Από "ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ"
και τη "σημερινή" Λευκωσίας
 |
| "ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ", 17/09/17 |
Η απόφαση Ερντογάν να αγοράσει το ρωσικό αντιπυραυλικό σύστημα προκαλεί ερωτηματικά για τους τουρκικούς σχεδιασμούς
Του ΄Αγγελου Αλ. Αθανασόπουλου
Η απόφαση της Αγκυρας να προχωρήσει στην αγορά του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S-400, καταβάλλοντας μάλιστα και προκαταβολή όπως ανακοίνωσε ο ίδιος ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είναι το τελευταίο επεισόδιο στο σίριαλ της ψύχρανσης των σχέσεων της γειτονικής χώρας με τη Δύση. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η είδηση έχει προκαλέσει έντονη ενόχληση σε δυτικούς κύκλους, τόσο στην Ουάσιγκτον όσο και στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες. Ωστόσο, ανάλογος προβληματισμός υπάρχει στην Αθήνα. Οπως είχε εγκαίρως επισημάνει «Το Βήμα», ανώτατοι επιτελείς του υπουργείου Εθνικής Αμυνας έχουν εκφράσει την ανησυχία ότι η απόκτηση των S-400 από την Αγκυρα, σε συνδυασμό με την προμήθεια ως και 100 υπερσύγχρονων αεροσκαφών F-35, θα μεταβάλουν άρδην την ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο τα επόμενα χρόνια. Για τον λόγο αυτόν έχουν ήδη γίνει κρούσεις προς την Ουάσιγκτον για το ενδεχόμενο αναβάθμισης του αμερικανικού αντιπυραυλικού συστήματος Patriot.
Οι δίαυλοι επικοινωνίας
Η ανησυχία στην Αθήνα για την απόκλιση των θέσεων και απόψεων της Αγκυρας με τη Δύση απασχολεί κυβερνητικούς παράγοντες αλλά και υψηλόβαθμα στελέχη στα αρμόδια υπουργεία Εξωτερικών και Εθνικής Αμυνας. Η γραμμή που ακολουθεί η κυβέρνηση δεν διαφέρει ιδιαίτερα από εκείνη των προκατόχων της. Στις συζητήσεις που διεξήχθησαν πρόσφατα στις Βρυξέλλες σε επίπεδο Μονίμων Αντιπροσώπων της ΕΕ, όπου έλαβε χώρα και εκτενής ενημέρωση από τον επικεφαλής της αντιπροσωπείας της ΕΕ στην Τουρκία, τον αυστριακό διπλωμάτη Κρίστιαν Μπέργκερ, ο έλληνας αντιπρόσωπος τάχθηκε υπέρ της διατήρησης ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας με την Αγκυρα και δεν ήταν ο μόνος. Ο γερμανός ομόλογός του επανέλαβε την προσφάτως διατυπωθείσα από την καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ θέση ότι στο προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Οκτωβρίου πρέπει να γίνει μία «στρατηγική συζήτηση» για τις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας, αλλά επέμεινε ότι η Γερμανία κινείται προς το παρόν στη γραμμή της πρόσφατης επιστολής του υπουργού Εξωτερικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ περί άσκησης οικονομικής πίεσης προς την Τουρκία να αποφύγει περαιτέρω κινήσεις που θέτουν υπό αμφισβήτηση το κράτος δικαίου. Η οριστική διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων δεν είναι ένα σενάριο που ενθουσιάζει τη συντριπτική πλειοψηφία των κρατών-μελών.
Αναφορικά με τους S-400, αξιωματούχος της Ατλαντικής Συμμαχίας δήλωσε τις προηγούμενες ημέρες ότι το ΝΑΤΟ δεν είχε ενημερωθεί για την κίνηση της τουρκικής πλευράς να δώσει προκαταβολή για την προμήθεια του συστήματος.
Επεσήμανε δε ότι αυτό που ενδιαφέρει τη Συμμαχία είναι τα συστήματα που προμηθεύονται τα κράτη-μέλη να μπορούν να εντάσσονται, επιχειρησιακά, στους σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ και να διασφαλίζεται η διαλειτουργικότητα (interoperability). Πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι η Τουρκία δεν είναι η μοναδική χώρα που επιδιώκει να προμηθευτεί ρωσικά αμυντικά συστήματα. Υπενθυμίζεται ότι η χώρα μας διαθέτει το αντιπυραυλικό σύστημα S-300 (είναι γνωστή η επεισοδιακή και μυστική μεταφορά του από την Κύπρο που αρχικώς το είχε παραγγείλει στην Κρήτη, το 1999), ενώ επί κυβερνήσεως Κώστα Καραμανλή είχε επιχειρηθεί η προμήθεια τεθωρακισμένων οχημάτων μάχης από τη Ρωσία, μία συμφωνία που τελικώς δεν προχώρησε. Στο ελληνικό οπλοστάσιο υπάρχει επίσης το αντιαεροπορικό σύστημα TOR M-1.
Η ελληνική αεράμυνα
Οι S-300 παρέμειναν ανενεργοί στην Κρήτη για πολλά χρόνια και η πρώτη δοκιμαστική βολή τους πραγματοποιήθηκε σχετικά πρόσφατα. Επιπλέον, στο ελληνικό Πεντάγωνο κρίνεται απαραίτητη η διατήρηση του συστήματος αυτού σε καλή κατάσταση ώστε να διασφαλίζεται το επίπεδο της ελληνικής αεράμυνας στο Αιγαίο. Για τον λόγο αυτόν, όπως «Το Βήμα» είναι σε θέση να γνωρίζει, αυτές τις ημέρες ολοκληρώνονται οι προετοιμασίες ώστε δύο βλήματα των S-300 να μεταφερθούν στη Ρωσία για να ελεγχθεί κατά πόσο μπορεί να πιστοποιηθεί η επέκταση του χρόνου ζωής τους. Το ζήτημα αυτό κρίνεται ως ιδιαίτερα ευαίσθητο και η διαχείρισή του έγινε με άκρα μυστικότητα από τα υπουργεία Εξωτερικών και Εθνικής Αμυνας, σε συνδυασμό με το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας και τη Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων.
Προβληματίζει η φιλορωσική στροφή της Αγκυρας
Ο προβληματισμός δυτικών κύκλων για τη φιλορωσική στροφή της Αγκυρας την τελευταία διετία είναι έκδηλος. Ιδιαίτερα στο μέτωπο των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, η απόφαση της Ουάσιγκτον να στηρίξει με βαρέα όπλα τους Κούρδους της Συρίας στη μάχη για την κατάληψη της πρωτεύουσας του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία, της Ράκα, έχει προκαλέσει εντονότατο εκνευρισμό στον πρόεδρο Ερντογάν.
Αυτή η εξέλιξη, σε συνδυασμό με το προγραμματιζόμενο δημοψήφισμα στο ιρακινό Κουρδιστάν για την ανεξαρτησία της περιοχής και τη δημόσια τοποθέτηση μιας χώρας όπως το Ισραήλ υπέρ της δημιουργίας ανεξάρτητου κουρδικού κράτους, κινητοποιεί την Αγκυρα στην αναζήτηση συμμάχων.
Η Ρωσία μοιάζει για τον πρόεδρο Ερντογάν ένας χρήσιμος σύμμαχος, αν και η ιστορική λυκοφιλία των δύο χωρών δύσκολα θα επιτρέψει τη βιωσιμότητα αυτής της συνεργασίας. Ωστόσο, η απόφαση για τους S-400 μπορεί να οφείλεται και σε άλλους λόγους. Δεν πρέπει άλλωστε να λησμονείται ότι το εν λόγω σύστημα, όπως αναφέρει πρόσφατη ανάλυση του τουρκικού ινστιτούτου EDAM, δεν έχει δοκιμαστεί σε συνθήκες μάχης. Στην ίδια ανάλυση επισημαίνεται ότι το σύστημα αυτό θα μπορούσε να καλύψει τα κενά που έχουν δημιουργηθεί στην τουρκική Πολεμική Αεροπορία εξαιτίας των εκκαθαρίσεων που ακολούθησαν την απόπειρα πραξικοπήματος. Και φυσικά, η πιθανή μεταφορά τεχνογνωσίας στην τουρκική αμυντική βιομηχανία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αμελητέο όφελος για την Αγκυρα.
Από μια ευρύτερη οπτική, το μείζον πρόβλημα για τις σχέσεις Δύσης - Αγκυρας, όπως το παρουσίασε σε πρόσφατη κατάθεσή του στην Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας ο γνωστός αμερικανός αναλυτής Στίβεν Κουκ, είναι ότι η Τουρκία, παρά το γεγονός ότι θα παραμείνει μέλος του ΝΑΤΟ, δεν θα λειτουργεί ως εταίρος για τα επόμενα χρόνια. Στην ίδια Επιτροπή η Αμάντα Σλόουτ, πρώην στέλεχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, σημείωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Δύση γενικότερα δεν θα πρέπει να κόψουν τις γέφυρες με την Αγκυρα, παρά την ψύχρανση των σχέσεων λόγω της στάσης Ερντογάν, καθώς ο κίνδυνος είναι η περαιτέρω προσέγγιση της Τουρκίας με τη Ρωσία και το Ιράν.
 |
| "η σημερινη", 17/09/17 |
Αν η Κύπρος διέθετε μία σωστή άμυνα και τους S-300, η κατάσταση θα ήταν διαφορετική. Σήμερα, εκεί όπου βρίσκονται οι S-300, oύτε την Πελοπόννησο δεν μπορούν να καλύψουν. Επιβάλλεται είτε η μετακίνησή τους είτε η αναβάθμισή τους - Προβάλλουν και για την Τουρκία προβλήματα
Πλήρη έλεγχο επί του Αιγαίου και της Κύπρου αποκτά η Τουρκία, σε περίπτωση κατά την οποία αποφασίσει να εγκαταστήσει το αντιαεροπορικό σύστημα S-400 προς την πλευρά της Ελλάδος. Αυτή είναι η διαπίστωση του Άριστου Αριστοτέλους, Ειδικού σε θέματα Άμυνας και Στρατηγικής, η οποία συμφωνεί πλήρως με την ανάλυση του Πολιτικού Αναλυτή Γιάννου Χαραλαμπίδη, την οποία δημοσίευσε η "Σημερινή" στις 13 Αυγούστου.
Αναλύοντας τη λειτουργία του συστήματος S-400, o κ. Αριστοτέλους αναφέρει: «Το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα S-400 είναι προχωρημένη εκδοχή του γνωστού S-300, που παρήγγειλε η Κύπρος το 1996 για την άμυνά της και κατέληξε στην Κρήτη. Είναι το πιο προηγμένο σύστημα εδάφους-αέρος διεθνώς. Το ραντάρ του καλύπτει απόσταση 600 χιλ. και τα βλήματα που εκτοξεύει ταυτόχρονα κατά πολλαπλών ιπτάμενων στόχων πλήττουν αεροσκάφη μέχρι και 400 χιλ. και βαλλιστικά βλήματα στα 60 χιλ. Το σύστημα είναι ευκολομετακίνητο και μπορεί να λειτουργήσει και αυτόνομα από το υπόλοιπο δίκτυο αεράμυνας και το Κέντρο Διοίκησης και Ελέγχου.
»Το σύστημα δημιουργεί προστατευτική αντιαεροπορική ομπρέλα γύρω του με βάθος όσο και το βεληνεκές του. Οπότε, ανάλογα με το πού θα τοποθετηθεί, εντός της ακτίνας του μπορεί να περιλαμβάνεται ο εναέριος χώρος της Κύπρου και μεγάλο μέρος της Ανατολικής Μεσογείου, του Λιβάνου, της Συρίας, του Ιράκ και του Ιράν, το Αιγαίο και σχεδόν ολόκληρη η ελληνική επικράτεια και η Κρήτη, η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Κριμαία και μέρος της Ρωσίας καθώς και η Γεωργία, το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία.
»Αρκετές από τις χώρες αυτές, με εξαίρεση την Κύπρο, τον Λίβανο, το Ιράκ, τη Ρουμανία και τη Γεωργία διαθέτουν S-300 αλλά τεχνολογικά και επιχειρησιακά έχουν μικρότερες δυνατότητες, π.χ. εμβέλεια 150 χιλ. Ωστόσο η Αρμενία και το Ιράν βρίσκονται σε διαδικασία εκσυγχρονισμού τους με S-400. Η Τουρκία, αποκτώντας το σύστημα αυτό, θα έχει στρατιωτικά συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι των χωρών του περίγυρού της, περιλαμβανομένης και της Ελλάδας, ανάλογα με το πού θα αναπτυχθούν».
Θα «βλέπει» προς Ιράν, Ιράκ, Συρία;
Σε ερώτηση πού αναμένει την τοποθέτηση του συστήματος, ο κ. Αριστοτέλους εκτιμά: «Λογικά οι Τούρκοι θα τα τοποθετήσουν εκεί απ’ όπου αντιμετωπίζουν απειλές ή που θα εξυπηρετούσαν στρατηγικές τους φιλοδοξίες, όπως π.χ.: Προς την κατεύθυνση του Ιράν, σημαντικού γεωπολιτικού ανταγωνιστή στην περιοχή, που εκτός από πυρηνικά προγράμματα διαθέτει πυραύλους εδάφους - εδάφους μακρού βεληνεκούς, αποτελώντας εν δυνάμει απειλή. Απέναντι στο Ιράκ και στη Συρία, όπου συντελούνται εξελίξεις με ενεργό συμμετοχή του Ιράν που οι Τούρκοι εκλαμβάνουν ως απειλή κατά της εδαφικής τους ακεραιότητας, όπως και από τη δράση των Κούρδων. Επίσης η αντιπαράθεσή τους με το συριακό καθεστώς από τη μια και το Ισλαμικό Κράτος από την άλλη και η πιθανότητα αεροπορικού κτυπήματος από το πρώτο και πυραυλικής επίθεσης με χημικά κατά της Τουρκίας από το δεύτερο, τους ανησυχεί ιδιαιτέρως».
Αναλύοντας τις επιπτώσεις για Ελλάδα και Κύπρο, εάν οι S-400 χρησιμοποιηθούν εναντίον μας, αναφέρει: «Όσον αφορά την Κύπρο, οι S-400 μπορούν να καλύψουν τις δυνάμεις κατοχής με προσβολές κατά των ελληνικών μαχητικών, ή να ματαιώσουν στρατιωτικές ενισχύσεις των Ελληνοκυπρίων από Ελλάδα. Βέβαια ένεκα των γεωγραφικών δεδομένων οι τουρκικές αεροπορικές δυνάμεις έχουν σχεδόν πλήρη έλεγχο και το πάνω χέρι στον χώρο της Κύπρου. Οι S-400 θα καταστήσουν πολύ πιο ευάλωτη την ήδη προβληματική επιχειρησιακή δράση της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας στο νησί και πιο ελεύθερη την Τουρκική Αεροπορία και Ναυτικό να δράσουν στην περιοχή. Μια τέτοια εξέλιξη θα κατάφερνε σημαντικό στρατηγικό πλήγμα στο τι απέμεινε από το περιβόητο "δόγμα" του ενιαίου αμυντικού χώρου Ελλάδας - Κύπρου».
Αν είχαμε τους S-300...
Αν η Κύπρος διέθετε τους S-300, η κατάσταση μπορούσε να ήταν διαφορετική; «Αν η Κύπρος διέθετε μια σωστή άμυνα και τους S-300, τότε η κατάσταση θα ήταν διαφορετική, όπως και η διαπραγματευτική της θέση στο Κυπριακό. Εκεί όπου βρίσκονται σήμερα, στο Ηράκλειο, οι δύο συστοιχίες S-300 PMU1, με τους 8 εκτοξευτήρες και τα 30 βλήματα, που αγόρασε η Λευκωσία από τη Ρωσία και τελικά κατέληξαν στην Κρήτη, με την εμβέλεια των 150χιλ. που έχουν, ούτε την Πελοπόννησο δεν φτάνουν να προστατεύσουν από την Τουρκική Αεροπορία. Πόσω μάλλον να καλύψουν την Κύπρο, που απέχει 660 χιλ. ή 357 ν.μ. από εκεί.
»Αυτό σημαίνει, επίσης, ότι οι S-300 εκτός από την Κρήτη δεν μπορούν να προστατεύσουν ούτε την υπόλοιπη Ελλάδα ούτε βέβαια και το Αιγαίο, που αποτελεί πηγή έντασης με την Τουρκία, αλλά η υπάρχουσα σχετική ισορροπία αεροπορικών δυνάμεων δημιουργεί συνθήκες αμοιβαίας αποτροπής τους. Εάν οι Τούρκοι εγκαταστήσουν τους S-400 στην πλευρά της Ελλάδας, αυτό θα τους θέσει σε αρκετά πλεονεκτική θέση στον εναέριο χώρο του Αιγαίου και ενδεχομένως να γίνουν ακόμη πιο διεκδικητικοί.
»Οι Έλληνες, εκτός από τα συνηθισμένα αντιαεροπορικά, δεν έχουν τίποτε άλλο να αντιπαραβάλουν και απομένει ως διέξοδος η άμεση εμπλοκή ελληνικών μαχητικών που, ωστόσο, θα είναι εφικτός στόχος των ρωσικών βλημάτων της Τουρκίας. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, το ελάχιστο που έχει να κάνει η Αθήνα είναι να μετακινήσει από την Κρήτη τους S-300 στην περιοχή και αν είναι δυνατό να τους αναβαθμίσει για να εξουδετερώσει ή να μειώσει στο ελάχιστον τα τουρκικά πλεονεκτήματα, τα οποία εκτός από στρατιωτικά, ενδεχομένως να καταλήξουν και σε πολιτικά. Για όλους τους ανωτέρω λόγους οι αρμόδιες Αρχές της Αθήνας και της Λευκωσίας να μελετήσουν σοβαρά την κατάσταση, αναζητώντας λύσεις και απαντήσεις».
Προβλήματα και για την Τουρκία...
Προβλήματα, όμως, δημιουργεί και για την Τουρκία, ως μέλος του ΝΑΤΟ, η απόκτηση των S-400. Ήδη ακούονται από πλευράς ΗΠΑ και Δύσης, έντονες διαμαρτυρίες για τις προθέσεις του Ερντογάν. «Η αγορά των S-400 δεν είναι απαλλαγμένη από προβλήματα για την Τουρκία», τονίζει ο κ. Αριστοτέλους.
«Για τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, που βρίσκονται σε ένα είδος ψυχροπολεμικής αντιπαράθεσης με τη Ρωσία, αυτό αποτελεί σοβαρή πολιτική και στρατηγική απόκλιση της συμμάχου Τουρκίας από τις κοινές αρχές και προσανατολισμούς τους. Θα την βλέπουν πιο καχύποπτα από προηγουμένως. Η εξάρτηση της Τουρκίας από τη Ρωσία θα διευρυνθεί πέραν του ενεργειακού τομέα και στον χρηματοπιστωτικό και στρατιωτικό.
»Με ρωσικό δάνειο 2.5 δις δολαρίων, θα αποκτήσει το σύστημα και Ρώσοι θα το εγκαταστήσουν και εκπαιδεύσουν τους Τούρκους, ίσως και να το συντηρούν ή και να δημιουργήσουν εκεί υποδομή για τυχόν συμπαραγωγή των συστημάτων ή κοινοπραξία. Από την άλλη, η Ρωσία και οι Τουρκία αποτελούν ιστορικά γεωπολιτικούς ανταγωνιστές στην περιοχή.
»Υποστηρίζουν αντίπαλες παρατάξεις όπως στη Συρία, ενώ ο ανταγωνισμός τους εκτείνεται στη Γεωργία, την Κριμαία και σε άλλες τουρκόφωνες πρώην σοσιαλιστικές δημοκρατίες. Θα ήταν λοιπόν παράδοξο οι Ρώσοι να αποκαλύψουν όλη την τεχνογνωσία των S-400 στους Τούρκους ή να μην έχουν εξασφαλισμένα μέσα ηλεκτρονικού ή άλλου ελέγχου επί του συστήματος για να μην χρησιμοποιηθεί και εναντίον τους».
«Το σύστημα προβάλλει και άλλα προβλήματα για την Τουρκία. Κατ' αρχήν δεν είναι συμβατό με τα υπόλοιπα στρατιωτικά μέσα της χώρας, που είναι ΝΑΤΟϊκών προδιαγραφών. Συνεπώς δεν μπορεί να συνδυαστεί και λειτουργήσει μαζί τους, καθιστώντας περίπλοκο τον συντονισμό και τον επιχειρησιακό του έλεγχο. Το σύστημα IFF του ραντάρ, ένεκα της προέλευσής του, δεν ξεχωρίζει ποιο είναι ή όχι εχθρικό σκάφος. Με αποτέλεσμα να δείχνει ως φίλια τα ρωσικά αεροσκάφη και εχθρικά όλα τα άλλα, περιλαμβανομένων των βρετανικών, καθώς βέβαια και των τουρκικών, με πραγματικό κίνδυνο να εγκλωβίσει και καταρρίψει ακόμη και τα δικά της».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου