ελλάδα 20ός αιώνας, οι φωτογραφίες», το οποίο προλογίζει ο Αντώνης Καρκαγιάννης.
1. Το σχέδιο Μάρσαλ και το νέο σχέδιο Μάρσαλ για επούλωση των πληγών από την πανδημία
Κύριε διευθυντά,
Οι καταστρεπτικές συνέπειες που επήλθαν στις οικονομίες του συνόλου των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού, και ο τρόπος αντιμετώπισής τους επανέφεραν στην επικαιρότητα, ως λύση επούλωσής τους, το σχέδιο Μάρσαλ, που, το 1947, εξήγγειλαν και εφάρμοσαν οι ΗΠΑ για τη σωτηρία της Ευρώπης.
Το περίεργο είναι ότι μεταξύ εκείνων που υπέγραψαν την εφαρμογή ενός νέου «σχεδίου Μάρσαλ», έτσι ώστε να μετριαστεί ο αντίκτυπος της πρόσφατης κρίσης, ήταν οι ευρωβουλευτές της Αριστεράς, μεταξύ των οποίων και εκείνοι του ΣΥΡΙΖΑ! Ομως όταν ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ στρατηγός Τζορτζ Μάρσαλ (επιτελάρχης στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με ανυπολόγιστη συμβολή στην έκβασή του) πρότεινε, τον Ιούνιο του 1947, το ομώνυμο σχέδιο που αποσκοπούσε στην αποκατάσταση των οικονομιών της κατεστραμμένης από τον πόλεμο Ευρώπης, η Αριστερά, και οι κομμουνιστές εν γένει, πολέμησε λυσσαλέα την πρωτοβουλία αυτή.
Με την εξαγγελία αυτή προτάθηκε στο Κογκρέσο, από επιτροπή που εκπροσωπούσε 16 ευρωπαϊκά κράτη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάς, η δημιουργία του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Ανορθώσεως. Εν ολίγοις, η ιστορία έχει ως εξής:
Στις 5 Ιουνίου 1947, ομιλών στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, ο Τζορτζ Μάρσαλ εξήγγειλε το σχέδιό του τονίζοντας: «Δεν μαχόμεθα εναντίον καμίας χώρας, εναντίον κανενός δόγματος, οι μόνοι εχθροί μας είναι η πείνα και η δυστυχία» και πρόσθεσε: «Οι κυβερνήσεις, τα πολιτικά κόμματα ή οι σχηματισμοί οι οποίοι επιδιώκουν τη διαιώνιση της δυστυχίας για να την εκμεταλλευθούν, προς πολιτικούς ή άλλους σκοπούς, θα βρεθούν αντιμέτωποι με τις Ηνωμένες Πολιτείες». Η ευρωπαϊκή αντίδραση συνοψίζεται από τους «Τάιμς» του Λονδίνου, που επισήμαναν: «Η ιδέα είναι πολιτικά θαρραλέα και οικονομικά σωτήρια».
Το σχέδιο δεν εξαιρούσε καμία ευρωπαϊκή χώρα, όμως η σοβιετική αντίδραση εκδηλώθηκε σχετικά σύντομα. Ετσι, στις 16 Ιουνίου 1947 η «Πράβντα» το κατήγγειλε ως νέα εκδοχή του Δόγματος Τρούμαν, «ως μια οικονομική πίεση με όπλο το δολάριο, ως μια επέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις των άλλων χωρών».
Μια επίσκεψη του Μολότοφ στο Παρίσι, στις 26 Ιουνίου του 1947, όπου συσκέφθηκε επί της αμερικανικής προσφοράς με τους Ζορζ Μπιντό και Ερνεστ Μπέβιν, ομολόγους του υπουργούς Εξωτερικών της Γαλλίας και της Αγγλίας, κατέληξε σε πλήρη αποτυχία. «Δεν επιθυμούσε μια συλλογική ενέργεια η οποία θα αμφισβητούσε την αποκλειστική επιρροή της ΕΣΣΔ επί της Ανατολικής Ευρώπης και θα ενίσχυε τη δυνατότητα αντίστασης της Δύσης πάνω στα σχέδια που είχαν οι Σοβιετικοί για τους δορυφόρους τους», τονίζει χαρακτηριστικά ο μεγάλος Γάλλος δημοσιογράφος Αντρέ Φοντέν στο κλασικό έργο του: «Ιστορία του Ψυχρού Πολέμου», τ. Α΄ σελ. 385.
Πράγματι, όλες οι χώρες του σιδηρού παραπετάσματος και η Φινλανδία, λόγω της περιορισμένης κυριαρχίας της οποίας καθιερώθηκε διεθνώς ο όρος «φινλανδοποίηση», αρνήθηκαν την αμερικανική προσφορά. Ειδικά, όμως, η περίπτωση της Τσεχοσλοβακίας υπήρξε αυτόχρημα τραγική. Ετσι, ενώ στις 4 Ιουλίου 1947 δέχθηκε την προσχώρησή της στο σχέδιο Μάρσαλ, η κυβέρνησή της πληροφορείτο, στις 8 Ιουλίου, από το «Ράδιο Μόσχα» ότι συγκατελέγετο μεταξύ των χωρών εκείνων που το είχαν απορρίψει! Κατόπιν αυτού, στις 10 Ιουλίου, η κυβέρνηση της Πράγας ανακάλεσε την αρχική απόφασή της.
Κλείνοντας, θα ήθελα να επισημάνω ότι το σχέδιο Μάρσαλ ήταν μια δωρεά των Ηνωμένων Πολιτειών προς την Ευρώπη και όχι δάνειο.
Ιωάννης Κ. Θεοδωρόπουλος, Δικηγόρος
2. Στα «ενδότερα» των ΑΤΜ κρύβεται ένας teller
Κύριε διευθυντά,
Αναγνώστης σας σε επιστολή του (19/6) ερμηνεύει τα ΑΤΜ ως Αυτόματα Ταμειακά Μηχανήματα. Το σωστό είναι Automated Teller Machine(s), όπου teller ο παλιός υπάλληλος με τις μαύρες μανσέτες στο γκισέ και τα γυαλιά στην άκρη της μύτης, ο οποίος στην ελληνική πραγματικότητα έφερε τον βαρύγδουπο τίτλο του «τραπεζικού».
Επομένως, σωστά τα ΑΤΜ προφέρονται έι-τι-εμ. Για να απαλύνω, όμως, την απογοήτευση των ελληνομαθών, θα προσθέσω ότι οι λέξεις automated και machines έχουν ελληνική καταγωγή, όπως και η λέξη acronym, στην οποία υπάγεται γραμματικώς η αγγλική αυτή συντομογραφία. Οσο για την καταγωγή της λέξης teller, μόνος αρμόδιος ο κ. Μπαμπινιώτης.
Β. Πουλόπουλος, Επιτάλιον Ολυμπίας
3. Ευθέως: Εσείς αξίζατε διαγωγή κοσμιωτάτ
Κύριε διευθυντά,
Πολύς λόγος τελευταία για την επαναφορά στο προσκήνιο του χαρακτηρισμού της «Διαγωγής». Κάποτε ο χαρακτηρισμός είχε 4 βαθμούς: Κοσμιωτάτη, Κοσμία, Καλή, Επίμεμπτος. Αναφέρω μερικά περιστατικά. Στη Θεσσαλονίκη είχα μία συγκάτοικο με δίδυμα, τον Κώστα και τον Μηνά, στην Γ΄ Δημοτικού. Η μαμά πήρε τα ενδεικτικά και είδε για τον Κώστα διαγωγή «Καλή», ενώ για τον Μηνά «Κοσμιωτάτη». Με ρώτησε: Αφού ο Μηνάς είναι πιο φρόνιμος, γιατί δεν έχει διαγωγή «Καλή», ενώ ο Κώστας που είναι ζιζάνιο και δεν τον κάνω ζάφτι, έχει διαγωγή «Καλή»; Της εξήγησα πως το «Κοσμιωτάτη» είναι πάρα πολύ καλή διαγωγή. Να πάει να ρωτήσει για τον Κώστα, τι έκανε της δασκάλας και του έβαλαν διαγωγή «Καλή». Είχαμε στο Γυμνάσιο ένα μαθητή πολύ έξυπνο και αρκετά ζωηρό, του οποίου χαρακτηρίσαμε τη διαγωγή ως «Επίμεμπτο».
Εδωσε εξετάσεις στο ΕΜΠ και μπορούσε να πάρει υποτροφία, αλλά εμπόδιζε η διαγωγή. Ηλθε τον Σεπτέμβριο και με απόφαση του Συλλόγου, του αλλάξαμε το απολυτήριο. Εκδώσαμε νέο με διαγωγή «Κοσμιωτάτη». Και ένα περιστατικό... προπολεμικό. Οι απόφοιτοι και απόφοιτες σε εμπορική σχολή, συνήθως τέκνα εμπόρων και βιομηχάνων, διορίζονταν αμέσως στις επιχειρήσεις και στις τράπεζες. Ενας καθηγητής των Γαλλικών ήταν το αντικείμενο της καζούρας των μαθητριών της Στ΄ τάξης. Κάποτε μία μαθήτρια κάρφωσε μία σακοράφα στην έδρα. Κάθισε ο δυστυχής των Γαλλικών και τον πήραν τα αίματα. Στις ανακρίσεις δεν μαρτύρησαν την ένοχο. Ο Σύλλογος Καθηγητών χαρακτήρισε ως «Επίμεμπτο» τη διαγωγή όλων των μαθητριών. Με συνέπεια, καμία απόφοιτος από αυτή τη σειρά να μην μπορεί να διοριστεί. Εως τη δεκαετία 1960, ο σύλλογος των καθηγητών είχε αρμοδιότητα (δικαιοδοσία) να επιβάλει εξοντωτικές ποινές. Μπορούσε να αποβάλει ένα μαθητή «διαπαντός» από το γυμνάσιο ή και από όλα τα γυμνάσια της επικράτειας. Τώρα βέβαια δεν ανησυχούμε για ανάλογα φαινόμενα. Καραδοκούν οι συνδικαλιστές.
Ιορδάνης Β. Παπαδόπουλος, Μαθηματικός - Νομικός, πρώην γυμνασιάρχης
4. Αναμνήσεις ενός παλαιού μαθητή Προτύπου
Κύριε διευθυντά,
Διάβασα δυο φορές το άρθρο του κ. Κασιμάτη στο φ. της 5ης Ιουνίου, με τον τίτλο «Από κουσούρι έγινε καρκίνωμα». Την πρώτη για το πληρέστατο περιεχόμενό του και τη δεύτερη για το γλαφυρό, αλλά και δηκτικό ύφος του. Το άρθρο δεν αφήνει κανένα περιθώριο για περαιτέρω ανάλυση, αφού με πλήρη σαφήνεια τοποθετεί τον κ. Φίλη στις πραγματικές διαστάσεις του και τον συμπληρώνει με το αλήστου μνήμης «η αριστεία είναι ρετσινιά» του κ. Μπαλτά. Ας μου επιτραπεί να συμπληρώσω ότι αλησμονήτου μνήμης υπουργοί Παιδείας θα παραμείνουν ολόκληρο το τρίο Φίλης - Μπαλτάς - Γαβρόγλου, για να πληρωθεί το ρητό «πάρ’ τον ένα και κτύπα τον άλλο...», οι οποίοι στο όνομα της γνήσιας Αριστεράς προώθησαν ισοπεδωτικές μεταρρυθμίσεις με στόχο τη δημιουργία χειραγωγήσιμου λαϊκού όχλου από ψευτοαριστερούς καπήλους της, δεδομένου ότι οι γνήσιοι ιδεολόγοι αριστεροί μετά τους Ηλιού, Κύρκο, Φαράκο και τινάς άλλους, είναι είδος που τελεί υπό εξαφάνιση. Αφορμή για το παρόν, ολίγον οργίλον ύφος του, είναι πρώτον, για να συγχαρώ τον κ. Κασιμάτη και δεύτερον, για να εκφράσω την αγανάκτησή μου για την επαίσχυντη υποκρισία του κ. Φίλη για τα χονδροειδή του ψεύδη και ανακρίβειες περί των προτύπων γυμνασίων, ως απόφοιτος της Ζωσιμαίας Σχολής Ιωαννίνων, η οποία μαζί με τη Βαρβάκειο και την Ιωαννίδειο αποτελούσαν τα τρία πρότυπα γυμνάσια της χώρας.
Η μνήμη μου γυρνάει περί τα 65 χρόνια πίσω για να θυμηθώ τους συμμαθητές μου της εποχής εκείνης, περίπου 40 τον αριθμό, εκ των οποίων μόνον περί τους 10 ήταν παιδιά απλών φτωχών οικογενειών από την πόλη των Ιωαννίνων και τα υπόλοιπα ήμασταν παιδιά από διάφορα χωριά της περιοχής. Το ένα φτωχότερο από το άλλο, που περιμέναμε τον «τρουβά» από το χωριό ή λίγο ζεστό «φαΐ» από τους μαγείρους στρατιωτικών μονάδων που έδρευαν στην πόλη.
Κανείς τους δεν μπορεί να ξεχάσει τα μεγάλα τυροκονσερβοκούτια της Ούνρας, που μ’ ένα σύρμα για χερούλι είχαν μετατραπεί σε αυτοσχέδιες καραβάνες για να πάρουν 2 ή 3 κουτάλες φαγητό από τα στρατιωτικά μαγειρεία. Βέβαια, ο κ. Φίλης δεν είχε γεννηθεί τότε και ίσως «ακουστά» μόνον να έχει γι’ αυτή την «ελίτ» των πλουσιοπαίδων από τα χωριά του νομού. Από τα 30 αυτά παιδιά της ανωτέρω «προνομιούχου ελίτ» τα 29 εισήχθησαν στα πανεπιστήμια των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης με 33 επιτυχίες, καθώς 4 εξ αυτών επέτυχαν σε 2 σχολές, και εξελίχθηκαν, αξιοκρατικά, σε λαμπρούς επιστήμονες που ωφέλησαν παντοιοτρόπως την ελληνική κοινωνία, χωρίς να μετατραπούν σε «καρκίνωμα στα σπλάχνα των σχολείων», όπως ισχυρίζεται ο, κατά κοινήν ομολογίαν, στερούμενος τίτλων σπουδών κ. Φίλης, που μόνον στην Ελλάδα θα γινόταν και υπουργός Παιδείας για να την αναβαθμίσει με βάση τις βαθιές του... γνώσεις και εμπειρία στην επιστημονική έρευνα και διδασκαλία που ποτέ του δεν γνώρισε στην πράξη. Δεν είναι επίσης γνωστόν αν πλην της μητρικής είναι και κάτοχος κάποιας ξένης γλώσσας που θα του επέτρεπε να ενημερωθεί για το τι γίνεται στις προηγμένες χώρες της Ε.Ε., οπότε θα ήταν ολιγότερον λαλίστατος και θα εφήρμοζε τα ρητά «το σιγάν καλύτερον του λαλείν» και «η ημιμάθεια χειροτέρα της αμαθείας». Αυτά τα ολίγα, λόγω του περιορισμένου τού χώρου, για τα «καρκινώματα και τις ρετσινιές» των κ. Φίλη και Μπαλτά, που θα τους συνοδεύουν ανεξίτηλα σε όλη τους τη ζωή και οποιοσδήποτε περαιτέρω σχολιασμός τους θα τους περιποιούσε απρόσμενη τιμή.
Με αυτό το σκεπτικό, ούτε το παρόν σχόλιο τους άξιζε να γραφεί, αν ο υποφαινόμενος, ως απόφοιτος της Γεραράς Ζωσιμαίας Σχολής Ιωαννίνων, δεν αισθανόταν το ιερόν καθήκον απέναντι στη μνήμη των αποδημησάντων συμμαθητών του να εκφράσει, εν μέσω τριγμών των οστέων τους, την αγανάκτηση και την οργή τους για τους αήθεις χαρακτηρισμούς τους από τον κ. Φίλη ως «ελίτ πλουσιοπαίδων» και προϊόν «γάγγραινας στα σπλάχνα των σχολείων». Αμήν και έλεος.
Π. Καρακατσούυλης, Ομότ. καθ. Γεωπονικού Παν/μίου, αριστούχος γεωπόνος, πολιτ. μηχ/κός ΕΜΠ, διπλ/χος υδραυλικός μηχ/κός Πολυτεχνικής Σχολής Παν/μίου Τουλούζης
5. Τα αιολικά πάρκα, οι περιοχές Natura
Kύριε διευθυντά,
Διά της παρούσης θέλω να θίξω το ζήτημα της καταστρατήγησης προστασίας των περιοχών Natura με συνοπτικές και ταυτόχρονα αντιδημοκρατικές - παράνομες διαδικασίες (είναι εξοργιστικό το ότι η εκάστοτε κυβέρνηση μπορεί θεσπίζοντας έναν «νόμο» να κάνει το παράνομο «νόμιμο» με συνοπτικές διαδικασίες εξυπηρετώντας τα συμφέροντα κάποιων). Το ερώτημά μου εστιάζεται στο αν γνωρίζετε για ποιον λόγο κανένα κανάλι δεν έχει πάρει θέση και δεν έχει προβάλει κάτι σχετικό με την επικείμενη, μη αναστρέψιμη βιβλική καταστροφή που σχεδιάζεται στην ελληνική φύση.
Επιπλέον, όλοι οι φίλοι των ελληνικών βουνών θα σας ήμασταν ευγνώμονες αν μπορούσατε να κάνετε ένα ρεπορτάζ σχετικά με τα αιολικά πάρκα και τις ζημίες που προξενούν χωρίς να προσφέρουν κανένα απολύτως όφελος στους πολίτες, οι οποίοι υποχρεώνονται μάλιστα να καταβάλουν στους «επενδυτές» μέσω της ΔΕΗ επαυξημένες χρεώσεις.Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορεί να πληροφορηθούν όλοι οι Ελληνες τι μέλλει γενέσθαι, διότι καλώς ή κακώς το μόνο που μπορεί να επηρεάσει μια κυβέρνηση να πράξει το σωστό είναι ο κίνδυνος να χάσει την εύνοια των ψηφοφόρων της αμαυρώνοντας τη δημόσια εικόνα της.
Πάνος Δεληγιάννης
6. Η Δάφνη, η Μπαχάρ, η γλώσσα της φιλία
Kύριε διευθυντά,
Η Δάφνη, τριάμισι ετών, καστανή, καστανά μάτια, μαχητική, πεισματάρα με... γλώσσα ροδάνι. Η Μπαχάρ, μελαχρινή, ήρεμη, χαμογελαστή, συγκρατημένη. Συνάντηση τυχαία των δύο στην παιδική χαρά. Εγιναν φίλες. Η γλώσσα επικοινωνίας άμεση. Ο Κώδικας λειτούργησε με τα βλέμματα! Στον δικό τους αυτό κόσμο δεν υπάρχουν σύνορα, ούτε γραμμές. Ενα φωτεινό στιγμιότυπο της λαβωμένης Ξάνθης. Είθε να είναι το τελευταίο οχυρό, γιατί η Δάφνη... περιμένει τη γιαγιά της!
Σούζη Φερεντινου-Μπορονκαϋ, Φιλοθέη
7. Μεγάλο ευχαριστώ σε γιατρούς - νοσηλευτές
Κύριε διευθυντά,
Κάποια Κυριακή, τελευταίως, αρρώστησα και έπρεπε να με πάνε επειγόντως σε νοσοκομείο (σημειωτέον ότι διανύω την 9η δεκαετία της ζωής μου). Το πλησιέστερο εφημερεύον ήταν το «Αμαλία Φλέμινγκ» και, εκεί, λειτούργησε το «επείγον» της υπόθεσης κατά τρόπον άψογον.
Με την παρούσα επιστολή απευθύνομαι στο προσωπικό του νοσοκομείου, για να πω τούτο: Κυρίες και κύριοι ιατροί, νοσηλευτικό και λοιπό προσωπικό του παραπάνω νοσοκομείου, να ξέρετε ότι δεν ουδεμία σχέση έχετε με τα ντουβάρια που σας περιβάλλουν στην καθημερινή σας εργασία. Αξίζετε ντουβάρια επιπέδου Mayo Clinic και βάλε. Σας ευχαριστώ που με κάνατε καλά, αλλά, κυρίως, ευχαριστώ τον Υψιστο, ο οποίος συνέβαλε έτσι ώστε να συμπέσει η αρρώστια μου με την εφημερία του νοσοκομείου σας.
Ι. Ιωσήφ, Κηφισιά
8. Η Εκθεση είναι και σαν καθρέφτης
Κύριε διευθυντά,
Ο κ. Λακασάς σε σχόλιό του (18/6) προτείνει να καταργηθεί η Εκθεση στις εξετάσεις, έτσι όπως την έχουν καταντήσει. Μολονότι οι λόγοι τους οποίους επικαλείται είναι βάσιμοι, νομίζω πως η πρότασή του δεν ανταποκρίνεται στον σκοπό του εξεταστικού συστήματος, ο οποίος, εν προκειμένω, όσο κι αν μπερδεύτηκαν μαζί του οι σοφολογιότητες των ενιαυσίων ή παρενιαυτοφορικών μεταρρυθμίσεων, απλούς έφυ ως ο μύθος της αληθείας. Σε τι αποσκοπεί το μάθημα της Εκθεσης; Σε τι άλλο παρά στο να φανεί (καταδειχθεί) εάν ο εξεταζόμενος ξέρει (ελληνικά) γράμματα κι αν μπορεί να αρθρώσει σε γραπτό λόγο τη σκέψη του. (Εδώ ισχύει απολύτως το λεγόμενο «ο γραπτός λόγος είναι έκφραση του ενδιαθέτου».)
Αντί λοιπόν καταργήσεως, κι αφού ο άνωθεν ορισμός του θέματος της Εκθεσης σκοντάφτει σε ενστάσεις, όχι να καταργηθεί ο έλεγχος της ικανότητας του υποψηφίου να σκέφτεται και να γράφει, αλλά να του προσφερθεί ένας άλλος τρόπος να το κάνει. Ποιος θα είναι αυτός; Νομίζω πως ο απλούστερος είναι αυτό που άλλοτε ήταν και διδασκόμενο μάθημα: Η επιστολογραφία. «Γράμμα σε ένα φίλο», με ελευθερία επιλογής ως προς το αντικείμενο, αλλά με προσδιορισμένα όρια έκτασης και χρόνου παράδοσης. Επαναλαμβάνω: Αφού ο σκοπός είναι ο προαναφερθείς, το προτεινόμενο μέσο είναι επαρκώς κατάλληλο. Αλλά, όπως θα έγραφε και ο Παύλος Νιρβάνας, περί της καταλληλότητας «άλλοι (οι σοφολογιότητες) κρινόντων»! (κρινέτωσαν ή κρινόντων).
Γεράσιμος Μιχαήλ Δώσσας, Θεσσαλονίκη
